🔰#تدبر 🔻#قسمت_دوم 🔻 سوره #فجر 🔻جوان بزرگسال ⏪ بعد ازقَسَم ها این پرسش مطرح شده که آیا در این موارد سوگندی برای خردمند نیست؟«هَلْ فی ذلِک قَسَمٌ لِذی حِجْرٍ» این گونه بیان در حقیقت به عظمت و اهمیت سوگندها اشاره می کند، زیرا: 1. استفهام تقریری برای تأیید و تأکید می آید. 2. اشاره ی دور (ذلک) برای اشاره به سوگندها تفخیم و تعظیم را می فهماند. 3. تخصیص سوگندها به صاحبان خرد برای این است که فرومایگان آن چنان که شایسته است این سوگندها را در نمی یابند. ✅ با توجه به تصریح نشدن جواب قسم، می توان جواب قسم محذوف را تأکید بر محتوای کل سوره دانست که : به عاقبت شوم دنیوی و اخروی طغیانگران دنیاگرا و سرانجام نیک خداگرایان توجه دارد. 🟢ارتباط قسم و جواب نیز چنین است که : در قسم ها برای تبیین یک امر عقلی از محسوسات استفاده شده (تشبیه معقول به محسوس) به این صورت که فجر را می توان نشان خداگرایی و ظلمت شب را نشان دنیاگرایی و طغیان دانست و چون ظلمت ها رفتنی اند ظلم و طغیان از بین می روند و این فجر و خداگرایی است که اصالت و دوام دارد. پس سرانجام خیر و حق پیروزمند خواهد بود (فهم مقایسه ای). 💡سوره با مطرح نمودن نمونه های تاریکی و سرانجام آنان، این زوال را به اثبات می رساند و فجر که نشان از عاقبت نیکو برای خداگرایان است، ظهور پیدا می کند. 💡پس جهت هدایتی سیاق اول می شودعبارت از👈🏻: میعادگاه های دل بریدن از دنیا ، در راستای تأکید بر جهت هدایتی سوره است (پایان شب سیه سپید است). 2⃣ سیاق دوم آیات 6 تا 26 : در آیه ی ششم استفهام تقریری ادامه یافته و این بار از پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) درباره ی عاقبت قوم عاد و ثمود و فرعون سؤال می شود: « أَ لَمْ تَرَ کیفَ فَعَلَ رَبُّک بِعادٍ» آیا ندیده ای که پروردگارت با قوم عاد چه کرد (فهم سباقی) ❇️ این بیان نشان از آگاهی دقیق پیامبر(صلی الله علیه وآله) از سرنوشت هلاکت بار این قوم دارد. 🏰قوم عاد صاحب «شهر ارم» بودند؛ «إِرَمَ ذاتِ الْعِمادِ» شهری با ستون هایی بلند «الَّتی لَمْ یخْلَقْ مِثْلُها فِی الْبِلادِ» که نظیر آن ستون ها در دیگر سرزمین ها ساخته نشده بود 🏕این گونه وصف قوم عاد (بدل آوردن نام شهر «ارم» برای قوم عاد) نشان می دهد که خداوند تنها به قوم آن ها کار نداشته، بلکه شهر آن ها را هم کار داشته و از طریق ویران کردن شهرشان آن ها را نابود کرد هم خودشان و هم شهرشان نابود شد (فهم سیاقی) 🏜هم چنین درباره ی قوم ثمود سؤال می شود. « وَ ثَمُودَ الَّذینَ جابُوا الصَّخْرَ بِالْوادِ» همانان که خانه های خود را با برش سنگ ها در میان درّه بنا می کردند. (ساختمان سازی شان خیلی پیشرفته بوده)؛ «وَ فِرْعَوْنَ ذِی الْأَوْتادِ» وفرعونی که صاحب میخ ها بود(فهم سباقی) 🔨کنایه ازاستحکام قدرت فرعونی است. این وصف به خاطر آن است که به دستور فرعون مخالفانش به چهار میخ به زمین یا چوب بسته و شکنجه می شدند. 📌 وصف های یادشده برای هرسه قوم حاکی از قدرت خاص ظاهری و دنیوی (پیشرفت صنعتی) آنان نسبت به اقوام دیگر و در نتیجه بهره مندی از نعمات و امکانات مادی است(فهم مجموعی) اما این اقوام به جای این که به خاطر این قدرت ها ونعمت ها شکر خدا رابه جا آورند، درشهرها به طغیانگری پرداختند. «الَّذینَ طَغَوْا فِی الْبِلادِ * فَأَکثَرُوا فیهَا الْفَسادَ» (سه گروه راباهم جمع کرده) آنان که در شهرها طغیان و سرکشی کردند و سرکشی ایشان زمینه ساز افزایش فساد درسرزمین ها گشت؛ «فَصَبَّ عَلَیهِمْ رَبُّک سَوْطَ عَذابٍ» به همین خاطر مستحق عذاب سخت دنیوی شدند و پروردگارت تازیانه های عذاب رابر سر آنان فروریخت. 🟢 این آیه👆 در واقع بیان تفصیلی استفهامی است که در قبل مطرح شد. 👀 « إِنَّ رَبَّک لَبِالْمِرْصادِ» علت این سرنوشت دردناک اقوام مذکور،مراقبت خداوند از اعمال بندگان است واین هشداری است برای بقیه طغیانگران که از کمین الهی غافلند(فهم سباقی) 🧍🏻‍♂«فَأَمَّا الْإِنْسانُ إِذا مَا ابْتَلاهُ رَبُّهُ فَأَکرَمَهُ وَ نَعَّمَهُ فَیقُولُ رَبِّی أَکرَمَنِ»(با کلمه ی انسان که اسم جنس است به نوع انسان نظر کرده و ازنگرش مادی گرانه ی انسان نسبت به آزمایش و ابتلا (وسیله ی آزمایش) سخن به میان می آورد که:) هرگاه خداوند انسان راآزمایش کند به این شکل که اورا اکرام و انعام کند دلیل بر ارزش وعزت خودش می داند ومی گوید خدا مرا تکریم کرده است. (و بر پایه ی همین توهم غلط هرچه بخواهد انجام می دهد) ✅ عطف "نَعَّمَهُ" بر "فَأَکرَمَهُ" می فهماند که نعمت الهی نوعی اکرام ابتدایی است و اگر انسان از عهده ی امتحان برآید نعمت ها تداوم خواهد یافت.وکلمه "نَعَّمَهُ" شرح و تفصیل می دهد "أَکرَمَهُ"را، فاء فَأَکرَمَهُ، فاء تفریع است یعنی فرع برابتلاءاست) ⏮ ادامه درپست بعد↙️ https://eitaa.com/hefzeQuran/1482 🙏🏻 لطفا با #بازنشرمطالب ما را در نشر معارف قرآني یاری بفرمائید #ماجورین