🔹علی ظاهری بیرگانی در برنامه شیوه شبکه چهار: خواست سیاست‌گذار بالا رفتن نرخ ارز است. #در_رسانه حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

🛑 معرفی کتاب دکترین شوک؛ ظهور سرمایه داری فاجعه آمیز 🔹دکترین شوک کتابی است که در سال ۲۰۰۷ توسط نویسنده و فعال اجتماعی کانادایی خانم نائومی کلاین منتشر شد. در این کتاب، کلاین استدلال می‌کند که سیاست‌های اقتصادی نئولیبرال که توسط میلتون فریدمن و مدرسه اقتصاد شیکاگو ترویج می‌شود، به دلیل یک استراتژی عمدی که او آن را "سرمایه‌داری فاجعه" می‌نامد، به شهرت جهانی رسیده است. 🔹در این استراتژی، بازیگران سیاسی از هرج و مرج بلایای طبیعی، جنگ‌ها و سایر بحران‌ها برای پیشبرد سیاست های نامطلوب مانند مقررات زدایی و خصوصی سازی بهره برداری می‌کنند. این "شوک درمانی" اقتصادی به نفع منافع شرکت‌ها است و در عین حال شهروندان را در زمانی که بیش از حد حواس پرت و غرق شده‌اند و نمی‌توانند به طور مؤثر پاسخ دهند یا مقاومت کنند، از حق رأی محروم می‌کند. 🔹این کتاب این روایت را به چالش می‌کشد که سیاست‌های سرمایه‌داری بازار آزاد توسط ساکنان مناطقی که در آن اجرا شده است مورد استقبال قرار گرفته است و استدلال می‌کند که چندین رویداد ساخته دست بشر، از جمله جنگ عراق، عمدا با هدف پیشبرد این سیاست‌های نامطلوب در پی آنها انجام شده است. 🔹این کتاب به عنوان منبع اصلی یک فیلم مستند بلند در سال ۲۰۰۹ با همین عنوان به کارگردانی مایکل وینترباتم عمل کرد. 🔸خلاصه کتاب این کتاب در مجموع ۲۱ فصل به هفت بخش تقسیم شده است. 🔹بخش ۱: آغاز شوک درمانی کتاب با توضیح آزمایش‌های روانپزشکی ایوان کامرون و همکاری او با سیا شروع می‌شود. سپس به میلتون فریدمن و مکتب اقتصادی شیکاگو می‌پردازد که به ایجاد بازارهای آزاد افراطی متعهد بودند. 🔹بخش ۲: آمریکای جنوبی کلاین استفاده از دکترین شوک در آمریکای جنوبی دهه ۱۹۷۰، به‌ویژه در شیلی تحت رهبری آگوستو پینوشه، را تحلیل می‌کند. سیاست‌های اقتصادی به رهبری "پسران شیکاگو" که توسط سیا حمایت می‌شدند، همراه با شکنجه‌های گسترده، کشور را متحول کرد. 🔹بخش ۳: دگرگونی بدون خشونت شدید کلاین اصلاحات بازار آزاد در بریتانیا تحت مارگارت تاچر و بولیوی را بررسی می‌کند که بدون نیاز به سرکوب‌های گسترده انجام شد. 🔹بخش ۴: جهانی‌سازی دکترین شوک این بخش به کاربرد دکترین شوک در لهستان، چین، آفریقای جنوبی، روسیه و کشورهای آسیایی می‌پردازد: - لهستان: فشار صندوق بین‌المللی پول، سیاست‌های شوک اقتصادی را تحمیل کرد. - چین: اعتراضات میدان تیان‌آن‌من و آزادسازی اقتصاد. - آفریقای جنوبی: مذاکرات پایان آپارتاید به سیاست‌های اقتصادی غیرهمسو با منشور آزادی منجر شد. - روسیه: بوریس یلتسین سیاست‌هایی را اجرا کرد که روسیه را به الیگارشی تبدیل کرد. - آسیا: بحران مالی ۱۹۹۷ شرکت‌های دولتی را به خصوصی‌سازی و فروش خارجی کشاند. 🔹بخش ۵: سرمایه‌داری فاجعه کلاین توضیح می‌دهد که چگونه شرکت‌های خصوصی از بلایای طبیعی برای سودآوری استفاده می‌کنند، مشابه مجتمع صنعتی نظامی. 🔹بخش ۶: حمله عراق به کاربرد جامع دکترین شوک در حمله ۲۰۰۳ به عراق و خصوصی‌سازی گسترده اشاره دارد که به نارضایتی عمومی و شورش منجر شد. 🔹بخش ۷: برندگان و بازندگان کلاین توضیح می‌دهد که چگونه شوک درمانی اقتصادی شکاف طبقاتی را افزایش می‌دهد. او سیاست‌های پس از طوفان کاترینا، سونامی سریلانکا و رفتار اسرائیل با فلسطینی‌ها را تحلیل می‌کند. 🔹نتیجه‌گیری کتاب به واکنش‌های جهانی علیه دکترین شوک و نهادهای تشویق‌کننده آن (بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول) می‌پردازد و تحولات مثبت اخیر در آمریکای جنوبی و لبنان را برجسته می‌کند. کلاین افزایش فعالیت‌های اجتماعی در آفریقای جنوبی و چین را نشان‌دهنده مقاومت در برابر این سیاست‌ها می‌داند. 🌐 en.wikipedia.org/wiki/The_Shock_Doctrine #یادداشت حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

🔷مستند دکترین شوک (۲۰۰۹) ساخته مایکل وینترباتم بر اساس کتاب دکترین شوک این مستند ۸۰ دقیقه‌ای را می‌توانید با زیرنویس فارسی از این آدرس تماشا کنید: 📺 aparat.com/v/e21lym3 #در_رسانه حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

