🔖موضوع‏‌شناسی و موضوع‌‏سازی فقهی؛ با تأکید بر حوزۀ سیاست و اجتماع ✍️استاد اسماعیل پرور ✂️فهم احکام الهی و عمل به آن، علاوه بر اجتهاد در منابع دینی، به «موضوع‌شناسی» هم نیاز دارد؛ تا آنجا که از موضوع‌شناسی به عنوان مکمّل و متمّم اجتهاد یاد کرده ‏اند. این امر، بیانگر اهمیت ویژه موضوع‌شناسی - به‌خصوص در حوزه ‏های اجتماعی و سیاسی - و لزوم بحث و گفتگوی بیشتر، درباره آن است. بر اساس یک پیشنهاد، تمامی مباحث موضوع‌شناسی در قالب سه بخش «چرایی، چیستی و چگونگی» قابل تنظیم و ساماندهی است؛ چرا که این مباحث، یا ناظر به ضرورت شناخت موضوعات (چرایی) است، یا ماهیت موضوعات (چیستی) را تبیین می‌کند و یا به بررسی نحوه شناخت (چگونگی) آنها می‌پردازد. همچنین برای ارتقای این بحث باید تلاش نمود تا دریچه‏ ای از سمت «موضوع‌شناسی» به سوی «موضوع‌سازی» باز کرد و بحث ساخت و ایجاد موضوعات جدید را در دستور کار قرار داد. در بسیاری از موارد، موضوع ‏شناسی با گونه ‏ای از انفعال و اکتفا به وضع موجود همراه است؛ به این معنا که دیگران، موضوع را می‏سازند و ما باید آن را بشناسیم و حکم شرعی ‏اش را استنباط کنیم، امّا موضوع ‏سازی، یک حرکت فعّال برای مدیریت مسائل اجتماعی است، و امکان ساخت موضوعات جدید و مورد نیاز را برای ما فراهم می‏آورد. مقاله حاضر با نصب‏ العین قراردادن روش تحقیق کتابخانه ‏ای و در کنار آن، با بهره ‏گیری از تکنیک بارش فکری (بحث گروهی) به تبیین این موضوع، پرداخته است. 📥 دانلود مقاله 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

🎙گفتاری از استاد گنجی درباره دو مسلک در فقه 🔻فقه مشهوری 🔻فقه استدلالی 🔻 نقل کلامی از آیت‌الله خویی درباره اجازه اجتهاد 📌در باب استنباط دو مسلک وجود دارد: 🔹فقه مشهوری فقهایی مانند صاحب جواهر و مرحوم حکیم و سابقین اهل این مسلک هستند. فقه مشهوری به این معنا که عمده در استدلال، استناد به کلام فقها است. حتی شیخ انصاری گاهی به خاطر کلام فقها از ظاهر روایت دست بر می‌دارد. فقه مشهوری فقهی است که مبتنی بر اقوال فقهاست و اعتبار زیادی برای آن قائل است. 🔹فقه استدلالی مانند مرحوم اردبیلی و صاحب مدارک و مرحوم خویی معتقد به این مسلک هستند که برای اقوال فقها و اجماعات اهمیت چندانی قائل نیستند. بلکه عمده در این مسلک قواعد و مراجعه به منابع است. 🔸تفاوت دو روش این است: فقه مشهوری‌ها ابتدا سراغ اقوال می‌روند و بعد سراغ منابع. فقه استدلالی‌ها ابتدا سراغ منابع و ادله می‌روند. 🔸مرحوم استاد (آیت‌الله تبریزی) نقل می‌کردند مرحوم خویی می‌فرمودند: مشهور بین علما اینطور بود که برای دادن تصدیق اجتهاد ابتدا روایات یک باب را در اختیار فرد قرار می‌دادند. اگر آنچه را استباط کرده است، مطابق اقوال برخی فقها باشد، اجتهاد دارد ولی اگر چیزی که می گوید را لم یقل به أحد... معلوم می‌شود هنوز به مرتبه اجتهاد نرسیده است. ولی ما (مرحوم خویی) می‌گوییم: اگر برای اجتهاد از قواعد درست استفاده کرده باشد، او مجتهد است. (درس خارج اصول، ۱۴۰۲/۸/۱۴) 🌐 قبسات 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢نظام جمهوری اسلامی نیازمند استنباطاتی است که در مقام اجرا کارایی داشته باشد/ نباید از