💢تراز فقه و فقیه ضابطه‌مند ✍️حجت‌الاسلام داود مهدوی‌زادگان 🔻دانش فقه امامیه میراث‌دار تلاش و مجاهدت علمی بزرگان زیادی از علمای حوزه‌های علمیه است. گسترده‌ترین شکل از نظردهی و تبادل‌نظر و تحولات فکری را در این دانش می‌توان مشاهده کرد. اجتهادات و فتاوای متفاوت فقیهان نتیجه همین کنکاش‌های علمی بوده است. سنت فکری حاکم بر این دانش میان فقیهان آن است که باید هرگونه نظردهی و تحول در اندیشه فقهی، مبتنی‌بر منطق علمی و معقول باشد. بر همین اساس است که درکنار علم فقه، دانش اصول‌الفقه نیز شکل گرفته است. فقیهی که در مساله فقهی به نظریه جدیدی مغایر با نظریه قبلی خود رسیده است، باید پاسخ‌های محکم و مضبوطی برای ناموجه بودن نظریه پیشین خود ارائه کند. معقول و منطقی نیست که در اثبات نظریه متقدم، چندین مجلد کار علمی تولید شود ولی در اثبات نظریه متاخر به چند صفحه یادداشت و گعده و گفت‌وگوی علمی بسنده شود. مسلما اهل نظر، عدول آن فقیه از نظر اولش را می‌پذیرند ولی هرگز رای متاخر او را به‌مثابه استنباط فقهی مجتهدانه و علمی تلقی نمی‌کنند و به‌سادگی از کنار آن نظر عبور می‌کنند. شاید یک نمونه از اینچنین عدول کردن‌های غیرعلمی، تجدیدنظر مرحوم آیت‌الله منتظری در موضوع ولایت‌فقیه باشد. 👈متن کامل یادداشت را بخوانید: https://b2n.ir/k70389 🆔 @ijtihad

⚡️اهدای جنین برده‌داری نوین است ⚡️نسب منشا احکام مختلف در ابواب گوناگون فقهی ✔️استاد محمد قائنی: 🔹اهدای جنین یعنی تملک جنین و اینکه مبدا تکون و اصل انسانی را به کسی ببخشیم. اهدای جنین از نظر بنده به منزله بخشیدن یک انسان و برده‌داری است که در دوره‌های قدیم وجود داشته و امروز هم در برخی کشورها بقایایی از آن وجود دارد. 🔸عده زیادی از فقها بحث اهدای مجموع اسپرم و تخمک از یک زن و مرد را ممنوع می‌دانند. آنچه بنده از واژه اهدا متوجه می‌شوم این است که نسب جنین متولدشده بریده از صاحب اسپرم و تخمک و متعلق به فردی است که جنین را دریافت کرده است نه اینکه او مالک این جنین باشد و تملیک صورت بگیرد، یعنی اهداکنندگان فرزندشان را به دیگری اهدا می‌کنند نه اینکه انسانی را به دیگری هدیه بدهند. به تعبیر دیگر قبل از اهدا، جنین برای زن و مرد دیگری بود و الان فرزند فرد دیگر. 🔹در بحث اهدا، فقط ارث مورد بحث نیست بلکه قصاص و نکاح و صلات و صوم و طهارت، ابواب دیگر فقهی درگیر این موضوع می‌شوند زیرا پسر بزرگ، ولی والدین است. حتی باب زکات هم درگیر این بحث است زیرا پدر حق ندارد زکاتش را به فرزندش بدهد و بالعکس، تا بحث خمس که‌ ها‌شمی بودن و سیادت مطرح است و حتی مباحث معاملات هم سراسر درگیر است، اینکه ولی طفل قبل از بلوغ کیست و معاملات او در چه صورتی مشروع است؟ تا اینکه بحث قصاص و دیات و ارث و میراث را درگیر می‌کند. 👈گزارش نشست «چالش‌های فقهی اهدای جنین»: https://b2n.ir/g45680 🆔 @ijtihad

