⭕️ #همه‌دان ✅ ماق 🔹زبان هر شهر و دیاری شیرینی و جذابیت‌های خاص خود را دارد. گویش مردم همدان نیز از آن دسته گویش‌هایی‌ست که بسیار دلنشین و دوست‌داشتنی ست. معنی و ترجمه برخی اصطلاحات همدانی که ممکن است به فراموشی سپرده شده‌ باشند: ▪️ماق: گوشه چشم ▪️لِوُ لوچه: لب و دهان ▪️چِکِه چِنه: چانه ▪️کَلّه: سر ▪️دیم: صورت 🌐 http://www.hegmataneh-news.ir/sl/64461 #روزنامه_هگمتانه @hegmataneh_news_ir

#همه‌دان ✅ آدِمِ اَ رِفیقاش می‌شناسَن 🔸خیلی از نوجوانان و جوانان امروز، کلمات متداول در همدان قدیم حتی به گوششان نرسیده است و باز هم این کلمات و واژه‌های قدیمی هستند که می‌توانند خاطرات گذشته را برایمان زنده کنند و به کمک جوان‌تر‌هایمان بیایند تا بشناسند راه و رسم زندگی را در گذشته‌ شهرشان. ▪️ آخِّش درنیامد: اظهار عجز و لابه نکرد و تسلیم نشد، ضعف نشان نداد. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ آخ نِگفت. ▪️آداب‌دانه: آداب‌دان است. یعنی از رسوم و تشریفات آگاه است. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ آموخدَس، سِوادَس. ▪️آدِمِ اَ رِفیقاش می‌شناسَن: آدم را از رفیق‌هایش می‌شناسند. در مورد تأثیر از اخلاق دوستان بر افراد به کار برده می‌شود. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ هر کی یه ماخوای بشناسی بیوین رِفیقِش کیه. ▪️آدِما عقلِشان به چشمِشانه: آدم‌ها عقلشان به چشمشان است. یعنی بعضی افراد فقط نگاهشان به ظواهر است و به ظاهر امور توجه دارند. 🌐 http://www.hegmataneh-news.ir/sl/66155 #روزنامه_هگمتانه @hegmataneh_news_ir

⭕️ #همه‌دان ✅ آدم تا کوچوگی نِکُنه، بُزُگ نیمی شه 🔹خیلی از نوجوانان و جوانان امروز کلمات متداول در همدان قدیم حتی به گوششان نرسیده است و باز هم این کلمات و واژه‌های قدیمی هستند که می‌توانند خاطرات گذشته را برایمان زنده کنند و به کمک جوان‌تر‌هایمان بیایند تا بشناسند راه و رسم زندگی را در گذشته‌ شهرشان. ▪️آدم تا کوچوگی نِکُنه، بُزُگ نیمی شه: آدم تا کوچکی نکند، بزرگ نمی‌شود. برای رسیدن به بزرگی و سروری باید کوچکی و کهتری کنی. ▪️آدِمِ ترسو همیشه سالمه: آدم ترسو همیشه سالم است. یعنی کسی که احتیاط می‌کند همیشه سالم می‌ماند. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ احتیاط بِرادِرِ بزرگ عقله. ▪️آدِمِ تِوبه کار مُکُنه: آدم را توبه کار می‌کند. یعنی آدم را پشیمان می‌کند. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ پشت دِسِشِ داغ مُکُنه. ▪️آدم جایِزالخِطاس: آدم جایز الخطا است. خطا و اشتباه از آدم پذیرفتنی است. برای چشم پوشی از خطای افراد به کار می‌رود. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ آدِمیزاد شیرِخام خورده‌ س. ▪️آدِمِ جِوهَر داریه: آدم جوهر داری است. یعنی آدمی ذات دار و با پشت کار است. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ آسّین سِرِخوده. 🌐 https://www.hegmataneh-news.ir/sl/66587 #روزنامه_هگمتانه @hegmataneh_news_ir

