💢جامعه مدرسین باید ریشه‌های فقهی، روایی و تفسیری مواضع رهبری را کار کند ✔️استاد سیفی مازندرانی: 🔹خدا را شاهد می‌گیرم و اعتقاد راسخ به این موضوع دارم و از آن عدول نخواهم کرد که مبانی رهبر انقلاب براساس ارزش‌های انقلاب است؛ اما با حکمت، درایت و تدبیر در منصه اجرا توأم است. 🔸ایشان براساس حکمت و حفظ ارزش‌های انقلابی، حلم و بردباری و بدون تنش موضع می‌گیرند و در برابر هر رئیس جمهوری که بر سر کار آمده، با حکمت و تدبیر برخورد کرده است. 🔹رئیس‌جمهوری بوده است که تا رهبری، مطلب انقلابی را گوشزد می‌کردند، آن رئیس جمهور در برابر سخنان رهبری موضع می‌گرفت؛ اما مقام معظم رهبری ضمن حفظ ارزش‌های انقلابی، بیان اعتراض، ایراد و اشکال و با کمال درایت و بردباری موضع می‌گرفتند تا تنشی در کشور ایجاد نشود و به تدریج و با آرامش، حکمت و دقت بسیار، ارزش‌‌های انقلابی را در این نظام نهادینه و حفظ می‌کنند؛ البته که این مواضع رهبری، نیاز به مساعدت علمی و استدلالی حوزه انقلابی قم دارد. 🔸جامعه مدرسین انقلابی، جامعه‌ای است که با انتشار مجله علمی فقهی، بازوی موضع گیری‌های مقام معظم رهبری باشد و ریشه فقهی، تفسیری و روایی مواضع رهبری را باید در مجله علمی جامعه مدرسین یافت. 👈 اما حوزه علمیه نجف: https://b2n.ir/h26604 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

📚خلافت ولی‌فقیه، تحقق بخش امت واحده ✔️ترکیب سه موضوع کلیدی «مدل‌های اِحیای خلافت در جهان اسلام»، «شیوه‌های تحقّق امّت واحده» و «نقش آفرینی نظریهٔ ولایت فقیه در برپایی امّتِ واحده»، شاکله کتاب جدید حجت‌الاسلام ذبیح‌الله نعیمیان را تشکیل داده است. 👈 معرفی کتاب: https://b2n.ir/h29297 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢تمایز دیدگاه امام خمینی و محقق نائینی در مسئله اعتبارات عقلاء ✔️استاد احمد مبلغی: 🔹درباره نظرات مرحوم نائینی نقدهای زیادی مطرح شده است. طبیعی است بحث اصول بدون نقد نمی‌شود و ما در مدرسه اجتهاد نشستیم، نه مدرسه تعبد. 🔸نظریه امام در ارتباط با اعتبارات عقلا از اوجب واجبات است و حوزه باید آن را بشناسد. این اعتبارات پشت صحنه تفکر اصولی را تشکیل می‌دهد ولی بحث مستقلی درباره آن انجام نمی‌گیرد. از این جهت نظریه اعتبارات امام نیازمند پیگیری و دقت و بررسی است. 🔹امام اعتبارات عقلا را تا سر حد مصدر اصول ارتقا می‌دهد. در فقه اعتبارات عقلا جزء مصادر نیست و فقط کتاب و سنت و عقل و اجماع به عنوان مصدر شناخته می‌شود ولی امام سیاقی را ذکر کرده است که انگار در نظر ایشان اعتبارات عقلا جزء منابع اصول است. البته معنای این سخن، عدم نیاز به امضا و قبول شارع نیست. پس محور اول این است که امام اعتبارات عقلایی را در حد مصدر می‌داند. 🔸آیا مرحوم نائینی چنین برداشتی داشت؟ خیر. مرحوم نائینی همان تعاملی که با سیره عقلا در فقه دارد، در اصول هم دارد. یکی از نتایج منبعث از این نگاه مصدرگونه به سیره عقلا، ارجاع است. چون امام اعتبارات عقلا را منبع می‌بیند دلایل دیگر و حتی روایات را به سیره عقلا ارجاع می‌دهد یعنی رویکرد ارجاعی دارد. این در اصول نائینی مشاهده نمی‌شود. 