#آرایه_های_ادبی
#پارادکس
#متناقض_نما
❇️تصاویر متناقضنما، تصاویری هستند که از لحاظ منطقی یکدیگر را نفی میکنند. استفاده از این تصاویر از نفوذ زبان قراردادی میکاهد. پارادکس شاعرانه عبارت است از بیانی به ظاهر متناقض یا مهمل اما حامل حقیقتی که از راه تأویل میتوان به آن دست یافت.
✳️پارادکس از طریق عادتشکنی و مخالفت با منطق، اعجاب ذهن را برمیانگیزد؛ مانند جرقه چشم را میزند.
❇️ پارادوکس از شکستن حکم منطقی «اجتماع نقیضین محال است»، حاصل میشود و همین هنجارشکنی و آشناییزدایی در کلام برجستگی ایجاد میکند؛ و به دلیل همین، برجستهسازی حتی در گفتار عوام هم کاربرد یافته است؛ و در تعبیرات عامه مردم ، هستههای این تصویر و تعبیر وجود دارد: «ارزانتر از مفت» ، «هیچکس» و ضربالمثل «به مفت گران بودن».
✳️تعبیر «تصویرهای پارادوکسی» نیز کم و بیش رواج یافته است. این اصطلاح ساخته محمدرضا شفیعی کدکنی است. وی میگوید: «اصطلاحی است که من ساختهام نه در ادبیات قدیم خودمان وجود داشته (یعنی کتب بلاغی) و نه در ادبیات فرنگی. منظور از تصویر پارادوکسی، تصویری است که دو روی ترکیب آن به لحاظ مفهوم، یکدیگر را نقض میکنند: مثل سلطنت فقر
✳️تفاوت پارادوکس با تصویرهای پارادوکسی در این است که: جمله پارادوکسی خلاصه و فشرده میشود و به صورت یک ترکیبی درمیآید که مفهومی متناقض را میرساند و به تصویرهایی که از این ترکیب حاصل میشود، تصویر پارادوکسی میگویند. هرگاه مفهومی متناقض در جمله بیان شود، پارادوکس است و هرگاه دو مفهوم متناقض ترکیب شوند و تصویری بسازند، تصویر پارادوکسی خواهد بود. مثل درد بیدردی، رنگ بیرنگی
منابع:
بلاغت تصویر، صور خیال، فرهنگ اصطلاحات ادبی
علوم وفنون ادبی کانال درسی12 https://eitaa.com/hedayate12