💢حدیث گرایی، اتوریته مذهبی و مشکل اسلام معاصر ✍️دکتر حسن انصاری 🔻اهل حدیث، مقصودم علمای اصحاب حدیث سنی تا قرن‌‌ها با شکل‌گیری اتوریته‌‌های نهادینه دینی و یا دینی|سیاسی مخالف بودند. حدیث متاع دستیاب‌ تری بود و بدون مقدمات زیاد می‌شد در حدیث و حفظ آن مرتبه‌ای یافت. همین امر به آن دیدگاه که گفتم کمک می‌کرد و هم از نتایج آن هم همزمان بود؛ یعنی این دو پدیده در ارتباط مستقیم با هم بودند. با خواندن چند متن در حدیث و گرفتن چند اجازه در آن هر آشنا با الفبایی برای خود محدثی به شمار می‌آمد. این برخلاف فقه بود که در مدارس خاص معمولاً تدریس می‌شد و زمان بیشتری آموختنش وقت می‌گرفت و دست آخر دستیابی به مقام افتاء و قضاء برای هر کسی آسان نبود و نیازمند اجازه از سوی نهادهای خاص بود. این‌‌ها که گفتم به ویژه در فقه و حدیث سنی کاملاً گواهی شده است. همزمان برای محدثان یک شغل بی درد سر تر وجود داشت که دستیاب تر و آسان تر بود. آن هم شغل واعظی بود. واعظان البته اگر می‌خواستند در میان مردم مقامی پیدا کنند یا نیاز به تأیید دولت‌‌ها بودند و یا بایستی جایی در میان صوفیه برای خود دست و پا می‌کردند. در آن صورت مجالسشان در نیشابور و اصفهان و ری و بغداد خوب می‌گرفت. متاع آنان هم نقل حدیث بود چرا که عملاً نقل و ترجمه احادیث و موعظه‌‌های حدیثی عامه فهمتر بود و با زندگی مستقیم مردم سر و کار داشت؛ بنابراین بیشتر واعظان اهل حدیث بودند تا فقیه و اگر در میان آنان فقیهان هم بودند باری در مقام وعظ از فقهشان چندان بهره نمی‌گرفتند. 👈ادامه یادداشت: https://b2n.ir/d63825 🆔 @ijtihad