🔷 هنر آمریکا در ماجرای سقوط بشار اسد چه بود؟ به روایت دکتر حسین صمصامی (نماینده تهران) خلاصه‌ای از این برنامه تقدیم شما مخاطبان گرامی حکمران می‌شود 1️⃣ وضعیت سوریه و دلایل فروپاشی: سوریه نمونه‌ای از تأثیرات مخرب تحریم‌های اقتصادی و سیاست‌های نادرست است. از عوامل کلیدی سقوط سوریه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: - تحریم‌های شدید: کاهش ارزش پول ملی سوریه از ۶۰ لیر به ۱۳۵۷۸ لیر طی سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۴ (۷۷برابر کاهش). - سیاست‌های نادرست اقتصادی: خصوصی‌سازی غیرشفاف، آزادسازی یارانه‌ها، و تلاش برای یکسان‌سازی نرخ ارز، که باعث افزایش هزینه‌های زندگی و جدایی مردم از دولت شد. - فقر و نارضایتی: سیاست‌های اقتصادی و تحریم‌ها مردم را دچار فشار معیشتی کرد و ارتش و مردم را از حمایت از دولت بازداشت. 2️⃣ مقایسه با ایران: دکتر صمصامی معتقد است که برخی از سیاست‌های اقتصادی ایران شباهت زیادی به مسیری دارد که سوریه پیمود: - کاهش ارزش پول ملی: در ایران، ارزش دلار از ۱۰۰۰ تومان در سال ۱۳۹۳ به ۷۴۰۰۰ تومان در سال ۱۴۰۳ افزایش یافته (۷۴ برابر). - سیاست‌های ارزی ناکارآمد: تلاش برای یکسان‌سازی نرخ ارز و افزایش نرخ نیمایی (از ۴۰۰۰۰ تومان به ۵۵۰۰۰ تومان) که باعث رشد تورم و نارضایتی شده است. - فشار بر معیشت مردم: دولت بودجه‌ای تورمی ارائه داده که افزایش قیمت کالاهای اساسی را به همراه دارد و از طبقات ضعیف حمایت نمی‌کند. 3️⃣ سیاست‌های بودجه‌ای و نقدها: بودجه پیشنهادی دولت برای سال آینده با افزایش نرخ ارز (۵۵۰۰۰ تومان) همراه است که: - تورم‌زا است: افزایش قیمت کالاهای اساسی، انرژی و سایر نهاده‌های تولیدی. - تشدید شکاف طبقاتی: منافع بودجه به نفع اقلیت ثروتمند و به ضرر اکثریت جامعه است. - کاهش قدرت خرید مردم: تورم ناشی از افزایش نرخ ارز، معیشت مردم را تحت فشار بیشتری قرار می‌دهد. 4️⃣ هنر تحریم و نقش آمریکا: تحریم‌های اقتصادی آمریکا با هدف جدایی مردم از حاکمیت طراحی شده است. تجربه سوریه نشان می‌دهد که کاهش ارزش پول ملی و ایجاد فشار اقتصادی، مردم را به سمت اعتراض و رویگردانی از حکومت سوق می‌دهد. دکتر صمصامی معتقد است سیاست‌های فعلی ایران به نوعی در راستای همان اهداف تحریم‌هاست. 5️⃣ پیشنهادات و نگرانی‌ها: - لزوم اصلاح سیاست‌های اقتصادی: کاهش تورم، تثبیت نرخ ارز، و جلوگیری از سیاست‌های اشتباه در خصوصی‌سازی. - اهمیت سرمایه اجتماعی: حفظ حمایت مردم از حکومت با جلوگیری از افزایش فشار اقتصادی. - ضرورت استفاده از ظرفیت‌های داخلی: کاهش وابستگی به خارج و بهبود مدیریت منابع. 6️⃣ نتیجه‌گیری: اگر چه ایران نسبت به سوریه منابع و ساختار قوی‌تری دارد، اما سیاست‌های اقتصادی و تحریم‌ها می‌توانند خطراتی مشابه ایجاد کنند. تحلیلگر بر اهمیت اصلاح سیاست‌ها، حفظ سرمایه اجتماعی، و مدیریت کارآمد تأکید دارد تا از مسیر سوریه دوری شود. #یادداشت #برنامه‌های_حکمران حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

🔷خلاصه کتاب «اعترافات یک جنایتکار اقتصادی» 🔸کتابی نیمه‌زندگی‌نامه‌ای از جان پرکینز، اقتصاددان و مقاله‌نویس آمریکایی است که در سال ۲۰۰۴ منتشر شد. این کتاب روایت تجربیات پرکینز از دوران کاری‌اش را ارائه می‌دهد و به شدت سیاست‌های اقتصادی ایالات متحده و نفوذ آن بر کشورهای توسعه‌نیافته را نقد می‌کند. 🔸مفهوم «جنایتکار اقتصادی» پرکینز، نقش جنایتکار اقتصادی را این‌گونه توصیف می‌کند: مهاجمان اقتصادی متخصصانی هستند که با استفاده از تاکتیک‌هایی نظیر گزارش‌های مالی جعلی، انتخابات تقلبی، رشوه، اخاذی، روابط غیراخلاقی و حتی قتل، کشورهای هدف را به بدهی‌های عظیم می‌کشانند. هدف این است که پول سازمان‌هایی مانند «بانک جهانی» و «آژانس توسعه جهانی ایالات متحده» به جیب شرکت‌های بزرگ و خانواده‌های ثروتمند منتقل شود. 