بسم الله الرحمن الرحیم تقریر نشست علمی "حکم فقهی ساخت سلاح هسته ای" با ارائه حجت الاسلام و المسلمین هدایی مقدمه تردیدی نیست که سلاح هسته ای اثرات و آسیب هایی دارد که فراتر از زمان و مکان است؛ تا جایی که ممکن است طی گذشت صد سال هم روی انسان ها اثر بگذارد؛ به عنوان نمونه شهرهایی که در ژاپن توسط آمریکا مورد اصابت بمب هسته ای قرار گرفتند تا امروز فرزندان تازه متولدشان دچار مشکل اند. علاوه بر این ممکن است اثراتی داشته باشد که هنوز کشف نشده اند. پس قطعا نمی توان به سادگی از کنار این مسئله گذشت. چند نکته ۱ - بعضی مدعی اند که بین علماء اتفاق نظر بر عدم جواز ساخت سلاح هسته ای وجود دارد؛ در صورتی که این ادعا صحیح نیست. نهایت چیزی که می توان گفت اتفاق نظر علماء بر عدم جواز «کاربست» آن است نه «ساخت و نگهداری» آن. ۲ - ممکن است برخی اشکال کنند که اگر استفاده از سلاح هسته ای شرعا ممنوع است، ساخت و نگهداری آن چه فایده ای دارد؟ چراکه هم اسراف است و هم دشمن می داند که مسلمین از آن استفاده نخواهند کرد، پس فایده ای بر آن مترتب نخواهد شد. پاسخ ما این است که: اولا، اگر هم در آخر به حرمت استفاده از سلاح هسته ای حکم شود این حکم اختصاص به حالت عادی و عدم ضرورت دارد و در اثر ضرور حکم متفاوت خواهد شد. (الضرورات تبیح المحذورات) ثانیا، با توجه به شرایط فعلی دنیا صرف در اختیار داشتن دانش تولید سلاح هسته ای یا تولید و نگهداری آن، قدرت آفرین و دارای ثمرات متعدد است. ۳ - در این گفتار موضوع بحث ما جواز یا عدم جواز ساخت و نگهداری سلاح هسته ای است؛ نه استفاده از آن. ادله مجوزین ساخت سلاح هسته ای استدلال به کتاب ۱ - بقره/۱۹۲: وَ ٱقتُلُوهُم حَيثُ ثَقِفُتمُوهُم وَ أَخرِجُوهُم مِّن حَيثُ أَخرَجُوكُم وَ ٱلفِتنَةُ أَشَدُّ مِنَ ٱلقَتلِ وَ لَا تُقِتلُوهُم عِندَ ٱلمَسجِدِ ٱلحَرَامِ حَتَّی يُقَتِلُوكُم فِيهِ فَإِن قَتَلُوكُم فَٱقتُلُوهُم كَذَلِكَ جَزَاءُ ٱلكَفِرِينَ این آیه درباره اخراج پیغمبر و مسلمین از مکه توسط مشرکین است. مسئله این بود که مشرکین در حرم بودند و محدوده حرم به گونه ایست که ساکنان آن در امان و جنگیدن و اخراج افراد ممنوع است (وَ إِذ جَعَلنَا ٱلبَيتَ مَثَابَةً لِّلنَّاسِ وَ أَمنًا). ولی با این وجود خداوند متعال در آیه محل بحث فرمود ولو این که مشرکان در محدوده حرم باشند اگر با شما جنگیدند یا اخراجتان کردند شما هم می توانید با آنها مقابله به مثل کنید و با آنها درگیر شوید. در ادامه آیه فرموده حتی اگر در ماه حرام با شما قتال کردند شما هم با آنها قتال کنید یعنی با آنها مقابله به مثل کنید و نیاز نیست حرمت جنگ در ماه حرام را رعایت کنید. پس آیه چه از حیث مکان و چه از حیث زمان مقابله به مثل را جایز دانسته است. حال که آیه دال بر لزوم مقابله به مثل با دشمن است، اگر تحت شرایطی مسلمین دچار تهدید هسته ای شوند برای اینکه قدرت مقابله به مثل را داشته باشند لازمه آن تولید و نگهداری سلاح هسته ای است. ۲ - توبه/۱۲۳: يَأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ قاتِلُواْ ٱلَّذِينَ يَلُونَكُم مِّنَ ٱلكُفَّارِ وَ ليَجِدُواْ فِيكُم غِلظَةً وَ ٱعلَمُوا أَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلمُتَّقِينَ آیه دال بر این است که مسلمین باید طوری عمل کنند که کفار از سوی مسلمانان، غلظت و شدت عمل ببینند. از طرفی در دنیای امروز مصداق تام و تمام غلظت، سلاح هسته ای است اگر استفاده اش نباشد نهایتا در اختیار داشتنش اینگونه است. سوال: آیا غلظت بی حد و مرز است، حتی اگر بی گناهان صدمه ببینند؟ جواب: بحث ما مانند بحث مسموم کردن آب کفار یا غرق کردن مزارع و مساکن کفار با شکستن سد یا استفاده از منجنیق که در روایات ما آمده است. در کافی آمده از امام صادق علیه السلام پرسیدند در جنگ با کفار گاهی مجبور می‌شویم از منجنیق استفاده کنیم اجازه داریم؟ فرمودند بله. جواب امام با علم به این است که ممکن است بی گناهان هم صدمه ببیند.

