نگاهی #انتقادی بر پروژه فکری مرحوم داوود #فیرحی (۱) 🔹داوود فیرحی زنجانی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و پژوهشگر علوم سیاسی بود و از نظر سیاسی به گرایشات اصلاح‌طلبانه و اعتدالی شناخته می‌شد. 🔹️با احترام به شخصیت علمی برجسته ایشان، نمی توان از برخی ایرادات در اندیشه سیاسی ایشان چشم پوشید. 🔹 فیرحی از شاگردان سیدجواد طباطبایی به عنوان قوه عاقله جریان رسانه‌ای اعتدال بود و همزمان در انجمن علوم سیاسی حوزه نیز سالها به طرح بحث مشغول بود. علاقه وافر وی به پدر معنوی جریان اعتدال، یعنی مرحوم هاشمی رفسنجانی از شاخصه مهم گرایش سیاسی وی بود. وی در یادداشتی اختصاصی، شخصیت هاشمی رفسنجانی را بی‌نظیر و جاذب اضداد دانسته و فعالیت‌های وی در اواخر عمر برای تأسیس یک شورا (موسوم به شورای عالی آزاداندیشی دینی) را «آواز قو» نامید و در پایان یادداشت؛ با تشبیه رفسنجانی به «قو» در رثای او، اینچنین تعبیر نمود: شنيدم كه چون قوي زيبا بميرد فريبنده زاد و فريبا بميرد...(مردم‌سالاری آنلاین/29بهمن1395) 🔹بخش اساسی از پروژه فکری فیرحی، ارائه تأویل‌های دموکراتیک و مدرن از دین بود. البته وی بدون در نظر گرفتن تفاوت بنیادین دین (به عنوان امر الهی) و دموکراسی (به عنوان مفهوم غیردینی و بشری) و بدون التفات به مفهوم متعالی مردم سالاری دینی، پرونده خود را «برجسته‌سازی وجوه دموکراتیک نصوص دینی» می‌نامد: «نوشته‌های بعدی من از کتاب دو جلدی «فقه و سیاست» شروع می‌شود و بعد از آن کتاب «حکمرانی حزبی» است و پس از آن هم کاری است که راجع‌ به قانون است و هم‌اکنون درحال انجام آن هستم. در این کتاب‌ها کوشش می‌کنم تا وجوه دموکراتیکی که هم در دانش ما و هم به‌خصوص در نصوص دینی ماست را برجسته کنم.» 🔻قرائت فیرحی از عملکرد آخوند خراسانی و نائینی(حامی جریان مشروطه خواه)؛ وی ماجرای مشروطه را نیز با همین نگاه مدرن و دموکراتیک تفسیر می‌کند و می‌گوید: «من در مطالعات خودم به تدریج متوجه شدم که درست است که در اروپا هم تجدد [اول] در حوزه‌‌های دیگری مثل فلسفه و هنر و ادبیات رخ‌ داده و«تجدد سیاسی» کم‌وبیش محصول آن است، اما با مطالعات شخصی و با همکاری دوستان طلبه و دانشجو متوجه شدم که اصلا تجدد در اروپا و به‌خصوص در انگلستان– که می‌گویند مادر نظام سیاسی جدید است- اتفاقا از جان لاک و از «تجدد در تفسیر‌های دینی» شروع شده است. مطالعات من نشان داد که این بحث در ادبیات شیعی هم ممکن است و هم اتفاق افتاده است. بزرگانی مثل مرحوم آخوند خراسانی، مرحوم نائینی...[در این زمینه فعالیت کرده‌اند].احساس کردم که در واقع نه‌تنها نسبت «دین» و «دولت دموکراتیک»، متناقض و ناممکن نیست بلکه متفکران ما عناصر آن را برجسته کرده‌اند.» (مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی/ 29آبان97)