توسعه علم اصول بهراسیم/ بسیاری از اشکالات به علم اصول وارد نیست بلکه نتیجه نحوه کار در حوزه‌های علمیه است! ✔️استاد صادق آملی لاریجانی: 🔹بسیاری از اشکالات به علم اصول وارد نیست بلکه نتیجه نحوه کار در حوزه‌های علمیه است بنابراین باید تقسیم کار معقولی در حوزه انجام شود و به این معنا که افراد با توجه به عرصه‌های مختلف به بخش‌هایی از علم اصول بپردازند. امروز ادعا می‌کنیم که باید علوم انسانی اسلامی تولید کنیم اما ابزار اصولی فعلی ما کفایت می‌کند یا نه نیاز به تکمیل دارد و باید مقدمات دیگری ضمیمه کنیم؛ لذا در این راستا نباید از توسعه علم اصول بهراسیم. 🔸علمای ما در طول زمان با همه مشکلات و کاستی‌هایی که در مقام عمل داشتند آثار فاخری تولید کردند و امروز علم اصول ما قابل عرضه به بیرون حوزه علمیه و حتی خارج از کشور است؛ نباید از این خوان نعمت گسترده غفلت کنیم. امروز نظام جمهوری اسلامی ما نیازمند استنباطاتی است که در مقام اجرا کارایی داشته باشد. 🔹در مغرب زمین برخی معتقدند کامپیوتر می‌تواند فکر کند، اگر چه ما مبانی این رویکرد را نمی‌پذیریم اما این مسئله منافاتی با این امر ندارد که کامپیوتر مقدمات فکر کردن را فراهم کند؛ مباحثی همچون هوش مصنوعی می‌تواند کار پژوهشی را تسهیل و تسریع کند، لذا نیاز است که این آزمون و خطاها انجام شود. 📝 گزارشی از مراسم رونمایی از «نرم افزار درختواره و کتابخانه جامع اصول فقه نسخه ۳»: http://ijtihadnet.ir/?p=73982 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢تئوری ثابت و متغیر در الهیات حکمرانی ✔️دکتر محسن اسماعیلی: 🔹اگر قرار است حکمرانی بر اساس شریعت باشد، نقش مردم و نمایندگان مردم چیست؟ در امامیه، قاعده منع خلوّ داریم (این‌که هر واقعه‌ای حکم دارد) که این سختی کار ما را مضاعف می‌کند؛ چون شریعتی که برای هر چیزی حکمی دارد، دیگر چه مجالی به مردم و انتخاب‌هایشان می‌دهد؟ آیا باید ماهیت مجلس را عوض کرد و به‌جای قانون‌گذاری و قوه مقننه، باید به برنامه‌ریزی بپردازد؟ چگونه می‌شود با قوانین شریعت که مربوط به قرن‌ها پیش است، مشکلات امروز بشر را حل شد؟ 🔸در پاسخ به این چالش‌ها، راه‌حل‌های مختلفی مطرح شده، از جمله تئوری تفکیک احکام بین ثابت و متغیر. این تئوری با پنج پرسش مواجه است. ۱. پرسش اول: مبانی و خاستگاه این نظریه کجاست؟ ۲. پرسش دوم: تاریخ پیدایش و تطور این نظریه به چه نحو است؟ ۳. پرسش سوم: آثار و نتایج کاربردی این نظریه در الهیات تقنین چیست؟ ۴. پرسش چهارم: مشکلات این نظریه در مقام اجرا چیست؟ ۵. پرسش پنجم: لوازم و بایسته‌های عملی این نظریه چیست؟ 📝 متن کامل را در « شبکه اجتهاد» بخوانید: http://ijtihadnet.ir/?p=74015 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢اصول و مبانی فقه حکمرانی ✔️حجت‌الاسلام والمسلمین منصور میراحمدی: 🔹مفهوم حکمرانی تعاریف مختلفی دارد، اما اکثر تعاریف دو مولفه محوری دارد: ۱. عملکرد، فعالیت و کنش (وجه تمایز حکمرانی و حکومت) ۲. فرایندی‌بودن یا فرایندی‌دانستن این فعالیت 🔸تفاوت در فعالیت، باعث بوجودآمدن گونه‌های مختلف حکمرانی می‌شود؛ از منظر ما، فعالیتی که در یک فرایند شکل می‌گیرد و ناظر به اقتدار عمومی