⚡️کارآمدی جمهوری اسلامی در گرو کارآمدی فقه و فتاوای روزآمد است ⚡️نباید «پژوهش سفارشی» جایگزین «پژوهش واقعی» شود ⚡️از نوآوری و طرح نظرات جدید واهمه نداشته باشیم ✔️حجت‌الاسلام سیدجواد ورعی: 🔹یکی از دغدغه‌ها‌ی امام خمینی(ره) در سالهای آخر عمر شریفشان این بود که با توجه به نیازهای گسترده جمهوری اسلامی به آراء فقهی، فقه امامیه متهم شود که پاسخگوی نیازهای امروز جامعه نیست. دست‌کم بخشی از کارآمدی جمهوری اسلامی به عنوان یک حکومت دینی در گرو کارآمدی فقه و فتاوای روزآمد فقهی است، به گونه‌‌ای که مدیران کشور در عرصه‌ها‌ی گوناگون احساس نکنند که فقه و فتاوای فقیهان مانع توسعه و پیشرفت کشور است و برای پیشرفت کشور باید فقه را از عرصه اداره جامعه کنار نهاد، بلکه احساس‌شان این باشد که فقه راهگشاست و آنان‌‌ می‌توانند بدون دغدغه و نگرانی، با استفاده از علوم و دانش‌ها و تجارب بشری جامعه را به خوبی اداره کرده و کارآمدی حکومت دینی را در عمل نشان دهند. 🔸نباید از نوآوری و طرح نظرات جدید واهمه داشت. حوزه‌ها‌ی علمیه در طول تاریخ همواره مهد نوآوری بوده، کافی است انسان مروری بر سیر تحولاتی که در تاریخ فکر و اندیشه اسلامی در زمینه‌ها‌ی فلسفی، کلامی، فقهی و … افتاده، نظر کند. 🔹نباید متفکران اسلامی در رشته‌ها‌ی گوناگون خود را بی نیاز از علوم و دانش‌های دیگر بدانند. احساس استغناء از متفکران علوم دیگر یکی از آفت‌های رشد تفکر اسلامی و دانش فقه است. برای آشنایی با موضوعات جدید باید به سراغ کارشناسان علوم دیگر رفت. 🔸آنچه به حوزه و روحانیت مربوط می‌شود، پای‌بندی به الزامات پژوهش مستقل و آزاد، و تن ندادن به پژوهش سفارشی است. این که بخشی از حکومت تصمیمی بگیرد، سپس از اساتید و پژوهشگران حوزه انتظار تئوریزه کردن آن را داشته باشد، مناسب نیست. چنین پژوهش‌هایی قادر به حل مشکلات جامعه نخواهد بود. 🔹موفقیت حکومت، موفقیت حوزه و روحانیت و تفکر اسلامی است و ناکامی و ناکارآمدی آن به حوزه و روحانیت و تفکر اسلامی سرایت می‌کند. اما دخالت نهادهای حکومتی در امور تخصصی حوزه و تلاش برای مدیریت بر ارکان حوزه و روحانیت، از یک سو، موجب توقف روند رشد و پیشرفت تفکر اسلامی در رشته‌ها‌ی مختلف خواهد شد؛ و از سوی دیگر، نهاد کهن و قدرتمند حوزه را که می‌تواند در مواقع لزوم از انحراف حکومت جلوگیری کند، از انجام وظیفه ذاتی خود باز بدارد؛ و از سوی سوم، به رابطه وثیق و دیرین حوزه و روحانیت با مردم آسیب بزند. امام خمینی، رهبر فقید انقلاب اسلامی و سایر بزرگان همواره بر حفظ استقلال حوزه تأکید داشتند. 👈 این گفتگو را بخوانید: https://b2n.ir/u93553 🆔 @ijtihad

💢سه دیدگاه عمده پیرامون غنا ✔️ حجت‌الاسلام رضا همت‌آبادی، پژوهشگر فقه موسیقی 🔻اشکالی در اصل حرمت غنا وجود ندارد و همه بحث در موضوع‌شناسی است و اینکه چه کیفیتی از غنا و موسیقی مورد حرمت واقع شده است. همه بحث در این قسمت متمرکز شده است. اگر بخواهیم روایات و کلمات فقها را درباره کیفیت غنا و موسیقی دسته‌بندی کنیم، می‌توانیم سه قول را اتخاذ کنیم. 1️⃣ از بعضی از کلمات فقها استفاده می‌شود غنا در روایات فی نفسه موضوع حکم شرعی واقع شده است و غنا بماهو غنا مورد حکم شرعی حرمت قرار گرفته و حرمت روی خود عنوان غنا قرار گرفته است. 2️⃣ قول دومی که می‌توانیم از کلمات فقها استفاده کنیم این است؛ برخی غنا را به طور مشروط و مقید حرام اعلام کردند. مثل قول معروف شیخ انصاری که بعد از ایشان بسیاری فقها از آن تبعیت کردند. ایشان گفتند غنایی که حالت لهوی داشته باشد حرام است. 3️⃣ قول سوم این است که غنا فی نفسه حرام نیست. محقق سبزواری این قول را اخذ می‌کند. از نظر این گروه اگر غنا مقدمه‌ای برای بعض امور حرام باشد حرام است یا اگر مقارن و ملازم با امر حرام دیگری واقع شود حرام است. 🔺بر این سه قول ثمراتی بار می‌شود. بنا بر قول اول باید بگوییم بر هر چیزی که عرفا عنوان غنا صدق کند حرام است. این قول بطلان مطلق غنا است. بیشتر فقها این رویکرد را دارند که غنا مطلقا حرام است. بنا بر قول دوم و سوم غنا به صورت مشروط و مقید حرام است یا اگر غنا مقدمه امر حرام دیگری واقع می‌شود حرام است. بر این اساس غنا به دو قسم حلال و حرام تقسیم می‌شود. این کلیتی از حرف فقهاست. 👈بیشتر بخوانید: https://b2n.ir/b30800 🆔 @ijtihad