🔸موضوع کتاب پرکینز ادعا می‌کند که استخدام او توسط آژانس امنیت ملی آمریکا هماهنگ شده و پس از آن توسط یکی از مدیران شرکت، به‌عنوان یک "جنایتکار اقتصادی" آموزش دیده است. نقش او این بود که رهبران کشورهای توسعه‌نیافته را متقاعد کند وام‌های کلانی برای پروژه‌های بزرگ مهندسی و ساختمانی دریافت کنند. این پروژه‌ها معمولاً توسط شرکت‌های آمریکایی اجرا می‌شدند و هدف اصلی، ایجاد نفوذ سیاسی برای ایالات متحده و دسترسی شرکت‌های آمریکایی به منابع طبیعی این کشورها بود. این فرآیند، کشورهای وام‌گیرنده را در چرخه‌ای از بدهی و وابستگی به آمریکا گرفتار می‌کرد. 🔸انتقادها و موفقیت کتاب این کتاب با موفقیت تجاری روبرو شد اما ادعاهای پرکینز با تردیدهایی از سوی منتقدان و همکاران سابقش مواجه شد. برخی او را نظریه‌پرداز توطئه نامیدند و به کمبود اسناد و مدارک معتبر در پشتیبانی از ادعاهایش اشاره کردند. 🔸نقد سیاست‌های اقتصادی آمریکا پرکینز معتقد است که سیاست خارجی آمریکا، تحت تأثیر یک سیستم شرکت‌سالار و طمع‌محور، به امپراتوری‌سازی جهانی مشغول است. او بیان می‌کند که رشد اقتصادی که توسط این سیستم تحمیل می‌شود، اغلب تنها به نفع نخبگان و شرکت‌های بزرگ است و به فقرا آسیب می‌رساند. به‌عنوان مثال، او به بهره‌برداری از نیروی کار ارزان و تخریب محیط‌زیست توسط شرکت‌های نفتی اشاره می‌کند. 🔸پیام کتاب پرکینز از مخاطبان می‌خواهد به سیستم‌های اقتصادی که نابرابری و وابستگی را در جهان گسترش می‌دهند، توجه کنند. او معتقد است که این سیستم‌ها نه‌تنها به کشورهای توسعه‌نیافته آسیب می‌زنند، بلکه به بلندپروازی‌های امپراتوری‌گرایانه ایالات متحده نیز کمک می‌کنند. این کتاب، با روایت شخصی پرکینز، به بررسی زوایای تاریک اقتصاد جهانی می‌پردازد و پرسش‌هایی اساسی در مورد عدالت اقتصادی و اخلاق سیاست‌گذاری جهانی مطرح می‌کند. 🌐 en.wikipedia.org/wiki/Confessions_of_an_Economic_Hit_Man #خلاصه_کتاب #یادداشت حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

🛑 مروری بر مقاله: «چه چیزی آمریکا را آزار می‌دهد - و چگونه آن را برطرف کنیم» نوشته جفری دی ساکس 🔸معرفی: جفری دی ساکس اقتصاددان، تحلیلگر سیاست عمومی و استاد دانشگاه اهل ایالات متحده آمریکا است، ساکس از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۶، به عنوان مدیر مؤسسه زمین دانشگاه کلمبیا خدمت کرد و هم‌اکنون در زمینه اقتصاد توسعه، بهداشت، آموزش و پرورش و اقتصاد جهانی در دانشگاه کلمبیا تدریس می‌کند. 🔹وی در این مقاله به مشکلات ساختاری و ریشه‌ای ایالات متحده می‌پردازد و راهکارهایی را برای خروج از بحران ارائه می‌دهد. وی معتقد است که آمریکا، علی‌رغم قدرت‌های عظیم فناوری، اقتصادی و فرهنگی، از سوی سیستم سیاسی خود به شهروندان و جهان آسیب می‌رساند. انتخاب دونالد ترامپ، به‌گفته‌ی او، بیشتر واکنشی به وضعیت موجود بوده است، نه حمایت از سیاست‌های خاص او. 🔹مشکلات سیستم سیاسی آمریکا ساکس اصلی‌ترین مشکل آمریکا را تسلط پول‌های کلان و لابی‌های خاص بر سیاست می‌داند. این نفوذ ناشی از تصمیمات دیوان عالی، که کمک‌های مالی نامحدود به کمپین‌های سیاسی را قانونی کرده است، سیستم را به ابزاری برای خدمت به منافع ثروتمندان و گروه‌های خاص تبدیل کرده است. او دو گروه اصلی را مسئول این وضعیت می‌داند: 1️⃣ افراد فوق ثروتمند: میلیاردرها، مانند ایلان ماسک، با تأمین مالی کمپین‌های انتخاباتی، به سیاست‌هایی دست می‌یابند که منافع شخصی آنان را تأمین می‌کند، ازجمله کاهش مالیات بر درآمد و سود سرمایه. 2️⃣ لابی‌های تک‌موضوعی: لابی‌هایی همچون مجتمع نظامی-صنعتی، صنعت داروسازی، وال‌استریت، و لابی اسرائیل، سیاست‌های عمومی را به‌نفع خود تغییر داده‌اند. 🔹تأثیرات این سیاست‌ها این تأثیرات شامل گسترش نابرابری اقتصادی، تضعیف طبقه کارگر، و افزایش هزینه‌های عمومی است. برای مثال، کاهش مالیات‌ها بر درآمد سرمایه‌ای، کسری بودجه فدرال را تشدید کرده است. درحالی‌که سهم درآمد نیروی کار در تولید ناخالص داخلی آمریکا کاهش یافته، ارزش بازار سهام به شکل چشمگیری افزایش یافته است. همچنین، سیاست‌های ضدکارگری، از جمله تضعیف اتحادیه‌ها و افزایش هزینه‌های تحصیلات و مراقبت‌های بهداشتی، فشار مضاعفی بر طبقه کارگر وارد کرده است. 