#درس_اخلاق ✳️آزمون سخت سید بحرالعلوم از مرحوم نراقی(ره) 💠آیه: کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَاللَّهِ انْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُونَ صف/3 نزد خدا بسیار خشم آور است که سخنى بگویید و بدان عمل نکنید 💠حکایت؛ مرحوم ملا مهدی نراقی که در اکثر علوم متبحر و استاد بود، وقتی کتاب جامع السعادات را که در علم اخلاق و تزکیه نفس است تالیف کرد یک نسخه به خدمت مرحوم سید بحرالعلوم ارسال کرد تا آنکه پس از مدتی خود به زیارت عتبات عالیات رفته و وارد نجف اشرف شد، علماء برای احترام و تجلیل از این عالم ربانی به دیدن او آمدند، فقط مرحوم بحرالعلوم از آمدن به ملاقات ایشان خودداری کرد و تشریف نیاورد تا آنکه پس از چند روز مرحوم نراقی به دیدار سید بحرالعلوم رفت، اما باز سید به مرحوم نراقی چندان و توجهی نکرد و مرحوم نراقی خاشعانه پس از چندی باز بقصد زیارت مرحوم بحرالعلوم به منزل ایشان تشریف آورد و ساعتی در خدمت ایشان بود ولی این دفعه هم مانند مرتبه اول سید به ایشان اعتنائی نکرد، مرحوم نراقی برگشت، مجدداً پس از چند روز قصد زیارت سید را کرد بدون آنکه فکر کند، من تازه وارد و مهمانم و میبایست سید به دیدن من بیاید یا آنکه دو مرتبه است من به زیارت سید رفته ام و او بمن اعتنائی نکرده و احترام نگذاشته است. پس بلند شد و بسوی منزل سید روانه شد در مرتبه سوم تا مرحوم نراقی به در خانه سید رسید، سید با پای برهنه به استقبال او آمد و او را به آغوش کشیده و بوسید و با احترام و تجلیل زیاد وارد منزل کرده و خود هم با کمال گرمی و محبت مشغول پذیرائی و احوال پرسی شد، پس از ادای احترام فرمود: شما کتابی در اخلاق و تزکیه نفس نوشته اید و یک نسخه ای هم برای من فرستاده اید و من هم آن کتاب را از اول تا آخر با دقت خوانده ام الحق کتاب خوبی است و در اخلاق و خودسازی کم نظیر است. علت آنکه در این مدت که شما به نجف اشرف تشریف آورده اید و چند مرتبه هم به منزل من آمده اید و من در این مدت به دیدن شما بلکه به بازدید شما هم نیامده ام، این بود که میخواستم ببینم همان طوری که در کتاب خود راجع با اخلاق اسلامی و تزکیه نفس و کشتن هوا و نفس نوشته اید در مقام عمل و در میدان مبارزه با نفس و هوا هم عملاً به آن مقام رسیده اید، یا مانند بعضی از نویسندگان و گویندگانی که خوب می نویسند و خوب میگویند، اما خود از گفته و نوشته های خود عملاً بیگانه و اجنبی هستند میباشید؟! 1 علم چندان که بیشتر خوانی چون عمل در تو نیست نادانى2 📚 پی نوشت : 1. با اقتباس و ویراست از کتاب مردان علم در میدان عمل 2. سعدی

#یک_روایت_یک_داستان موضوع :حسن خلق حضرت صادق علیه السلام می فرماید:  «أربعُ مَن كُنَّ فیه كَمُلَ إیمانُهُ وَإن كانَ مِن قَرْنِهِ إلَى قَدَمِهِ ذُنُوباً لَم یَنْقُصْهُ ذَلِك ، قالَ : وَهُو الصّدقُ وأداءُ الأمانةِ وَالحَیاءُ وَحُسنُ الخُلُقِ؛ چهار خصلت است اگر در كسى باشد ایمانش كامل مى شود، اگرچه از سر تا پایش گناهانى باشد، این گناهان چیزى از او نمى كاهد؛ فرمود: و آن چهار چیز: صدق و اداى امانت و حیا و حسن خلق است»  📚كافى: 2 / 99، باب حسن خلق داستان حسن خلق روزی، علی علیه السلام از سوی پیامبر ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) مأمور شد تا با سه نفر که برای کشتن ایشان هم پیمان شده بودند، پیکار کند. آن حضرت، یکی از آن سه نفر را کشت و دو نفر دیگر را اسیر کرد و خدمت پیامبر خدا ( صلّی الله علیه وآله و سلّم ) آورد.  پیامبر، اسلام را بر آن دو عرضه کرد و چون نپذیرفتند، فرمان اعدام آنان را به جرم توطئه صادر کرد.  در این هنگام، جبرئیل بر رسول خدا ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) نازل شد و عرض کرد: خدای متعال می‌فرماید: یکی از این دو نفر را که مردی خوش خلق و سخاوتمند است، عفو کن.  آنگاه پیامبر ( صلّی الله علیه وآله وسلّم ) از قتل او صرف نظر کرد.  وقتی آن فرد دانست که به سبب داشتن این دو صفت نیکو، مورد عفو الهی قرار گرفته است، شهادتین گفت و اسلام آورد.  رسول الله (صلّی الله علیه وآله وسلّم) درباره وی فرمود: «او از کسانی است که خوش خویی و سخاوتش، او را به سمت بهشت کشانید». بحارالانوار، ج 71، ص 398 #درس_اخلاق

اللهم صل علی محمد وال محمد وعجل فرجهم باسلام وادب خدمت باسعادت جنابعالی وتوفیق رسیدن به سلامت نفس وتقوای الهی #تلنگر #درس_اخلاق *لزوم شناخت عوامل #فقر در#خانواده و #جامعه انجام گناه واصرار برگناه : امام رضا(ع): همانا مؤمن نیت گناه می‌کند و از رزقش محروم می شود *کفران نعمتهایی که خداوند عطا کرده آنان نسبت به نعمت‌های الهی کفران ورزیدند، از این رو خداوند لباس گرسنگی و ترس را بر آنان پوشاند *اسراف نعمات الهی امام علی (ع) : اسراف سبب فقر و نیازمندی است و میانه روی باعث بی نیازی می شود. *ورود مخرب ربا درزندگی وجامعه خداوند ربا را نابود مى كند، ولى صدقات را افزایش مى دهد *درخواست ازدیگران ومحتاج دیگران بودن* درخواست از دیگران کلید فقر است و روزی را نابود می‌کند. *نادیده گرفتن الطاف الهی و تحقیر نعمت ها* : امام رضا (ع) : رزق و روزی کم راناچیز مشمارید، زیرا این کار شما را از نعمت‌های فراوان محروم می سازد. *نفرین پدر و مادر درحق فرزندان * امام کاظم (ع) عقوق والدین کمی و تنگ دستی را به دنبال دارد و انسان را به ذلت و خواری می‌کشاند. *ولخرجی وعدم مدیریت مالی * امام علی (ع) : کسی که به تبذیر و ولخرجی افتخار کند با ورشکستگی خوار و ذلیل می‌شود *خواب قبل ازطلوع آفتاب* امام رضا (ع): فرشتگان روزی را بین طلوع فجر و طلوع آفتاب تقسیم می‌کنند، هر کس در این وقت بخوابد از روزی خویش غفلت ورزیده است ثواب الاعمال، ص ۲۴۱ بحارالانوار، ج۷ ، ص ۳۴۷ میزان الحکمه، ج۳ ، ص ۲۶۷۷ اصول کافی، ج۲ ، ص ۱۲۲ *التماس دعا*

اللهم صل علی محمد وال محمد وعجل فرجهم باسلام وادب خدمت باسعادت عزيزان وتوفیق ترک گناه وتقرب بخداوند توصیه امام زمان(عج) برای غلبه بر شیطان سستی و بی‌حالی در عبادت و نماز سستی و بی‌حالی در عبادت و نماز، نشان ضعف ایمان است. به فرموده رسول خدا(ص): آفت عبادت، سستی و تنبلی است. اوقات فراغت چگونه بگذرانیم بنابراین بخشی از اوقات روزانه یک مسلمان باید به عبادت بگذرد تا لحظات عمرش روشن و سرشار باشد. نماز واقعی راه غلبه برشیطان حضرت مهدی علیه السلام نماز را یکی از راه‌های غلبه بر شیطان دانسته و می‌فرماید: شیطان از نماز هراس دارد هیچ چیز مانند نماز بینی شیطان را به خاک نمی‌ساید، پس نماز بخوان و بینی شیطان را به خاک بسای...». راه تقویت رابطه باخدا تقویت رابطه با خدا با نماز و عبادت، سلطه ابلیس را از بین می‌برد و ما را مصون می‌سازد. کمال‌الدین، ج۲، باب۴۵، ح۴۹ بحارالأنوار، ج۶۶، ص۳۸۹ #منبرکوتاه #درس_اخلاق