⭕️#همه‌دان ✅ آدم چُسِنه ی قِدِ دیوار باشه، پیشانی‌دار باشه 🔹خیلی از نوجوانان و جوانان امروز کلمات متداول در همدان قدیم حتی به گوششان نرسیده است و باز هم این کلمات و واژه‌های قدیمی هستند که می‌توانند خاطرات گذشته را برایمان زنده کنند و به کمک جوان‌تر‌هایمان بیایند تا بشناسند راه و رسم زندگی را در گذشته‌ شهرشان. ▪️آدم چُسِنه ی قِدِ دیوار باشه، پیشانی‌دار باشه: آدم سوسک روی دیوار باشد اما پیشانی‌دار باشد. یعنی داشتن شانس و اقبال بر عیوب آدمی سرپوش می‌گذارد. ▪️آدِمِ چِل تِنیه: آدم چهل تنی است. یعنی آدم رند و پرخوری است که هر جا خوراکی باشد بی دعوت و با دعوت حاضر می‌شود. ▪️آدم حسابِش نیمُکُنَ: او را آدم حساب نمی‌کنند. یعنی او را به حساب نمی‌آوردند. برایش ارزش قائل نیستند. ▪️آدم خِرِ مردمِ یِی لاکُم سِوار می‌شه تا پیاده شُدِنِش آسان باشه: آدم خر مردم را یک پهلو سوار می‌شود تا پیاده شدنش آسان باشد. یعنی باید امانت مردم را زود برگرداند. #روزنامه_هگمتانه @hegmataneh_news_ir

⭕️ #همه‌دان ✅ آتیش به هم می‌زِنه 🔹خیلی از نوجوانان و جوانان امروز کلمات متداول در همدان قدیم حتی به گوششان نرسیده است و باز هم این کلمات و واژه‌های قدیمی هستند که می‌توانند خاطرات گذشته را برایمان زنده کنند و به کمک جوان‌تر‌هایمان بیایند تا بشناسند راه و رسم زندگی را در گذشته‌ شهرشان. ▪️آتیش به سِرُم بیریزه: آتش به سرم بریزد. یعنی از روی غفلت مرتکب خطایی شدم و حالا سزاوار آتش هستم. این اصطلاح بیشتر توسط زنان به کار برده می‌شده است. ▪️آتیش به مالُم زِدم: آش به مالم زدم. یعنی کالایم را حراج کرده‌ام و ارزان می‌دهم. این اصطلاح اغلب توسط دوره گردها برای حراج اجناسشان به کار می‌رود. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ حراجش کردم که نِمانه. ▪️آتیش به هم می زِنه: آتش به هم می‌زند. یعنی دشمنی و کینه را دامن می‌زند. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ موش می‌دِوانه، یا آتیش می‌دِوانه. میان دو کس جنگ چون آتش است سخن چین بدبخت هیزم‌کش است(سعدی) ▪️آتیش بیارِ مَرِکَس: آتش بیار معرکه است. یعنی سخن چین و دو به هم زن است. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ چُقُلی مُکُنه. کسانی که پیغام دشمن برند / ز دشمن همانا که دشمن ترند(سعدی) 🌐 http://www.hegmataneh-news.ir/sl/66808 #روزنامه_هگمتانه @hegmataneh_news_ir