جامعه است، حکمرانی می‌دانیم. (اشاره به تعاریف مختلف حکمرانی). این فرایند۴ نقطه اساسی دارد: ۱. اقتدار(بخشی) حکمرانی ۲. مشارکت در فرایند اقتداربخشی ۳. نظارت بر فعالیت ۴. تغییر و تحول در حکمرانی 🔹تغییر در حکمرانی در دو سطح مطرح می‌شود: تغییر در رویه‌ها و تغییر در بنیان‌ها. در سطح اول، در فقه مفهومی داریم به اسم تظلم و دادخواهی که حق مردم در تغییر را به رسمیت می‌شناسد. در سطح دوم، باید توجه داشت که فقه فعالیت‌های براندازانه را برنمی‌تابد و متناظر با آن در فقه مفاهیمی مثل بغی و محاربه و افساد فی الارض داریم. حال اگر اکثریت مردم، حکمرانی مشروعی را نخواهند، بر اساس مبنایی که وجود دارد، حالت‌ها متفاوت می‌شود ... 📝 متن کامل: http://ijtihadnet.ir/?p=74011 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢بازخوانی انتقادی غنیمت‌انگاری زنان در فقه اسلامی در جهان معاصر ✔️مشروعیت جهاد ابتدایی در مکتوبات فقهی، از گزاره‌هایی است که بستر «کنیزگیری» زنان توسط گروه‌های تکفیری را فراهم کرده است. جامعه جهانی در برابر چنین رفتارهایی از ابزار جرم‌انگاری استفاده کرده است. با این‌حال، آرای فقهی‌ای که در زمینه مشروعیت بردگی زنان و جهاد ابتدایی وجود دارد، راه را برای درست­انگاری عملکرد گروه‌های تروریستی اسلام‌گرا باز گذاشته است. پژوهش حاضر با رویکردی انتقادی به چنین نگاهِ جنسیت‌زده،‌ تلاش کرده است تا با بهره‌مندی از مؤلفه‌های کرامت، عرف جهانی، نسخ تمهیدی و تاریخ‌مندی، حرمت این مقوله را اثبات کند. برآیند پژوهش آن‌ست که غنیمت‌انگاشتن زنان، اندیشه‌ای رانده ‌شده از جهان امروزین است که جایگاهی در شریعت و نیز خرد آدمیت ندارد. از این‌رو، با گذار از مکتوبات تاریخی در این زمینه بایستی از چنین رهیافتی عبور کرد و قدم در وادی برابری میان زن و مرد نهاد. 📝 بخوانید: مقاله «بازخوانی انتقادی غنیمت‌انگاری زنان در فقه اسلامی در جهان معاصر» طی یک نشست پژوهشی مورد نقد قرار گرفت: http://ijtihadnet.ir/?p=73996 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢چرا امام خمینی ولایت و منصب سیاسی از ناحیه حاکم جائر را حرام‌‌ می‌داند؟ 🔹امام ‌‌خمینی (ره) ولایت و منصب سیاسی از ناحیه حاکم جائر را حرام‌‌ می‌داند، چه آن منصب و مقام برای کارهای حلال و مشروع باشد و چه برای انجام کارهای حرام و یا مخلوطی از کارهای حلال و حرام؛ چرا که سلطنت و حکومت با جعل الهی برای رسول الله و با جعل رسول الله برای امیرالمؤمنین و ائمه طاهرین پس از ایشان، جعل شده است. 🔹ایشان متذکر‌‌ می‌شوند که اساس سلطنت و شؤون آن غیر از اساس تبلیغ احکام الهی است که آن هم شأنی دیگر از شؤون رسول الله‌‌ می‌باشد ـ و ایشان سال‌ها پیش در رساله لاضرر خود شؤونات سه گانه پیامبر اکرم را به تفصیل بیان کرده بود ـحضرت امام البته «صرف کارگری و کارمندی» را از «صاحب منصب بودن» از هم تفکیک‌‌ می‌کند و آن را جایز‌‌ می‌داند. 