📚کاربرد قواعد فقهی در روابط زوجین 📖با توجه به مسائل و معضلات زوجین، اثر حاضر به قواعد مهم فقهی و کاربرد آن‌ها در این حوزه پرداخته است. محور قراردادن قواعد فقهى، در پردازش مسائل اجتماعى به‌ویژه روابط زوجین بسیار راهگشاست و با توجه به عمومیت و شمول این قواعد، مى‌‏توان فقه را در برابر مسائل اجتماعى، داراى موضع دانست. قواعد فقهى این قابلیت را دارد تا در بستر زمان حرکت کند و به فقه پویایى بخشد. 👈معرفی اثر: https://b2n.ir/n48425 🆔 @ijtihad

💢بررسی مبانی فقهی-حقوقی جرم‌انگاری انواع هک ✔️حجت‌الاسلام طباطبایی: در مسئله هک با توجه به شرایطی سایت مورد مطالعه که مورد حمله هکری قرار می‌گیرد همچون عمومی یا خصوصی بودن، داخلی یا خارجی بودن، قانونی یا غیرقانونی بودن فعالیت‌های سایت، مسلمان و یا نامسلمان بودن صاحب سایت و مسائل دیگر می‌توان ۸۴ حالت مختلف را متصور شد که هر یک از این حالات باید به صورت تک به تک مورد بررسی حقوقی و فقهی قرار گیرد. به عنوان نمونه نمی‌توان همه اقسام هک سیاه را از لحاظ حقوقی، غیرقانونی تلقی کرد چرا که حمله هکرها به سامانه‌های رژیم صهیونیستی عملی غیرقانونی نیست. 🔸امر به معروف یکی از فرایض دینی است و یکی از تکالیف مردم، امربه معروف و نهی از منکر دولت می‌باشد. چنانچه بخواهیم این فریضه دینی را در عمل هک کردن پیاده کنیم، با شقوق مختلفی مواجه خواهیم شد اما به نظر می‌رسد قانون‌گذار با به کار بردن عبارت «دسترسی غیرمجاز» در قانون، دایره امر به معروف را در این حوزه محدود کرده است. ✔️حجت‌الاسلام حسنی: در قاعده فقهی، هر گناهی مجازات و تعزیر دارد اما هک ذیل این قاعده تعریف نمی‌شود. قاعده فقهی دیگر، نقض حق است به این معنا که چنانچه حقی از فردی ضایع شود، مجازات اقتضا پیدا می‌کند و چنانچه فردی سایتی را هک کند، به این معناست که حریم خصوصی یک شهروند را نقض کرده‌ است. 👈بیشتر بخوانید: https://b2n.ir/u88105 🆔 @ijtihad