⭕️ #همه‌دان ✅ آدِمِ خوش مامِله شیریک مالِ مردمه 🔹خیلی از نوجوانان و جوانان امروز کلمات متداول در همدان قدیم حتی به گوششان نرسیده است و باز هم این کلمات و واژه‌های قدیمی هستند که می‌توانند خاطرات گذشته را برایمان زنده کنند و به کمک جوان‌تر‌هایمان بیایند تا بشناسند راه و رسم زندگی را در گذشته‌ شهرشان. ▪️آدم خوره: آدم خور است. یعنی آدم ترسناک و بدقواره‌ای است. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ غول بیابانیه، اولولو خورخورَس. ▪️آدِمِ خوش مامِله شیریک مالِ مردمه: آدم خوش معامله شریک مال مردم است. یعنی انسان خوش حساب می‌تواند با دیگران دادوستد کند و اعتماد دیگران را جلب نماید و حتی در اموال دیگران شریک شود. در تشویق به رعایت حقوق مردم و خوش حسابی گفته می‌شود. ▪️آدِمِ خُوِه می وا وا پول بِخِری: آدم خوب را باید با پول خرید. یعنی باید از انسان‌های شایسته و خوب استقبال کرد. از این مَثَل معمولا برای انتخاب همسر سازگار یا همسایه خوب استفاده می‌شود. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ آدِم خوبِ می‌ وا رو سِرِت بیذاری. ▪️آدم داریم تا آدم: آدم‌ها با هم متفاوتند؛ بعضی خوب هستند و بعضی بد. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ پَنش تا اِنگوشت وا هم یکی نیمی شه، آدم هَس تا آدم، تا آدِمِش کی باشه؟ 🌐 http://www.hegmataneh-news.ir/sl/66990 #روزنامه_هگمتانه @hegmataneh_news_ir

⭕️ #همه‌دان ✅ آدِمِ دوپا خودته بِپا 🔹خیلی از نوجوانان و جوانان امروز کلمات متداول در همدان قدیم حتی به گوششان نرسیده است و باز هم این کلمات و واژه‌های قدیمی هستند که می‌توانند خاطرات گذشته را برایمان زنده کنند و به کمک جوان‌تر‌هایمان بیایند تا بشناسند راه و رسم زندگی را در گذشته‌ شهرشان. ▪️آدِمِ دوپا خودته بِپا: آدم دو پا خودت را نگاه کن. یعنی ای انسان خود را بشناس و مراقب خودت باش. ▪️آدِمِ دوروغگو طِمَح کارِ بازی می‌ده: آدم دروغگو طمع کار را بازی می‌دهد. یعنی افراد حیله‌گر و دروغگو کسی را که طمع کار است فریب می‌دهند. ▪️آدِمِ دوروغگو کم حافظه رَم می‌شه: آدم دروغگو کم حافظه هم می‌شود. چون فرد دروغگو مدام دروغ می‌گوید حرف قبلی در ذهنش نمی‌ماند و پی در پی دروغ‌های خود را نقض می‌کند. ▪️آدِمِ دیروزیش نیس: آدم روز پیش نیست. یعنی اخلاق و رفتارش تغییر کرده است و مثل گذشته نیست. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ دَمدِمیه. 🌐 http://www.hegmataneh-news.ir/sl/67239 #روزنامه_هگمتانه @hegmataneh_news_ir

⭕️#همه‌دان ✅ آدم اَ فرداش خِوَر نِداره 🔹 خیلی از نوجوانان و جوانان امروز کلمات متداول در همدان قدیم حتی به گوششان نرسیده است و باز هم این کلمات و واژه‌های قدیمی هستند که می‌توانند خاطرات گذشته را برایمان زنده کنند و به کمک جوان‌تر‌هایمان بیایند تا بشناسند راه و رسم زندگی را در گذشته‌ شهرشان. ▪️آخِّش درنیامد: اظهار عجز و لابه نکرد و تسلیم نشد، ضعف نشان نداد. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ آخ نِگفت. ▪️آداب دانه: آداب‌دان است. یعنی از رسوم و تشریفات آگاه است. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ آموخدَس، سِوادَس. ▪️آدِمِ اَ رِفیقاش می‌شناسَن: آدم را از رفیق‌هایش می‌شناسند. در مورد تأثیر از اخلاق دوستان بر افراد به کار برده می‌شود. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ هر کی یه ماخوای بشناسی بیوین رِفیقِش کیه. ▪️آدِما عقلِشان به چشمِشانه: آدم‌ها عقلشان به چشمشان است. یعنی بعضی افراد فقط نگاهشان به ظواهر است و به ظاهر امور توجه دارند. ▪️آدم اَ فرداش خِوَر نِداره: آدم از فردایش خبر ندارد. یعنی انسان از آینده و مرگ خود خبر ندارد. ▪️آدم اَ کارش سر در نیمیاره: آدم از کارش سر در نمی‌آورد. یعنی کارهایش سری و مخفی است و درباره کارهایش چیزی نمی‌گوید. #روزنامه_هگمتانه @hegmataneh_news_ir