👈 گزارش نشست «سنخ‌شناسی نقدهای امام خمینی(ره) به محقق نائینی»: https://b2n.ir/h95913 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢برخی از نظرات رجالی امام خمینی(ره) ✔️استاد عندلیب همدانی: 🔹امام خمینی در کتاب «الطهاره»، دایره را برای فتوا دادن محدود به روایات کتب اربعه و امثال آن‌ نمی‌کند،‌ می‌گوید همین شهرت عظیمه کافی برای فتواست. 🔸امام نقدهایی به کتاب رجال کشفی وارد‌ می‌کند و سپس سراغ ابن ابی عمیر‌ می‌آید و‌ می‌گوید نجاشی درباره او‌ می‌گوید علمای ما به روایات ابن ابی عمیر اطمینان دارند چون کتاب‌‌های ایشان از بین رفته بود و از حافظه کمک‌ می‌گرفت. امام خمینی‌ می‌فرماید که صرف زیان کتب‌ نمی‌تواند موجب عمل به مراسیل ابن ابی عمیر باشد باید دلیل دیگری باشد برای مراجعه به او. این هم دلالت‌ می‌کند که مرسلات او مورد قبول است. 🔹در کتاب «بیع» در بحث ولایت فقیه، صریحا‌ می‌فرماید: «مراسیل مرحوم صدوق که با «قال» شروع شده باشد نشان از اعتماد صدوق دارد و این برای ما کافی است». بنابراین مرسلات صدوق را قبول‌ می‌کند درحالیکه‌ می‌فرماید در مرسلات ابن ابی عمیر، «ان قلت» است. 🔸امام در کتاب البیع راجع به حدیث مجاری الامور،‌ می‌فرماید: درست است که این حدیث در تحف العقول است و در اعتماد به این کتاب، بحث‌‌هایی است اما همینکه صاحب وسائل نسخه‌ای دستش بوده و اعتماد به آن نسخه تحف العقول کرده و نقل کرده است، اینکه این کتاب وجود دارد، برای ما کافی است. 🔹این درحالی است که آیت‌الله بروجردی، به مناسبتی بحث تحف العقول را مطرح کرده و مولف آن را مجهول‌ می‌داند یعنی برای ایشان ثابت نشده است که صاحب کتاب، حسن بن علی بن شعبه است با اینکه صاحب وسائل گفته است. 👈 بیشتر بخوانید: https://b2n.ir/u03995 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢نسبت جمهوریت و اسلامیت در حکومت اسلامی؛ تحول و تطور در اندیشه امام خمینی ✔️حجت‌الاسلام کاظم قاضی زاده: 🔹اگر اسلامیت را طوری تفسیر کنیم که بر اساس آن، جمهوریت تحت‌الشعاع اسلامیت قرار گیرد این شیوه و نگاه موردنظر امام خمینی نمی‌باشد. اگرچه امام در آثار فقهی خود جایگاه مردم در حکومت اسلامی را مطرح نکردند بلکه به نصب عام حاکم اشاره نموده‌اند. اما به‌تدریج جایگاه مردم و رأی مردم در اندیشه امام پررنگ شد. 🔸دیدگاه حضرت امام اگرچه در کتب و آثار علمی که قبل از تشکیل نظام مطرح نموده‌اند بر اساس نظریه نصب استوار است که همان دیدگاه سنتی در فقه شیعه است بحث جایگاه مردم طرح نشده است. ولی پس از تشکیل نظام جمهوری اسلامی از شیوه حکمرانی و رفتار سیاسی ایشان و هم جملات منقول از ایشان بیانگر این حقیقت است که ایشان به مشروعیت مردمی قائل هستند. امام حکم ولی منتخب مردم را نافذ می‌داند در نفوذ حکم ولایی انتخاب مردم را شرط می‌دانند. تولی امور مردم را منوط به آرای اکثریت مردم می‌دانند. 