📝کتابشناسی المکاسب المحرمه: http://ijtihadnet.ir/?p=73993 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢سخنان «تأمل برانگیز» استاد حوزه علمیه نجف درباره جنایات صهیونیستی در غزه + فیلم ✔️آیت‌الله شیخ‌ هادی آل راضی: 🔹اگر در انسان ذره‌‌ای انسانیت وجود داشته باشد،‌‌ نمی‌تواند تحت تاثیر قرار نگیرد و حرفی نزند و آن را محکوم نکند. اما علی رغم این فواجعی که در حال رخ دادن است و احتمالا تا روزهای مدید هم ادامه‌‌ می‌یابد و فقط خدا‌‌ می‌داند کی تمام‌‌ می‌شود، جهانیان ساکتند و تماشاگر. این تماشاگر بودن تنها محدود به فلان کشورها‌‌ نمی‌شود بلکه کشورهای ما و کشورهای عربی و اسلامی هم تماشاگر این حوادث هستند. 🔸شیون کردن و محکوم کردن دردی را دوا‌‌ نمی‌کند، اینها چه فایده و تاثیری دارد؟ تهدید و وعده و وعید و هشدار هیچ فایده‌‌ای ندارد. هیچ کدام از اینها خون ریزی‌ها را متوقف‌‌ نمی‌کند. چیزی که اینها را متوقف‌‌ می‌کند، عمل کردن است. سکوت آنها در تاریخ ثبت خواهد شد و تاریخ سکوت آنها را در تاریخشان خواهد نوشت و تاریخ خواهد نوشت که در زمان شما چنین فجایعی رخ داد و شما هیچ کاری نکردید در حالی زمام امور را در دست داشید. 🔹انکار‌‌ نمی‌کنم که شاید برخی از آنها در درونشان خواهان مشارکت هستند اما قادر نیستند و قدرتی از خود ندارند. آنها را ترس و خوف از کشورهای بزرگ به تملک خود درآوده است و همه این‌ها باعث شده است که به این نتیجه‌‌ای که اکنون‌‌ می‌بینید، برسیم. اگر زمام امور را از ابتدا در دست‌‌ می‌گرفتند، به اینجا‌‌ نمی‌رسیدیم؛ اما آنها همیشه ضعیف بودند و در حال ... 📝 ادامه مطلب + فیلم: http://ijtihadnet.ir/?p=74006 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

📗حوزه آینده، آمایش و مدل‌های برنامه‌ریزی ✔️ششمین شماره مجله «طلیعه ۱۴۱۷»، فصلنامه دبیرخانه شورای عالی حوزه علمیه خراسان با موضوع «حوزه آینده، آمایش و مدل‌های برنامه‌ریزی» در ۱۶۰ صفحه منتشر شد. ✅گفتگوی اختصاصی با ۴۰ شخصیت برجسته علمی و صاحب‌نظر در موضوع مدل‌های برنامه‌ریزی ✅انتشار متن مشروح ۴ نشست تخصصی با موضوع بررسی مدل‌های برنامه‌ریزی در کشور و تبیین مدل برنامه‌ریزی مطلوب در حوزه علمیه ✅به همراه ۱۰ یادداشت تخصصی 👈 جهت تهیه مجله «طلیعه ۱۴۱۷» به آیدی @ali_tt90 در ایتا پیام دهید یا با شماره تلفن ۰۵۱۳۲۰۰۸۴۹۷ تماس حاصل فرمایید. 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

🔔نشست علمی «فقاهت و حل مسئله» 🎙ارائه: حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قنبریان 📆 زمان: چهارشنبه ۱۷ آبان ۱۴۰۲، ساعت ۱۰ تا ۱۱ 🏛 مکان: قم، مرکز تخصصی فقه و اصول امام رضا علیه السلام 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

🔔 نشست علمی «تورم و آثار آن» 🎙ارائه: استاد نظری شاهرودی 🗓 زمان: چهارشنبه ۱۷ آبان ۱۴۰۲، ساعت ۱۱ 🏛 مکان: خیابان شهیدین، مدرسه فقهی آل یاسین (علیهم السلام) 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

🔔نشست بررسی فقهی جنگ شناختی با تاکید بر رسانه در حماسه طوفان الاقصی 🎙ارائه: حجت‌الاسلام والمسلمین علی نهاوندی (مدرس خارج فقه رسانه و مدیر گروه فقه رسانه مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام) 🗓 زمان: پنج‌شنبه ۱۸ آبان، ساعت ۱۱ صبح 🏢 مکان: دانشگاه ادیان، دانشکده علوم اجتماعی، رسانه و ارتباطات (شعبه دارالحدیث) 🔗حضور مجازی (کد دسترسی ۲۲): http://B2n.ir/b14920 🆔 https://eitaa.com/ijtihad