درس گفتار غرب شناسی دکتر حبیب الله بابایی -جلسه سوم
http://www.aparat.com/v/AyOW6
درس گفتار غرب شناسی دکتر حبیب الله بابایی -جلسه چهارم
http://www.aparat.com/v/owuAO
درس گفتار غرب شناسی دکتر حبیب الله بابایی -جلسه پنجم و پایانی
http://www.aparat.com/v/8p2IA
✳️عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی:
⏺روششناسی فهم تمدنی سیره اهل بیت روزآمد شود
❇️عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه باید روششناسی فهم تمدنی سیره اهل بیت(ع) روزآمد شود، گفت:
♈️ معتقدم مهمتر از قانون، استفاده از مکتب اخلاقی اهل بیت(ع) در پیشبرد اهداف سیاسی و اجتماعی کشور است و باید این مسئله از دوره آموزش و پرورش شکل گیرد.
💠به گزارش ایسکاحجتالاسلام حبیبالله بابایی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در گفتوگویی در مورد نگاه تمدنی به سیره امام رضا(ع) با بیان اینکه اصل مراجعه به تاریخ و گذشته تاریخ اسلام و ایران و غرب از نگاه عام برای کسی که به فکر طراحی تمدن اسلامی است ضرورت دارد، گفت: تاریخ را نمیتوان مرده تصور کرد و اهمیت آن را نادیده گرفت.
وی افزود: در تاریخ اسلام با عنایت به اینکه آبشخور مشروعیت یک تمدن که بخواهد به نام اسلام ایجاد شود در سیره پیامبر(ص) و ائمه(ع) است و ایجاد این ارتباط اهمیت زیادتری دارد. بنابراین کسانی که دنبال نگاه تمدنی به اهل بیت(ع) هستند، باید بدانند که تاریخ زندگانی ایشان افت و خیز و فراز و نشیبهای زیادی داشته است و دادهها به تنهایی برای تحلیل تمدنی کافی نیست.
🔽روششناسی فهم تمدنی سیره اهل بیت روزآمد شود
بابایی با بیان اینکه باید متدلوژی خود را برای فهم تمدنی اهل بیت(ع) بهروز و مشکلات روشی را برطرف کنیم، تصریح کرد: یکسری نکتههای کلی که عموماً در مطالعات تاریخ به صورت عام هم بیان شده است میتواند محور قرار گیرد و در سیره تمدنی اهل بیت(ع) مورد توجه باشد، ولی باید نکات و پرسشهای جدیدی در مورد این سیره انجام شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه پرسشهای جدید متناسب با نیازهای زمانه و دوره کنونی میتواند، برداشتهای متفاوت و در عین حال مفید برای امروز را از سیره اهل بیت(ع) به دست دهد، گفت: در سیره امام رضا(ع) به صورت کلی موضوعاتی مانند روش گفتوگو با صاحبان اندیشههای دیگر، مواجهه سخت با غلو و غالیان، پذیرش ولیعهدی و … قابل تأمل است.
✳️وی تأکید کرد: در حیطه همین نکات کلی یکی از موضوعات بسیار مهم ادبیات امت در بیانات و فرمایشات امام رضا(ع) است، یعنی جایی که اختلافات مذهبی به اوج میرسد، امام چه مواجههای دارند؟ فرقهبندیهای سیاسی در جامعه به علت اعوجاجی است که از ناحیه برخی افراد رخ میدهد و حضرت در این میانه به امت اسلامی فکر و راه را برای جلوگیری از تشتت امت هموار میکنند؛ این آموزه در مناظرات و سخنرانیهای حضرت نمود واضحی دارد و حضرت به امتگرایی اهمیت زیادی میدهند.
⏺تمدنی بودن مرجعیت قرآن و سنت نبوی
بابایی تصریح کرد: وحدت آموزهای کلیدی در اسلام است که قرآن در آیات فراوان بر آن تصریح و تأکید داشته و سیره و روایات ائمه(ع) هم مشحون از این توصیه و رفتار عملی است. بنابراین کسانی که مشی متفاوتی در پیش گرفته و راه را برای سوء استفاده دشمنان دین فراهم میکنند پشتوانه دینی و منطقی ندارند.
❇️بابایی با بیان اینکه مرجعیت قرآن و سنت نبوی به عنوان ثقلین موضوعی صرفاً اعتقادی نیست، بلکه تمدنی هم هست، اظهار کرد: اگر بخواهیم در مورد هر امامی فهم تمدنی مطرح کنیم، باید ببینیم که آورده انسانی آن امام برای انسان دوره خود چه بوده است؛ مثلاً آورده مکتب امام رضا(ع) در سخن و در عمل به جهت اخلاقی، ارزشی و … چه چیزی بوده که توانستهاند معضلات را حل یا در بحث عدالت چشمانداز جدیدی خلق کنند که قطعاً پاسخ به این پرسشها شکلدهنده مقولات تمدنی است.
⏺استفاده از مکتب اخلاقی امام رضا
♈️عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پاسخ به این سؤال که آیا میتوان سیره امام رضا(ع) را با توجه به تفاوتها و اقتضائات زمانه کنونی در قالب برخی قوانین تبدیل به برنامه و نظامسازی کنیم بیان کرد: معتقدم مهمتر از قانون، استفاده از مکتب اخلاقی اهل بیت(ع) در پیشبرد سیاسی و اجتماعی کشور است و باید این مسئله از دوره آموزش و پرورش شکل بگیرد، زیرا تا زمانی که نسل ما در حوزه و دانشگاه و آموزش و پرورش براساس مرام اخلاقی تربیت نشوند و شاکله آنها بر این اساس شکل نگیرد، رفتن سراغ قانون، بی نتیجه است.