🔹 سیاست خارجی و لابی‌های نظامی ساکس نقش مخرب لابی‌های نظامی و لابی اسرائیل را در سیاست خارجی آمریکا برجسته می‌کند. او معتقد است که این لابی‌ها آمریکا را به جنگ‌های بی‌پایان و خطر نزدیک شدن به آرماگدون هسته‌ای سوق داده‌اند. برای مثال، مجتمع نظامی-صنعتی با تحریک گسترش ناتو و افزایش تنش با روسیه و چین، به سودآوری خود ادامه داده است. همچنین، لابی اسرائیل با حمایت از جنگ‌های زنجیره‌ای در خاورمیانه، باعث بی‌ثباتی منطقه و افزایش بدهی‌های آمریکا شده است. 🔹 راهکارهای پیشنهادی ساکس چهار گام اساسی برای رفع مشکلات آمریکا پیشنهاد می‌دهد: 1️⃣ مهار مجتمع نظامی-صنعتی: او پیشنهاد می‌کند که ترامپ با پایان دادن به گسترش ناتو و تأکید بر سیاست چین واحد، از تنش‌های نظامی با روسیه و چین جلوگیری کند. 2️⃣ مقابله با لابی اسرائیل: آمریکا باید از جنگ‌های خاورمیانه کناره‌گیری کرده و تشکیل کشور فلسطین را به‌عنوان تنها راه‌حل صلح در منطقه بپذیرد. 3️⃣ اصلاح بودجه: با کاهش هزینه‌های غیرضروری (مانند جنگ‌ها و پایگاه‌های نظامی)، مقابله با فرار مالیاتی و افزایش مالیات بر درآمدهای کلان، می‌توان کسری بودجه را کاهش داد. 4️⃣ ترویج نوآوری در خدمت منافع عمومی: سیاست صنعتی آمریکا باید به‌جای تمرکز بر ثروت‌اندوزی و تسلیحات، بر ایجاد مشاغل با کیفیت بالا، کاهش هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی و آموزش، و حفظ محیط زیست تمرکز کند. 🔹نتیجه‌گیری ساکس معتقد است که آمریکا، با اصلاحات ساختاری، می‌تواند بحران‌های خود را پشت سر بگذارد. هرچند او نسبت به اجرای این راهکارها در سیستم فعلی خوش‌بین نیست، اما تأکید می‌کند که این اقدامات نه‌تنها به نفع ثروتمندان، بلکه برای طبقه کارگر و خانواده‌هایی که ترامپ را به قدرت بازگرداندند، حیاتی است. 🌐 www.jeffsachs.org/newspaper-articles/6gfpzjj9m8phyl5adxg5dp26xc4l2d #مقاله حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline 🌐 www.jeffsachs.org/newspaper-articles/6gfpzjj9m8phyl5adxg5dp26xc4l2d

قدرت خرید یک دلار در ایران معادل قدرت خرید چند تومان است؟ برای محاسبه قدرت خرید دلار، سبدی از کالاهای پرمصرف یا پایه‌ای تر را انتخاب می‌کنند. قدرت خریدهای این‌ها را در آمریکا و ایران مقایسه می‌کنند و پس از محاسبه میانگین موزون (بر اساس وزن در مصرف کل) به یک عدد می‌رسند. این اعداد را برخی مراکز بین‌المللی محاسبه کرده‌اند. به عنوان مثال، اگر از سایت https://ppp-calculator.com برای محاسبه استفاده کنیم، به عدد ۷۰۹۶۸ ریال در ازای هر دلار می‌رسیم. صندوق بین‌المللی پول، این عدد را ۱۴۷ هزار ریال بیان کرده‌اند. شاید این عدد در ذهن ما خنده‌دار به نظر برسد. اما بگذارید کمی واقعی تر و با مراجعه به آمار خرده فروشی در ایران و آمریکا، این عدد را برای برخی از کالاهای پراهمیت در زندگی مردم محاسبه کنیم. 🔹هر لیتر بنزین در آمریکا حدودا ۸۱ سنت است. یعنی با یک دلار در آمریکا می‌توان ۱.۲ لیتر بنزین خرید. قیمت ۱.۲ لیتر بنزین در ایران، ۳۶۰۰ تومان است. یعنی اگر کالای واسطه محاسبه، بنزین باشد، هر دلار آمریکا، معادل ۳۶۰۰ تومان قدرت خرید دارد. 🔹هر کیلو نان به طور متوسط در آمریکا ۴ دلار است. یعنی با ۱ دلار در آمریکا می‌توان ۲۵۰ گرم نان خرید. قیمت ۲۵۰ گرم نان در ایران بین ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰ تومان است. یعنی حداکثر ۲۵۰۰ تومان. 🔹متوسط قیمت برنج در آمریکا، ۴.۵ دلار در هر کیلو است. یعنی با ۱ دلار آمریکا می‌توان تقریبا ۲۲۲ گرم برنج خریداری کرد. این مقدار برنج را در ایران می‌توان با حدود ۱۳ تا ۱۵ هزار تومان خریداری کرد. البته در مورد برنج ایرانی این عدد می‌تواند تا ۳۰ هزارتومان هم برسد. 🔹قیمت یک ورق ۱۰ عددی قرص استامینوفن در آمریکا حداقل ۱ دلار است. قیمت این ورق قرص در ایران بدون بیمه حداکثر ۱۰ هزار تومان است. یعنی اگر یک داروی پرمصرف مثل استامینوفن را در نظر بگیریم، قدرت خرید دلار، ۱۰۰۰۰ تومان خواهد بود. 🔹قیمت هر گیگابایت اینترنت همراه در آمریکا، ۶ دلار است. یعنی با یک دلار در آمریکا می‌توان حداکثر ۲۰۰ مگابایت اینترنت همراه خریداری کرد. قیمت این مقدار اینترنت در ایران با توجه به بسته‌های موجود، حداکثر ۲۰۰۰ تومان است. لذا اگر اینترنت را کالای واسطه در محاسبه قدرت خرید قرار دهیم، قدرت خرید هر دلار در ایران معادل ۲۰۰۰ تومان است. 