۳ - انفال/ ۶۰: وَ أَعِدُّواْ لَهُم مَّا ٱستَطَعتُم مِّن قُوَّةٍ وَ مِن رِّبَاطِ ٱلخَيلِ تُرهِبُونَ بِهِۦ عَدُوَّ ٱللَّهِ وَ عَدُوَّكُم وَ ءَاخَرِينَ مِن دُونِهِم لَا تَعلَمُونَهُمُ ٱللَّهُ يَعلَمُهُم وَ مَا تُنفِقُواْ مِن شَیءٍ فِی سَبِيلِ ٱللَّهِ يُوَفَّ إِلَيكُم وَ أَنتُم لَا تُظلَمُونَ استدلال به این آیه به این صورت است که: اولا (اعدّوا) صیغه امر است که ظهور در وجوب دارد و اگر آن را هم نپذیریم نهایتا دال بر جواز هست. [البته به نظر ما وجوب است چون بحث درباره دفاع است و معنی ندارد در دفاع حرف از جواز زده شود] ثانیا (قوة) نکره است و دال بر عموم است و این عموم شامل انواع مختلف سلاح می شود. ثالثا (ترهبون به عدو الله)، اینکه توانایی ها و اقدامات مسلمانان به گونه ای باشد که دشمنان خدا بترسند خودش موضوعیت دارد. آن چه قطعی است این است که سلاح های متعارف امروزی دشمن را نمی ترساند اما انباشت سلاح هسته ای یقینا باعث ترس دشمن می شود. ۴ - نساء/۱۴۱: لَن يَجعَلَ ٱللَّهُ لِلكافِرِينَ عَلَی ٱلمُؤمِنِينَ سَبِيلاً این آیه خبر به داعی انشاء است، یعنی نباید تسلطی برای کافران بر مومنان باشد. اگر هم جایی چنین تسلطی هست نامشروع است و باید رفع شود. با توجه به اینکه کشور های ابرقدرت امروزی سلاح هسته ای دارند و در دو مورد به کار هم گرفته اند یکی از چیز هایی که از تسلط کفار و مشرکین و دشمنان بر مسلمین جلوگیری می کند در اختیار داشتن سلاح هسته ای است ولو به کار گرفته نشود. ۵- منافقون/ ۸: لِلَّهِ ٱلعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِۦ وَ لِلمُؤمِنِينَ اگر در این آیه عزة را به معنی غلبه بدانیم می توان این را برداشت کرد که مومنین باید غلبه داشته باشند و نباید شرایط را طوری رقم بزنند که دیگران بر آنها غلبه پیدا کنند. یکی از مصادیق مغلوب شدن، مغلوب شدن با سلاح هسته ای است که باید از آن جلوگیری شود. ۷ - بقره/۱۹۴: فَمَنِ ٱعتَدَی عَلَيكُم فاعتَدُواْ عَلَيهِ بِمِثلِ مَا ٱعتَدَی عَلَيكُم وَ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَ ٱعلَمُوا أَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلمُتَّقِينَ آیه دال بر این است که هر کس به شما تعدی کرد شما هم باید به همان صورت به او تعدی کنید. بنابراین می توان گفت اگر دشمن سلاح هسته ای ساخت و انباشت کرد و شما را تهدید کرد شما هم همین کار را انجام بدهید. این از محکمات قرآنی است. بالاتر از این، می توان گفت این آیه دال بر جواز