💢مرجعیت پدر از زبان پسر ✔️استاد سیدباقر گلپایگانی آقازاده آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی درباره چگونگی مرجعیت پدر‌‌ می‌گوید: 🔹بعد از وفات ‌‌‌‌آیت‌الله بروجردی جلسه‌‌ای با حضور علمای بزرگ آن زمان تشکیل و سه پیشنهاد مطرح شد؛ یکی اینکه دفتر ‌‌آیت‌الله بروجردی باز بماند. پیشنهاد دوم این بود که ‌‌آیت‌الله خوانساری را از تهران بیاورند. هردو پیشنهاد ردّ شد. آقای شریعتمدار گفتند که من نصف شهریه که ۳۰ تومن است را‌‌ می‌دهم. ۳۰ تومان دیگر باقی مانده بود. مرحوم والد گفتند یک طرف من ‌‌آیت‌الله مرتضی حائری نشسته بود و طرف دیگرم آقای خمینی. اصرار کردند که شما باید بقیه را قبول کنید. گفتم که من تمکن ندارم. آقای خمینی گفت که من کمک‌‌ می‌کنم. خلاصه من حاضر نبودم و گفتند اگر قبول نکنید دست افراد دیگری‌‌ می‌افتد. لذا با اصرار، گردن من گذاشتند که آقای گلپایگانی قبول کرده و صلوات فرستادند. اینگونه مرجعیت را به من دادند درحالیکه دو تا یک تومانی در جیب من بود. و چندماه اول، شهریه را قرض‌‌ می‌کردم تا اینکه در مسیر منزل آقایی نزد من آمد و درحالی که دستمال یزدی در دست داشت، آن را باز کرد و به من پولی داد. من گفتم اسمت چیست؟ گفت که «غیب علی». بعد از آن، دیگر تمام شهریه رسید. 🔸عده‌‌ای از متدینین و بازاریان قم برای پرداخت وجوهات نزد ‌‌آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی رفته بودند. ایشان پرسیده بودند که امام جماعت در بازار کیست؟ آنها پاسخ داده بودند: ‌‌آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی. ایشان وجوه را قبول نکرده بودند و گفته بودند ایشان مجتهد مسلم هستند و به ایشان بدهید. بازاریان اصرار کردند که شما این وجوه را قبول کنید ما سهم ایشان را‌‌ می‌پردازیم. ‌‌آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی گفته بودند که همین را هم به ایشان بدهید. 🔹زمان شهید جاوید آمدند اینجا و نسبت به «آقا» بی احترامی کردند. عده‌‌ای‌‌ می‌خواستند بروند و آنها را تادیب کنند. از طرف حکومت هم فشار وارد‌‌ می‌کردند که از اینها شکایت کنید. «آقا» در درس فرمودند که «اینها فرزندان ما هستند و گاهی اوقات بین فرزند و پدر اختلافاتی ایجاد‌‌ می‌شود. من راضی نیستم که کسی به عنوان پشتیبانی من متعرض اینها شود». 🔸ایشان تا واخر عمر شخصا نامه‌ها‌ را باز‌‌ می‌کردند،‌‌ می‌خواندند و دسته بندی‌‌ می‌کردند. استفتاء را هیئت استفتاء دفتر‌‌ می‌دیدند و بعد ثبت‌‌ می‌کردند و خدمت آقا‌‌ می‌آوردند، «آقا» نگاه‌‌ می‌کردند، پاکنویس‌‌ می‌شد و دوباره پاکنویس را هم‌‌ می‌دیدند تا اغلاط املایی نداشته باشد. تسلط ایشان به کتب قدیمی هم عجیب بود. 🔹بعد از وفات ایشان، وقتی استفتائی درباره مسائل مستحدثه از ‌‌‌‌آیت‌الله اراکی‌‌ می‌کردند، ایشان کتاب مجمع المسائل ‌‌آیت‌الله گلپایگانی را‌‌ می‌خواستند. پاسخ «آقا» را در این کتاب‌‌ می‌خواندند و بعد‌‌ می‌فرمودند که همین نظر را بنویسید. 👈بیشتر بخوانید: https://b2n.ir/w51778 🆔 @ijtihad