نصيحتى از آیت‌الله شاه‌آبادی👌👌👌 🍀 نماز جماعت که تمام شد، بلند شدم و به محراب ایشان رفته و کنار ایشان نشستم. گفتم: حاج آقا من را نصیحتى کنید و نکته‌ای را برای من بفرمایید. 🍁 ایشان فرمود: من دو نکته را به شما می‌گویم، هم خودت مراعات کن و به دوستان و بستگان خود نیز سفارش کن به این دو نکته عمل کنند، چون مردم از این دو نکته غافل هستند درحالی‌که واقعاً مشکل‌گشاست. 💫 اول اینکه: هر روز یک مرتبه دعای توسل را بخوان، چون مردم ارزش و عظمت این کار را نمی‌دانند، درحالی‌که می‌توانند همه حوائج خود را با همین دعای توسل برآورده کنند. پرسیدم: چگونه می‌توانند حاجات خود را با این دعا برآورده کنند؟ 🍃 فرمود: یک حاجت را در نظر بگیرند و برای برآورده شدن آن، روزی یک بار دعاى توسل را بخوانند بعد از چند روز می‌بینند که دعایشان مستجاب شده و به حاجت خود رسیده‌اند، این دفعه حاجت بعدی را در نظر گرفته و این بار برای این حاجت دعای توسل را بخوانند و به همین ترتیب به تدریج همه‌ی حوایج خود را برآورده می‌کنند. 🌟 دوم اینکه: روزی ۷۰ مرتبه سوره حمد را بخوانند که اگر چنین کنند، تمامی بیماری‌های خود را می‌توانند برطرف کنند، چراکه رسول خدا (ص) فرمود: «اگر کسی از دنیا رفت و شما ۷ یا ۷۰ مرتبه سوره حمد را خواندی و او زنده شد، اصلاً تعجب نکن.» 🍂 زیرا این اثر این سوره است. ✨ ایشان فرمود: من از روزی که این ویژگی را از این سوره دیده‌ام، اصلاً به پزشک مراجعه نکردم و به محض اینکه مریض می‌شدم ۷۰ مرتبه سوره حمد آن روزم را به نیت شفای آن بیماری می‌خواندم و شفا می‌گرفتم. 🍁 بنابراین من به شما توصیه می‌کنم که: 💫 «روزی یک مرتبه دعای توسل و ۷۰ مرتبه سوره حمد را فراموش نکن و در طول عمرت به این دو پایبند باش و پیش همه دوستان و آشنایان خود نیز این دو مسئله را مطرح کن و سفارش کن هر روز انجام دهند.» #درس_اخلاق

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم از خطرِ نفس درامان نیستیم هیچوقت خودمون رو زیادی تحویل نگیریم، و فکر نکنیم خیلی آدم خوبی هستیم. نفس امرکننده به بدی است مگر آنکه خدا رحم کند نفس اماره در قرآن کریم به عنوان بخشی از نفس انسان معرفی شده که انسان را به بدی فرمان می‌دهد. ، به درستی که نفس، بسیار امرکننده به بدی است مگر آنکه خدا رحم کند شرط رسیدن به کمال انسانی اصلاً شرطِ کمال اینه که، اگر همه‌ی مردم ما رو کامل دونستند، ما خودمون رو کامل ندونیم، و مدام این نفسِ سرکش رو سرزنش کنیم. خطرِ هوای_نفس کاملاً جدّی است. در روایات به ما گفتند: "راضی بودن از نفس، بزرگ ترین دام شیطان است." پیغمبرِ بزرگی مثل یوسف، با اونهمه پاکی میگه: «مٰا أُبَرِّئُ نَفْسِی» من خودم و نفسِ خودم رو تبرئه نمی‌کنم، و اگر هم گناه نکردم لطفِ خدا بوده: وَ مَا أُبَرِّئُ نَفْسِی، إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ، إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّی، إِنَّ رَبِّی غَفُورٌ رَّحِیمٌ من خودم را تبرئه نمی‌کنم، زیرا نفسِ سرکش بسیار به بدیها امر می‌کند. مگر آنچه را پروردگارم رحم کند، که پروردگارم آمرزنده و مهربان است. اگر رحمت و لطفِ خدا نباشه، و یک لحظه به حال خودمون رها بشیم، سقوط حتمی است. شک نکنیم. نفس اماره یکی از مفاهیم بنیادین در آموزه‌های اسلامی و اخلاقی است که به بخشی از نفس انسان اشاره دارد که او را به سمت گناه، تمایلات نفسانی و رفتارهای ناپسند سوق می‌دهد. خطرات نفس اماره می‌تواند در ابعاد مختلف زندگی انسان تأثیرگذار باشد. در اینجا به توضیح این خطرات می‌پردازیم: خطرات نفس اماره برای انسان . گمراهی اخلاقی و نفس اماره انسان را به سمت ارتکاب گناهان و نادیده‌گرفتن ارزش‌های اخلاقی و انسانی هدایت می‌کند. . تسلط شهوات و تمایلات نفسانی: از بین رفتن کنترل بر امیال و خواسته‌های غریزی می‌تواند فرد را به افراط در شهوات، زیاده‌روی و رفتارهای آسیب‌زا بکشاند. ضعف روحی و معنوی: تسلیم شدن به نفس اماره موجب فاصله گرفتن از خداوند و کاهش تقوای الهی می‌شود. ایجاد حسرت و پشیمانی: فردی که تحت تأثیر نفس اماره عمل می‌کند، اغلب در آینده با پشیمانی از اعمال خود مواجه می‌شود. . ایجاد دشمنی و اختلاف: رفتارهایی مانند حسادت، خشم، و خودخواهی که از نفس اماره ناشی می‌شوند، می‌توانند به روابط اجتماعی آسیب بزنند. از بین رفتن آرامش: پیروی از نفس اماره به دلیل وابستگی به امور مادی و دنیوی، اضطراب و ناآرامی را در زندگی به دنبال دارد. راه‌های مقابله با نفس اماره تقویت ایمان و ایمان به خداوند و تقوای الهی می‌تواند انسان را از فرمانبرداری نفس اماره بازدارد. پرورش روح و تربیت اخلاقی تزکیه نفس و پرورش روح و تربیت اخلاقی از طریق عبادات، دعا و تفکر در آیات الهی می‌تواند نفس اماره را کنترل کند. تأمل در موقت بودن دنیا و یادآوری حسابرسی الهی یاد مرگ و آخرت و تأمل در موقت بودن دنیا و یادآوری حسابرسی الهی می‌تواند انسان را از تمایلات نفس بازدارد. رعایت اعتدال در رفتارها و دوری از افراط کنترل شهوات و رعایت اعتدال در رفتارها و دوری از افراط، به ویژه در خوردن، خوابیدن و دیگر خواسته‌های نفسانی. همنشینی با انسان‌های نیکوکار و پرهیزکار دوستی با صالحان و همنشینی با انسان‌های نیکوکار و پرهیزکار تأثیر مثبتی در کنترل نفس اماره دارد. مبارزه با نفس اماره یک جهاد بزرگ درونی مبارزه با نفس اماره یک جهاد بزرگ درونی است که در اصطلاح اسلامی به آن جهاد اکبر گفته می‌شود. کنترل این بخش از نفس، راهی به سوی رشد معنوی و آرامش حقیقی است. یوسف/۵۳ #درس_اخلاق