🔹قیمت هر کیلو گوشت گاو در آمریکا به طور متوسط ۱۶ دلار است. یعنی با یک دلار در آمریکا می‌توان حدود ۶۲ گرم گوشت گاو خرید. همین مقدار گوشت گاو در ایران را می‌توان با قیمت حدود ۲۱۷۰۰ تومان می‌توان خرید. یعنی اگر گوشت گاو را معیار قرار دهیم، قدرت خرید دلار در ایران ۲۱۷۰۰ تومان است. 🔹اجاره یک آپارتمان ۴۵ تا ۹۰ متری در آمریکا به طور متوسط در هر ماه ۱۵۵۹ دلار است. یعنی در هر روز تقریبا ۵۲ دلار. یعنی تقریبا هر متر در هر روز حدود ۱ دلار. اجاره هر متر آپارتمان با همین ابعاد در ایران، در هر روز حدودا ۴۷۶۰ تومان است. لذا اگر معیار را اجاره بهای مسکن قرار دهیم، قدرت خرید دلار در ایران ۴۷۶۰ تومان است. 🔹حال این عدد را می‌توان در مورد کالاهای دیگر هم بررسی کرد. طبعا در مورد کالاهای وارداتی یا کالاهایی که با نرخ دلاری قیمت‌گذاری می‌شوند بالاتر است. زمانی که از قدرت خرید دلار در یک کشور صحبت می‌کنیم، باید شاخصی جمعی از کالاها را ارائه کنیم. محاسبه این عدد پیچیده است. در اینجاست که از مراکز آماری انتظار می‌رود، محاسباتی شفاف و دقیق را ارائه کنند. ✍️حمیدرضا مقصودی #یادداشت حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

🛑 خلاصه کتاب میدان و برج (شبکه و قدرت از فراماسون‌ها تا فیسبوک) 🔸نوشته نایل فرگوسن 🔹نایل فرگوسن در کتاب میدان و برج به بررسی تعامل میان قدرت‌های رسمی (مانند دولت‌ها و نهادهای سلسله‌مراتبی) و شبکه‌های غیررسمی (مانند گروه‌های اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی) در طول تاریخ می‌پردازد. او از شبکه‌ها به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر مسیر تاریخ یاد می‌کند و معتقد است که تاریخ‌نگاری سنتی اغلب از نقش این شبکه‌ها غافل مانده است. 🔹مفهوم میدان و برج عنوان کتاب، میدان و برج، استعاره‌ای است از دو نیروی متقابل: 1️⃣ میدان: اشاره به میدان‌های مرکزی شهرها، جایی که تعاملات و شبکه‌های اجتماعی شکل می‌گیرند. این فضاها نمایانگر شبکه‌های غیررسمی قدرت هستند. 2️⃣ برج: نماد قدرت‌های رسمی، نظیر حکومت‌ها، نهادها و سلسله‌مراتب سیاسی. فرگوسن این دو مفهوم را به‌عنوان دو نیروی متضاد و درعین‌حال مکمل بررسی می‌کند و نشان می‌دهد چگونه این دو در طول تاریخ برای کنترل و هدایت جوامع رقابت کرده‌اند. 🔹نقش شبکه‌ها در تاریخ فرگوسن معتقد است که شبکه‌ها، از شبکه‌های قدیمی مانند انجمن‌های فراماسونری گرفته تا شبکه‌های مدرن مانند فیسبوک، همواره تأثیرات گسترده‌ای بر تاریخ داشته‌اند. او نقش این شبکه‌ها را در برهه‌های مختلف تاریخی تحلیل می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه آن‌ها قدرت‌های رسمی را به چالش کشیده‌اند. او از مفاهیمی مانند شبکه‌های اجتماعی، نظریه گراف، و قدرت شبکه‌ای استفاده می‌کند تا درک عمیق‌تری از تاریخ ارائه دهد. یکی از نکات کلیدی کتاب این است که تغییرات عمده تاریخی اغلب توسط شبکه‌ها، نه دولت‌ها، به وقوع پیوسته‌اند. 🔹دوران مدرن و شبکه‌های دیجیتال فرگوسن معتقد است که ما در دوران «عصر شبکه» زندگی می‌کنیم، جایی که شبکه‌های دیجیتال قدرت بی‌سابقه‌ای پیدا کرده‌اند. او اشاره می‌کند که انقلاب دیجیتال، مانند انقلاب چاپ در قرن پانزدهم، قدرت شبکه‌ها را افزایش داده و قدرت‌های رسمی را به چالش کشیده است. این تحول باعث شده که دولت‌ها و نهادها نتوانند به‌راحتی قدرت خود را حفظ کنند. وی به‌ویژه به نقش غول‌های فناوری مانند گوگل، فیسبوک و توییتر اشاره می‌کند که چگونه این شبکه‌ها به قدرت‌های جدیدی تبدیل شده‌اند و نظم جهانی را تغییر داده‌اند. فرگوسن استدلال می‌کند که این پلتفرم‌ها بیش از آنکه ابزارهای ارتباطی باشند، به ابزارهای قدرت تبدیل شده‌اند که می‌توانند حکومت‌ها و جوامع را تغییر دهند. 🔹بررسی تاریخی شبکه‌ها کتاب به بررسی نمونه‌های تاریخی متعددی می‌پردازد که در آن‌ها شبکه‌ها نقش مهمی ایفا کرده‌اند، از جمله: - رنسانس و انقلاب چاپ: فرگوسن توضیح می‌دهد که چگونه اختراع چاپ، شبکه‌ای از ایده‌ها را ایجاد کرد که به رنسانس و سپس به اصلاحات پروتستانی منجر شد. این تحول، ساختارهای قدرت کلیسای کاتولیک را به چالش کشید. - انقلاب‌های قرن هجدهم: شبکه‌های فراماسونری در گسترش ایده‌های روشنگری و وقوع انقلاب‌های آمریکا و فرانسه نقش کلیدی داشتند. - جنگ‌های جهانی و جنگ سرد: شبکه‌های جاسوسی و دیپلماتیک، از جمله شبکه‌هایی که توسط بلوک‌های قدرت مانند ناتو و پیمان ورشو ایجاد شدند، بر سرنوشت جنگ‌ها و اتحادهای بین‌المللی تأثیر گذاشتند. 🔹تعارض میان شبکه‌ها و سلسله‌مراتب یکی از موضوعات اصلی کتاب، تضاد بین شبکه‌ها و سلسله‌مراتب است. فرگوسن استدلال می‌کند که هرچند قدرت‌های رسمی (برج‌ها) سعی کرده‌اند شبکه‌ها (میدانها) را کنترل کنند، اما شبکه‌ها همواره راهی برای بازگشت و بازسازی خود یافته‌اند. این چرخه، تاریخ را به مسیری پر از تغییر و تحول تبدیل کرده است. 🔹درس‌هایی برای عصر حاضر فرگوسن از تاریخ به‌عنوان ابزاری برای تحلیل چالش‌های معاصر استفاده می‌کند. او هشدار می‌دهد که شبکه‌های اجتماعی دیجیتال، علی‌رغم مزایای ارتباطی‌شان، می‌توانند به ابزارهایی برای گسترش اطلاعات نادرست، ایجاد قطب‌بندی سیاسی، و تضعیف دموکراسی تبدیل شوند. وی پیشنهاد می‌کند که برای حفظ ثبات اجتماعی، باید به تعامل میان شبکه‌ها و نهادهای رسمی توجه بیشتری شود. 🔹 نتیجه‌گیری کتاب میدان و برج کتابی است که دیدگاه جدیدی از تاریخ ارائه می‌دهد، تمرکز بر نقش شبکه‌ها در شکل‌دهی به جوامع و قدرت‌ها. فرگوسن نشان می‌دهد که چگونه تعامل میان قدرت‌های رسمی و غیررسمی، تاریخ بشر را به حرکت درآورده و چگونه عصر دیجیتال این دینامیک را تسریع کرده است. این کتاب، با تحلیل گذشته، نگاهی به آینده دارد و به ما یادآوری می‌کند که شبکه‌ها می‌توانند منبعی برای قدرت، نوآوری، و همچنین بی‌ثباتی باشند. 🌐 www.niallferguson.com/the-square-and-the-tower #خلاصه_کتاب حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

🛑 اقتصاد در تقاطع نجات یا فروپاشی: آیا بازگشت به سیاست‌های تثبیت ارزی، راه‌حل بحران است؟ سخنرانی دکتر سیدیاسر جبرائیلی در دانشگاه امام صادق علیه‌السلام دی ۱۴۰۳ 🔸 خلاصه سخنرانی این ارائه بحث مفصلی است که به بررسی موضوعاتی چون سیاست‌های ارزی، پولی، و مالی، مشکلات اقتصادی ایران، و نقش دولت در کنترل اقتصاد پرداخته است. محور اصلی بحث، ضرورت بازنگری در سیاست‌های اقتصادی کنونی و تأکید بر تثبیت نرخ ارز توسط حاکمیت به منظور جلوگیری از نابسامانی‌های اقتصادی است. در ادامه، خلاصه‌ای از مباحث مطرح‌شده را ارائه می‌دهیم: 1️⃣ ماهیت سیاست‌های اقتصادی و ارزی بحث با طرح سوالاتی در مورد نقش دولت در اقتصاد و سیاستگذاری شروع می‌شود. اشاره می‌شود که سیاست‌های فعلی مبتنی بر مدیریت نرخ ارز به صورت شناور، ناکارآمد بوده و منجر به نوسانات شدید و تورم شده است. دکتر جبرائیلی معتقد است که ارزش پول ملی نباید به بازار عرضه و تقاضای ارز سپرده شود، چرا که این کار، تصمیم‌گیری درباره ارزش دستمزد و قدرت خرید مردم را به صادرکنندگان و دلالان می‌سپارد. 2️⃣ ضرورت تثبیت نرخ ارز دکتر جبرائیلی از تجربه موفق تثبیت نرخ ارز در سال ۱۳۷۴ یاد می‌کند و معتقد است سیاست تثبیت نرخ ارز باید مجدداً اجرا شود. این سیاست با تعیین یک نرخ ثابت برای ارز، مانع از تورم افسارگسیخته و نوسانات اقتصادی می‌شود. به اعتقاد وی، تثبیت نرخ ارز می‌تواند مشکلات ناشی از قاچاق، رانت، و اختلاف طبقاتی را کاهش دهد. 3️⃣ نقد سیاست‌های دلاری‌سازی اقتصاد وی دلاری‌سازی اقتصاد ایران را یکی از عوامل مهم بحران‌های اقتصادی می‌داند. سیاست‌هایی که موجب شده قیمت مواد اولیه و کالاها در ایران به دلار محاسبه شوند، تولیدکنندگان داخلی را با افزایش هزینه‌ها و کاهش قدرت رقابت مواجه کرده است. این امر، تولید را از بازار داخلی و خارجی محروم کرده و به خام‌فروشی اولویت داده است. 4️⃣ مشکلات ناشی از سیاست‌های پولی اشاره می‌شود که سیاست‌های پولی کنونی، دسترسی تولیدکنندگان به سرمایه در گردش را محدود کرده و نرخ بهره بالای وام‌ها، تولیدکنندگان را تحت فشار قرار داده است. این مسئله در جریان حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و