✳️ نقد ونگاهی بر آزمون درس علوم و فنون دی ماه ۱۴۰۲ 🔴نگاه کلی به سوالات سوالات خوبی بود و اکثر حیطه های سنجش را در خود گنجانده بود. تنوع سوالات نیز خوب بود .چند سوال مفهومی و تقریبا دشوار (مانند سوال ۴ _۱۷_ ۲۳_ ۲۴)در این سوالات دیده می شود که با توجه به رویکردی که سنجش در سالهای اخیر مد نظر دارد همخوانی دارد . استفاده از ابیات کتاب فارسی برای آزمون فنون با توجه به ارتباط طولی که این دو کتاب با هم دارند منطقی است و قابل پیش بینی بود . البته برای دی ماهی ها که فقط جهت دیپلم گرفتن در این ازمون شرکت کرده بودند سطح سوالات متوسط رو به دشوار بود . 🟣بررسی سوالات : همانطور که همه می دانیم در هر سوالی ممکن است ایرادی یا اختلاف نظری آمده باشد که همین نقدها باعث می شود سالهای آتی طراحان محترم آن ها را در سوالات استفاده نکنند .در این آزمون هم دو مورد اشتباه وجود دارد که یک‌مورد ایراد ویرایشی و نگارشی است : 1️⃣سوال ۱۰ وزن #مستفعل در رکن اول مستفل❌ نوشته شده است . 2️⃣ سوال ۱۴ اصل بیت در کتاب درسی ص ۵۰ در مصرع دوم (کز آن جانب که او باشد،صبا عنبر فشان آید) آمده است در حالیکه در آزمون واژه #کزان نوشته شده و همین باعث می شود خیلی از دانش آموزان آن را دیگر اختیار حذف همزه ندانند در حالیکه در پاسخ نامه این رکن را اختیار در نظر گرفته❌ واکثر همکاران از جمله نگارنده این متن، معتقدند این واژه در صورت سوال چون مخفف نوشته شده و نوشتارش حذف داشته پس دیگر برای آن نمی شود اختیاری قائل شد (در کنکور هم مخفف کلمه ی عنبر‌بوست را حذف همزه نگرفته بوده ) و از طرفی عده ای از همکاران هم معتقدندباتوجه به وزن "مفاعیلن" در رکن آخر مصرع دوم با توجه به ساکن بودن "ن" در واژه ی "عنبرفشان" می توان حذف همزه #نداشت و مشکلی در وزن شعر ایجاد نمی شود (چه بنویسند عنبر ف شان آ ید و چه بنویسند عتبر ف شا نا ید ) در هر دو حالت وزن همان می شود . بهتر بود چنین بیتی داده نمی شد و حال که داده شده به این دو مهم توجه شودودر #اصلاحیه ای بارم #نیم نمره در این مورد بین بقیه سوالات تقسیم شود تا دانش آموز متضرر نشود . 🟠سوال ۷ اگرچه سوال خوبی است ولی کمی #ابهام دارد : صورت سوال نوشته ( ... مربوط به نویسنده ی کدام یک از آثار مذکور در ستون ب هست) در حالیکه دانش آموز به دنبال نام نویسنده در ستون ب می گردد آثار دیگری را می بیند بهتر بود سوال به شکل دیگری طرح می شد مثلا :کدام اثر در ستون "ب" با ستون "الف" توسط یک نویسنده نوشته شده است؟ 🟢سوال ۲۱ قسمت الف بهتر بود مثل همیشه گفته شود لف ها و نشرها را مشخص کنند #کمی ابهام دارد اگرچه سوال درست است . ✴️موارد پیشنهادی برای پاسخ نامه و تصحیح در پاسخ بعضی موارد از پاسخنامه با توجه به تجربه ای که از حوزه تصحیح دارم و باتوجه به پاسخ های احتمالی دانش آموزان مواردی را هم عرض می کنم که می شود علاوه برپاسخنامه، علمی قبول کرد و نمره داد از جمله: 🔷در سوال ۲ اگرچه سوال پرسیده شده چه دوره ای ولی اگر دانش آموز به جای واژه ی #دوم با توجه به ص ۶۹ تاریخ آن دوره را بنویسد (از آغاز حکومت محمد رضا تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲) به نظرم نمره تعلق می گیرد چون دانش آموز به هرحال فهمیده کدام دوره بوده است . 🔶در سوال ۱۲ فعلاتن در رکن اول هم به نظر درست است زیرا ما همیشه به بچه ها می گوییم وقتی بیتی یا مصراعی اختیار وزنی (فاعلاتن ) در رکن اول دارد در صورتیکه سوال بدهند وزن اصلی شعر چیست یا وزن شعر بدون اختیارات چیست بنویسند #فعلاتن .حال از آنجا که در این سوال طراحان محترم مشخص نکرده اند که در حالت اختیار یا بدون اختیار وزن را مشخص کنند پس اگر دانش آموز فعلاتن هم بنویسد درست است و به آن بایستی نمره تعلق بگیرد . 🔷 در سوال ۲۵ در قسمت #ادبی اگر دانش آموز نوع نثر (نثر مسجع) را بنویسد با توجه به ص ۴۵ کتاب سطر آخر که نوع نثر را در قسمت ادبی نوشته است پس درست است و نمره می گیرد (البته طراحان محترم در همین بخش آرایه #سجع را ذکر کرده اند ولی نثر مسجع خودش یک پاسخ مجزا برای این بخش حساب می شود و بهتر است نمره داده شود . 🔶 در سوال ۲۶ قسمت "ب" به جای استفاده از قالب سنتی رباعی اگر فقط بنویسد "قالب :رباعی" درست است ونمره تعلق می گیرد . 🔷 باز درهمان قسمت "ب" علاوه بر آرایه هایی که در پاسخنامه آمده است آرایه های "تشبیه ، استعاره و کنایه" نیز دارد و اگر دانش آموز هر کدام از این ها را نوشته باشد درست است و به آن نمره تعلق می گیرد . 🔺موردی درباره ی برگه پاسخبرگ را همکاری برایم فرستاده بودند که چون خودم آن را ندیده ام چیزی ننوشتم اما در فرسته ی بعدی نظر دیگر همکاران نیز ارسال می کنم . در پایان از دبیران ،دانش آموزان ،مصححان و طراحان و دست اندرکاران آزمون ها تشکر می کنم و خدا قوت می گویم . فرخنده فرجام باشید فرحنازحسینی، دبیر ادبیات استان‌البرز (کرج)