👈 بیشتر بخوانید: https://b2n.ir/n56737 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢اگر عنصر حکومت و سیاست از دین جدا شود، ۷۰ درصد دین کنار گذاشته می‌شود ✔️حجت‌الاسلام سیدسجاد ایزدهی: 🔹احکام دین مملو از مباحث حوزه سیاست و حکومت است. برای مثال عنصر قضاوت که به اجماع فقها در شان فقیه است یک عنصر سیاسی است، چرا که قضاوت یعنی حق کسی را از کس دیگری ستاندن، فردی را در قبال ظلمی که کرده بازخواست کردن، به زندان انداختن، قصاص کردن و غیره. همه این امور اموری سیاسی هستند که جز با حکومت میسر نمی‌شوند. 🔸اگر عنصر حکومت و سیاست از دین جدا شود شاید چیزی حدود ۷۰ درصد دین کنار گذاشته می‌شود. طرح نشدن بخشی از دین به این معنا نیست که این ظرفیت وجود ندارد. در ادبیات فقهی اسلام علاوه بر ارتباط شخص با خدا، ارتباط شخص با خودش، با دیگران مملو از ادبیات سیاسی است. ابواب مختلفی مانند ولایت، جهاد، امر به معروف، نماز جمعه، حدود، دیات، قصاص، حبس، صلح و امثال اینها بسیار در فقه وجود دارد که اگر عنصر سیاست از آن گرفته شود دیگر وجود خارجی نخواهند داشت. حوزه عقاید و اخلاق نیز همینطور است و امکان تحقق آنها کاملا با حکومت و سیاست عجین شده است. 🔹 دوگانه دین و حکومت از دوران معاویه به وجود آمد. زمانی که معاویه قدرت را به دست گرفت گفت من متصدی امور دین نمی‌شوم و فقط به امور سیاست می‌پردازم و در کنار حاکمیت خود مفتیانی را در نظر گرفت که اداره امور دینی را به عهده بگیرند. 👈 گزارش نشست: https://b2n.ir/p95651 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢ماهیت و امکان فقه نظام ساز ✔️حجت‌الاسلام والمسلمین خالد غفوری با اشاره به کارکردهای فقه سنتی و فقه نظام ساز، گفت: در فقه سنتی، فقیه به دنبال کشف احکام فردی و پراکنده ولو در یک باب واحدی است اما در فقه نظام، فقیه به دنبال کشف شریعت و نگاه و حکم شارع نسبت به مسائل کلان و حل مسائل پیرامون آن است. وی بیان داشت: آیا منابع شریعت نیاز یک فقیه که‌ می‌خواهد یک نظام را کشف کند،‌ می‌تواند تامین نماید؟ در حالی که همه‌ می‌دانند این منابع بالاخره محدودیت دارد و جایی هم برای اجماع نیست که بشود در خصوص مسائل جدید از آن بهره مند شد. متون شرعی ما محدودیت دارند و اکثرا نیز درباره تعیین تکلیف احکام فردی و جزئی است و این سوالی که مطرح شد، سوال بسیار جدی است و چنانچه نتوان به این سوال پاسخ داد و نشود آن را حل کرد، فقه نظام در حد یک شعار خواهد بود. 👈 گزارش هشتمین پیش نشست همایش فقه نظام ساز: https://b2n.ir/z33745 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

📚پرداخت دیه از بیت‌المال: مبانی قلمرو و دادرسی 📖کتاب «پرداخت دیه از بیت‌المال: مبانی قلمرو و دادرسی» به همت دکتر حسینعلی بای از سوی گروه فقه و حقوق پژوهشکده نظام‌های اسلامی و توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به زیور طبع آراسته و راهی بازار نشر شد. ✂️در نظام حقوقی اسلام هیچ خونی پایمال نمی‌شود و هیچ جنایتی بدون جبران باقی نمی‌ماند. در مواردی که مرتکب جنایت توان مالی پرداخت دیه را نداشته باشد و یا مرتکب جنایت شناسایی نشود و یا پس از ارتکاب جنایت متواری شود، پرداخت دیه کشته شده بر عهده حکومت اسلامی خواهد بود. ✂️نگاهی به مقررات دیه و مسئولین متعددی که اسلام برای پرداخت دیه در چهارده قرن پیش پیش بینی کرده است، پیشگامی و جامع نگری نظام حقوقی اسلام را به رخ هر پژوهشگر و محقق منصفی می­‌کشد. این اهتمام ویژه و نگاه خاص در لزوم جبران خسارتی که بر مجنی­‌علیه یا خانواده او وارد شده است، ناشی از جایگاه انسان و مقام رفیع او در این آیین نشات گرفته است. 