﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 119
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 9
5️⃣ وجود این اختلافها کار را به جایی رسانده است که برخی مانند ابوحیّان میگوید که «أن»ِ وارد بر فعل امر، تفسیریه است ولی «أن»ِ وارد بر ماضی و مضارع، مصدریه است با این تفاوت که در فرض فعل مضارع، ناصبه هم است.
📑 وی بر این ادّعای خویش، استدلالهایی اقامه نموده است با اینکه همه آنها قابل ردّند.
#أن
#أن_مصدری
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
💠 عرفه و دعا برای بقیة الله الاعظم ارواحنافداه
❖ بخشی از دعای امام سجاد روحیفداه در روز عرفه:
... اللَّهُمَّ فَأَوْزِعْ لِوَلِيِّكَ شُكْرَ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَيْهِ، وَ أَوْزِعْنَا مِثْلَهُ فِيهِ، وَ آتِهِ مِنْ لَدُنْكَ سُلْطاناً نَصِيراً ، وَ افْتَحْ لَهُ فَتْحاً يَسِيراً، وَ أَعِنْهُ بِرُكْنِكَ الْأَعَزِّ، وَ اشْدُدْ أَزْرَهُ، وَ قَوِّ عَضُدَهُ، وَ رَاعِهِ بِعَيْنِكَ، وَ احْمِهِ بِحِفْظِكَ وَ انْصُرْهُ بِمَلَائِكَتِكَ، وَ امْدُدْهُ بِجُنْدِكَ الْأَغْلَبِ
وَ أَقِمْ بِهِ كِتَابَكَ وَ حُدُودَكَ وَ شَرَائِعَكَ وَ سُنَنَ رَسُولِكَ، ــ صَلَوَاتُكَ اللهُمَّ عَلَیهِ وَ آلِهِ ــ وَ أَحْی بِهِ مَا أَمَاتَهُ الظَّالِمُونَ مِنْ مَعَالِمِ دِینِكَ، وَ اجْلُ بِهِ صَدَاءَ الْجَوْرِ عَنْ طَرِیقَتِكَ، وَ أَبِنْ بِهِ الضَّرَّاءَ مِنْ سَبِیلِكَ، وَ أَزِلْ بِهِ النَّاكِبِینَ عَنْ صِرَاطِكَ، وَ امْحَقْ بِهِ بُغَاةَ قَصْدِكَ عِوَجاً وَ أَلِنْ جَانِبَهُ لِأَوْلِیائِكَ، وَ ابْسُطْ یدَهُ عَلَی أَعْدَائِكَ
وَ هَبْ لَنَا رَأْفَتَهُ، وَ رَحْمَتَهُ وَ تَعَطُّفَهُ وَ تَحَنُّنَهُ، وَ اجْعَلْنَا لَهُ سَامِعِینَ مُطِیعِینَ، وَ فِی رِضَاهُ سَاعِینَ، وَ إِلَی نُصْرَتِهِ وَ الْمُدَافَعَةِ عَنْهُ مُكْنِفِینَ، وَ إِلَیكَ وَ إِلَی رَسُولِكَ ــ صَلَوَاتُكَ اللهُمَّ عَلَیهِ وَ آلِهِ ــ بِذَلِكَ مُتَقَرِّبِینَ....
📖 دعای ۴۷ صحیفه سجادیه
-
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 120
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 10
🗂 مواضع استعمال «أن» مصدری:
1️⃣ در ابتدای کلام
در این موضع، اعراب رفع را دارا خواهد بود.
📑 این ابتدای کلام به دو نحو قابل تصور است:
الف. حقیقی و حکمی، مانند «أن تصوموا خیر لکم»، «و أن تصبروا خیر لکم»، «و أن یستعففن خیر لهُنّ»، « و أن تعفوا أقرب للتقوی»
در این فرض، «أن» حتما ناصبه است.
ب. فقط حکمی. بدین صورت که واژهای که در واقع باید مؤخّر باشد بر «أن» و صلهاش مقدّم شود مانند «حَسَنٌ أن تقوم»
📝 در این فرض، احتمال ناصبه بودن و مخففه بودن میرود که قرینه، تعیینکننده است. در این زمینه، بیشتر در بخش «أن» مخفّفه از ثقیله، بحث خواهیم نمود.