تأثیر آن بر قیمت نهاده‌های دامی و کشاورزی مشهود است که باعث تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی شد. 5️⃣ ضرورت شفافیت و تخصیص بهینه منابع ارزی دکتر جبرائیلی تأکید می‌کند که منابع ارزی کشور، چه از محل صادرات نفتی و چه غیرنفتی، باید به صورت شفاف و بر اساس اولویت‌های ملی تخصیص داده شوند. وی به مثال‌هایی مانند واردات کالاهای غیرضروری و اقلام لوکس اشاره می‌کند که منابع ارزی کشور را هدر می‌دهند. 6️⃣ نقد خصوصی‌سازی سیاست‌های خصوصی‌سازی نیز مورد انتقاد قرار گرفته است. سخنران معتقد است که واگذاری منابع عمومی و صنایع بزرگ به بخش خصوصی بدون نظارت مناسب، موجب رانت و سوءاستفاده شده است. به عنوان مثال، شرکت‌های فولادی و پتروشیمی، مواد اولیه را با قیمت‌های بالا به تولیدکنندگان داخلی می‌فروشند و دلار حاصل از صادرات خود را در بازار آزاد معامله می‌کنند. 7️⃣ راه‌حل‌ها - تثبیت نرخ ارز: تعیین یک نرخ ثابت توسط دولت برای کنترل تورم و جلوگیری از نوسانات اقتصادی. - شفافیت در تخصیص ارز: نظارت دقیق بر نحوه تخصیص ارز برای واردات کالاهای ضروری. - ممنوعیت دلاری‌سازی: بازگرداندن کارکردهای اصلی پول ملی و جلوگیری از وابستگی به دلار. - تقویت تولید: حمایت از تولیدکنندگان داخلی با کاهش هزینه‌های تولید و ارائه تسهیلات مالی مناسب. - نظارت بر خصوصی‌سازی: اطمینان از اینکه منافع خصوصی‌سازی به جای افراد خاص، به کل جامعه بازگردد. 8️⃣ جمع‌بندی سخنرانی دکتر جبرائیلی با تأکید بر این نکته به پایان می‌رسد که سیاست‌های کنونی اقتصادی، نتیجه سیاست‌های نئولیبرالی و جهانی‌سازی قیمت‌ها است که از اواخر دهه ۱۳۶۰ اجرا شده‌اند. این سیاست‌ها به جای کمک به اقتصاد ایران، باعث آسیب به تولید داخلی، افزایش تورم، و کاهش قدرت خرید مردم شده‌اند. سخنران بر لزوم بازنگری اساسی در این رویکردها تأکید کرده و خواستار بازگشت به سیاست‌های مبتنی بر اولویت‌های ملی و عدالت اجتماعی است. 🎙صوت سخنرانی #یادداشت حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline

🛑خواسته و مواضع آمریکا در «مسئله ارز» چیست؟ 🔷رهبر حکیم انقلاب اسلامی در دیدار ۱۹ دیماه ۱۴۰۳ خود با مردم قم، فرمودند آن کسانی که در مسئله ارز تصمیم می‌گیرند، توجه داشته باشند ملاحظه خواسته آمریکا، مواضع آمریکا، مواضع صهیونیست‌ها را نکنند. ملاحظه منافع کشور را بکنند. پرسشی که در این میان ممکن است در ذهن بسیاری از نخبگان و افکاری عمومی مطرح شود این است که آیا اساسا آمریکا در مسئله ارز،‌ خواسته و مواضعی دارد؟‌ پاسخ این است که «بله». طی سال‌ها و بلکه چند دهه اخیر،‌ نهاد آمریکایی صندوق بین‌المللی پول برای اقتصاد ایران علی الخصوص در حوزه ارز نسخه‌پیچی‌هایی کرده است که متاسفانه یک به یک توسط دولت های مختلف ما اجرا شده است. باتوجه به جهش بی سابقه نرخ ارز در کشور از سال ۱۳۹۶ به بعد، در این یادداشت به مرور مستند تجویزهای صندوق بین‌المللی پول برای ایران می پردازیم. 1️⃣ ۱۱ آذر ۹۶| سفر ۱۲ روزه هیئت مشاوره‌ای IMF به ایران 2️⃣ ۲۷ آذر ۹۶| گزارش پایان ماموریت هیئت مشاوره‌ای ماده ۴ IMF: ایران ارز را تک نرخی کند. 3️⃣ ۹ فروردین ۹۷| انتشار گزارش رسمی هیئت مشاوره‌ای ماده ۴ IMF: نرخ ارز رسمی توسط ایران سرکوب شده است. نرخ واقعی ارز که با متغیرهای بنیادین مطابقت دارد نرخ بازار است. ایران باید ارز را تک نرخی کند. 4️⃣ ۲۱ فروردین ۹۷| اجرای سیاست یکسان سازی نرخ ارز با تبعیت دولت از نرخ بازار. ارز ترجیحی ۳۷۰۰ حذف و ۴۲۰۰ بازار جایگزین شد. 5️⃣ ۱۲ اردیبهشت ۹۷| «جهاد آزور» مدیر بخش خاورمیانه و آسیای میانه IMF: تصمیم ماه گذشته دولت ایران در یکسان سازی نرخ ارز رسمی و بازار آزاد جهت حمایت از ارزش ریال گامی در مسیر درست است. 6️⃣ پس از فروردین ۹۷| جهش نرخ ارز در بازار آزاد و نیمایی پس از حذف ارز ۳۷۰۰ (در پایان ۹۷ نرخ ارز از ۱۳ هزار تومان عبور کرد). 7️⃣ ۱۶ مرداد ۹۷| حذف ارز ۴۲۰۰ برای کلیه اقلام وارداتی بجز ۲۵ قلم. 8️⃣ ۸ مهر ۹۷| مصوبه دولت و حذف ارز ۴۲۰۰ برای پتروشیمی‌ها: پتروشیمی‌ها مجاز شدند محصولاتشان را بجای دلار ۴۲۰۰، در دلار نیما (۱۲۰۰۰ تومان) ضرب کرده و به داخل بفروشند. 