👈 معرفی اثر: https://b2n.ir/u82389 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

🔔 نشست علمی «اصل عدم تقیه در روایات» 👤 ارائه: حجت‌الاسلام سید حسین منافی 👤 ناقد: حجت‌الاسلام محمد فائزی 📅 زمان: سه‌شنبه 24 خردادماه 14101، ساعت 12 🏢 مکان: قم، مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، طبقه دوم 🖇 لینک وبینار: www.markazfeqhi.com/live 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢مواجهه فقهی با مسئله کنترل نسل ✔️حجت‌الاسلام محمدرضا ترابی شاهرودی 🔹بعضی از فقها در مسئله جمعیت، احکامی همانند جواز پیش‌گیری از انعقاد نطفه و شرایط آن و عدم جواز سقط جنین را مطرح کرده‌اند و به اصل و محتوای مسئله کنترل جمعیت و برنامه‌‌های تنظیم خانواده نپرداخته‌اند؛ گویی این برنامه‌‌ها از اساس ارتباطی به دین ندارد مگر در این حد که آیا پیشگیری جایز است یا خیر. اما بعضی دیگر سعی کرده‌اند جمعیت را در ارتباط با مبانی اسلام و تعالی و قدرت اسلام مطالعه کنند و فرآیندی برای این سطح از تفقه بیان کرده‌اند. 🔸آیت‌الله مؤمن مطلوبیت به تکثیر نسل اصرار دارند و دلالت بر وجوب را از آن‌ها برمی‌دارد و شواهد قطعیه را بر آن اقامه‌ می‌کنند مثل بحث عزل منی که در روایات آمده است. ایشان سپس به بحث کنترل نسل پرداخته و این کار را در صورت سقط جنین یعنی بعد از انعقاد نطفه حرام دانسته و قبل از آن جایز دانسته‌اند و استفاده از وسائلی همچون وسایل جلوگیری یا اعمال جراحی را جایز دانسته‌اند. 🔹از لحاظ بُعد اجتماعی حاکم شرع‌ می‌تواند در موارد مباحات که به اختیار مکلف واگذار شده مثل بحث جمعیت که وجوبی بر مکلفین ندارد بر اساس مصالح عمومی حیطه آن را ضیق کنند. 👈 بیشتر بخوانید: https://b2n.ir/n53476 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢مسئله فقه، دانشی ناظر به تحقق ✍️حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین ملک‌زاده 🔻 دانش فقه، عمدتاً به نظام رفتاری می‌پردازد و از جنس دستورالعمل، برنامه کار و اقدام است. اساساً این دانش تدوین شده است تا در عالَم خارج، در فعل مکلفین و در زندگی بشر تحقق یابد؛ از همین رو بی‌هیچ دغدغه می‌توان گفت فقه، دانشی ناظر به تحقق است. همین امر، یعنی ناظر به تحقق بودنِ فقه، می‌تواند ضامن تحقق عینی و عملی آن هم باشد. اگر فقیه در مقام اجتهاد و فقاهت با عنایت به این حقیقت و با لحاظ مقام امتثال و تحقق که پهنۀ واقعی حیات انسان است، به استنباط بپردازد طبعاً خروجی استنباط او دست کم در مواردی که می‌تواند شامل موارد مهم و سرنوشت‌سازی هم باشد، متفاوت خواهد بود. برای زندگی