#پرسس:فسق به چه معنا است؟ #پاسخ:واژه «فاسق» از ریشه «فسق» است که در اصل به معناى خارج شدن هسته از درون رطب خرما است. 1 و در نگاهی تمثیلی به کسی که از محدوده شرع خارج شود «فاسق» میگویند. به عبارت دیگر، «فسق» سرپیچی از دستورات الهی است که شامل رفتار کافران و نیز مسلمانان گنهکار میشود، و در شرع به کسی «فاسق» میگویند که مرتکب گناهان کبیره شده و یا اصرار بر گناهان کوچک دارد. بنابر این، مسلمان فاسق کسی است که ملتزم به حکم شرع شده و به آن اقرار کرده، اما بعد از آن، تمام یا بعضی از احکامش را نادیده میگیرد، اما به کافر، فاسق گفته میشود؛ چون از حکم عقل و فطرت سرپیچی کرده است و در اصطلاح قرآنى، به خارج شدن از راه مستقیم فسق گفته میشود. این کلمه در برابر عدالت به کار میرود. پس فسق و فسوق، خروج از مسیر حق است، چنانکه قرآن کریم درباره ابلیس فرمود: «...کانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ»؛ کهف: 50. ابلیس که از جن بود از فرمان پروردگارش بیرون شد. بنابر این به تمام کسانى که لباس طاعت پروردگار را از تن در آورده، و از راه و رسم بندگى خارج شده‏ اند، فاسق گفته میشود. و در حقیقت همانگونه که هسته خرما به هنگام بیرون آمدن، آن قشر شیرین و مفید و مغذى را رها میسازد، آنها نیز با اعمال خود تمام ارزش و شخصیت انسانی خویش را از دست میدهند. 2 در روایت از معصوم(علیه السلام) نیز معناى فسق چنین آمده است: «... فَکُلُّ مَعصِیَةٍ مِنَ المَعاصِى الکِبارِ فَعَلَها فاعِلُها أو دَخَلَ فیها داخِلٌ بِجَهَةِ اللَّذَّةِ و الشَّهوَةِ و الشَّوقِ الغَالِبِ، فَهُوَ فِسقٌ و فاعِلُهُ فاسِقٌ خارِجٌ مِنَ الإیمانِ بِجَهَةِ الفِسقِ»؛3 فسق عبارت است از هر نوع نافرمانى خدا که از معاصى بزرگ باشد و شخصی که اقدام به آن کرده و مرتکب چنین گناهی شده، انگیزه اش لذّت جویی، شهوت و غلبه تمایلات نفسانی باشد. چنین کاری، فسق و فاعل آن فاسق بوده که به جهت فسقش از ایمان خارج است. البته میدانیم که «فسق» نیز مانند بسیاری از امور دیگر؛ نظیر ایمان، تقوا، کفر و ... دارای مراتب و درجاتی است؛ و از این رو در بسیاری از موارد، خطاب فاسق در قرآن و روایات تنها شامل افرادی می شود که در مقابل پیامبران ایستاده و یا رویه ای به شدت منافقانه را پیشرو گرفته اند و شامل افرادی نمی شودکه احیاناً گناهانی انجام داده، اما انجام گناه به صورت یک رویه در زندگی آنان در نیامده است، اگرچه آنان نیز از مرتبه ضعیف فسق برخوردارند. 1. المفردات ص 636، 2. تفسیر نمونه، ج ‏1، ص 36، 3. تحف العقول ص 331