✍ هویت زودرس در طلاب نوجوان؛ چالشی نادیده در نظام تربیتی حوزه/ مهدی نظری 🧠 هویت به‌عنوان مفهومی بنیادین در روان‌شناسی رشد، همواره مورد توجه اندیشمندان این حوزه بوده است. جیمز مارسیا، نظریه‌پرداز برجسته در این عرصه، چهار وضعیت هویتی را مطرح می‌کند: هویت موفق، هویت دیررس، هویت زودرس و هویت سردرگم. در این میان، هویت زودرس به وضعیتی اطلاق می‌شود که فرد بدون تجربه‌ی یک بحران هویتی و بدون بررسی و جست‌وجوی گزینه‌های مختلف، به مجموعه‌ای از باورها، ارزش‌ها و اهداف متعهد می‌شود. این تعهدات معمولاً تحت تأثیر خانواده، سنت‌ها یا محیط اجتماعی شکل می‌گیرند، نه نتیجه‌ی یک انتخاب آگاهانه و مستقل. 👤 در این میان، گروهی از نوجوانان که غالباً مغفول مانده‌اند، طلاب نوجوان هستند. نوجوانانی که از سنین ۱۴ سالگی وارد حوزه‌های علمیه می‌شوند و به دلیل قرار گرفتن در بستر آموزشی و زیست‌بوم خاص حوزه، در معرض پذیرش یک هویت پیش‌ساخته قرار دارند. تحولات دنیای مدرن و زیست دیجیتال، موجب سیالیت روزافزون هویت در این دوران شده است، به‌گونه‌ای که نوجوانان نیازمند فرایند آگاهی‌بخشی و تجربه‌اندوزی‌اند تا پس از گذر از تأملات عمیق، تعهدات هویتی مستحکمی را برای خود ترسیم کنند. اما طلاب نوجوان، بدون آنکه این فرایند را طی کنند، مستقیماً در موقعیتی قرار می‌گیرند که از آنان انتظار پذیرش یک هویت تثبیت‌شده وجود دارد. 📿 این هویت زودرس، پیامدهای متعددی را در پی دارد. از جمله، پس از گذشت چند سال، برخی از این طلاب که در ابتدا بدون تأمل و جست‌وجوی شخصی، هویت حوزوی را پذیرفته بودند، به دلیل تحولات فکری و تجربیات جدید، دچار بحران‌های هویتی شدید می‌شوند. این بحران‌ها گاه به ترک تحصیل از حوزه و حتی طرد ارزش‌ها و هنجارهای حوزوی منجر می‌شود. جالب آنکه برخی از این طلاب پس از خروج از حوزه، رفتارها و پوشش‌هایی را برمی‌گزینند که در تضاد آشکار با ارزش‌های سابق آنان است، تا جایی که حتی نوجوانان مذهبیِ عادی نیز چنین تغییرات شدیدی را تجربه نمی‌کنند. این پدیده را می‌توان از پیامدهای هویت زودرس دانست، چرا که فرد بدون درونی‌سازی عمیق ارزش‌ها، به پذیرش سطحی آن‌ها تن داده است. 💊 لذا لازم است سیاست‌گذاران فرهنگی حوزه‌های علمیه، توجه ویژه‌ای به مسئله هویت‌یابی نوجوانان طلبه داشته باشند و بسترهای لازم برای آگاهی‌بخشی، تفکر انتقادی و تجربه‌محوری را فراهم آورند. تنها از این طریق است که می‌توان از شکل‌گیری هویت‌های زودرس و ناپایدار جلوگیری کرد و مسیر رشد و استقرار یک هویت متعهدانه و مستحکم را برای طلاب جوان هموار ساخت. #هویت #زیست_جهان #نقد_حوزه #روحانیت #سیاستگذاری_فرهنگی #تأمل 🌐 کانال تشکل «حوزه مردم» 🆔 @Howzeh_Mardom