انسان می‌توان پنج سطح فردی، خانوادگی، اجتماعی، حکومتی و تمدنی در نظر گرفت. همچنان که گفته شد، فقه برای تحقق در خارج و زندگی انسان شکل گرفته و تدوین شده است اما اینکه فقه در چه سطحی از سطوح پنج‌گانۀ زندگی انسان تحقق پیدا کند، بیش از همه در گرو آن است که این فقه در مقام تحقیق و تدوین، برای کدام‌یک از این سطوح و با لحاظ کدام‌ یک از آنها تدوین شده و کدام سطح از این سطوح را هدف‌گیری و هدف‌گذاری کرده است. به طور مثال فقهی که برای تحقق در زندگی فردی و ناظر به آن تنظیم شده است در صورت موفقیت در مقام اجرا، فقط در زندگی فردی و شخصی انسان‌ها خود را نشان می‌دهد و زندگی آنها را عمدتاً در همین سطح سامان و جهت می‌دهد. طبعاً انتظار از چنین فقهی برای تأثیرگذاری جدّی و اساسی در سطوح و لایه‌های دیگر در حیات بشر، انتظار به جایی نیست. پس اگر مثلاً می‌خواهیم فقه در عرصه حکومت، حکومت‌داری و حکم‌رانی، تحقق و تجلی یابد و یک ساختار حکومتی مبتنی بر شریعت اسلامی شکل بگیرد، نخست باید فقهی مناسب و متناسب با این سطح از زندگی انسان‌ها را سامان دهیم و عرضه نماییم. البته آشکار است که این سخن بدان معنا نمی‌باشد که به محض شکل‌دهیِ نظری به فقهی با رویکرد حکومتی و تدوین فقه تخصصی و مضافی همچون فقه الحکومه، کار تمام می‌شود و به پشت سر نهادن هیچ مرحله و برداشتن هیچ گام دیگری نیاز نیست ولی بدون شک، یکی از مهم‌ترین گام‌ها در مسیر تحقق فقه در عرصه حکومت، تدوین فقه ناظر به تحقق در این سطح و عرصه است. همین مطلب درباره تحقق فقه در دیگر سطوح و ساحات حیات بشر نیز صدق می‌کند. 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢تغییر «شکلی» و «ماهوی» رساله‌‌ها ضروری است/ حکم را روی فضیلت و رذیلت ببریم ✔️حجت‌الاسلام محمد پروازی: 🔹بهبود رساله‌‌های عملیه باید «شکلی» و «ماهوی» باشد. بهبود شکلی به ادبیات برمی گردد؛ ما باید مباحث فقهی را از دایره‌‌های فقهی بیرون بیاوریم و به زبان روز هر قومی تبدیل کنیم و اصطلاحات گنگ و نا آشنای آن را حذف کنیم و با حفظ معنا و مفهوم، اصطلاحات جایگزین بسازیم و به قلم روان و شیوای مورد نیاز هر زبانی ارایه دهیم. 🔸بسیاری از مباحث غیرفقهی مانند کرامت انسان و عدم تبعیض در حقوق زن و مرد، اگر در رساله‌‌های عملیه دیده شوند، نشان از تغییر نگاه‌‌هاست و اگر این مباحث در رساله دیده نشود در فاز مباحث علمی باقی‌ می‌ماند. 🔹اگر امروز از هر فقیهی درباره استدلال و منطق این مساله که چرا ارث زن کمتر از یک مرد است؟ بپرسید، به دو نکته اشاره‌ می‌کند: اول اینکه‌ می‌گوید: خداوند دستور داده و دوم اینکه‌ می‌گوید: در روایات آمده است. در این میان کسی که اهل بحث و علم است، پاسخ‌ می‌دهد: چون مرد نان آور خانه هست، باید دو برابر ارث ببرد. امروز این پرسش مطرح است که اگر زن سرپرست خانواده بود، تکلیف چیست؟ شاهدیم که کسی به این پرسش پاسخی‌ نمی‌دهد. 🔸باید حکم را روی فضیلت و رذیلت ببرید، چرا روی خلقت کرامت‌ می‌برید! 👈 چهار مرحله تحول در رساله‌‌های عملیه: https://b2n.ir/q00860 🆔 https://eitaa.com/ijtihad