#أن
#أن_مصدری
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
يَا وَلِيَّ اللَّهِ إِنَّ بَيْنِي وَ بَيْنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ
ذُنُوباً لاَ يَأْتِي عَلَيْهَا إِلاَّ رِضَاكُمْ
فَبِحَقِّ مَنِ ائْتَمَنَكُمْ عَلَى سِرِّهِ
وَ اسْتَرْعَاكُمْ أَمْرَ خَلْقِهِ
وَ قَرَنَ طَاعَتَكُمْ بِطَاعَتِهِ
لَمَّا اسْتَوْهَبْتُمْ ذُنُوبِي
وَ كُنْتُمْ شُفَعَائِي
فَإِنِّي لَكُمْ مُطِيعٌ
مَنْ أَطَاعَكُمْ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ
وَ مَنْ عَصَاكُمْ فَقَدْ عَصَى اللَّهَ
وَ مَنْ أَحَبَّكُمْ فَقَدْ أَحَبَّ اللَّهَ
وَ مَنْ أَبْغَضَكُمْ فَقَدْ أَبْغَضَ اللَّهَ
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 121
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 11
🗂 مواضع استعمال «أن» مصدری:
2️⃣ بعد از واژهای که بر معنای غیر یقین دلالت نماید.
📑 در اینکه این معنای غیر یقین، مفید غیر ظنّ باشد و یا ظنّ( ولی این ظنّ نباید جاری مجرای یقین باشد یعنی واژهی دالِّ بر گمان، نباید گمان نزدیک به یقین یعنی ظنّ اطمینانی باشد) تفاوتی ندارد.
البته شایان ذکر است که اگر قبل از «أن» واژه مفید ظنّ باشد، در کنار «أن» مصدری، احتمال «أن» مخفّفه هم وجود دارد که قرینه، تعیینکننده است.
📝 در این فرض دوم، اعرابهای مختلفی مطرح است.
الف. رفع مانند: «أ لم یأنِ للذین آمنوا أن تخشع قلوبهم»، «و عسی أن تکرهوا شیئا»
ب. نصب مانند: « و ما کان هذا القرآنُ أن یفتری»، «یقولون نخشی أن تُصِیبَنا دائرةٌ»
ج. جرّ مانند: «أُوذِینا من قبلِ أن تأتِیَنا»، « من قبل أن یأتِیَ أحدَکم الموتُ»، «و أُمِرتُ لأن أکونَ»
د. احتمال نصب و جرّ مانند: «و الذی أطمَعُ أن یَغفِرَ لی»
#أن
#أن_مصدری
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 122
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 12
📑 وجه چهارم. «أن» مخفّفه از ثقیله:
📂 اگر «أن» بعد از فعلهایی که دلالت بر یقین و یا نازل منزله یقین ذکر شود، قطعا مخفّفه از ثقیله است.
📂 در این راستا، تفاوتی ندارد که معنای یقین با واژه «علم» باشد، یا «اعتقاد»، یا «رؤیة»، یا «یأس »، و یا ... .
📂 نازل منزله یقین، همان ظنّ اطمینانی(متآخم به علم) است و حال فرقی ندارد که از ماده ظنّ باشد و یا غیر آن.
📂 شایان دقت است، با وجود اینکه قبل از این «أن» الفاظ مفید یقین ذکر ممکن است ذکر شود ولی باید صله آن، نوع خاصی باشد که بدان خواهیم پرداخت.
📚 چند مثال قرآنی:
«أ فلا یَرَونَ ألّا یَرجِعُ إلیهم قولا»، «عَلِمَ أن سیکونُ»، «و حَسِبوا أن لا تکونُ»
#أن
#أن_مخففه_از_ثقیله
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 123
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 13
🗂«أن» مخفّفه، مثل «أنّ» وجوب عمل دارد، ناصب اسم است و رافع خبر؛ با این تفاوت که اسم «أن» ضمیر شأن واجب الحذف است؛ و خبر آن، باید جمله باشد ولی یک جمله خاص. از این رو، خبر آن از دو حالت خارج نیست:
1️⃣ یا نیاز به فاصل ندارد که عبارت است از:
الف. جمله اسمیه:
صدر این جمله، مبتدا، یا خبر، یا حروف نفی، یا ادات شرط- مثل إذا -، و یا رُبّ میتواند باشد.
مثال ها به نحو لفّ و نشر مرتّب، به قرار ذیل است:
وَ آخِرُ دَعْواهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ)یونس، 10)
في فتية كسيوف الهند قد علموا / أن هالِکٌ کلُّ من یخفی و ینتعل
وَ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ(هود، 14)
أَنْ إِذا سَمِعْتُمْ آياتِ اللَّهِ (نساء، 140)
تیقّنت أن ربّ امرئ خیل خائنا / أمین و خوّان یخال أمینا
ب. جمله فعلیهای که فعل آن، غیر متصرّف(جامد) است مانند وَ أَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلَّا ما سَعى(نجم، 39)
ج. جمله فعلیه متصرّفی که دعائی است مانند أطال اللّه عمرك و أن هيّأ لك المستقبل السعيد.
#أن
#أن_مخففه_از_ثقیله
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 124
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 14
خبر «أن» مخفّفه از دو حالت خارج نیست:
2️⃣ یا نیاز به فاصل دارد که عبارت است از جمله فعلیهای که فعل آن، متصرّف غیر دعائی است.
حال، فاصلِ بین «أن» و جمله، باید یکی از موارد « قد، سین، سوف، حروف نفی، لو» باشد.
📂 نمونهها:
وَ نَعْلَمَ أَنْ قَدْ صَدَقْتَنا(مائده، 113)
عَلِمَ أَنْ سَيَكُونُ(مزمل، 120)
فإن عصیتم مقال الیوم فاعترفوا / أن سوف تلقون خزیا ظاهر العار
و اعلم – فعلم المرء ینفعه - / أن سوف یأتی کل ما قدرا
أَ فَلا يَرَوْنَ أَلَّا يَرْجِعُ إِلَيْهِمْ قَوْلًا(طه، 89)
أ یَحسَبُ الإنسانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظامَهُ(قیامة، 3)
أ یَحسَبُ أَنْ لَمْ يَرَهُ أَحَدٌ(بلد، 7)
أَنْ لَوْ نَشاءُ أَصَبْناهُمْ(أعراف، 100)
#أن
#أن_مخففه_از_ثقیله
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 125
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 15
خلاصهای هامّ از بحث:
📌 مورد قطعی «أن» مصدری:
در ابتدای کلام حقیقی و حکمی
📌 موارد قطعی «أن» مخفّفه از ثقیله:
1️⃣ قبل از «أن»، واژگانِ مفید معنای یقین ذکر شود.
در این فرض، صله میتواند جمله اسمیه، یا جمله فعلیهای که فعل آن غیر متصرّف است، و یا جمله فعلیهای که فعل آن متصرف دعائی است باشد؛ ولی اگر صله، جمله فعلیه متصرّف غیر دعائی باشد، فاصل حتما باید ذکر شود.
از این رو وجود الفاظ مفید یقین، تاثیری در ذکر یا عدم ذکر فواصل ندارد. پس فاصل در این فرض، نقش معیّنه ندارد و صرفا برای حفظ اسلوب ذکر میشود.
بنابراین، قرینه معیّنه در فرض جاری، صِرف ذکر واژه مفید معنای یقین است.
2️⃣ قبل از «أن» واژه مفید یقین نباشد، ولی باید صله آن، نوع خاصی باشد یعنی جمله اسمیه، یا جمله فعلیهای که فعل آن غیر متصرّف است و یا جمله فعلیهای که فعل آن متصرّف بوده ولی دعائی است باشد.
📌 احتمال هر دو:
1️⃣ در ابتدای حکمی مانند حَسَنٌ أن یقوم
2️⃣ قبل از «أن»، واژگانِ مفید معنای غیر یقین(غیر ظنّ) باشد، مانند «أ لم یأنِ للذین آمنوا أن تخشع قلوبهم».
قابل دقت است که شرط احتمالی شدن، از این قرار است که صله آن، جمله فعلیهای باشد که فعل آن متصرّف است. از این رو در فرض ثبوت فواصل، «أن» از نوع مخففه خواهد بود و در فرض عدم آن، «أن»ِ مصدری مطرح میشود.
پس در این دو فرض، قرینهی معیّنه(فاصل) نقش هامّی دارد.
