مناظره با امیری درباره‌ی خداباوری سه‌شنبه‌ی پیشِ رو (۶ خرداد ۱۴۰۴) ساعت ۲۰:۰۰ به وقت تهران، مناظره‌ای با وریا امیری خواهم داشت. موضوعِ این مناظره [طبقِ پیشنهادِ آقای امیری] به این شرح معین شده است: «آیا باور به خدای ابراهیمی موجّه است؟» همچنین این مناظره در کانال یوتیوبِ آقای امیری و به صورتِ زنده برگزار خواهد شد. لینک صفحه‌ی مناظره: https://www.youtube.com/live/CDZDPERGmjY امیدوارم این گفتگو به همه کمک کند تا به حقیقت، نزدیکتر شوند. 🌐https://eitaa.com/hossein_kamkar

نمودار الگوریتم فکری خداناباوران مقاوم توضیح در پیام بعد 👇 🌐 https://eitaa.com/hossein_kamkar

این نمودار (که در مناظره با آقای امیری هم مطرح شد) نشان می‌دهد که چگونه خداناباوران در برابر نشانه‌ها مقاومت می‌کنند. اهمیت این نمودار در این‌جا است که ابطال‌ناپذیری و غیرحساس بودن به شواهد تجربی را در اندیشه‌ی الحادی آشکار می‌کند: تصمیم از قبل گرفته شده و مستقل از حجم یا نوعِ نشانه، آیاتِ الهی نادیده گرفته می‌شوند. این «غیرحساس بودن به شواهد» به زعمِ من اشکالی است که به آتئیسم وارد است، چون شخص آتئیست حتی یک مسیر هم در الگوریتم ذهنی خودش برای درک نشانه‌های خداوند باقی نگذاشته است. «غیرحساس شدن به شواهد» معنایش آن است که شخص، پیشاپیش تصمیمش را گرفته است. کسی که چنین نقشه‌ی ذهنی‌ای دارد نمی‌تواند بگوید من نشانه‌ای بر خداوند ندیدم، زیرا به صورت پیشینی و مستقل از شواهد، همه‌ی مسیرهای الگوریتم ذهنی‌اش را بسته است. چنین کاری هم با اخلاق باور در تعارض است و هم با روحیه‌ی حقیقت‌جویی و هم با روحیه‌ی علمی. قرآن کریم در مدح «عباد الرحمن» می‌فرماید: «وَالَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ لَمْ يَخِرُّوا عَلَيْهَا صُمًّا وَعُمْيَانًا» (فرقان: 73) ترجمه: و آنان کسانی هستند که هنگامی که به نشانه‌ی پروردگارشان متذکر بشوند، در مقابلِ آن‌ها «کر» و «کور» نمی‌افتند. کور شدن و کر شدن در این آیه به نظرِ من به «غیرحساس‌شدن به شواهد» مربوط است. به تعبیر دیگر اگر حتی یک مسیر در نقشه‌ی ذهنی شخص برای پذیرش خداوند وجود داشته باشد، نشانه‌های واضح و بین خداوند در آفرینش در آن مسیر آشکار خواهند شد. اگر شخص بخواهد در برابر نشانه‌های روشن به صورت استعجالی (Ad hoc) طفره برود، در برابر هر آیه‌ای چنین کاری امکان‌پذیر ولی غیراخلاقی است، و اگر سناریوهای استعجالی کنار گذاشته شوند، آیات روشن و غیرقابل‌انکاری مثل تنظیم ظریف (Fine-tuning Argument) که در مناظره به آن اشاره شد وجود دارد. بنابراین دفاع از آتئیسم با الگوریتم‌هایی مشابهِ این، تنها با کنارگذاشتن اخلاق باور امکان‌پذیر است. 🌐https://eitaa.com/hossein_kamkar

مناظره حسین کامکار با وریا امیری درباره‌ی خدای ادیان ابراهیمی در این مناظره که در تاریخ 6 خرداد 1404 برگزار شد، درباره‌ی استدلال تنظیم ظریف، خداناباوری مقاوم، تعریف خدای ادیان ابراهیمی، بار اثبات و اشکال شر و اختفا گفتگو شد. ویدیوی مناظره لینک‌های زیر در دسترس است: 🎞️ [لینک ویدیو در یوتیوب] 🎞️ [لینک ویدیو در آپارات] و الحمد لله رب العالمین 🌐https://eitaa.com/hossein_kamkar

در دو روز گذشته، بازخوردهای جالبی درباره‌ی مناظره به دستم می‌رسد، چه از طرف دانش‌جویان، اساتید، دانش‌آموزان و جامعه‌ی نخبگانی. از بین همه‌ی این موارد دوست دارم صوت یکی از دانش‌آموزان عزیز دوازدهمی را این‌جا به اشتراک بگذارم. این صوتِ غیررسمی و شورانگیز برای من بسیار ارزشمند است و به من نشان می‌دهد که مخاطبان هوشمند، مطلب مندرج در ارائه‌ی مرا دریافته‌اند. سپاس از آن خداوند است، و بی‌تردید کار من هم نقص‌ها و کوتاهی‌هایی داشته است که بابت آن‌ها استغفار می‌کنم و امیدوارم خداوند آن‌ها به رحمت خودش ببخشاید. 🌐 https://eitaa.com/hossein_kamkar

فایل پی‌دی‌اف اسلایدهای من در مناظره با وریا امیری موضوعات : معرفی خدای ادیان ابراهیمی، برهان تنظیم ظریف، نقد چندجهانی، خداناباوری مقاوم، پاسخ به اشکال شر و اختفا در حاشیه: نیمی از محتوایی که من آماده کرده بودم به دلیلِ تنگنای زمانی فرصتِ ارائه پیدا نکرد (بحث‌های منشأ حیات، برهان کیهان‌شناختی کلام، استدلال ابداکتیو، بساطت الهی و جمع‌بندی). فایلِ بالا صرفاً مشتمل بر مباحثی است که در مناظره رونمایی شد. ان‌شاءالله اسلایدهای رونمایی‌نشده در فرصتِ مناسب (شاید در جلسه‌ی دوم مناظره) ارائه بشوند. 🌐 https://eitaa.com/hossein_kamkar

فایل پی‌دی‌اف مقاله‌ی فرد آدامز درباره‌ی تنظیم ظریف یکی از منابعی که در بحث تنظیم ظریف بحثِ جامع و خوبی داشته است مقاله‌ی 2019 آقای آدامز است که از منابع من در ارائه‌ی تنظیم ظریف بوده است. این مقاله برای مطالعه‌ی علاقه‌مندان در اختیار قرار می‌گیرد. 🌐 https://eitaa.com/hossein_kamkar

به مناسبتِ بحث از «استدلال تنظیم ظریف» (Fine-tuning Argument) درباره استدلال تنظیم ظریف و استدلال‌های مشابه، اشکالاتی حتی در محافل مؤمنانه و خداباورانه مطرح می‌شود، مثل این‌که: ❓آیا «تنظیم ظریف» یا به صورتِ کلی استدلال‌های مبتنی بر نشانه‌های خلقت، همان «برهانِ نظم» است که حداکثر وجود یک ناظم و نه خداوند را اثبات می‌کند؟! ❓آیا مخاطبِ این استدلال‌ها «عوام» هستند؟ آیا این استدلال‌ها به معنای واقعی کلمه «استدلال» و «برهان» هستند؟ ❓آیا از رهگذرِ این استدلال‌ها، ایمان و معرفت برمی‌خیزد؟ ❓آیا این سبک استدلال‌ها، خداشناسی را به امر تجربی و ابطال‌پذیر تبدیل می‌کند؟ مقاله‌ی فوق که در همایش بین‌المللی قرآن و علم پاییز ۱۴۰۳ برگزیده شد، به این سؤالات پاسخ می‌دهد و اهمیت استدلال‌های مبتنی بر «آیات و نشانه‌های خداوند» را شرح می‌دهد. در این مقاله گفته‌ام که استدلال از رهگذر نشانه‌های خلقت همان «برهان نظم» نیست و این دو هم از نظر ساختار و هم از نظر نتایج با هم متفاوتند. همچنین نشان داده‌ام که مخاطب این استدلال‌ها عوام نیستند بلکه «صاحب‌خردان» و «اولوا الالباب» به این استدلال‌ها می‌پردازند. درباره‌ی حساسیت این استدلال‌ها به تجربه و مسأله‌ی ابطال‌پذیری یا ابطال‌ناپذیری هم نظریاتی مطرح کرده‌ام. همچنین به اهمیت این سبک اندیشه‌ها در حیات دینی و تجربه‌ی زیسته‌ی دین‌دارانه اشاره کرده‌ام. امیدوارم انتشار این مقاله در این کانال، برای علاقه‌مندان به بحث‌های الهیاتی مفید باشد. 🌐https://eitaa.com/hossein_kamkar

📧 توضیحاتی درباره‌ی پاسخ به پیام‌های مخاطبان گرامی به علت فعالیت رسانه‌ای اخیری که داشتم (حضور در چند برنامه در یوتیوب که با استقبال مخاطبان روبه‎رو شد) پیام‌ها و ایمیل‌های دریافتی من از حد معمول فراتر رفته است. پیام‌های متنوع و جالبی از جنس بازخورد، انتقاد، تشکر، پیشنهاد همکاری، انگیزه‌بخشی، گرفتن برنامه‌ی مطالعاتی، دعوت به مناظره، شبهه‌ی فکری، مشورت تحصیلی، سؤال علمی. من مشتاقم که به بهترین وجه بتوانم به این پیام‌ها پاسخ بدهم. چند نکته را در این رابطه می‌خواهم عرض کنم: 🔹ایمیل بهترین راه ارتباطی با بنده است. ایمیل‌ها را همیشه وقتی پاسخ می‌دهم که در محیط مناسب و ساکت و با تمرکز بالا باشم. برخی از نامه‌ها نیازمند فکر و بررسی هستند و من ایمیل‌ها را با حوصله پاسخ می‌دهم، و موقع نوشتن، فکر می‌کنم. مثلاً امروز حدود ۷۵ دقیقه به ایمیل‌ها پاسخ گفتم، و تنها به ۸ ایمیل رسیدم که پاسخ بدهم، ایمیل‌هایی که مربوط به ۱۰ روز پیش بودند. می‌دانم که این همه فاصله برای پاسخ‌گویی خوب نیست و چه‌بسا فرستنده‌ی نامه را دل‌سرد کند، و از این بابت عذرخواهم. در عین حال ایمیل بهترین راه ارتباطی است: kamkar.hosein@gmail.com 🔹اگر در پیام‌رسان‌هایی مثل تلگرام و بله و ایتا به من پیام بدهید ممکن است آن‌ها را در شرایطی که تمرکز کافی ندارم (مثلاً در زنگ تفریح کوتاه مدارس، در سوپر مارکت، یا پشت چراغ قرمز!) بخوانم و بعد فراموش کنم که پاسخ بدهم. این حالت به خصوص وقتی پیش می‌آید که (۱) پیام‌دهنده آشنا باشد و (۲) پیام نیاز به فکر و تأمل و حوصله داشته باشد، نسبتاً ژرف باشد و سطحی نباشد. در چنین شرایطی، از آن‌جا که پیام‌دهنده آشنا است زود پیام را چک می‌کنم، و از آن‌جا که پاسخ نیاز به فراغت و تمرکز دارد سرپایی پاسخ نمی‌دهم، و از آن‌جا که زمان می‌گذرد و فاصله می‌افتد فراموش می‌کنم. گاهی هست که ناگهان یادم می‌افتد که یک مکالمه‌ی خیلی مهم را نیمه‌کاره گذاشته‌ام و شرم‌سار می‌شوم. در صورت بروز چنین حالت‌هایی، خواهشم از بزرگواران این است که این را حمل بر کم‌توجهی و بی‌اعتنایی نکنند. امیدوارم در آینده بتوانم بهتر و منظم‌تر پاسخ بدهم. حسین کامکار، ۲۲ خردادماه ۱۴۰۴ 🌐 https://eitaa.com/hossein_kamkar

چند نکته درباره‌ی تعرض‌های اسرائیل به خاک پاک ایران ۱) آن‌چه رخ داده بنا به تحلیلِ من، بازیِ ترامپ است. نباید طرفِ متخاصم را محدود در اسرائیل ببینیم. با چراغ سبز آمریکا قرار است زهره‌چشمی از ما گرفته شود که بدو بدو به سوی میزهای مذاکره بدویم و هر امتیازی که مستکبر می‌خواهد به او بدهیم. این‌که نقاطی از ایران مورد اصابت قرار گرفته و فرماندهان ما کشته شدند یک واقعیت است. اما واقعیت مهم‌تر این است که اگر این بازیِ ترامپ او را به نتیجه‌ی مطلوبش برساند و جواب بدهد، تبدیل به نسخه‌ی موفقی خواهد شد که بارها و بارها شاهد تکرارش خواهیم بود. ۲) به گواهی کارشناسان ما ضعیف نیستیم. این نه شعار تبلیغاتی است و نه عملیات روانی. قوی بودن ما یک فکت است. اگر ما را زده‌اند، ما هم قبلاً آن‌ها را زده‌ایم، و باز هم خواهیم زد. یک و تنها یک راه پیش روی ماست: پشیمان‌کردنِ متعرض. هر راهِ دیگری نادرست است. ۳) از جنگ نترسیم. جنگ شروع شده است. به میهن ما تعرض شده است. هنگامه‌ی آن است که مرد رزم و جهاد باشیم. این بار اول نیست و بار آخر هم نخواهد بود. از وحشتِ بزدلان و ترسوها منفعل نشویم. اگر وقتِ آن است که بارِ دیگر برای ایران لباسِ رزم بپوشیم، چه باک؟ فرماندهانِ ایران اگر فراخوان بسیج عمومی بدهند پا به رکاب خواهیم بود. ۴) لازم است به فرماندهان خود اعتماد داشته باشیم. فرماندهان ما نشان داده‌اند که هیجانی تصمیم نمی‌گیرند. نباید آنان را تحت فشار گذاشت و باید اجازه داد که بهترین گزینه‌ها و تصمیم‌ها را داشته باشند. ابرازِ حمایت از فرماندهان در این لحظه واجب است. اکنون نه وقتِ اعتراض سیاسی است و نه تسویه‌ی جناحی. وقتِ ایستادن در کنارِ هم برای حفظ ایران اسلامی است. ۵) مادامی که به ما مردمانِ عادی فراخوان برای بسیج عمومی داده نشده، باید قوی‌تر و محکم‌تر از قبل نقش‌های اجتماعیِ خود را ایفا کنیم. در هر جایی که بوده‌ایم: معلم، طلبه، پزشک، مهندس، دانشمند، استاد دانشگاه، مادر، پدر، و ... . همه‌ی نقش‌های اجتماعیِ ما به جنگ مربوطند، زیرا ما باید یک امّت قوی باشیم که برای خدا ایستاده است. در وقتِ جنگ بیش از هر وقتِ دیگری لازم است قوی باشیم. آن‌چه در بزرگ‌مقیاس یک امت قوی را می‌سازد، نقش‌های ریز و به ظاهر خُرد در ریزمقیاس است. اگر کسی (مثلِ من) برای جنگ برانگیخته است، انگیزه‌ی خود را حفظ کند. یا فرماندهان به ما اذنِ جهاد و قتال می‌دهند که خواهیم جنگید و از شهادت باکی نخواهیم داشت، و یا به ما اجازه‌ی قتال نمی‌دهند که باز هم باید جهاد را در سایر عرصه‌ها اعم از آموزش، بهداشت، اقتصاد و... ادامه داد. حسین کامکار، ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ 🌐 https://eitaa.com/hossein_kamkar

پاسخ به اشکالاتِ رایجِ الهیات گشوده پس از انتشارِ ویدیویی درباره‌ی علم پیشین الهی و طرحِ چشم‌اندازی از الهیاتِ گشوده (Open Theism) بر اساسِ خوانشی قرآنی، سؤالات جدیدی از اندیشمندانِ حوزوی/ دانشگاهی به دستم رسید. یکی از اشکالاتِ پربسامدتر عبارت بود از این‌که: ❓اگر الهیات گشوده درست باشد، پیش‌بینی‌های قرآنی (مثل پیش‌بینی سوره‌ی «غُلِبَتِ الُّروم» یا حکایت‌های موسی و خضر، یا تأویل خواب‌هایی که در سوره‌ی یوسف مطرح می‌شوند و ...) به چه صورت تحلیل خواهند شد؟ آیا این مثال‌ها که مصداقِ «علم به آینده» هستند، مثالِ نقضی برای الهیات گشوده نیستند؟ بر این اساس در ویدیوی جدید و کوتاهی تحت عنوان «آینده‌ی باز و پیش‌بینی‌های قرآن» به ارزیابی این اشکالات پرداخته‌ام و نشان داده‌ام که چگونه دیدگاه الهیات گشوده می‌تواند به خوبی از عهده‌ی این اشکالات بر آید و بر اساسِ شواهدِ خودِ قرآنِ کریم و با دستگاهِ مفهومیِ غنیِ قرآن کریم، می‌توان بر اساس «نصرت الهی» و «قدرت خداوند» و ... به این اشکالات پاسخ داد. نکات و مثال‌های دیگری هم هست که در ویدیو مورد اشاره قرار گرفته‌اند. 🎞️ [لینک ویدیو در یوتیوب] 🎞️ [لینک ویدیو در آپارات] امیدوارم برای علاقه‌مندان به این بحث مفید باشد. 🌐 https://eitaa.com/hossein_kamkar

بازشناسی شأن آیه‌ها در الهیات قرآنی مسأله‌ی «آیات و نشانه‌های خداوند» در نظام الهیاتی قرآن کریم بسیار حیاتی و مهم است. در مقاله‌ی فوق به تعریف فلسفیِ «آیه» و برخی از ابعاد فلسفی و معرفت‌شناختی استدلال‌های آیه‌محور پرداخته‌ام. مقاله‌ی فوق در تیرماه 1402 بازنگری شده و انتشار رسمی نداشته است و برای اولین بار در این کانال منتشر می‌گردد. در این مقاله خواهیم دید که چگونه می‌توان هستی اشیاء و چگونگی‌های آن‌ها را واجدِ دلالت در نظر گرفت، و چگونه کتابِ تکوین را هم می‌توان مانندِ کتابِ تشریع تلاوت کرد. این نوشتار هم تلاشی است برای روشن‌کردنِ جایگاهِ معرفتِ پسینی و استدلال‌های غیرقیاسی در قرآن کریم. امیدوارم برای علاقه‌مندان به الهیات سودمند باشد. توجه کنید که این مقاله در عین اشتراک موضوع، غیر از مقاله‌ای است که دو هفته پیش روی کانال منتشر شد، و هم‌پوشانی‌هایی بین این دو مقاله وجود دارد. 🌐https://eitaa.com/hossein_kamkar