استفاده از سلاح هسته ای برای مقابله به مثل است. استدلال به سنت ۱- الاسلام یعلوا و لا یعلی علیه. روایت مستفیض است؛ می توان استفاده کرد که نباید دشمنان دست بالاتری از اسلام داشته باشند. ساخت و انباشت سلاح هسته ای از سوی دشمن دست بالاتر را به دشمن می دهد. ۲. قاعده فقهی در مورد جهاد: "کل ما یرجی به الفتح یجوز" هر چیزی که باعث امید به فتح می‌شود در زمان مشکل جایز است. ادله مانعین ساخت سلاح هسته ای ۱ - یونس/۲۵: و الله یدعوا الی دار السلام خدا شما را به زندگی صلح آمیز می خواند خدا دنبال سلم و آرامش در دنیاست. سلاح هسته ای مُخلّ سلم و صلح جهانی و مخالف با این هدف جهانیِ خدا و اسلام است. ۲ - نور/۵۰: وَ لَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعدِ خَوفِهِم أَمنًا خدا ترس مومنین را به امنيّت و آرامش مبدّل مى‌كند؛ خدا دنبال امنیت است. [اشکال به این استدلال: این امن برای مومنین است و سلاح علیه آنهاست] ۳- مائده/ ۲: وَ لَا يَجرِمَنَّكُم شَنَئانُ قَومٍ عَلَی أَلَّا تَعدِلُواْ ٱعدِلُواْ هُوَ أَقرَبُ لِلتَّقوَی ناعدالتی و ظلم دشمنان شما باعث نشود شما از عدالت خارج شوید؛ بنابراین مقابله به مثل نکنید. ۴- بقره/۲۰۵: وَ إِذَا تَوَلَّی سَعَی فِی ٱلأَرضِ لِيُفسِدَ فِيهَا وَ يُهلِكَ ٱلحَرثَ وَ ٱلنَّسلَ وَ ٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلفَسَادَ یکی از ویژگی های کفار این است که اولا مزارع و گیاهان و ثانیا نسل را خراب می‌کنند. سلاح هسته ای نیز این ویژگی ها را دارد؛ هم محیط زیست را خراب می کند هم نسل و ژنتیک را. [اشکال : آیه درباره به کار بردن است نه ساخت و نگهداری] استدلال به سنت ۱. قاعده وزر: "و لا تزر وازره وزر اخری" از قواعد عدل و انصاف خدا این است که هیچ بی گناهی گناه دیگری را به دوش نکشد.در صورتی که سلاح هسته ای تر و خشک را باهم می سوزاند. نکات پایانی: ۱ - ادله عقلی و نقلی دیگری وجود دارند که از آنها بحث نکردیم. ۲ - بعضی از ادله مانعین قوی و غیرقابل انکار اند اما اگر کیان اسلامی مورد هجوم واقع شد به طوری که ممکن است از بین برود یا ضربه غیرقابل جبران ببیند ادله دفاع بر تمام فقه حکومت می کنند. ممکن است در حالت دفاع حتی زن و بچه هم به میدان بیایند. یعنی حتی با پذیرش ادله مانعین در شرایط دفاع می توان حکم دیگری داد. تقریر به قلم طلبه فاضل: آقای شیخ محمدجوادامینی 🔺معاونت پژوهش مدرسه علمیه امام حسن مجتبی علیه السلام https://eitaa.com/joinchat/1825112256C18b7ae32fd