#أن
#أن_حرف_مصدری
#أن_مخففه_از_ثقیله
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 126
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 16
🗂 برخی از افعال متضمّنِ معنای قول مانند «وصّی»(1) در آیه 131 سوره مبارکه نساء(2) ، با یک حرف جرّ خاصّی تعدیه عام دارند؛ حال گاهی این حرف جرّی که بر سر «أن» وارد میشود حذف میگردد، حال تکلیف این «أن» چه خواهد بود، آیا حرف مصدری بدانیم که البته صله آن، منصوب به نزع خافض - یا مجرور به حرف جر مقدرّه- خواهد شد، و یا حرف تفسیری؟
📝 بستگی به جمله بعد از «أن» دارد:
اگر یک فعل انشائی باشد بهتر این است که آن را «أن» تفسیری بدانیم چون انشایی شدن صلهی حروف مصدری - مانند امر و نهی - در نهایت ندرت است.
ولی اگر خبری باشد، احتمال تفسیری و مصدری بودن آن تساوی است.
📂 محمود صافی در الجدول این دو احتمال را در آیه مزبور بیان میکند. آلوسی هم در روح المعانی مینویسد: «أَنِ اتَّقُوا اللَّهَ» أي وصّينا كلا منهم و منكم بأن اتقوا اللّه تعالى على أن «أَنِ» مصدرية بتقدير الجار و محلّها نصب أو جرّ على المذهبينِ، و وصلها بالأمر- كالنهي و شبهه- جائز كما نصّ عليه سيبويه، و يجوز أن تكون مفسّرة للوصية لأن فيها معنى القول.
1. وصّیتُ ولدی بالصلاة ای وصّیتُه بأن أقم الصلاة أی أمرتُه بالصلاة.
2. وَ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ لَقَدْ وَصَّيْنَا الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَ إِيَّاكُمْ أَنِ اتَّقُوا اللَّهَ وَ إِنْ تَكْفُرُوا فَإِنَّ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ كانَ اللَّهُ غَنِيًّا حَميدا.
#أن
#أن_حرف_مصدری
#أن_حرف_تفسیری
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
﷽
📚 نکات نحوی
⚜️ شماره 127
⚜️ حرفِ «أن». قسمت 17
🗂 خداوند متعال در آیه 14 از سوره مبارکه لقمان میفرماید:
«وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْناً عَلى وَهْنٍ وَ فِصالُهُ في عامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لي وَ لِوالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصيرُ.»
📂 محمود صافی بار دیگر، همان دو احتمال را مطرح میکند.
📂 آلوسی مینویسد: «أن اشکر لی و لوالدیک» تفسیر واژهی «وصینا» است، همانطوری که نحاس هم همین احتمال را اختیار نموده است. وی ادامه داده، میگوید: مصدری بودن هم جایز است البته با تقدیر لامِ تعلیل در قبل از آن، که در این صورت، متعلَّق به «وصّینا» خواهد شد؛ با اینکه بدون در نظر گرفتن هیچ تقدیری هم میتوان احتمال مصدری بودن را به قوت خود باقی نگه داشت، و در نتیجه، بدل اشتمال از واژه «والدیه» میشود و گویی چنین گفته شده است: وصّينا الإنسان بوالديه بشكرهما.
📂مفسر طباطبایی هم قائل به تفسیری بودن فقره« أن اشکر...» نسبت به واژه «وصینا» است و چنین مینویسد: «قوله: «أَنِ اشْكُرْ لِي وَ لِوالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ» تفسير لقوله: «وَصَّيْنَا» إلخ، في أول الآية أي كانت وصيتنا هو أمرنا بشكرهما كما أمرناه بشكر الله.»
#أن
#أن_حرف_مصدری
#أن_حرف_تفسیری
✧❁ الذکر الحکیم ❁✧
🆔@Hojjat68Hekmat
🆔https://eitaa.com/joinchat/1290404153Cf2a3596a83
🏴 اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَبا عَبْدِ اللهِ وَ عَلَی الْاَرْواحِ الَّتی حَلَّتْ بِفِنائِکَ، عَلَیْکَ مِنّی سَلامُ اللهِ اَبَداً ما بَقیتُ وَ بَقِیَ اللَّیْلُ وَ النَّهارُ
اَلسَّلامُ عَلَی الْحُسَیْن وَ عَلی عَلَیِ بْن الْحُسَین وَ عَلی اَوْلادِ الْحْسَیْن وَ عَلی اَصحابِ الْحُسَین
🏴 فرا رسیدن اربعین حسینی تسلیت باد