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم خدا أَحْسَنُ الْخٰالِقِین هست، از ما هم خواسته که کارهامون به نحو احسن باشه أَحْسَنُ عَمَلاً آفرینش زمین و آسمان برای آزمودن انسانهاست هُوَ اَلَّذِی خَلَقَ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضَ... لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً او کسی است که آسمان‌ها و زمین را آفرید... تا شما را بیازماید که کدامیک اعمال بهتری انجام می‌دهید. قرآن نمیگه "أَکثَرُ عَمَلاً" بلکه میگه "أَحْسَنُ عَمَلاً" کثرت، زیادی و کمیّتِ عمل مهم نیست، بلکه کیفیت و خوبیِ عمل مهمه. عملِ کم انجام بدیم، ولی خوب انجام بدیم. امام صادق (ع) فرمود: خداوند کثرت و زیادیِ عمل را نمی‌خواهد، بلکه درستیِ عمل را می‌خواهد، و درستیِ عمل به این است که با خدا ترسی و نیّتِ پاک توأم باشد. نگهداریِ عمل از آلودگی به ریا و نیّتهای نادرست سپس فرمود: نگهداریِ عمل از آلودگی به ریا و نیّتهای نادرست، مشکلتر از خودِ عمل است. عملِ خالص، عملی است که نخواهی هیچکس جز خدا، ترا بخاطر آن ستایش کند. خداوند خود را "بهترینِ آفرینندگان" معرفی می‌کند بله، دقیقاً همین‌طور است. خداوند در قرآن می‌فرماید: فَتَبٰارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخٰالِقِینَ (پس بزرگ و مبارک است خدا، بهترینِ آفرینندگان.) خداوند خود را "بهترینِ آفرینندگان" معرفی می‌کند، زیرا خلقت او بی‌نقص، حکیمانه و برترین شکل ممکن است. از سوی دیگر، در آیات بسیاری از ما خواسته که کارهای خود را با احسان و اتقان انجام دهیم: الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا (او کسی است که مرگ و زندگی را آفرید تا شما را بیازماید که کدام‌یک نیکوکارتر هستید.) خداوند از ما می‌خواهد که در همه‌ی کارهایمان بهترین خودمان را ارائه دهیم این یعنی خداوند از ما می‌خواهد که در همه‌ی کارهایمان بهترین خودمان را ارائه دهیم—چه در عبادت، چه در رفتار با دیگران و چه در کارهای روزمره. پس ما باید در هر کاری، با نیت پاک، کیفیت عالی و اخلاص عمل کنیم، چرا که خداوند خودش سرمشق کمال و زیبایی است. سوره ملک، آیه ۲ سوره مؤمنون، آیه ۱۴ تفسيربرهان_ج٢ص٢٠ (هود/۷) #درس_اخلاق #اخلاقی

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم نگاهی به شاخص‌های اصولی بندگان صالح و واقعی خداوند ازمنظر قرآن و عترت شاخص‌های اصولی بندگان خدا با استناد به قرآن و روایات، می‌توان شاخص‌های اصولی بندگان واقعی خداوند را به شرح زیر بیان کرد: از منظر قرآن کریم: تواضع و فروتنی * تواضع و فروتنی: بندگان واقعی با آرامش و بدون تکبر بر روی زمین راه می‌روند. * «وَعِبَادُ الرَّحْمَـٰنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا...» * حلم و بردباری در برابر جاهلان : هنگامی که افراد نادان آن‌ها را مورد خطاب قرار می‌دهند، با گفتاری مسالمت‌آمیز و بزرگوارانه پاسخ می‌دهند. * «...وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا» شب زنده‌داری و عبادت * شب زنده‌داری و عبادت: شب‌ها را در حال سجده و قیام برای پروردگارشان سپری می‌کنند. * «وَالَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّدًا وَقِيَامًا» ترس از عذاب جهنم و دعا برای رهایی از آن * ترس از عذاب جهنم و دعا برای رهایی از آن: همواره از عذاب الهی بیمناک بوده و از او می‌خواهند که آن‌ها را از آن برهاند. * «وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذَابَهَا كَانَ غَرَامًا» اعتدال در انفاق * اعتدال در انفاق: در هنگام بخشش، نه اسراف می‌کنند و نه بخل می‌ورزند، بلکه میانه‌رو هستند. * «وَالَّذِينَ إِذَا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَلَمْ يَقْتُرُوا وَكَانَ بَيْنَ ذَٰلِكَ قَوَامًا» پرهیز از شرک * پرهیز از شرک: جز خداوند کسی را به خدایی نمی‌خوانند. * «وَالَّذِينَ لَا يَدْعُونَ مَعَ اللَّـهِ إِلَـٰهًا آخَرَ...» پرهیز از شهادت دروغ و حضور در مجالس باطل * پرهیز از شهادت دروغ و حضور در مجالس باطل: دروغ نمی‌گویند و در مجالسی که در آن سخنان باطل گفته می‌شود، شرکت نمی‌کنند. * «وَالَّذِينَ لَا يَشْهَدُونَ الزُّورَ وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِرَامًا» تفکر و تدبر در آیات الهی * تفکر و تدبر در آیات الهی: هنگامی که آیات پروردگارشان به آنان یادآوری می‌شود، کور و کرانه بر آن نمی‌افتند، بلکه با فهم و بصیرت به آن توجه می‌کنند. * «وَالَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ لَمْ يَخِرُّوا عَلَيْهَا صُمًّا وَعُمْيَانًا» شکرگزاری در هنگام نعمت و صبر در هنگام بلا * شکرگزاری در هنگام نعمت و صبر در هنگام بلا: در هنگام دریافت نعمت‌ها شکر خدا را به جا می‌آورند و در مواجهه با سختی‌ها و آزمایش‌ها صبر پیشه می‌کنند. گذشت در هنگام خشم * گذشت در هنگام خشم: هنگام عصبانیت، گذشت و بخشش را انتخاب می‌کنند. توانایی بر ترک گناه * توانایی بر ترک گناه: بالاترین نشانه بندگی، قدرت و اراده قوی برای دوری از گناهان است. سبک زندگی همراه با دوری از گناه سبک زندگی همراه با دوری از گناه: تلاش می‌کنند به گونه‌ای زندگی کنند که اصلاً با موقعیت‌های گناه آلود مواجه نشوند. سکوت و کنترل زبان: از سخنان بیهوده و بی‌ربط پرهیز می‌کنند. (روایات) * ترس از خدا و حیاء: همواره از خداوند بیم دارند و در رفتار خود حیا را رعایت می‌کنند. امین و راستگو بودن در امانات مردم: * امین و راستگو بودن در امانات مردم: در حفظ اموال و اسرار دیگران امانتدار و در گفتارشان صادق هستند. پرهیز از غیبت و آشکار کردن اسرار * پرهیز از غیبت و آشکار کردن اسرار دیگران: زبان خود را از غیبت حفظ کرده و اسرار مردم را فاش نمی‌کنند. (سوره فرقان: آیه 63) (سوره فرقان: آیه 73) (سوره فرقان: آیه 72) (سوره فرقان:آیه 63) #درس_اخلاق

کسانی که آلوده به جنایات و خطاهای بزرگ می شوند و رسوایی های بزرگ به بار می آورند قطعاً اهل ذکر اللّه نیستند، چون اگر اینها اهل ذکر باشند در هنگام گناه وقتی که به یاد خدا بیفتند این گونه نمی شدند و این بدبختی ها و رسوایی ها که درس عبرت است به بار نمی آوردند. بنابراین اگر خواستیم خود را در مقابل همه چیز بیمه کنیم باید در همه حال به یاد خدا باشیم. یعنی انسان باید عادت کند که خدا را فراموش نکند. مثلًا وارد مجلسی می شود ذکر خدا را داشته باشد. ذکر خدا مایه آرامش انسان در این دنیا هم هست: «أَلَا بِذِکرِ اللَّهِ تَطْمَئِنَّ الْقُلُوبُ».[5] [1] ترجمه: «آنها(مهاجران) را بر خود مقدّم مى‏دارند، هرچند خودشان نيازمند باشند». سوره حشر، آيه 9. [2] مجمع البيان، ج 9، ص 430. [3] جوامع الجامع، ج 2، ص 338. [4] بحارالانوار، ج 9، ص 221. [5] سوره رعد، آيه 28. #درس_اخلاق