⭕️#همه‌دان ✅ آدِمِ سیا کاسه مُکُنه خیلی از نوجوانان و جوانان امروز کلمات متداول در همدان قدیم حتی به گوششان نرسیده است و باز هم این کلمات و واژه‌های قدیمی هستند که می‌توانند خاطرات گذشته را برایمان زنده کنند و به کمک جوان‌تر‌هایمان بیایند تا بشناسند راه و رسم زندگی را در گذشته‌ شهرشان. ▪️آدِمِ سیا کاسه مُکُنه: آدم را سیاه کاسه می‌کند. یعنی اگر با او هم کاسه شوی مغبون می‌شوی. در شراکت با او ضرر می‌کنی. ▪️آدِمِ سیسّیه: آدم مصر، مقاوم و با پشت کاری است. سمج است. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ سیریشلَه‌س. می‌مانه کِنِه. ▪️آدم شاخ درمیاره: آدم شاخ در می‌آورد. یعنی بسیار تعجب برانگیز است. کاری غیر عادی است. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ آدم پاش می‌چسبه زمین. آدم خشگِش می‌زِنه. اَ کلّه ی آدم دود وخمیزه. ▪️آدِمِش کردم: او را آدم کردم. یعنی به او تربیت و سواد آموختم و برایش کسب احترام و ارزش کردم و موقعیتی که دارد از من است. ▪️آدِمِ عاقل کم حرف می‌شه: انسان عاقل کمتر حرف می‌زند. کم گوی و گزیده گوی چون در / تا ز اندک تو جهان شود پر(نظامی) #روزنامه_هگمتانه @hegmataneh_news_ir

⭕️ #همه‌دان ✅ اَ جیک و بوک همه خِوَر داره 🔹خیلی از نوجوانان و جوانان امروز کلمات متداول در همدان قدیم حتی به گوششان نرسیده است و باز هم این کلمات و واژه‌های قدیمی هستند که می‌توانند خاطرات گذشته را برایمان زنده کنند و به کمک جوان‌تر‌هایمان بیایند تا بشناسند راه و رسم زندگی را در گذشته‌ شهرشان. ▪️اَ جیوِ فِلانی مایه هَشته: از جیب فلانی مایه گذاشته است. یعنی با سرمایه دیگران ریخت و پاش می‌کند. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ اَ کیسه خلیفه می‌بقچه. ▪️اَ جیوِ مِوارِکِد بده: از جیب مبارکت بده. یعنی خودت هزینه‌اش را بپرداز، از پول خودت خرج کن. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ دِرِ کیسِه رِ شُل کن، دَس به جیو بِوَر. ▪️اَ جیک و بوک همه خِوَر داره: از جیک و بوک همه خبر دارد. یعنی فضول است و با کار همه کار دارد. از همه چیز دیگران خبردارد. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ اَ سیر تا پیاز همه رِ خِوَر داره. نخود هر آشیه. ▪️اَ جیگیلدانش حرف کشیدم: از چینه دانش حرف بیرون آوردم. یعنی او را وادار به حرف زدن کردم. #روزنامه_هگمتانه @hegmataneh_news_ir

⭕️#همه‌دان ✅ آدِمِ کمرو گُسنه اَ سِرِ سُرفه وَخمیزه 🔹خیلی از نوجوانان و جوانان امروز کلمات متداول در همدان قدیم حتی به گوششان نرسیده است و باز هم این کلمات و واژه‌های قدیمی هستند که می‌توانند خاطرات گذشته را برایمان زنده کنند و به کمک جوان‌تر‌هایمان بیایند تا بشناسند راه و رسم زندگی را در گذشته‌ شهرشان. ▪️کَلَه م اِسبِناج سبز کرد: روی سرم اسفناج سبز کرد. یعنی بسیار تعجب کردم. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ پام چسبید زِمین، کله م سوت کشید، خُشگُم زد. ▪️آدم عَیبِ خودِشه نیمی وینه: آدم عیب خودش را نمی‌بیند. یعنی اغلب انسان‌ها عیوب خود را نمی‌بینند اما ایراد‌های دیگرا ن را می‌بینند. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ تیرِ به چشم خودِش نیمی وینه، تیغه به پای مردم می‌وینه. ▪️آدَم فوروشه: آدم فروش است. یعنی خائن و جاسوس است. ▪️آدم قَحدی بود؟: آدم قحطی بود؟ یعنی آدمی بهتر و کاردان تر پیدا نمی‌شد؟ ▪️آدِمِ کمرو گُسنه اَ سِرِ سُرفه وَخمیزه: آدم کمرو، گرسنه از سر سفره بلند می‌شود. یعنی کمرویی مایه دردسر است. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ آدِمِ کمرو سِرِش می‌مانه بی‌کُلا. ▪️آدم که پیر می‌شه، جان عزیز می‌شه: کسی که پیر می‌شود بیشتر احتیاط می‌کند. ▪️آدم که دو دَفه نیمیا دنیا: ادم که دو بار به دنیا نمی‌آید. یعنی باید از زندگی درست استفاده کرد چون انسان فقط یک بار به دنیا می‌آید. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ آدم یِی دَفه میا، یِی دَفه رَم می‌ره. 🌐 http://www.hegmataneh-news.ir/sl/69740 #روزنامه_هگمتانه @hegmataneh_news_ir

⭕️ #همه‌دان ✅ آدم می وا قَتِّ پولش آلو بُخوره 🔹خیلی از نوجوانان و جوانان امروز کلمات متداول در همدان قدیم حتی به گوششان نرسیده است و باز هم این کلمات و واژه‌های قدیمی هستند که می‌توانند خاطرات گذشته را برایمان زنده کنند و به کمک جوان‌تر‌هایمان بیایند تا بشناسند راه و رسم زندگی را در گذشته‌ شهرشان. ▪️آدم می وا به جیبِش بِپا: آدم باید به جیبش نگاه کند. یعنی در خرج کردن نباید اسراف کرد و تناسب بین در آمد و هزینه را رعایت نمود. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ آدم باید قَتِّ پولش آلو بُخوره. ▪️آدم می وا پاشه قَتِّ گیلیمش دراز کنه: آدم باید پایش را به اندازه گلیمش دراز کند. یعنی باید کار را در حد توان انجام داد و لقمه را اندازه دهان برداشت. ▪️آدم می وا خودش دِسِشه بیگیره اَ کُندِه شو وخیزه: آدم باید خودش دستش را بگیرد از زانویش و بلند شود. یعنی باید به خودت متکی باشی. ▪️آدم می وا قَتِّ پولش آلو بُخوره: آدم باید به اندازه پولش آلو بخورد. یعنی باید اعتدال میان هزینه و درآمد رعایت گردد. در اصطلاح مشابه گفته می‌شود؛ آدم می وا به جیبش بِپا. ▪️آدم می وا یِی سوزِنی به خودش بِزِنه، یِی جوُآل دوزی به دیگِران: آدم باید یک سوزن به خودش بزند، یک جوالدوز به دیگران. یعنی باید خودت را قبل از دیگران نقد کنی و هرچه را برای خود نمی‌پسندی برای دیگران نیز نخواهی. #روزنامه_هگمتانه @hegmataneh_news_ir