#کتاب_شناسی 💥آیت الله سیّد موسیٰ شُبیری زنجانی: 📝شیخ آقا بزرگ[تهرانی] خیلی به نُدرت مطلبی را از حفظ نقل می کند. ایشان برای نوشتن «الذریعه» خیلی زحمت کشید،برای مثال گزارش می دهد که فلان نسخه که نزد فلان شخص بوده،در پشت آن تاریخی نوشته شده و آن را ضبط و یادداشت کرده و درباره استناد کتاب به مؤلّف آن اِظهار نظر کرده و تعیین کرده است که مربوط به چه زمانی است. اینها کارهای مهمّی است که در «الذریعه» انجام شده است. محمد خان قزوینی که افراد با آب و تاب از او نقل میکنند که مثلا مدّتها در اروپا بوده و از او به عنوان علّامه قزوینی تعبیر می کنند و انصافا هم آدم مُتتبّعی بوده،شرح حال ابو الفتوح رازی را مفصّلا نوشته و زحمت هم کشیده است. ولی نتوانسته است به دست بیاورد که وی دقیقا در چه زمانی بوده است،لذا می گوید که ابو الفتوح از رجال اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری بوده است (۱) در حالی که آشیخ آقا بزرگ در کتابش اجازه ای از وی در سال ۵۵۲ نقل کرده است. (۲) این مطالب را آشیخ آقا بزرگ با تتبّع به دست آورده است و آنها ندیده بودند. از این دست مطالب در «الذريعه» زیاد است. اگر «الذریعه» نبود،انسان می فهمید که در تحقیق چقدر ناقص است! 🔺شیخ آقا بزرگ در مقدّمه «تبیان» نسخه های «خلاف» را معرفی کرده است که در کجا و کجا وجود دارد و در آنجا نوشته است که کاش آقای بروجردی به «الذریعه» مراجعه می کرد و به زحمت نمی افتاد که مطالب «خلاف» را از نسخه های مختلف جمع آوری کند و نسخه کامل «خلاف» را نبیند. آقای بروجردی نمی دانست که نسخه ای کامل از «خلاف» وجود دارد،لذا مجبور شده بود از نسخه های مختلف «خلاف» که ناقص بودند،استنساخ و بعد آنها را با هم تلفیق کند. کتاب آشیخ آقا بزرگ سبب می شود عُمْرِ اشخاص تلف نشود. اگر «الذریعه» نوشته نشده بود،تحقیقات ما خیلی نواقص داشت! (۱) مقالات قزوینی؛ج۱ص۴۶ (۲) الذریعة؛ج۱۱ص۱۳ 📚جُرعه ای از دریا؛ج۲ص۵۹۹ •┈┈••••✾•🌿🌼🌿•✾•••┈┈• 📚کانال رسمی معاونت آموزش حوزه علمیه خراسان: ╔═📚📒════╗ @howzehamozesh ╚════📖🔖═╝