💢مسئولیت مدنی دولت در آسیب‌های پزشکی ✔️یک راه برای پرداختن به موضوعات مستحدثه شروع از موضوع‌شناسی و واکاوی زمینه‌ها، عوامل پیرامونی، پدیدارها و ماهیت موضوع؛ و در ادامه یافتن قواعد فقهی دخیل در مسئله و بررسی ادله اربعه است. راه دیگر رفتن به سراغ ادله با پیش‌داشت موضوع به صورت اجمالی و یافتن دلالت‌های آنها برای موضوع به نحو تفصیلی است. 👤استاد علی رحمانی سبزواری ذیل دو گفتار بررسی‌های خود را سامان داده است. این استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در گفتار نخست با عنایت به رویاتی که درباره طبیب و طبابت در منابع وجود دارد ضمان و مسئولیت‌های پزشک و متصدیان درمان را در مورد واکسیناسیون مورد مداقه قرار داده و در گفتار دوم با محور قرار دادن موضوع واکسن ثبوت ضمان در حالت‌های مختلف اعم از اخذ برائت و غیر آن را تحقیق کرده و به دلالت‌های قاعده احسان در تجویز واکسیناسیون عمومی با وجود ضرر به افراد معدود و نیز ثبوت ضمان در صورت مجاز بودن واکسیناسیون از طرق دیگر مانند اضطرار پرداخته است. 👈بخوانید: https://b2n.ir/j78190 🆔 @ijtihad

💢لزوم تزریق واکسن کرونا؛ نقد استاد خسروپناه و پاسخ استاد فاضل لنکرانی ✔️پس از انعکاس سخنان استاد فاضل لنکرانی پیرامون لزوم و وجوب تزریق واکسن کرونا، استاد عبدالحسین خسروپناه ضمن ارائه نقدی بر موضوع‌شناسی دقیق در این مسئله تاکید نمود، سپس رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در چهار نکته پاسخ خود را ارائه داد. 🔸خسروپناه: انطباق حدیث شریف کافی و آیه شریفه بر واکسن صحیح نیست؛ چون مورد درمانی حدیث، تجربه اطمینان‌آور بوده است، لکن مجوزهای واکسن همگی اضطراری هستند نه اطمینانی. 🔹فاضل لنکرانی: ادعای وجوب تزریق واکسن، به نحو وجوب تخییری است نه تعیینی. همچنین از حدیث شریف این ضابطه استفاده می‌‌شود که برای علاج یا پیشگیری، ملاک همان ظن نوعی به نتیجه است، حتی اطمینان لازم نیست. آیه هم دلالت واضح بر عدم جواز ایقاع در تهلکه دارد. 👈 نقدها و پاسخ‌ها را در «شبکه اجتهاد» بخوانید: https://b2n.ir/m22243 🆔 @ijtihad

📕فقه حکومتی در اندیشه رهبر معظم انقلاب 🖇ضمیمه کتاب «درآمدی بر رویکردهای فقه حکومتی» ✍️اثر استاد سیدمحمدمهدی میرباقری، به تحقیق و نگارش یحیی عبداللهی 📖تعداد صفحات: 101 🗂ناشر: تمدن نوینِ اسلامی وابسته به فرهنگستان علوم اسلامی قم 🆔 @ijtihad

🔰تُراث متجدد؛ ویژه‌نامه بررسی اندیشه حسن حنفی ✍️همراه با آثاری از: محسن الویری، محمدعلی میرزایی، سیدجواد میری، قاسم پورحسن، نصرالله آقاجانی و حمید پارسانیا 📜 دیده‌بان اندیشه، شماره ۳۳، آذر‌ماه ۱۴۰۰ 🔻نقدی بر نظام الهیاتی حسن حنفی 🔻حسن حنفی و نوسازی سنت اسلامی 🔻نقد و ارزیابی مبانی، روش‌شناسی و نظریات حسن حنفی در باب تجدد تراث اسلامی 🔻بررسی قرابت‌های اندیشه‌ای حنفی و روشنفکران چپ ایرانی مثل شریعتی 🔻بررسی تاریخچه ورود تفکرات روشنفکری به جهان اسلام و کشور مصر 🆔 @ijtihad