🔸برگزاری مسابقه کتابخوانی با محوریت آثار تفسیری رهبر معظم انقلاب اسلامی ✅تفسیر سوره ممتحنه 🗒 ۱ دی ۱۴۰۳ https://eitaa.com/joinchat/1825112256C18b7ae32fd

▪️انا لله و انا الیه راجعون▪️ جناب حجت الاسلام احسان شبگرد درگذشت پدربزرگ گرامی‌تان را به شما تسلیت عرض می‌کنیم و برای ایشان مغفرت و رحمت الهی و حشر با اهل بیت علیهم السلام را از خداوند متعال مسالت می نماییم. کادر و طلاب مدرسه علمیه امام حسن مجتبی علیه السلام

🔸گزارش تصویری پانزدهمین ویژه برنامه درس اخلاق خانوادگی ویژه طلاب متاهل و اساتید ✅ با حضور حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمدرضا شفیعی ⏰ ۳ دی ۱۴۰۳ ▫️معاونت تهذیب مدرسه علمیه امام حسن مجتبی علیه السلام https://eitaa.com/joinchat/1825112256C18b7ae32fd

▪️انا لله و انا الیه راجعون▪️ استاد ارجمند ، جناب حجت الاسلام والمسلمین عمرانی درگذشت عموی گرامی‌تان را به شما تسلیت عرض می‌کنیم و برای ایشان مغفرت و رحمت الهی و حشر با اهل بیت علیهم السلام را از خداوند متعال مسالت می نماییم. کادر و طلاب مدرسه علمیه امام حسن مجتبی علیه السلام

📣 نهمین نشست علمی با موضوع: "تفسیر تطبیقی آیه ولایت از منظر صاحب المیزان و المنار" برگزار می گردد. ✅ با ارائه استاد : حجت الاسلام حسین سلامات ▪️زمان: یکشنبه ۹ دی ماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۴:۱۵ ▪️مکان: سالن اجتماعات مدرسه علمیه امام حسن مجتبی علیه السلام 🔺معاونت پژوهش مدرسه علمیه امام حسن مجتبی علیه السلام https://eitaa.com/joinchat/1825112256C18b7ae32fd

🔸گزارش تصویری نهمین نشست علمی مدرسه علمیه امام حسن مجتبی علیه السلام ▪️با حضور استاد حجت الاسلام حسین سلامات ✅با موضوع: تفسیر تطبیقی آیه ولایت از منظر صاحب المیزان و المنار 🗒 دی‌ماه ۱۴۰۳ ▪️گفتنی است برخی موضوعات نشست های علمی پیشین به شرح ذیل است: - حکم فقهی ساخت سلاح هسته ای - مبانی فقهی و حقوقی حمایت از مردم فلسطین - احکام کیفری اسلام؛ چالش ها و راهکارها - بررسی فقهی اجرای حدود الهی در زمان غیبت - بررسی فقهی، حقوقی و تاریخی حکم محاربه - جایگاه کتاب مکاسب در سیر علمی حوزه های شیعه - بررسی تطبیقی ضمیر "هم" در آیه ۳۲ سوره فاطر - برابری حقوق زن و مرد؛ چرایی و چگونگی #معاونت_پژوهش https://eitaa.com/joinchat/1825112256C18b7ae32fd

🔸تقدیر از برگزیدگان مسابقه تقریرنویسی و مسابقه کتابخوانی تفسیر سوره ممتحنه ▪️در حاشیه نشست علمی امروز؛ از طلاب گرامی آقایان امینی، بهروزنژاد، چنانی و عبداللهی تقدیر شد. 📒لازم به ذکر است در راستای آشنایی با اندیشه های قرآنی رهبر معظم انقلاب اسلامی، آثار تفسیری معظم له محور مسابقات کتابخوانی مدرسه است. 🗒 دی ۱۴۰۳ https://eitaa.com/joinchat/1825112256C18b7ae32fd