9️⃣ ۲۲ مهر ۹۷| مصوبه دولت و حذف ارز ۴۲۰۰ برای پالایشگاه‌ها: پالایشگاه‌ها مجاز شدند محصولاتشان را بجای دلار ۴۲۰۰، در دلار نیما (۱۲۰۰۰ تومان) ضرب کرده و به داخل بفروشند. 🔟 اردیبهشت ۹۸| سفر دو هفته‌ای هیئت چهارنفره IMF به ایران و ارائه توصیه‌هایی برای اصلاح ساختار بودجه 1️⃣1️⃣ خرداد ۹۸| انتشار چارچوب اصلاح ساختاری بودجه با تاکید بر حذف کامل ارز ۴۲۰۰ و حذف یارانه‌های آشکار و پنهان سوخت، تولید، سلامت و کشاورزی. 2️⃣1️⃣ آبان ۹۸: افزایش قیمت بنزین و شورش اجتماعی 3️⃣1️⃣ ۱۰ تیر ۹۹| سرپرست وزارت صمت دولت روحانی: فقط ۵ قلم ارز ۴۲۰۰ می‌گیرند. ارز ۴۲۰۰ باید کامل حذف شود. ما قائل به آزادسازی نرخ ارز هستیم. 4️⃣1️⃣ ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱| اعلام حذف ارز ۴۲۰۰ برای ۵ قلم کالای باقیمانده توسط شهید آیت‌الله رئیسی و اجرای مجدد یکسان‌سازی نرخ ارز بر اساس ارز آزاد: ارز ۴۲۰۰ کاملا حذف و ارز ۲۵۵۰۰ تومانی بازار جایگزین شد. رئیسی: برای اصلاح اوضاع باید تصمیمات سختی بگیریم که ممکن است مشکل باشد و حتی لازم باشد آبرویم را می‌گذارم. 5️⃣1️⃣ پس از اردیبهشت ۱۴۰۱| جهش نرخ ارز در بازار آزاد و نیمایی پس از حذف ارز ۴۲۰۰ (در پایان ۱۴۰۱ نرخ ارز از ۶۰ هزار تومان عبور کرد). 6️⃣1️⃣ ۲۴ خرداد ۱۴۰۱| امیرآبادی نماینده قم در مجلس: بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول هم مسیر رئیسی در اصلاح ارز ترجیحی را تأیید کردند. 7️⃣1️⃣ ۱۸ شهریور ۱۴۰۱| گزارش IMF: حذف ارز ۴۲۰۰ اقدام خوبی بود اما کافی نیست. دولت باید نرخ بهره بانکی را نیز افزایش دهد. 8️⃣1️⃣ ۱۰ دی ۱۴۰۱| ابلاغیه بانک مرکزی و افزایش نرخ بهره بانکی از ۱۸ به ۲۳ درصد. دولت در زمستان ۱۴۰۲ اوراق گواهی سپرده خاص با نرخ بهره ۳۰ درصد منتشر کرد. 9️⃣1️⃣ ۲۸ تیر ۱۴۰۲| محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس: همان دلایلی که در دولت آقای رئیسی منجر به حذف ارز ۴۲۰۰ شد، برای حذف ارز ۲۸۵۰۰ کفایت می‌کند. 0️⃣2️⃣ ۱۳ شهریور ۱۴۰۲| ابلاغیه بانک مرکزی و حذف ارز ۲۸۵۰۰ برای نرخ تسعیر پتروشیمی‌ها: پتروشیمی‌ها مجاز شدند محصولاتشان را بجای دلار ۴۲۰۰، در دلار نیما (۳۹۵۰۰ تومان) ضرب کرده و به داخل بفروشند. 1️⃣2️⃣ ۱۶ دی ۱۴۰۲| حذف ارز ۲۸۵۰۰ برای ۲۰۰ قلم کالا. 2️⃣2️⃣ ۷ بهمن ۱۴۰۲| مصوبه مجلس و تعیین سقف ۱۱ میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی با ارز ۲۸۵۰۰. 3️⃣2️⃣ ۱۸ بهمن ۱۴۰۲| تاکید محمدباقر قالیباف رئیس مجلس بر حذف کامل ارز ۲۸۵۰۰: با پرداخت ارز ۲۸۵۰۰ هم دولت، هم مردم و هم تولیدکننده ضرر می‌کنند. (ادامه در پیام بعد⏪) 🌐 farsnews.ir/syjebraily/1736338105544313192

(⏩ادامه پیام قبل) 4️⃣2️⃣ ۱۲ تیر ۱۴۰۳| علی طیب‌نیا مشاور اقتصادی آقای پزشکیان: بنگاه‌های بزرگ را مجبور کرده‌اند ارز خود را به نرخ دستوری (در ۱۲ تیر، ۴۵ هزار تومان) بفروشند که به صادرات لطمه می‌زند‌. 5️⃣2️⃣ ۲۶ تیر ۱۴۰۳| داوود منظور رئیس سازمان برنامه و بودجه شهید رئیسی: فقط ۴ قلم کالا ارز ۲۸۵۰۰ می‌گیرند. 6️⃣2️⃣ ۲۰ شهریور ۱۴۰۳| عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد دولت آقای پزشکیان: قیمت دلار نیما را بالا و دلار آزاد را پایین می‌آوریم. 7️⃣2️⃣ ۳ دی ۱۴۰۳| عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد دولت آقای پزشکیان: باید نرخ ارز تک نرخی و «شناور مدیریت شده» باشد. 8️⃣2️⃣ ۲۲ آذر ۱۴۰۳| نرخ ارز نیمایی حذف شد . 9️⃣2️⃣ پس از حذف نیما| جهش مجدد نرخ ارز در کشور... 0️⃣3️⃣ ۲۸ آذر ۱۴۰۳| محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی:‌ رد پای دشمن در افزایش نرخ ارز مشخص است. بله عزیزان! رد پای دشمن در افزایش نرخ ارز مشخص است. اما این رد پا را در کانال های تلگرامی جستجو نکنید! در نسخه‌های صندوق بین‌المللی پول که به جلسات تصمیم‌گیری شما راه می‌یابد و جامه عمل می‌پوشد، جستجو کنید... (برای مشاهده مستندات این مطلب به این آدرس در خبرگزاری فارس مراجعه کنید) 🌐 farsnews.ir/syjebraily/1736338105544313192 سیدیاسر جبرائیلی #یادداشت حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline