چهل و یکمین شماره فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا منتشر شد
🔸ذات و ماهیت سیاست از منظر اندیشمندان اسلامی
🔸ماهیت و مسائل دولت متعالیه
🔸فساد اقتصادی و اداری؛ از پیشگیری تا مقابله
🔸علوم انسانی اسلامی؛ محال اندیشی یا واقع بینی؟
🔸تازه های نشر
فهرست کامل مطالب این شماره:
https://scih.ir/mxjau
خرید فصلنامه از فروشگاه صدرا:
https://book.sccsr.ac.ir/
_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#علوم_انسانی_اسلامی
#فصل_نامه
#قم
✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد ایزدهی
🆔 @izdehi
🖼 #عکس_نوشت | مصلحت امور اجتماعی داخلی
◽️ از مهمترین عرصههایی که حاکم، مصلحت اندیشی را در آن بهکار گرفته و به سامان رسیدن مطلوب جامعه، کمک میرساند، امور مرتبط با جامعه و اجتماع و مباحثی است که به زندگی جمعی و عمومی مردم مرتبط است. مردم در تصرف بر امول و مسکن زندگی خویش استقلال داشته و کسی نمیتواند آنان را به انجام چیزی مجبور نموده و از حق تصرف آنها در اموالشان منع نماید، ضرورت زندگی اجتماعی، همزیستی مطلوب مردم در کنار همدیگر و اداره مطلوب، بهینه و سامانمند جامعه و تامین مصالح عام جامعه مقتضی است که در برخی موارد، حریم خصوصی برخی، به نفع منافع عمومی و توده مردم نقض شده و مصلحت عمومی تأمین شود.
📖 برگرفته از کتاب مصلحت در فقه سیاسی شیعه، نوشته حجتالاسلام والمسلمین #سیدسجاد_ایزدهی، رئیس پژوهشکده نظامهای اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
#برشی_از_کتاب
📌 جهت سفارش این کتاب به لینک زیر مراجعه نمائید:
➡️ poiict.ir/5902
🆔 @izdehi
اصول فقه حکومتی استاد ایزدهی 14011010.mp3
16.83M
🔊 #بشنوید
💠 #اصول_فقه_حکومتی- جلسه سی و پنجم، سال تحصیلی 1402-1401
💢 استاد ایزدهی
💠💠💠💠💠
🔹موضوع :
▫️جمع بندی دیدگاه آیات
▫️امکان تکلیف به قلب
▫️فرق میان فعل و عمل
▫️تمایز میان فعل جوانحی و تجرّی
📆 تاریخ جلسه : 1401/10/10
#استاد_ایزدهی
#اصول_فقه_حکومتی
#صوت_درس
#تجری
✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد ایزدهی
🆔 @izdehi
فقه روابط بین الملل استادایزدهی 14011010.mp3
31.27M
🔊 #بشنوید
💠 #خارج_فقه_سیاسی - جلسه چهل و سوم، سال تحصیلی 1402-1401
💢 استاد ایزدهی
💠💠💠💠💠
🔹موضوع :
▫️مباحث عقل ناظر به جنگ
▫️علل معده ناظر به جنگ
▫️معیار صحت و قبول روایات جنگ
📆 تاریخ جلسه : 1401/10/10
#استاد_ایزدهی
#خارج_فقه_سیاسی
#فقه_روابط_بین_الملل
#صوت_درس
#قتال
✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد ایزدهی
🆔 @izdehi
▫️دشمن در جنگ ترکیبی از ابزارهای مختلف و هم عرض تحت یک فرماندهی واحد بهره می برد
🔸 حجت الاسلام دکتر #سیدسجاد_ایزدهی رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه در گفتگویی مطرح کرد:
💢 بخش اول
🔻 دشمن در جنگ ترکیبی با بکارگیری ابزارهای هم عرض و مختلف (فضای مجازی، اقتصاد،دیپلماسی و ...) در یک زمان با فرماندهی واحد؛ می خواهد نظامی را که با یک جنگ بسیط و یک سویه شکست نمی خورد در این جنگ شکست دهد...
🔍 ادامه را بخوانید👇
🌐 iict.ac.ir/jangtarkibi
#مصاحبه
🆔 @izdehi
▫️جنس جهاد در جنگ ترکیبی از نوع جهاد تبیین است
🔸 حجت اسلام دکتر #سیدسجاد_ایزدهی رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه در گفتگویی عنوان کرد:
💢 بخش دوم
🔻 ابزارهای مورد استفاده در جنگ ترکیبی امروز ابزارهای تعریف شده هستند و امروز دشمن از فضای مجازی به شکل های مختلف استفاده می کند و غرض از آن نیز به تعبیری اثرگذاری بر فضای ذهن مردم است. جنگی که ناظر بر افکار عمومی است، جنس جهاد آن از جهاد تبیین است.
🔻 در فضایی که هدف از آن از بین بردن حوزه اقتصادی است، جنس جهاد اقتصاد مقاومتی باید باشد و اگر در فضای ابزارهای مجازی و تاثیرگذاری هدف قرار دارد،باید از ایجاد شبکه ملی و نرم افزارهای ملی ارتباطات استفاده کرد و باید متناسب با سطح هجوم و سطح دفاع و بازدارندگی و مصونیت آن جبهه هدف از ابزارهای مناسب استفاده کنیم.
🔍 ادامه را بخوانید👇
🌐 iict.ac.ir/jangtarkibi-2
#مصاحبه
✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد ایزدهی
🆔 @izdehi
فقه روابط بین الملل استادایزدهی 14011011.mp3
26.84M
🔊 #بشنوید
💠 #خارج_فقه_سیاسی - جلسه چهل و چهارم، سال تحصیلی 1402-1401
💢 استاد ایزدهی
💠💠💠💠💠
🔹موضوع :
▫️روایات باب جهاد
▫️جهاد به غرض غنیمت
▫️معنای غنیمت
▫️تمایز میان علت و غرض
📆 تاریخ جلسه : 1401/10/11
#استاد_ایزدهی
#خارج_فقه_سیاسی
#فقه_روابط_بین_الملل
#صوت_درس
#قتال
✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد ایزدهی
🆔 @izdehi
🖼 #عکس_نوشت | درک مصلحت در حکم حکومتی
◽️ حوزه دیگری از ارتباط مصلحت با شریعت وجود دارد که عمدتا، در ارتباط با اموری چون حُسن انجام امور در جامعه و نظام سیاسی، ضرورتهای ناشی از مشکلات اداره مطلوب امور مردم، چالشهای فراروی تقابل میان آرمانها و واقعیتهای موجود، هستها و بایدها و اولویتبندی میان تزاحم سیاستها و مصالح نظام سیاسی - اجتماعی رخ مینماید.
◽️ مشروعیت و گستره این حوزه از مصلحت که در ارتباطی وثیق با نظام سیاسی و حاکمی منتسب به فقه شیعه قرار دارد، نه در گرو اموری خارج از شریعت و بهجهت ضرورتهایی ناشی از اداره سکولار جامعه، بلکه به ادلهای در درون آموزههای شریعت، مستند است و بررسی آن ادله میتواند تأثیری غیرقابل انکار در استفاده از این عنصر در حوزههای مرتبط با اداره جامعه داشته باشد.