⏺وی افزود: البته این مشکلات به نظام تربیتی یعنی خانواده و مدرسه و … برمیگردد و ضمن اینکه جای این مطالب صرفاً هم در منابر و حسینیه و مساجد نیست و باید در متن زندگی جاری و ساری باشد؛ اینکه از همنوع و همکار و همسر خود با خودمحوری و خودگرایی و غرور و تکبر دوری کنیم و حرمت دیگران را داشته باشیم، متأسفانه قاعدهای است متروک و مهجور، اما ساده. مشکلات ترافیکی، کاری و اداری مانند بروکراسی و … هم با همین قاعده قابل حل است.
♈️سومین نشست تخصصی انگلیسی پژوهشکده اخلاق و معنویت:
✳️اخلاق سلامت تطبیقی بر اساس مبانی دینی
🔰اخلاق سلامت تطبیقی بر اساس مبانی دینی (Religious Bases for comparative Healthcare Ethics: an overview)
▶️ به گزارش خبرنگار ایسکا: گروه اسلام و مطالعات معنویتِ پژوهشکده اخلاق و معنویت، روز دوشنبه ۲۴ تیرماه، مصادف با ۱۵ ژولای ۲۰۱۹، در ادامه سلسله نشست های معنویت پژوهی، نشستی تخصصی به زبان انگلیسی و با عنوان Religious Bases for comparative Healthcare Ethics: an overview (= اخلاق سلامت تطبیقی بر اساس مبانی دینی) برگزار کرد که خانم پروفسور آیرین ژلسون از دانشگاه جرج تاون، بحث خود را در این زمینه ارائه کرد.
⬇️پروفسور ژلسون در این نشست، با محور قراردادن اخلاق و مطالعات اخلاقی، در موضوعات زیر به بحث پرداخت:
🌐- اخلاق زیستی در ادیان (رویکرد مقایسه ای)؛
🅾️- رویکردها و جریان های مطالعاتی معاصر درباره اخلاق زیستی؛
⭕️- پیشینه مطالعات اسلامی درباره اخلاق سلامت؛
⭕️- پرسش و پاسخ؛ به ویژه درباره دیدگاه های موجود در خصوص موضوعات شبیه سازی و بِهمرگی (اتانازی).
🔴این جلسه، سومین نشست تخصصی بود که گروه اسلام و مطالعات معنویتِ پژوهشکده اخلاق و معنویت به زبان انگلیسی برگزار می کرد و علاقه مندان به سلسله مباحث معنویت پژوهی در آن حضور داشتند.
💠حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدتقی اسلامی، مدیر گروه اخلاقِ پژوهشکده اخلاق و معنویت، دبیر علمی این نشست بود که با حضور جمعی از اندیشمندان و فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی، از ساعت ۱۷ الی ۱۹ در تالار شیخ انصاری پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی واقع در خیابان معلم برگزار گردید.
https://eitaa.com/isca24/4801
✳️به منظور بررسی راههای تعامل و همکاری
♈️جلسه مشترک پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن و پژوهشکده فناوری اطلاعات برگزار شد
🔰جلسه مشترک پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و پژوهشكده فناوری اطلاعات پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات به منظور بررسی شیوههای همکاری طرفین با هدف بهرهمندی از ظرفیتهای متقابل برگزار شد.
▶️به گزارش پرتال جامع علوم و معارف قرآن، در ابتدای جلسه حجت الاسلام والمسلمین محمدصادق یوسفی مقدم رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن به معرفی گروههای علمی و اهم پروژههای در حال انجام این پژوهشکده پرداخت و گفت: پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن به عنوان یکی از بزرگترین مراکز قرآن پژوهی کشور با سابقه بیش از سه دهه فعالیت، دارای ۵ گروه علمی تفسیر قرآن، علوم قرآنی، مطالعات تطبیقی، دایره المعارفهای قرآنی و فرهنگنامهها و معاجم قرآنی و ۲ اداره پژوهش و فناوری و فراوری اطلاعات می باشد و در حوزههایی همچون توسعه و ترویج فرهنگ قرآنی، مرجعیت علمی قرآن در علوم، تدوین فرهنگنامهها و دایرهالمعارفهاى متنوع قرآنى، پدیدآوردن تفاسیر گوناگون، مطالعات قرآن و مستشرقان، پاسخگویى به پرسشها و شبهات و شناسایى کمبودها و نیازها در عرصه فرهنگ قرآنى، فعالیت دارد.
سپس حجت الاسلام والمسلمین علی اصغر جعفرزاده، رئیس شورای فرهنگی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات اظهار داشت: بنده نسبت به فعالیت ها، پژوهشها و نرمافزارهای تولیدی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن آشنایی دارم و با شناختی که از ظرفیت موجود در این پژوهشکده سراغ داریم به دنبال ایجاد همکاری و استفاده از ظرفیتهای متقابل با توجه به تخصصهای موجود در دو پژوهشکده هستیم.
💠در ادامه حجت الاسلام والمسلمین عیسی عیسیزاده مدیر گروه فرهنگنامههای قرآنی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن به معرفی برخی کلان پروژههای این پژوهشکده پرداخت و گفت: این پژوهشکده دارای کلان پروژههایی هم چون فرهنگ قرآن و دائره المعارف قرآن کریم است که در جهان اسلام بی نظیر است. تاکنون بیش از ۲۰۰ عنوان اثر قرآنی در این پژوهشکده منتشر شده و مفتخر هستیم که اولین نرم افزار قرآنی در سطح کشور به نام «تبیان» توسط این پژوهشکده تولید شده است.
🔰ادامه این گزارش از پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی مطالعه کنید.
http://yon.ir/LXhFw
💠بررسی رابطۀ تفسیر سیاسی قرآن و فقه سیاسی در گفتوگو با نجف لکزایی؛(قسمت اول)
♈️*فقه سیاسی در معرض تکانههای شدید*
🔵میتوان گفت در جهان معاصر هم در ایران و هم در جهان اسلام توجه به مباحث اجتماعیات و سیاسیات قرآن افزایش یافت.
البته در تفاسیر قدما نیز بحثهای سیاسی قرآن وجود دارد و با مراجعهای که به تفاسیر آنها میکنیم این مطلب خودش را نشان میدهد، اما در دورۀ معاصر مسلمانان متوجه شدند که نسبت به غرب دچار عقبماندگی شدهاند. پرسشی که پیش آمد این بود: چرا ما از قافلۀ تمدن و آنچه در مغربزمین در جریان است عقب ماندهایم؟
✳️فرهنگ امروز/ قرآن کریم بهعنوان یکی از مهمترین منابع استخراج احکام شرعی است. به موازات تلقی فقیه از جایگاه معرفتی قرآن، نظام اندیشۀ فقهی نیز ساختار مییابد. اینکه آیا قرآن فقط در ساحت هدایت معنوی بشر ورود داشته است و یا به دنبال ارائۀ یک مدل هماهنگ از زیست بشری بوده است باعث به وجود آمدن امکانات متفاوتی برای فقیه در عرصۀ اجتماعیات و سیاست میشود. در همین رابطه و در خصوص رابطۀ تفسیر سیاسی قرآن و فقه سیاسی در دوران با نجف لکزایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به گفتوگو نشستهایم.
*🌐برای شروع، در رابطه با امکان و چیستی گرایش تفسیر سیاسی و اینکه در میان متفکران جهان اسلام چه جایگاهی دارد توضیحاتی بفرمایید.
🔵واژۀ تفسیر به معنای پردهبرداری از مقاصد متن است؛ بر این اساس، منظور از تفسیر قرآن پردهبرداری از مقاصد قرآنی و تفسیر سیاسی قرآن به معنای پرده برداشتن از مقاصد سیاسی قرآن است که ممکن است در ظاهر الفاظ نبوده و با دلالت مطابقی قابل دریافت نباشد؛ ازاینجهت شاید بسیاری از آثاری که بهعنوان تفسیر قرآن یاد میشود تفسیر نباشد و توضیح و تشریح همان مطالبی باشند که در الفاظ قرآن به شکل مطابقی وجود دارد. در قران کریم هم آیات سیاسی هست و هم اینکه میتوان از الفاظ آن انتظار اهداف سیاسی را داشت؛ بنابراین قرآن کتاب دربردارندۀ اهداف سیاسی نیز هست.
🔵میتوان گفت در جهان معاصر هم در ایران و هم در جهان اسلام توجه به مباحث اجتماعیات و سیاسیات قرآن افزایش یافت. البته در تفاسیر قدما نیز بحثهای سیاسی قرآن وجود دارد و با مراجعهای که به تفاسیر آنها میکنیم این مطلب خودش را نشان میدهد، اما در دورۀ معاصر مسلمانان متوجه شدند که نسبت به غرب دچار عقبماندگی شدهاند. پرسشی که پیش آمد این بود: چرا ما از قافلۀ تمدن و آنچه در مغربزمین در جریان است عقب ماندهایم؟ یکی از پاسخهای متفکران به این پرسش این بود که علت عقبماندگی ما عمل نکردن به آموزههای اسلام است؛ بنابراین مفهوم بازگشت را مطرح کردند.
▶️نزد برخی از متفکران این بازگشت به خویشتن، بازگشت به قرآن هم بود؛ اینکه قرآن بهعنوان یک نقشۀ زندگی مورد مطالعه قرار گیرد که از سوی خدای متعال بهعنوان کتاب هدایت انسانها آمده است. در مضامین قرآنی مفاهیم عدالت، ظلم، استبداد، طاغوت، فضایل و رذایل آمده است. برای نمونه در قرآن کریم آمده: «ان الله لایغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم»؛ در واقع این آیه پاسخی به چرایی عقبماندگی و پیشرفت است. مضمون این آیۀ شریفه این است که خداوند متعال سرنوشت هیچ قوم و گروهی را تغییر نمیدهد مگر اینکه آنها محتوای باطنی خود را تغییر دهند؛ به عبارتی، تغییرات ظاهری ریشه در تغییرات باطنی دارد، در نتیجه با تغییر افکار، اندیشهها و خواستههای انسان سرنوشت انسان نیز تغییر میکند.
♈️برخی از متفکران نیز میخواستند با مراجعه به قرآن از مراجعه به منابع دیگر بینیاز شوند یا تصورشان این بود که اگر به قرآن مراجعه کنند دیگر نیازی به مراجعه به منابع دیگر مانند روایات نخواهند داشت، گروههای دیگری نیز بودند که تصور میکردند اگر به قرآن مراجعه کنند آن زمان میتوانند راحتتر با افکار خرافی و افکار ناصواب مبارزه کنند.
💠بررسی رابطۀ تفسیر سیاسی قرآن و فقه سیاسی در گفتوگو با نجف لکزایی؛(قسمت دوم)
💠*مهمترین انگیزههای تاریخی برای بازگشت به قرآن در این دوران چیست؟
▶️شاید بتوان گفت قویترین انگیزه، پیشرفت و از بین بردن استکبار، استبداد و عقبماندگی بوده است؛ برای مثال در قرآن کریم داستان حضرت موسی (ع) و فرعون یک نمونه از مبارزۀ کامل از مبارزه با نظامهای استبدادی است، چراکه این داستان ویژگیهای یک حکومت استبدادی و دیکتاتوری را دارد. مبارزۀ حضرت موسی (ع) با فرعون در واقع دستور خداوند برای مبارزه با استبدادهای طاغوتی است؛ بنابراین انقلابیون که میخواستند با استبداد مبارزه کنند، میتوانستند از این آیات برای مبارزه با طاغوت الگو بگیرند.
برای مثال، در آثار امام خمینی (ره) و فرمایشات ایشان نمونههای فراوانی داریم که به همین داستان حضرت موسی (ع) و فرعون استناد میکند و میفرماید: بههرحال استبداد پهلوی که از استبداد فرعون شدیدتر نیست؛ همانطور که حضرت موسی (ع) مأمور به مبارزه با استبداد فرعونی شد ما نیز برای مبارزه با طاغوت به تأسی از حضرت موسی (ع) مبارزه کنیم.
در جهان شیعه، در میان آثار متفکران و بزرگانی همچون امام خمینی (ره)، شهید بهشتی، مهندس بازرگان و جلالالدین فارسی شاهد گرایش تفسیر سیاسی قرآن هستیم؛ برای نمونه، جلالالدین فارسی سورههای قرآن را بر اساس تاریخ نزول در سه جلد تحت عناوین «پیامبری و انقلاب»، «پیامبری و جهاد» و «پیامبری و حکومت» نامگذاری کرده است؛ و یا مرحوم بازرگان در آثار خود تلاش وسیعی انجام داد که با استفاده از قرآن بتواند مبارزه با استبداد و دفاع از آزادی را تئوریزه کند. در خارج از ایران نیز امام موسی صدر در لبنان مباحث تفسیری با رویکرد سیاسی داشت و یا شهید محمدباقر صدر نیز همینگونه بود.
💠*بعد از انقلاب آیا این نوع نگاه به قرآن ادامه یافت؟
▶️بعد از انقلاب مباحث تفسیر سیاسی قرآن را به شکل مستقل داریم؛ برای مثال در کتاب «پیام قرآن» در جلد دهم به مباحث «حکومت در قرآن» آیتالله مکارم شیرازی پرداختهاند و یا «تفسیر راهنما» که آیتالله هاشمی رفسنجانی قبل از انقلاب در زندان شروع کرده بودند و هدفشان تهیه کلید در قرآن بود (به این معنا که هرکسی در قرآن کریم به دنبال هر بحثی ازجمله مباحث سیاسی است بهراحتی بتواند به این مباحث دسترسی پیدا کند).
همچنین مباحث تفسیری شهید مطهری نیز جزو مباحث تفسیر سیاسی قرآن قرار میگیرد. میتوان گفت حتی گروههای انقلابی قبل از انقلاب نیز تفاسیر سیاسی ارائه دادهاند، سازمان مجاهدین خلق و گروههایی مانند آن نیز اقدام به ارائۀ تفاسیر سیاسی قرآن میکردند.
بنابراین در طیفهای مختلف از علمای حوزه و بزرگان و مراجع گرفته تا جوانهایی که تنها قصدشان بهرهبرداری مبارزاتی از قرآن بود (طیفهای مختلفی بامبنا یا بیمبنا، باروش یا بیروش، بهصورت ضابطهمند یا بیضابطه) ممکن است به قرآن مراجع کنند و برداشتهای سیاسی از قرآن داشته باشند. همچنین در اوایل قرن بیستم نیز شخصیتهایی مانند شریعت سنگلجی، خالصیزاده و یا پدر مرحوم دکتر علی شریعتی (محمدتقی شریعتی) برداشتهای سیاسی از قرآن داشتهاند. همچنین شخص دکتر شریعتی از آیات قرآن استفادۀ سیاسی کرده، اما بهصورت خیلی کم. ایشان به ماجرای هابیل و قابیل اشاره و از آن برداشت سیاسی میکند و میخواهد از تاریخ اسلام بهره ببرد تا اینکه از قرآن استفاده کند.
💠بررسی رابطۀ تفسیر سیاسی قرآن و فقه سیاسی در گفتوگو با نجف لکزایی؛(قسمت سوم)
💠* چه رابطهای بین تفسیر سیاسی قرآن با فقه سیاسی در این دورهها شکل گرفت؟
▶️برخی از برداشتهای سیاسی به ساحت فقه سیاسی نیز وارد شده است. آن دسته از کسانی که فقیه بودند و به تفسیر سیاسی قرآن پرداخته و توجه کردهاند، در واقع از قرآن هم بهعنوان یکی از منابع فقه و فقه سیاسی استفاده کردهاند؛ چراکه فقها منابعشان را عمدتاً طبق یک مبنای مشهوری که دارند کتاب، سنت، عقل و اجماع ذکر میکنند. منظور از کتاب یعنی قرآن کریم، منظور از سنت یعنی آنچه از پیامبر اکرم (ص) و ائمه (ع) رسیده، اجماع هم یعنی آنچه علما بر آن اجماع نظر دارند و عقل هم به معنی آنچه جزو مستقلات عقلیه است، از باب اینکه «کلما حکم به العقل حکم به الشرع». بنابراین ما میتوانیم در مبنای فقیهی مانند امام خمینی (ره) این را نشان دهیم که برداشتهای ایشان از مقاصد سیاسی قرآن یا توجه ایشان به آیات سیاسی قرآن در فقه سیاسی و رفتار سیاسیشان مداخله داشته است.
باید توجه نماییم که وقتی در نوع نگاه ما به قرآن تغییر روی میدهد، قاعدتاً گسترۀ تأثیرگذاری این منبع استنباط در حوزۀ فقه نیز تغییر مییابد. اساساً در این دوران همان جنس پرسشهایی که به قرآن عرضه میشود کمکم از فقیه پرسش میشود و اتفاقاً در همین دوران شاهد مطرح شدن مسائل مهم سیاسی در فقه هستیم. البته باید بگوییم ریشۀ چنین مباحثی بیشتر در دوران مشروطه شکل گرفت. ما در رسائل مشروطه فراوان استنادات قرآنی در موضوعات مبتلابه سیاسی جامعه مشاهده میکنیم؛ به موازات همین مباحث فقهای مشروطهخواه یا مخالف مشروطه نیز در حال جدالهای فقهی بر سر مسائل سیاسی هستند.
💠*در بین فقهای معاصر کدامیک نگاه حداکثری به قرآن برای استخراج احکام سیاسی داشتهاند؟
🔵در خصوص نظرات امام، برای مثال ایشان در کتاب البیع جلد دوم در بحث ولایت فقیه برای خود اثبات بحث ضرورت حکومت اسلامی دلیلی که میآورند دلیل قرآنی است. ایشان میفرمایند قرآن کریم آیا در عصر غیبت امام عصر (عج) هم معتبر است یا اینکه نسخ شده و دیگر در عصر غیبت امام معصوم ما کاری با قرآن نباید داشته باشیم؟ بعد میفرماید که هیچ عالمی تا به حال نگفته که قرآن کریم برای عصر غیبت نیست و همه میگویند برای آن عصر نیز هست. بعد میفرمایند که اگر قرآن کریم نسخ نشده و برای الآن هم هست و ما میخواهیم به آن عمل کنیم، حال چگونه باید عمل کنیم؟ در آیات قرآن کریم بهعنوان یک قانون آیات بسیار زیادی وجود دارد که مخاطب آن عموم مردم جامعه هستند؛ مثلاً در مورد آیۀ «السارق والسارقه فاقطعوا ایدیهما»، چه کسی باید عمل کند؟ آیا هر فردی میتواند در جامعه هرکسی را بهعنوان سارق دید دستش را قطع کند؟ یا اینکه «فاقطعوا ایدیهما» خطاب به جامعه است؛ یعنی شما حکومت تشکیل دهید و جلوی سارقان را هم بگیرید. یا مثلاً خداوند در آیهای میفرماید: «و لنیجعل الله الکافرین علی المؤمنین سبیلا». سؤال این است مانع سلطۀ کفار بر مسلمین شدن آیا بدون تشکیل حکومت ممکن است؟ امام راحل میفرمایند این آیات سیاسی، حقوقی، اقتصادی و اجتماعی قرآن را اگر میخواهیم انجام دهیم، بدون حکومت قابل انجام نیست. در واقع استدلال ایشان بسیار صاف، ساده و روشن است که قرآن در عصر غیبت هم باید اجرا شود. بنابراین اگر میخواهیم آیات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی قرآن را اجرا کنیم بدون تشکیل حکومت نمیتوان این کار را انجام داد؛ پس برای اجرای این آیات تشکیل حکومت الزامی است.
بنابراین در بحث سیاسی امام راحل هم در بحث فقه انقلاب هم بحث تشکیل حکومت و هم در بحث پس از استقرار حکومت قران تأثیرگذار است و طبق آنچه از فرمایش امام (ره) داشتیم مداخله داشته است؛ ضمن اینکه بسیاری از آیات قرآن که در همان ایام انقلاب مورد توجه قرار میگرفت و تقریباً به فرهنگ عمومی هم تبدیل شد، نشاندهندۀ آن بود که اینها اثرگذاری بسیاری داشته است؛ برای مثال، قاعدۀ نفی سبیل که برای مبارزه با آمریکا و استعمار مورد استفاده قرار میگرفت و دیگر آیات که ثبت و ضبط شده است. کلیت مورد قبول است، اما اینکه بخواهیم دقیقتر بگوییم احتیاج به مصاحبههای دقیقتر داریم که چگونه در مباحث فقه سیاسی این دوره در آثار فقهی فقها، مذاکرات قانون اساسی و مشروح مذاکرات چگونه تأثیراتی داشته است. در حال حاضر در خود قانون اساسی حدود 16 آیه ذکر شده است؛ مثلاً در بحث شورا به آیات «و امرهم شوری بینهم و شاورهم فی الامر» و یا در بحث نیروهای مسلح و تأسیس سپاه پاسداران و تقویت قدرت نظامی به آیۀ «و اعدوا لهم ماستطعتم من قوه» توجه میشود. جای بحث دارد که تأثیرات آیات قرآن را در مباحث حقوق اساسی و فقه سیاسی و حقوق عمومی ردیابی کنیم.
💠بررسی رابطۀ تفسیر سیاسی قرآن و فقه سیاسی در گفتوگو با نجف لکزایی؛(قسمت چهارم و پایانی)
💠چشمانداز فقه سیاسی را چگونه ارزیابی میکنید؟
▶️در حال حاضر میتوان گفت آنچه بیشتر مطرح است به نوعی بازگشت به اصول کلی انسانی و سؤالات مربوط آن در حوزۀ فقه سیاسی است. امروز و بیشتر در آینده مباحث حقوق اقلیتها حق تعیین سرنوشت، مباحث مربوط به اختیارات دولتها و وظایف محیط زیستی حکومتها قطعاً در معرض فقها قرار خواهد گرفت. از طرفی دیگر شاهد طرح مجدد مبانی قرآنگرایانی مانند آقای طالقانی و مباحث میرزای نائینی در زمینۀ تفسیر سیاسی قرآن هستیم که به نظرم در حکم مقدمه برای ورود به آن مباحث فقهی است.
🔵در نتیجه، با تنوع ورودیهای فرهنگ سیاسی به جهان فکری انسان شیعی در دورۀ ما شاهد تکانههای شدید در فقه سیاسی خواهیم بود.
🔰دریافت فایل پی دی اف👇👇👇
✳️عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی:
🔵عمده روایات علائم ظهور سند معتبر ندارند
💠عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه عمده روایات علائم ظهور سند معتبر ندارند و نباید با قطعیت، حوادث سالهای اخیر را با آن تطبیق کنیم، از اجرای پروژه علمی «بررسی عقلی و نقلی نشانهها و علائم ظهور» در این پژوهشگاه خبر داد.
◀️حجتالاسلام والمسلمین خدامراد سلیمیان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در گفتوگو با ایکنا؛ از تألیف پروژه علمی «بررسی عقلی و نقلی نشانهها و علائم ظهور» خبر داد و گفت: در این پژوهش روایات نشانهها و علائم ظهور به ویژه از نگاه اعتبار منبع، سند، متن و دلالت آن بر محتوا و همچنین برخی بسترهای صدور و نقل این روایات مورد بررسی قرار میگیرد.
⏹وی با بیان اینکه در این پروژه تحقیقی، برخی واژگان و کلیّات و بحثهای پیرامونی آن مورد تحقیق قرار خواهد گرفت، اظهار کرد: این مطالعه در پاسخ به این پرسش بنیادین سامان یافته است که روایات نشانههای ظهور از نظر منبع و سند چه میزان اعتبار دارد و متن و محتوای آن چگونه تبیین و تحلیل میشود؟ این اثر در ذیل قطب تعمیق ایمان دینی و مبارزه با جریانها و فرق انحرافی پژوهشگاه به تصویب رسیده و امید است در سال جاری منتشر شود.
ادامه این مصاحبه از سایت پژوهشگاه مطالعه کنید👇👇👇
http://yon.ir/B0Wjt
💠نجف لکزایی:
▶️استاد مطهری در مقدمهای بر حکومت اسلامی وارد مباحث فلسفه سیاسی شد
🔵رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: استاد مطهری در کتاب مقدمهای بر حکومت اسلامی آگاهانه وارد مباحث فلسفه سیاسی شده است.
💠به گزارش خبرنگار مهر، نودمین جلسه گروه علمی فلسفه سیاسی با موضوع نقد و بررسی کتاب مقدمهای بر حکومت اسلامی شهید مطهری با ارائه حجت الاسلام والمسلمین نجف لک زایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و با حضور اعضا ی گروه ۲۶ تیر در مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد.
♈️خلاصه مباحث مطرح شده بدین شرح است:
🌐مطهری در این کتاب آگاهانه وارد مباحث فلسفه سیاسی شده است. از مجموع مباحث استاد در این کتاب میتوان به یک پاسخ اجمالی درباره نظریه دولت رسید. ایشان میگوید حکومت یک پدیده اعتباری است. از این رو به ملاک نیاز به حکومت میرسد و به آن میپردازد. دو دسته نیاز را حکومت برطرف میکند: ذاتی و مقومات و عرضی. موارد مربوط به مقومات دولتها عبارتند از: دفاع از جامعه، حفظ امنیت داخلی و آزادی، وضع قانون عادلانه، قضاوت و دادگستری عادلانه، ارتباط برقرار کردن بین حکومتها. موارد غیرذاتی و غیرمقوم دولت عبارتند از: آموزش و پرورش، فرهنگ و هنر و حفظ مواریث، مخابرات، کشاورزی، راه، صنایع و بهداشت.
🌐ایشان در اینجا نظریه مارکسیستی دولت را نیز مورد نقد قرار داده است. استاد مطهری نیازهای دنیوی را یادآور میشود که دولت را برای ما توجیه میکند که نهادهای دیگر نمیتوانند انجام دهند. دولت سامانه اداره جامعه است. از این رو حکومت و دولت، سامانهای است که نیازهای جامعه را برطرف میکند. اما آیا حکومت در قبال عقیده و ایمان مردم هم وظیفهای دارد؟ حکومت دموکراتیک.
✳️از نظر ایشان دو مقدمه و پیش فرض دارد: پیش فرض اول حکومت دموکراتیک این است که مردم همه مساوی هستند. پیش فرض دوم این است که حکومت متولی امر دنیای مردم است. معتقد است برخی مباحث مانند آزادی و دین و به صورت مادی دیده میشود. لذا سلیقهای میشود. استاد اصل بحث را میپذیرد اما درباره آن بحث و ملاحظههایی دارد. با زور نمیشود یک انسان امانت دار بشود اما با زور میتوان جلو سرقت را گرفت. از این رو وظیفه دوم حکومت در قبال فکر و عقیده مردم است.
▶️تنها موجودی که بین خودش و جوهرش تفکیک قائل میشویم، انسان است. لذا به تکامل انسان مطرح است. انسانی که به سعادت رسیده است، تمام ظرفیتهایش شکوفا شده است. اما چون انسان نمیتواند به تنهایی به سعادت برسد، نیاز به حکومت پیدا میشود. اسلام هم هدف است و هم وسیله. از این منظر، اهداف حکومت را مجدداً مرور میکند و بر این نظر است که نیاز معنوی مقدم بر نیاز مادی است و در تعارض میان نیاز مادی و معنوی، باید نیاز معنوی و دین و ارزشهای معنوی را باید مقدم کرد. زیرا از دین، انسان به دست میآید. از این رو این اسلام است که انسان میسازد، بنابراین دولت هم وظایف دنیوی و هم وظایف معنوی دارد. دولت نیازهای معنوی و دنیایی ما را که نمیتوانیم انجام دهید باید برطرف کند.
♈️شهید مطهری در کتاب مقدمهای بر حکومت اسلامی درباره نظریه دولت و رهبری با ابهام صحبت میکند. استاد دموکراسی را مرادف سکولاریسم میگیرد، یعنی دموکراسی را به معنای سکولاریسم گرفته است.
▶️حجت الاسلام ثنایی تشریح کرد؛
❇️جزئیات همایش ملی «بیانیه گام دوم و تمدن نوین اسلامی» + صوت
☸️مدیرکل حوزه ریاست دفتر تبلیغات اسلامی از برگزاری همایش «بیانیه گام دوم و تمدن نوین اسلامی» در هه فجر امسال خبر داد و به تشریح محورهای این همایش پرداخت.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری ایسکا، حجت الاسلام علی اصغر ثنایی مدیرکل حوزه ریاست دفتر تبلیغات اسلامی در نشست خبری «بیانیه گام دوم انقلاب و تمدن نوین اسلامی» که امروز در سالن جلسات مرکز همایش های بین المللی غدیر برگزار شد، با اشاره به ابلاغ بیانیه گام دوم از سوی رهبر معظم انقلاب در طلیعه دهه پنجم انقلاب اسلامی گفت: این بیانیه در حقیقت به عنوان سند راهبردی نظام برای آینده تلقی می شود.
⭕️وی ادامه داد: با توجه به ویژگی های بیانیه گام دوم، ابعاد مختلف و پیچیدگی هایی که دارد، لازم است این سند در مرحله نخست از سوی جامعه نخبگانی کشور تبیین شود، زیرا اهداف و ابعاد متفاوتی برای آن متصور می شود.
حجت الاسلام ثنایی با بیان اینکه امروز بسیاری از اندیشمندان و نخبگان کشور بیانیه گام دوم را مورد تحلیل و بررسی قرار داده اند، عنوان کرد: با توجه به ظرفیت ها و ویژگی های خاص دفتر تبلیغات اسلامی که یکی از آنها وجود منابع انسانی اندیشمند و توانمند است، همایشی را به عنوان «بیانیه گام دوم و تمدن نوین اسلامی» پایه ریزی کرده ایم و سعی می کنیم آن را به گونه ای برگزار کنیم که با سایر همایش ها متفاوت تر بوده و خروجی بسیار با محتوایی داشته باشد.
✅دبیر علمی همایش بیانیه گام دوم و تمدن نوین اسلامی با اشاره به اینکه یکی از اهداف برگزاری همایش بیانیه گام دوم و تمدن سازی اسلامی تبیین این بیانیه و گفتمان سازی در جامعه علمی و نخبگانی است، گفت: این همایش با هدف تبیین ابعاد مختلف این بیانیه و گفتمان سازی برای مهمترین مأموریت نسل جوان به ویژه در نهادهای علمی کشور به منظور تحقق بخشیدن به بیانیه گام دوم برای حرکت به سوی تمدن نوین اسلامی از سوی دفتر تبلیغات اسلامی برگزار می شود.
🔵وی در ادامه به تبیین محورهای همایش «بیانیه گام دوم و تمدن نوین اسلامی» پرداخت و افزود: نخستین محور این همایش، تحلیل بیانیه گام دوم با رویکرد تمدنی است که شامل بخش هایی همچون «چیستی و ویژگی های تمدن اسلامی از نگاه مقام معظم رهبری»، «زمینه ها و فرایند شکل گیری تمدن نوین اسلامی از دیدگاه رهبر معظم انقلاب»، «رویکرد و بینش تمدنی مقام معظم رهبری»، «بیانیه گام دوم و اسناد کلان کشور» و «نسبت سنجی بیانیه گام دوم با الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» می شود.
▶️حجت الاسلام ثنایی ادامه داد: عنوان محور دوم این همایش «چیستی، چرایی و چگونگی تحقق بیانیه گام دوم» است و مواردی همچون «پیش نیازهای تحقق بیانیه گام دوم»، «الزامات بیانیه گام دوم»، «راهبردها و راهکارهای تحقق بیانیه گام دوم انقلاب» و «پیامدهای بیانیه گام دوم» از بخش های اصلی آن به شمار می رود.
🔰مدیرکل حوزه ریاست دفتر تبلیغات اسلامی خاطرنشان کرد: همچنین «تحلیل تجربه و دستاورهای جمهوری اسلامی در توصیه های هفتگانه بیانیه و ارزیابی وضع کنونی» سومین محور این همایش است و علاقه مندان در این بخش می توانند در بخش های «علم و پژوهش»، «اقتصاد»، «استقلال و آزادی»، «سبک زندگی»، «معنویت و اخلاق»، «عدالت و مبارزه با فساد» و «عزت ملی و مرزبندی با دشمن در روابط خارجی» به پژوهش بپردازند.
🌐وی با بیان اینکه «نهادهای علمی و بیانیه گام دوم با تأکید بر نقش نسل جوان» محور چهارم همایش بیانیه گام دوم و تمدن نوین اسلامی است،ابراز کرد: این محور بخش ویژه این همایش بوده و شامل بخش هایی همانند «حوزه و دانشگاه و مسؤولیت های اجتماعی»، «کار ویژه نهادهای علمی کشور در بسط اخلاق و معنویت»، «نسل جوان حوزه و دانشگاه و تولید علم بومی»، «مراکز علمی و بسط عدالت اجتماعی و مبارزه با فساد»، «حوزه انقلابی و صیانت از گفتمان انقلاب اسلامی» و «حوزه علمیه، نسل جوان و بیانیه گام دوم» می شود.
وی ادامه داد: از زمانی که این کار آغاز شده تا کنون بسیاری از اعضای هیأت علمی دفتر تبلیغات برای فعالیت در سه حوزه مصاحبه، برگزاری نشست های علمی، کرسی های نظریه پردازی و ارائه مقاله اعلام آمادگی کرده اند.
✳️حجت الاسلام ثنایی با بیان اینکه همایش بیانیه گام دوم و تمدن نوین اسلامی در دهه فجر سال جاری برگزار خواهد شد، گفت: آخرین مهلت ارسال آثار 30 مهرماه سال جاری خواهد بود؛ علاقه مندان از دو طریق می توانند آثار خود را برای دبیرخانه این همایش ارسال کنند؛ پژوهشکده ها و اعضای هیأت علمی که به دبیرخانه این همایش دسترسی دارند می توانند به صورت مستقیم مقالات خود را ارائه دهند، همچنین سایر علاقه مندان نیز می توانند از طریق سایت «gaam2.dte.ir» آثار خود را به دست ما برسانند.
جزئیات همایش ملی «بیانیه گام دوم و تمدن نوین اسلامی» + صوت.mp3
4.89M
جزئیات همایش ملی «بیانیه گام دوم و تمدن نوین اسلامی» از زبان حجه الاسلام و المسلمین ثنایی
1_84257268.pdf
518.8K
فایل پی دی اف جزئیات همایش ملی بیانیه گام دوم و تمدن نوین اسلامی
هدایت شده از دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
🔰 دوره تربیت پژوهشگر #امداد_فرهنگی
❇️ میز مسائل اجتماعی اسلام و ایران دفتر تبلیغات اسلامی برگزار میکند.