🔸درس اخلاق هفتگی طلاب سطح۱ با موضوع: شرح خطبه متقین نهج البلاغه ✅ با حضور حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمدرضا شفیعی 🗒دی ماه ۱۴۰۳ #معاونت_تهذیب https://eitaa.com/joinchat/1825112256C18b7ae32fd

🔸گزارش تصویری نشست صمیمانه طلاب مدرسه علمیه امام حسن مجتبی علیه السلام با حجت الاسلام والمسلمین بلادیان؛ تولیت محترم مدرسه ▪️در این جلسه ضمن گرامیداشت یاد علامه مصباح یزدی و شهید حاج قاسم سلیمانی، از همیاران معاونتهای مختلف مدرسه در ترم اول تقدیر شد. ▪️تجلیل از برگزیدگان مسابقه تقریرنویسی و اختتامیه جشنواره علامه حلی از دیگر بخشهای این نشست بود. 🗒 ۱۱ دی ۱۴۰۳ https://eitaa.com/joinchat/1825112256C18b7ae32fd

تقریر برگزیده نشست علمی با موضوع آیه ۵۵ سوره مائده مقدمه از مهمترین مباحث مقارن بحث عقاید بین شیعه و اهل سنت؛ و در این بین بحث امامت از اهمیت ویژه ای برخودار است که موجب نزاع های فراوانی در طول تاریخ شده است. در این بین برای حل این مسئله نیاز به رجوع به یک حکم و یک محل وثاق غیر قابل خدشه است؛ بدیهی است که مستندتر از قرآن در بین فریقین وجود ندارد. به همین جهت بحث خود را با تکیه بر یکی از آیات قرآن و ناظر به دو تن از مفسرین اهل سنت و شیعه معاصر در آیه ولایت که آیه 54 و 55 سوره مائده می باشد مطرح میکنیم. البته تذکر این نکته لازم است که اهل سنت برای اثبات مراد خود دست به کارهای عجیب و غریب و برخلاف مبانی علمی خود زده اند. که در این بین روشن میگردد. طرح بحث در ابتدا به طرح نظر مفسر سنی محمد عبده صاحب تفسیر المنار می پردازیم. صاحب المنار می‌گوید: آیه 54 و 55 و 56 مرتبط با آیات 51و 52 و 53 و از طرفی مرتبط با آیات 58 تا 64 می باشد. دلیل این ارتباط، وحدت سیاق تمام این آیه ها درباره مسئله ولایت است و کلمه ولایت در همه این آیه ها تکرار شده است. فلذا این آیات با یکدیگر نازل شده است به همین جهت معنی نمودن ولایت در آیه مورد بحث باید با توجه به قبل و بعد صورت بگیرد. در آیات ابتدایی، خداوند خطاب میکند به مومنین که نصاری و یهود را «ولی» خود اتخاذ نکنند و اینجا «ولی» یعنی ناصر. فلذا در ادامه می‌فرماید تنها ناصر شما خداوند و رسول خدا است. برای اینکه مومن واقعی را از مومن غیر واقعی، تمییز دهد اقدام به بیان ویژگی های این مومن می‌کند. که این مومن اهل نماز است و زکات میدهد. و استفاده از کلمه راکعون بعد از زکات کنایه از خشوع است و نه رکوع نماز. یعنی زکات میدهند در حالی که اکراه قلبی ندارند و با رغبت فرمان الهی را اجرا می‌کنند. اشکالات صاحب المنار به نظر شیعه: اولا؛ آیه مورد نظر جمع است و حال آن که علی (علیه السلام) یک نفر است و اینکه یک نفر را جمع خطاب کند خلاف فصاحت و بلاغت و دور از شأن الهی است. ثانیا؛ چه کسی گفته است که دادن انگشتر زکات است و زکات یک معنای شرعی دارد که در معنای خود استفاده میشود. نکات علامه طباطبایی: یکم؛ این سوره در نزدیکی های حجه الوداع نازل شده است اما یکجا و یکدست نازل نشده است و لازم به ذکر است تنها سوره طولانی که یکجا نازل شده است سوره مبارکه انعام است. دوم؛ قرار گرفتن یک آیه بین چند آیه دلالت بر وحدت سیاق نیست. چرا که سیاق یعنی آیات «یک زمان و در یک موضوع» نازل شده باشد و چون در همه آیات مورد بحث کلمه «ولی» آمده برای اثبات وحدت سیاق کفایت نمیکند. مثلا در آیه 33 سوره احزاب با اینکه یک آیه است اما صدر و ذیل این آیه مبارکه دو جا و برای دو خطاب نازل شده است و بخش ابتدایی با خطاب عتاب و با صیغه مونث است و در ادامه خطاب مقام تشریف و تکریم است و ضمیر ها نیز متفاوت است. بنابراین وقتی در یک آیه وحدت سیاق وجود ندارد پس از کنار هم بودن آیات به طریق اولی وحدت سیاق استفاده نمیشود. سوم؛ در آیات قبل از 55 خطاب به مومنین یک دستور کلی میدهد که کفار و یهود را ناصر اتخاذ نکنند حال آنکه آیات 58 تا 64 اساسا خطاب به مومنین دستور دیگه ای در برخورد با کفار و یهود میدهد و به طور کلی سیاق تفاوت نموده است. چهارم؛ چه کسی گفته است که در این آیات ولایت به معنی نصرت است و ولی به معنی ناصر است؟ چرا که در ادامه میگوید و ( من یتولهم منکم فانه منهم) خب طلب نصرت که سبب نمیشود از کفار یا یهود بشوند. بلکه از آنها شدن، ناشی از اتحاد روحی و مودت است. یعنی محبت و عشق و علاقه. پنجم؛ سلّمنا آیه ولایت یعنی تنها ناصر شما خداست و پیامبر او و مومنان. حال آنکه این با خطاب ها و آیات دیگر قرآن سازگاری ندارد که دستور به نصرت خدا و پیامبر میدهد. مثلا سوره محمد آیه 7 که میفرماید: ان تنصروا الله ینصرکم. یا مثلا درباره پیامبر همین مطلب را در جای دیگر بیان میکند. ششم؛ معنی کردن «ولی» به ناصر و ولایت به نصرت، علتش عبارت «فان حزب الله هم الغالبون» در انتهای آیه 56 است که معنای نصرت را به ذهن میرساند. حال آنکه غلبه فقط به معنی نصرت و غلبه مادی نیست بلکه غلبه دین الهی مقصود است. هفتم؛ روایت های وارده از نبی اکرم درباره شأن نزول این آیه. هشتم؛ در پاسخ به جمع به کار بردن برای مفرد باید گفت که اگر یک فرد را جمع خطاب کنیم قطعا صحیح نیست. اما اگر یک کلی بیان شود که یک مصداق دارد اینجا هیچ عیبی ندارد. به علاوه آن‌که در قرآن مصادیق زیادی وجود دارد که صیغه جمع به کار رفته است اما مصداق مفرد است. شاهد اول: مراد از «نسائنا» در آیه تطهیر حضرت زهرا است که مفرد است و خطاب جمع. شاهد دوم: عبارت «یقولون لئن رجعنا»؛ که جمع آمده است اما مقصود عبدالله بن ابی است. شاهد سوم: عبارت «الذین ینفقون اموالهم سرا و جهرا و....» که مصداق آن تنها علی ابن ابی طالب است.

نهم؛ اینکه صحابه که از فصحا بودند چنین اشکالی نگرفتند به طریق اولی شما هم نباید چنین اشکالی بگیرید چرا که آنان صاحب لغت و فصاحت هستند. دهم؛ اینکه اعطاء خاتم زکات نیست. باید بدانیم که در قرآن تعبیر زکات اعم از زکات شرعی و صدقه است. بلکه بعضی اوقات حتی صدقه عام تر از زکات است و زکات یکی از افراد صدقه است. پس انحصار معنی در زکات شرعی صحیح نیست. مقرّر: حجت الاسلام چنانی https://eitaa.com/joinchat/1825112256C18b7ae32fd