📖 برگرفته از کتاب مصلحت در فقه سیاسی شیعه، نوشته حجتالاسلام والمسلمین #سیدسجاد_ایزدهی، رئیس پژوهشکده نظامهای اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
#برشی_از_کتاب
📌 جهت سفارش این کتاب به لینک زیر مراجعه نمائید:
➡️ poiict.ir/5902
🆔 @izdehi
🖼 #عکس_نوشت | کارگزاران و افسران جنگ نرم چه کسانی هستند؟
👤 حجتالاسلام دکتر #سیدسجاد_ایزدهی، رئیس پژوهشکده نظامهای اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی:
◼️ اگر عنوان می شود هریک از افراد جامعه یا دانشجویان افسران آتش به اختیار و مقابله با جنگ فرهنگی و ترکیبی هستند و همگی آتش به اختیار هستیم، همگی مولفه هایی هستند که راه برون رفت از مشکل برای حل مقوله جنگ را نشان می دهد و اکنون که جنگ از موضوع بسیط بودن خارج شده و به جنگ ترکیبی تبدیل شده است، باید تمامی ابزارها و کارگزاران در کنار یکدیگر تحت فرماندهی واحد بتوانند این جنگ را پوشش دهند یا جنگ را به نفع خود به پیروزی برسانند و در مرحله بالاتر به نوعی رفتار کنند که عملا امکان جنگ از میان رفته و مصونیت سازی کرده یا از ادامه جنگ پیشگیری کرده یا پیش دستانه امکان جنگ را از بین ببرند که با یک سیاستگزاری جامع، متمرکز و هدفمند امکان پذیر است.
#مصاحبه
🆔 @izdehi
اصول فقه حکومتی استاد ایزدهی 14011012.mp3
18.02M
🔊 #بشنوید
💠 #اصول_فقه_حکومتی- جلسه سی و ششم، سال تحصیلی 1402-1401
💢 استاد ایزدهی
💠💠💠💠💠
🔹موضوع :
▫️باب تجری
▫️روایات باب تجری
▫️روایات خلود به ملاک نیت
▫️تحلیل و بررسی
📆 تاریخ جلسه : 1401/10/12
#استاد_ایزدهی
#اصول_فقه_حکومتی
#صوت_درس
#تجری
✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد ایزدهی
🆔 @izdehi
فقه روابط بین الملل استادایزدهی 14011012.mp3
24.21M
🔊 #بشنوید
💠 #خارج_فقه_سیاسی - جلسه چهل و پنجم، سال تحصیلی 1402-1401
💢 استاد ایزدهی
💠💠💠💠💠
🔹موضوع :
▫️روایات باب جهاد
▫️نامه امام باقر به حاکم اموی
▫️اعتبار صدوری و جهت صدوری
▫️امکان سنجی اعتبار صدور روایی
📆 تاریخ جلسه : 1401/10/12
#استاد_ایزدهی
#خارج_فقه_سیاسی
#فقه_روابط_بین_الملل
#صوت_درس
#قتال
✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد ایزدهی
🆔 @izdehi
🖼 #عکس_نوشت | عرصه مصلحت قرارداد و پیمان در سیاست خارجی
🔺 غدر به معنای وفانکردن به پیمان و شکستن عهد، براساس دیدگاه فقیهان شیعه، حرام شمرده شده است. براین اساس افراد و نهادها بلکه حکومت اسلامی نمیتوانند از مقتضای پیمان خود، سر باز زده و خلاف آن عمل نمایند؛ از این روی، فقیهان معتقدند که هرگاه به افراد دشمن امان داده شود، نمیتوانند وی را به صورت غافلگیرانه از پای درآورند.
🔺 آنچه مستند وجوب وفا به قرارداد قرار میگیرد، علاوه بر ادله عام وجوب پایبندی به پیمانها که عقلاً مقتضی نهی از ضد آن، یعنی نقض پیمان است، روایات بسیاری است که مطابق آن، پیمانشکنان در آتش جهنم بوده و مسلمانان از پیمانشکنی منع شده و همراهی با آنان نیز ممنوع برشمرده شده است.
📖 برگرفته از کتاب مصلحت در فقه سیاسی شیعه، نوشته حجتالاسلام والمسلمین #سیدسجاد_ایزدهی، رئیس پژوهشکده نظامهای اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
#برشی_از_کتاب
📌 جهت سفارش این کتاب به لینک زیر مراجعه نمائید:
➡️ poiict.ir/5902
🆔 @izdehi
فقه روابط بین الملل استادایزدهی 14011013.mp3
29.39M
🔊 #بشنوید
💠 #خارج_فقه_سیاسی - جلسه چهل و ششم، سال تحصیلی 1402-1401
💢 استاد ایزدهی
💠💠💠💠💠
🔹موضوع :
▫️روایات باب جهاد
▫️نامه امام باقر به حاکم اموی
▫️اعتبار صدوری و جهت صدوری
▫️امکان سنجی اعتبار صدور روایی
📆 تاریخ جلسه : 1401/10/13
#استاد_ایزدهی
#خارج_فقه_سیاسی
#فقه_روابط_بین_الملل
#صوت_درس
#قتال
✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد ایزدهی
🆔 @izdehi
اصول فقه حکومتی استاد ایزدهی 14011013.mp3
17.2M
🔊 #بشنوید
💠 #اصول_فقه_حکومتی- جلسه سی و هفتم، سال تحصیلی 1402-1401
💢 استاد ایزدهی
💠💠💠💠💠
🔹موضوع :
▫️باب تجری
▫️روایات باب تجری
▫️روایات خلود به ملاک نیت
▫️تحلیل و بررسی
📆 تاریخ جلسه : 1401/10/13
#استاد_ایزدهی
#اصول_فقه_حکومتی
#صوت_درس
#تجری
✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد ایزدهی
🆔 @izdehi
درس نهج البلاغه استاد ایزدهی 14011014.mp3
41.91M
🔊 #بشنوید
💠 #تفسیر_سیاسی_نهج_البلاغه - جلسه دهم ، سال تحصیلی 1402-1401
💢 استاد ایزدهی
💠💠💠💠💠
🔵 خطبه 44
🔹موضوع :
▫️خطبه 44
▫️رفتار خوارج
▫️رفتار با کارگزاران
📆 تاریخ جلسه : 1401/10/14
#استاد_ایزدهی
#تفسیر_سیاسی_نهج_البلاغه
#صوت_درس
#نهج_البلاغه
#خطبه44
✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد ایزدهی
🆔 @izdehi
🔻به مناسبت سالگرد شهادت فرمانده جبهه مقاومت «سردار سلیمانی(ره)» برگزار می گردد:
🔰 هم اندیشی: #گفتمان_فقه_مقاومت
🎙با حضور و سخنرانی:
#حجت_الاسلام_و_المسلمین_دکتر #ایزدهی (استاد خارج فقه سیاسی حوزه علمیه قم)
#حجت_الاسلام_و_المسلمین_دکتر #رهدار
(عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع))
🎙 و ارائه اعضای حلقه فقه روابط بین الملل:
#محمدصابر_صادقی
#محمدحسین_فلاح
#مهدی_کریمی
#مهدی_قره_داغی
#محمدامین_قاضی_زاده
▪️دبیر علمی: #حسن_وثوق_زاده
🕰 زمان: 5 شنبه 15 دی ماه ساعت 10-12
🔳 نحوه اجرای برنامه:
#حضوری: قم- پردیسان - دانشگاه باقرالعلوم (ع) - طبقۀ دوم- اتاق 212
#مجازی: پخش زنده از: تلویزیون اینترنتی فقه نظام ساز 👈 http://heyatonline.ir/irsi
💠 مؤسسۀ آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع)
🆔 @izdehi
هدایت شده از موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا
هم اندیشی گفتمان فقه مقاومت.mp3
39.38M
🎙بشنوید
#صوت
📕#هم_اندیشی
گفتمان_فقه_مقاومت
🎙با حضور و سخنرانی:
#سید_سجاد_ایزدهی
#احمد_رهدار
#محمدصابر_صادقی
#محمدحسین_فلاح
#مهدی_قره_داغی
#عباسعلی_مشکانی
#محمدامین_قاضی_زاده
#حسن_وثوق_زاده
پنج شنبه 1401/10/15
💠 مؤسسۀ آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع)
🆔 @irsichannel
اصول فقه حکومتی استاد ایزدهی 14011017.mp3
18.82M
🔊 #بشنوید
💠 #اصول_فقه_حکومتی- جلسه سی و هشتم، سال تحصیلی 1402-1401
💢 استاد ایزدهی
💠💠💠💠💠
🔹موضوع :
▫️باب تجری
▫️روایات باب تجری
▫️روایت «نیّة المومن إبلغ من عمله»
▫️تحلیل و بررسی
📆 تاریخ جلسه : 1401/10/17
#استاد_ایزدهی
#اصول_فقه_حکومتی
#صوت_درس
#تجری
✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد ایزدهی
🆔 @izdehi
فقه روابط بین الملل استادایزدهی 14011017.mp3
29.23M
🔊 #بشنوید
💠 #خارج_فقه_سیاسی - جلسه چهل و هفتم، سال تحصیلی 1402-1401
💢 استاد ایزدهی
💠💠💠💠💠
🔹موضوع :
▫️روایات باب جهاد
▫️نامه امام باقر به حاکم اموی
▫️شکایت از رویکرد جهادی خلفا
▫️دلالت عبارات امام
▫️نقد و بررسی
📆 تاریخ جلسه : 1401/10/17
#استاد_ایزدهی
#خارج_فقه_سیاسی
#فقه_روابط_بین_الملل
#صوت_درس
#جهاد
✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد ایزدهی
🆔 @izdehi
🔘 شناسایی دوست و دشمن برمبنای رویکرد تمدنی انقلاب اسلامی
📌حجتالاسلام سیدسجاد ایزدهی در گفتوگو با فصلنامه رهیافت اندیشه؛
🔖انقلاب ما بهعنوان یک انقلاب اسلامی، رویکردی تمدنی دارد و باید بتواند دوستان و دشمنان خودش را در جهان بشناسد و یک جبهۀ مشخصی را باز کند. در این جبهه، کشورها به دو عرصۀ ظالم و مظلوم تقسیم میشوند.
🔖 بر اساس این منطق، کشورهای استکباری که عمدتاً روحیۀ استثماری و تکبّر و تفرعُن دارند، یک طرف قرار میگیرند و کشورهای مستضعف و در حال توسعه در یک طرف قرار دارند.
🔖 بنابراین اگر ما در عرصۀ جهانی یک جبهۀ مشخصی داشته باشیم، نمیتوانیم نسبت به دوستان خود در جهان بیتفاوت باشیم. البته دوستی در اینجا میتواند معنای گستردهای داشته باشد و شامل دوستی با دیگر کشورهای مسلمان یا بهمعنای کشورهای مستضعف و یا کشورهایی که با دشمنان ما دشمن هستند، بشود. طبعاً در اینجا باید یک حوزۀ منافع مشترک تصویر شود.
#فصلنامه
#رهیافت_اندیشه
#سیدسجاد_ایزدهی
✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد ایزدهی
🆔 @izdehi
هدایت شده از خبرگزاری حوزه
🔶 خروش قم در حمایت از مرجعیت و مقام منیع ولایت
♻️ به منظور دفاع از کیان اسلام و ارزشهای الهی، مرجعیت و به ویژه مقام منیع ولایت، در پاسخ به اهانت نشریه هتاک فرانسوی و با توجه به آزردگی خاطر شدید آزادگان جهان، مطالبه و خیزش امت اسلامی و مردم شریف قم و بر اساس مصوبه و فراخوان جامعه مدرسین، شورای عالی حوزههای علمیه و مشارکت نهادهای عالی حوزهای و تشکل های مردمی و سایر مراکز فرهنگیِ ملی، بینالمللی و مردم نهاد، تجمع پرشور مردمی، ایمانی و انقلابی فردا یکشنبه مورخ ۱۴۰۱/۱۰/۱۸ ساعت ده صبح در صحن آستانهی مقدسهی حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها، برگزار میگردد.
♻️ لازم به ذکر است که بدین منظور دروس حوزههای علمیه از ساعت ده صبح فردا تعطیل خواهد بود.
@HawzahNews | خبرگزاریحوزه
🔸 نشست علمی «راهبردها و راهکارهای دستیابی به مشارکت سیاسی فعال در حکمرانی اسلامی»
🔻 در راستای برگزاری همایش ملی حکمرانی اسلامی
🔰توسط گروه سیاست پژوهشگاه با همکاری گروه سیاست مرکز تحقیقات اسلامی مجلس و انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه برگزار می شود:
🎙 با حضور:
#سیدسجاد_ایزدهی
#شریف_لک_زایی
#محمد_ملک_زاده
⏰ چهارشنبه 21 دی ماه/ ساعت 10
🏢 قم، سالن فرهنگ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
📡 حضور مجازی از طریق:
🌐 skyroom.online/ch/iict/nezamha
🔍 مشروح خبر👇
🌐 iict.ac.ir/hokmrani-18
#کرسی
#حکمرانی_اسلامی
🆔 @izdehi
فقه روابط بین الملل استادایزدهی 14011018.mp3
32.7M
🔊 #بشنوید
💠 #خارج_فقه_سیاسی - جلسه چهل و هشتم، سال تحصیلی 1402-1401
💢 استاد ایزدهی
💠💠💠💠💠
🔹موضوع :
▫️روایات باب جهاد
▫️نامه امام باقر به حاکم اموی
▫️شکایت از رویکرد جهادی خلفا
▫️تقیه ای بودن عبارات امام
▫️عدم التزام به محتوای روایت
📆 تاریخ جلسه : 1401/10/18
#استاد_ایزدهی
#خارج_فقه_سیاسی
#فقه_روابط_بین_الملل
#صوت_درس
#جهاد
✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد ایزدهی
🆔 @izdehi
فقه روابط بین الملل استادایزدهی 14011019.mp3
22.83M
🔊 #بشنوید
💠 #خارج_فقه_سیاسی - جلسه چهل و نهم، سال تحصیلی 1402-1401
💢 استاد ایزدهی
💠💠💠💠💠
🔹موضوع :
▫️روایات باب جهاد
▫️خطبه 27 نهج البلاغه
▫️فلسفه جهاد
▫️الزامات روایت راجع به جنگ با کفار
📆 تاریخ جلسه : 1401/10/19
#استاد_ایزدهی
#خارج_فقه_سیاسی
#فقه_روابط_بین_الملل
#صوت_درس
#جهاد
✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد ایزدهی
🆔 @izdehi
🔰 فقه حکومتی بدون روششناسی فقهی شکل نمیگیرد
✔️ حجتالاسلام سید سجاد ایزدهی
▪️هر چه جامعه متحولتر میشود فقه هم کاملتر میشود
همانطور که دانش در قدرت تأثیرگذار است قدرت هم در دانش تأثیرگذار است بنابراین همانطور که فقه در جامعه تأثیر دارد و برنامه دارد هر چه جامعه متحول تر میشود فقه هم متحول تر و کامل تر میشود.
در دنیای امروز حجم اطلاعات و پیشرفت علم زیاد شده است. فقه از قدیم نیازهای فردی را جواب میداد ولی امروزه در بستر نظامی قرار داریم که سؤالهای فردی، اجتماعی و حکومتی را از فقه دارد و جدای از بحث افتاء، سؤالهایی به فقه اضافه شده که پاسخ به آنها بازنگری در فقه را طلب میکند.
اگر نظام اسلامی به وجود نمیآمد شاید فقه نسبت به برخی سؤالها فکر هم نمیکرد. امروز نه فقط پاسخ به این سؤالات را وظیفه خود میدانیم بلکه اگر به آن نپردازیم در خلأ قرار میگیریم و باید این نیاز را از فلسفه غرب بگیریم؛ لذا امروزه ضرورتی برای پاسخگویی فقه به سؤالاتی در همه عرصههای زندگی از جمله اقتصاد، فرهنگ، سیاست و نظام خانواده وجود دارد.
در انقلاب اسلامی فقه نرم افزار اداره جامعه فرض شده است. حکومت این مجال را به فقه سیاسی داده است که نرم افزار اداره جامعه را ارائه کند و بر اساس مبانی حداکثری دینی قوانینی را تولید کند که هم مبتنی بر دین باشد و هم نیازهای جامعه را بر طرف کند.
اگر امروز فقه حکومتی داریم در قبل از انقلاب صحبت از حکومت گریزی فقه مطرح بود و در رابطه دین و سیاست ما در مرحله مقدماتی بودیم و هنجار این بود که دین را با سیاست چه کار و اگر طلبهای وارد سیاست میشد طلبهای غیر عالم و غیر وجیه محسوب میشد.
در این ۴۰ سال نه فقط رابطه دین و سایست بلکه رابطه فقه و سیاست تقویت شد و ما گامهای زیادی را برای رفتار سازی سیاسی برداشته ایم و همچنان گامهایی را برای جلو رفتن داریم و برای رسیدن به رویکرد تمدنی فاصله زیادی داریم.
▪️وضعیت فقه سیاسی در قبل و بعد از انقلاب
توسعه مسائل فقهی، بخشی از توسعه فقه است و اگر در قبل از انقلاب فقه ما به قضا، امور حسبه، امر به معروف، جهاد، مرابطه، هدنه، صلح و این موارد ختم میشد امروز بحثهای زیادی مانند تفکیک قوا، پارلمان، تقنین، بحثهای امنیتی، جاسوسی، قدرت نرم، ماهیت قدرت، پاسخگویی حاکمان و کارگزاران، پارادوکس انتصاب و انتخاب، عدالت، مصلحت، آزادی و حقوق مردم وارد فقه ما شده و باید مسائل نظام را پوشش دهد.
امروزه در مورد جمهوری اسلامی و مردم سالاری دینی نظریههای جدی ارائه شده است و خرده نظریاتی در مورد امنیت، نظارت و کارآمدی هم در فقه سیاسی تولید شده است.
امروز مباحثی در فقه مطرح میشود که فقه قدیم به حد و مرزهای اینها هم نزدیک نشده بود و اگر ما بخواهیم فقه حکومتی را وارد این بحث کنیم دریای وسیعی باز میشود که ما باید همه مسائل را باز بینی کنیم.
امروزه سطح انتظار ما از فقه بسیار توسعه پیدا کرده است. اگر قدیم از فقه در حد افتاء و استفتاء در زمینه احکام فردی انتظار داشتیم امروزه آن یک بخش بسیار جزئی از فقه است و جامعه احکام مستقلی را اقتضاء میکند که عبارت از اداره مطلوب شهروندان اعم از مسلمان و کافر، مواجهه مثبت و منفی با نظام بین الملل و ارائه چشم انداز مطلوب برای آینده است.
▪️فقه ما از حالت انفعالی به حالت فعال تغییر کرده است
امروزه فقه ما از حالت انفعالی به حالت فعال تغییر کرده است. امروزه بحث ما نظریه پردازی است و نظریه مردم سالاری دینی و خرده نظریههایی مانند آزادی و نظارت که ذیل نظریه کلان نظام سیاسی اسلام شکل میگیرد سطح انتظار ما را از فقه بالا برده است.
به کار گیری روشهای پژوهش متناسب با فقه حکومتی امری ضروری است و فقه حکومتی بدون روش شناسی فقهی شکل نمیگیرد و در گذشته اتفاقات خوبی در این زمینه افتاده و از جایگاه عقل، عرف و بنای عقلا علاوه بر منابع فقهی به عنوان روش استفاده شده و بحث زمان، مکان، مصلحت و حکم حکومتی در فقه ما وارد شده است زیرا فقه حکومتی، اصول فقه حکومتی را میطلبد و این اتفاق در حال افتادن و شکل گرفتن است.
فقه سیاسی بحث پاسخگویی به مسائل فردی نیست. امروزه فقه ما از بساطت و سادگی بیرون آمده است و تبدیل به نظامی شده که عبادات و اقتصاد و سیاست و حقوقش با هم در یک راستا قرار گرفته و به تناسب این تحول، در حوزههای علمیه که کسی مثل امام خمینی(ره) استثناء بود امروزه مسائل سیاسی درسهای رایج حوزه علمیه شده است و در گرایشهای فقه سیاسی و فقه حکومتی از مباحث کلامی و فلسفه فقه سیاسی و مسائل بنیادی جامعه بحث میکنند و کتابها، مقالات و پایان نامههای زیادی در این زمنیه نوشته شده است.