🔸مهلت ثبت نام: تا ۲۱ تیرماه
🔸زمان: ۱۶ تا ۱۸ مرداد ماه
🔸مکان: وسف؛ ثبت نام در سامانه
👈 لینک ثبت نام: https://el.balagh.ir/news/1887
🌹#دانشگاه_باقرالعلوم
🆔 https://eitaa.com/BouNEWS
💠در سومین جلسه از سلسله جلسات «نقد ایدههای فلسفه سیاسی» مطرح شد
✅بدون متن مقدس فلسفه سیاسی ممکن نیست
✳️سومین جلسه از سلسله جلسات «نقد ایدههای فلسفه سیاسی» با موضوع «جایگاه وحی در فلسفه سیاسی» در «پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی» برگزار شد
💠نویسنده : محسن جبارنژاد پژوهشگر علوم سیاسی
☸️در این نشست دکتر احمدرضا یزدانیمقدم (عضو هیاتعلمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی)، صاحب ایده «جایگاه وحی در فلسفه سیاسی» و مولف کتابی با همین عنوان، به دفاع از ایده خود پرداخت. اساتید آقایان محمدحسن قدردانقراملکی (عضو هیاتعلمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی)، سیدعلی میرموسوی (عضو هیاتعلمی دانشگاه مفید)، منصور میراحمدی (عضو هیاتعلمی دانشگاه شهیدبهشتی)، نجف لکزایی (رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی) و محمدکاظم شاکر (عضو هیاتعلمی دانشگاه علامهطباطبایی) به نقد ایده پرداختند.
🔵سیدصادق حقیقت (عضو هیاتعلمی دانشگاه مفید) و داود فیرحی (عضو هیاتعلمی دانشگاه تهران) نیز بهعنوان داور این کرسی حضور داشتند. سلسله جلسات «نقد ایدههای علمی در حوزه اندیشه سیاسی» با همکاری «پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی»، «مرکز همکاریهای بینالمللی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی» و روزنامه «فرهیختگان» برگزار میشود.
✳️شریف لکزایی :
کرسی نظریهپردازی «آینگی وحی الهی» نظریهای در باب وحی نبوت، حکومت و قانون در سنت فلسفی سیاسی اسلامی را برگزار میکنیم. آقای دکتر یزدانیمقدم که صاحب این نظریه هستند کتابی هم در زمینه جایگاه وحی در فلسفه سیاسی اسلامی دارند. افزون بر این مقالات متعددی در این زمینه از ایشان منتشر شده است. از آقای دکتر یزدانیمقدم تقاضا میکنم که امهات این نظریه آینگی وحی الهی را بیان بفرمایند و بعد انشاءالله در خدمت اساتید هستیم که نقدها را بشنویم.
یزدانیمقدم:
ممکن است گفته شود که «نظریهپردازی در وحی»، «نظریههای وحی» و «ماهیت وحی» مربوط به «فلسفه محض» یا «الهیات»، «کلام» و «فلسفه دین» است و چه ربطی به فلسفه سیاسی دارد. در نگاه اول هم بهنظر میرسد این بحث مربوط به حوزههای دانشی دیگر باشد تا حوزه دانشی فلسفه سیاسی.
❇️عزیزان توجه دارند که فارابی هم -که او را موسس فلسفه سیاسی یا موسس فلسفه در اسلام معرفی کردهاند- این موضوع را در آثار «فلسفه سیاسی» خود معرفی کرده است و نه در آثار «فلسفه محض»، «فلسفه نظری» یا الهیات. بنا به تعریف فارابی، ما در «فلسفه سیاسی» از «موجودات سیاسی» پژوهش میکنیم. دین، وحی، نبوت و... دارای ابعاد سیاسی-اجتماعی هستند. دستکم از این نظر لازم است که ما از وحی و نبوت و دین در فلسفه سیاسی پژوهش کنیم. اگر درون دیسیپلین فلسفه سیاسی قرار داریم لازم است تکلیف خود را با وحی، نبوت و دین روشن کنیم، زیرا اینها ادعای یکسان و نزدیک بههم دارند. فلسفه سیاسی برای خود نظم سیاسی-اجتماعی در پی دارد و وحی و نبوت و دین هم یک نظم سیاسی-اجتماعی دارد. فیلسوف سیاسی باید پاسخ دهد که نسبت این دو نظم سیاسی-اجتماعی و این دو گفتمان چیست. از اینجا لازم میشود فیلسوف سیاسی به بحث و بررسی و پژوهش درباره حقیقت وحی، نبوت و دین بپردازد. بر همین پایه است که اشتراوس از یک بحران دوجانبه میان دین و فلسفه سیاسی سخن میگوید زیرا اگر وحی، نبوت و دین در کار است و از حقیقتی بهرهمند است پس فلسفه سیاسی چهکاره است و اگر فلسفه سیاسی از یک حقیقتی برخوردار است پس وحی، نبوت و دین چهکاره است؟
همین پرسش و عدمپاسخگویی به این پرسش را اشتراوس موجب بحران در «فلسفه سیاسی مدرن» و درنتیجه «بحران در مدرنیته» و بحران «مشروعیت در فلسفه سیاسی» معرفی میکند. بنابراین ما باید در فلسفه سیاسی تکلیف خود با وحی را روشن کنیم. وحی چیست؟ وحی چگونه است؟ نسبت وحی با عقل و فلسفه کدام است؟ نسبت میان آوردههای وحیانی و دستاوردهای فلسفه سیاسی چیست؟ آثار فارابی بهعنوان بنیانگذار فلسفه سیاسی در تاریخ و تمدن اسلامی نشان میدهد او بهطور جدی و عمیق دچار دغدغه درباره وحی و نبوت و دین است و در تمام آثار پنجگانه فلسفه سیاسی خود و برخی آثار مرتبط به آن میپردازد و نظریههای متنوع و متعددی درباره وحی و نبوت و دین ارائه میکنند.
⬛️ادامه گزارش تفصیلی را از لینک زیر دریافت کتید
http://yon.ir/VQyXI
#پژوهشکده_علوم_واندیشه_سیاسی
#فلسفه_سیاسی
#یزدانی_مقدم
#شریف_لک_زایی
#نجف_اک_زایی
#جایگاه_وحی
https://eitaa.com/isca24/4827
کرسی نظریه پردازی آیینگی وحی الهی.pdf
1.11M
💠دریافت فایل پی دی اف با طراحی زیبا👇👇👇
https://eitaa.com/isca24/4832