📸 #عکسنوشت 🔰 تفاوت غایت و فایده ی علم ◾️ پرسشی كه می توان طرح كرد آن است كه چه نسبتی میان غرض، #غايت و فائدت هست؟ ظاهر آن است که نسبت میان فائدت و غايت عام و خاص من‌وجه است. از حيثی غايت از فائدت اعم است و از حيث ديگر فائدت اعم از غايت است. چرا که غايت فائده ی مقصود است. آن فائده‌ای است كه آن را قصد كرده‌ايم كه به دست آوریم گرچه سرانجام به کف نیاید. ولی غايت آن فائده ی مترتبی است كه ما قصد رسیدن به آن را داریم گرچه که به آن نرسيم. ◾️ غايت از آن جهت كه تنها به اثر مقصود اطلاق می شود كه ما از آغاز كار قصد كرده ايم که آن را به دست آوریم از اين جهت اخص است. از آن سو فایده آن اثر يا آثاری است كه فراچنگ می آیند ولو از پیش قصد نشده باشند. از سوی ديگر غايت هم شامل مايحقق و هم شامل مالايحقق می شود. درست است كه من قصد كردم به آن غایت دست پيدا كنم و فعلی را انجام می دهم ولی الزام و ضمانتی ندارد هر آنچه را كه من قصد كردم فراچنگ آید. شاید من غایتی را قصد كردم ولی حاصل نشد. ولی از آن سو اگر فائده حاصل نشود اصلاً به آن فائده نمی گویند. در نتيجه بسته و مقيد به حصول است و از اين جهت خاص از غايت می شود ولی از اين حيث كه #فائده مقصود و غير مقصود را در بر می گیرد فائده اعم است. بنابراين مراد از غايت در حوزه ی علم «ما اُسس لأجله» و مراد از فائده «ما يحصل و يحقق ولو لم يقصدها مؤسسه» است. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مبحث روش شناسی) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 فرق میان داعی و غایت و خرده ای بر فلاسفه ◾️ در جای خود در #فلسفه آمده است که هر پدیده ای برای پیدایش به دو علت وجودی یعنی علت فاعلی و علت غایی و دو علت ماهوی یعنی #علت_صوری و علت مادی نیازمند است. ولی گویا در علت غایی در فلسفه مسامحه ای رخ داده است و گفته اند که علت غایی در مقام تصور پیش و در مقام تحقق پس از معلول است. ◾️ حال آنکه وجود بیرونی غایت نمی تواند علت یک پدیده باشد چون موخر از آن پدیده است و نمی شود که علت موخر از #معلول باشد. از این رو باید میان داعی و غایت فرق گذاشت. داعی آن انگیزه ی درونی است که پیش از انجام کار در ذهن آدمی هست و او را برای رسیدن به غایت بر می انگیزاند و غایت آن چیزی است که پس از انجام کار در جهان بیرون محقق می شود. وجود بیرونی #غایت، معلول فعل است و علت انجام آن نیست. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مقاصد_الشریعه) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir