سرنگونی اسد؛ برندگان و بازندگان گزارش تحلیلی کوتاه از اندیشکده تهران 🔹در تحولی سریع، نظام سیاسی سوریه به رهبری بشار اسد توسط گروه‌های معارض از جمله گروه تروریستی هيئت تحریر الشام سرنگون شد و ۶۱ سال حکمرانی ‏نظام بعثی سوریه به پایان رسید. این رویداد تاثیراتی ژرف بر نظم منطقه‌ای و منافع بازیگران مختلف خواهد داشت.‏ 🔹در رابطه با آینده سیاسی سوریه دو سناریوی گذار مسالمت‌آمیز به یک نظام جدید و لیبیایی و سودانیزه شدن قابل تصور است. ‏در صورتی که معارضین بر سیاق شعارها و رفتار ملایم کنونی خود حرکت کنند می‌توان به گذار مسالمت‌آمیز ‏امیدوار بود. اما معارضین ‏متشکل از طیف‌های متعدد و متکثری هستند که صرفاً در مسیر حذف دشمن متحد شده و به محض از میان رفتن ‏دشمن مشترک و در موعد ترسیم آینده اختلافات آن‌ها بروز خواهد کرد و مشخص نیست این اختلافات چقدر ‏سازش‌پذیر باشد. حتی اگر هیچ اختلافی میان خود معارضین وجود نداشته باشد تعارضات آنها با کردها و رویکرد ترکیه در این رابطه به ‏تنهایی مانعی بزرگ در مسیر پایه‌گذاری یک نظم مورد توافق است و می‌تواند سوریه را مانند لیبی و سودان سال‌های متمادی در ‏بحران سیاسی و امنیتی نگه دارد. عامل مهم دیگر منافع متضاد خیل کثیر بازیگرانی خارجی است که به انحا مختلف تلاش خواهند کرد بهره خود از موقعیت سوریه را افزایش دهند. 🔹 به لحاظ تاثیرات منطقه‌ای، سرنگونی نظام حاکم در سوریه به‌عنوان یک عضو مهم محور مقاومت، ضربه‌ای بزرگ به این محور است و نفوذ ژئوپلیتیک ایران در منطقه را به شدت تضعیف می‌کند. ‏از بین رفتن خط لجستیک زمینی حزب‌الله، ‏تضعیف اهرم‌های بازیگری ایران در مسئله فلسطین و تقویت سازش در منطقه، احتمال سریز ناامنی به عراق و سپس ایران و تضعیف پشتوانه دیپلماسی ایران از جمله مهمترین پیامدها برای ایران و مقاومت است. 🔹سوریه تنها مسیر زمینی تامین و انتقال تسلیحات به ‏حزب‌الله بوده است و قطع این مسیر یک چالش راهبردی برای حزب‌الله ایجاد می‌کند و حتی در کوتاه‌مدت ‏اسرائیل ممکن است قطع این مسیر را فرصتی برای تضعیف بیشتر حزب‌الله ببیند.‏ سقوط دولت سوریه همچنین عراق را هم از منظر اقلیم کردی و هم از منظر چشمداشت گروه‌های افراطی به مناطق سنی‌نشین این کشور و ‏احتمال فعال شدن هسته‌های خفته تروریستی داعش با تهدید مواجه خواهد نمود. 🔹وضعیت سوریه می‌تواند طیف متعددی از کشورهای عربی دیگر را متاثر سازد. جریان اخوان المسلمین در سوریه ‏متوقف نخواهند ماند. دو کشور اردن و مصر زمینه مستعدتری برای کنشگری این جریان دارند اما برخی دیگر از ‏کشورهای شمال آفریقا و حاشیه خلیج فارس نیز ممکن است از عواقب این رویداد بی‌نصیب نمانند.‏ 🔹در مقابل علی‌رغم این که سرمایه‌گذاری چندین ساله و هنگفت ترکیه روی گروه‌های تروریستی و معارض در سوریه به ‏نظر می‌رسید تلف شده است این کشور اکنون به یکباره در نقش مهم‌ترین برنده بحران سوریه ظاهر شده است. ‏ترکیه می‌تواند امیدوار باشد بحران پناهندگان سوری در ترکیه را حل کند؛ کنترل موثرتری روی کردها اعمال ‏کند و بازیگری خود در مسئله فلسطین و همچنین جریان‌های همسو در منطقه را تقویت کند. البته همه اینها در ‏صورتی است که سوریه وارد فرایند لیبیایی شدن نشود.‏ 🔹 رژیم صهیونیستی طبیعتا در کوتاه‌مدت باتوجه به تضعیف محور مقاومت یکی از برندگان این رویداد محسوب ‏می‌شود. این رژیم اگرچه نگران فعالیت‌های گروه‌های جهادی در مرزهای خود، به قدرت رسیدن جریان‌های ‏اسلامگرا و تاثیر آن در رویکرد آتی سوریه در مسئله فلسطین و جولان اشغالی است اما با چشم‌انداز تعارضات ‏در سوریه امیدوار است با بازیگری در سمت کردی، روابط با ترکیه و بهره‌گیری از نفوذ ایالات متحده پیامدهای ‏منفی برای خود را کنترل کند.‏ 🔹 در حالی که روشن است سقوط اسد نفوذ روسیه در منطقه را به شدت کاهش می‌دهد در مورد ایالات متحده از ‏یک سو تضعیف روسیه و ایران یک منفعت راهبردی برای این کشور است اما از سوی دیگر با توجه به نگاه ‏متفاوت این کشور با ترکیه در مسئله کردها، ابهام در نوع بازیگری آتی معارضین و چشم‌انداز تشدید بی‌ثباتی‌ها ‏در منطقه مشخص نیست تاثیر آن بر منافع ایالات به چه سمتی حرکت می‌کند.‏ 🔹به هر حال سرنگونی نظام سیاسی سوریه یک دگرگونی عظیم در ژئوپلیتیک منطقه ایجاد کرده است. در حالی که انتظار نمی‌رود وضعیت سیاسی در این کشور به زودی به ثبات نسبی برسد اما می‌توان انتظار داشت به زودی از طرح‌های ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک جدیدی مبتنی بر وضعیت جدید منطقه رونمایی شود. #گزارش_تحلیلی 🇮🇷مجله نظامی ایران @iranmilitarymag

تحلیل انتقادی از سیاست‌های رژیم صهیونیستی‌ در سوریه این گزارش گزیده ی مقاله‌ای انتقادی از ایال زیسر، نویسنده اسرائیلی، است که در روزنامه "اسرائیل هیوم" منتشر شده است. 🔹زیسر در این نوشتار به بررسی سیاست‌های اخیر رژیم صهیونیستی‌ در قبال تحولات سوریه می‌پردازد و با لحنی هشداردهنده، دولت نتانیاهو را به اتخاذ سیاست‌های نادرست و ماجرا‌جویانه متهم می‌کند. این تحلیل در بستر تحولات اخیر منطقه و تغییر حکومت در سوریه ارائه شده است که به گفته نویسنده، رژیم صهیونیستی‌ را با چالش‌های جدیدی روبرو ساخته است. 🔹مقاله مذکور در شرایطی منتشر می‌شود که خاورمیانه شاهد تحولات شتابنده ای است و اسرائیل با چندین جبهه نظامی فعال مواجه است. زیسر این پرسش را مطرح می‌کند که چرا اسرائیل به جای تمرکز بر تهدیدات موجود در غزه و لبنان، منابع خود را صرف ماجراجویی در سوریه می‌کند که به باور او فاقد منطق سیاسی و نظامی است. تحلیل موقعیت راهبردی رژیم صهیونیستی‌ و چالش‌های پیش رو 🔹در ابتدای مقاله، نویسنده تصویری از وضعیت منطقه‌ای اسرائیل ترسیم می‌کند که در آن، این کشور با چالش‌های متعددی روبروست. زیسر اشاره می‌کند که در غزه، علی‌رغم آتش‌بس، حماس در حال بازسازی قدرت خود است و کنترل منطقه و ساکنان آن را در دست دارد. همزمان در جبهه شمالی، حزب‌الله با وجود حضور نمادین ارتش اسرائیل در مرز لبنان، توانسته است توانمندی‌های خود را احیا کند. 🔹در چنین شرایطی، نویسنده با لحنی انتقادی می‌پرسد چرا اسرائیل به جای تمرکز بر این تهدیدات مستقیم و شناخته شده، انرژی خود را صرف مداخله در سوریه می‌کند که از نظر او اقدامی "بی‌معنا و فاقد منطق سیاسی و نظامی" است و در درازمدت به منافع اسرائیل آسیب خواهد زد. 🔹در ادامه، زیسر به تغییرات اساسی در ساختار سیاسی سوریه اشاره می‌کند. او توضیح می‌دهد که در اوایل دسامبر 2024، نظام بشار اسد سقوط کرده است - دولتی که به‌طور متناقضی از آن به عنوان "شیطان آشنا و محبوب" یاد می‌کند. 🔹از دیدگاه نویسنده، اسد اگرچه به ایران اجازه داده بود در سوریه مستقر شود و به تقویت حزب‌الله کمک کرده بود، اما همزمان آرامش را در مرزها با اسرائیل حفظ می‌کرد. پس از اسد، احمد الشرع معروف به "ابومحمد الجولانی"، رهبر سابق "جبهه تحریر الشام" که ریشه‌های آن به القاعده و داعش برمی‌گردد، زمام امور را به دست گرفته است. 🔹نویسنده خاطرنشان می‌سازد که برخلاف انتظار، الشرع مرتباً پیام‌های صلح‌جویانه برای اسرائیل می‌فرستد و سخنگویان او حتی از امکان صلح با اسرائیل سخن گفته‌اند. 🔹نویسنده سپس به نقد عملکرد اسرائیل در مواجهه با این وضعیت جدید می‌پردازد. زیسر بر این باور است که اسرائیل در سه ماه گذشته "هر اشتباه ممکنی" را مرتکب شده است. 🔹او این اشتباهات را چنین برمی‌شمارد: اشغال بخش‌هایی از خاک سوریه بدون ضرورت امنیتی و تنها به دلیل اینکه "امکان‌پذیر است و تصویر آن زیبا به نظر می‌رسد"؛ اعلام ایجاد منطقه غیرنظامی در جنوب دمشق که از نظر او "تهی از محتوا" و "غیرعملی" است؛ و اعلام مداخله برای کمک به جامعه دروزی که "اصلاً خواهان کمک اسرائیل نیستند". 🔹زیسر تأکید می‌کند که دروزیان سوریه، همانند همتایان خود در لبنان و اسرائیل، خود را بخشی جدایی‌ناپذیر از کشوری می‌دانند که در آن زندگی می‌کنند و نمی‌خواهند آینده‌شان با اتهام همکاری با اسرائیل لکه‌دار شود. 🔹نتیجه‌گیری زیسر از این وضعیت هشداردهنده است. او معتقد است اسرائیل با این سیاست‌ها "با دستان خود سوریه را به سوی ترکیه سوق می‌دهد، و هر کس که الشرع را نخواهد، اردوغان را دریافت خواهد کرد". 🔹او همچنین خاطرنشان می‌سازد که این سیاست‌ها باعث شده تصویر اسرائیل در نزد بسیاری از سوری‌ها که پیش از این به دلیل حملات علیه حزب‌الله، نگاه مثبتی به این کشور داشتند، تخریب شود. اکنون، به گفته زیسر، همه در سوریه و حتی در میان متحدان خلیج فارس، اسرائیل را قدرتی زورگو می‌بینند که تنها در پی نمایش قدرت، توسعه‌طلبی و تصرف اراضی است. 🔹زیسر مقاله خود را با این جمله نتیجه‌گیری می‌کند: "از اسرائیل از درون مرزهای خود اسرائیل دفاع می‌کنیم. اگر در 7 اکتبر این کار را انجام داده بودیم، فاجعه رخ نمی‌داد." 🔹او همچنین می‌افزاید که دفاع از اسرائیل از طریق شناسایی و نابودی توانایی‌های نظامی دشمن صورت می‌گیرد و اگر این کار را به موقع در لبنان انجام داده بودند، از بسیاری مشکلات جلوگیری می‌شد. 🔹او تأکید می‌کند که از اسرائیل با "اظهارات بی‌اساس و اقدامات روابط عمومی" نمی‌توان دفاع کرد، زیرا چنین اقداماتی نه تنها به امنیت ملی کمک نمی‌کنند، بلکه به آن آسیب می‌زنند. #گزارش_تحلیلی 🇮🇷مجله نظامی ایران @iranmilitarymag