👈یعقوب ابن اسحاق کندی که در طب، فلسفه، حساب، منطق، هندسه و نجوم خبره بود و در تألیفات خود از روش اَرَسْطو پیروی میکرد، بسیاری از کتابهایِ فلسفه را به عربی برگرداند و مشکلات آن را توضیح داد.
کسانی را به قُسْطَنْطَنِیَّة فرستاد تا کتابهایِ کمیاب فلسفه، هندسه، موسیقی و طب را بیاورند. مُحَمَّد بن موسی خوارزمی - ریاضی دان بزرگ - جبر را از حساب جدا کرد.
«دار الحکمه» کتابخانه بزرگی بود که به احتمال قوی هَارُون آن را بنیانگذاری و مأمون تقویت کرد و همچنان باقی بود تا بغداد به دست مغولان افتاد.
آنان که از تمدن و فرهنگ بویی نبرده بودند آن را به آتش کشیدند.
https://eitaa.com/jadid2
❇️امام رضا عَلَیْهِالسَّلَام و هجوم فرهنگی بیگانه
به دنبال نهضت ترجمه آنچه مایه نگرانی بود اینکه در بین این مترجمان افرادی متعصب و سرسخت از مذاهب دیگر مانند زردشتی، صائبی، نَسْطُوری، برهمنهایِ هند، رومیان وجود داشتند و این فرصتی بود برای نشر افکار مسموم خود و القاء آن به جوانان و افراد ساده دل و همین طور محتوای خود این کتب نیز میتوانست شبهاتی به همراه داشته باشد.
امام رضا عَلَیْهِالسَّلَام با آگاهی از این خطر و با حضور فعال در جلسات بحثهایِ علمی که توسط مأمون برگزار میشد، سعی کردند جلو هرگونه انحراف احتمالی را بگیرند و برتری اهل بیت عَلَیْهِمُالسَّلَام را نشان دهند.
سیره پیشوایان، ص 509.
https://eitaa.com/jadid2
❇️مناظرات امام عَلَیْهِالسَّلَام با پیروان ادیان
این مناظرات فراوان است و شَیخ صدوق در «عُیُون اَخْبار الرِّضَا» و علامه مجلسی در جلد 49 بِحارُ اَلاَنْوَار و استاد عزیزالله عُطَارِدی در کتاب مسند الامام الرضا جلد دوم آوردهاند مهمترین این مناظرات عبارت است از:
1. مناظره با جَاثَلِیق (این کلمه لقب پیشوای عیسویان بود.)
2. مناظره با رَأس الْجَالُوت (این کلمه لقب پیشوای یهود بود.)
3. مناظره با هِرْبِذ اکبر (این کلمه لقب پیشوای زردشتی بود.)
4. با عمران صائبی (از پیروان حضرت یحیی عَلَیْهِالسَّلَام)
5. با سُلَیْمَان مَرْوَزِی؛ وی عالم بزرگ علم کلام در خطهیِ خراسان بود.
6. علی بن مُحَمَّد بن جَهم؛ ناصبی و دشمن اهل بیت.
7. مناظره با ارباب مذاهب مختلف در بصره.
https://eitaa.com/jadid2
✳️تدوین حدیث در عصر امام عَلَیْهِالسَّلَام
امام رضا عَلَیْهِالسَّلَام نیز پیروان و خواص خویش را امر به تدوین علم و احادیث مینمود.
در مصادر روایی، کتبی به حضرت نسبت داده شده است و جزء مؤلفات حضرت آوردهاند از جمله:
صحیفة الرضا (ع)
این کتاب را «مسند الامام الرضا» نیز نامیدهاند و بسیاری از روات فَرِیقَیْن این را نقل نموده و در بعضی از مصادر، اسامی بعضی از روات آن آمده است و نسخههایِ متعدد از آن در «صَنْعَاء» و در «قم» تحت عنوان «کتاب ابن ابی الْجَعْد» که کنیه «احمد بن عامر بن سُلَیْمَان الطائی» است، در تهران و مشهد وجود دارد.
مقدمه اَلْمُعْجَمُ المُفَهْرَس، ص 44.
https://eitaa.com/jadid2
❇️الرسالة الذَهَبیة
رسالهای در مسائل طبّی که امام به درخواست مأمون نوشته است و مأمون دستور داد آن را با آب طلا بنویسند. لذا رساله ذَهَبِیَّة نامیده شد.
اعیان الشیعه، ج 2، ص 26 وی میگوید:
«له مؤلفان کثیره» بعد هفت مورد را نام میبرد.
❇️مجالس الرضا (ع) مع اهل الایمان
مأمون مجالس علمی و مناظرات دینی و علمی بین امام و علماء ادیان دیگر برقرار مینمود. امام عَلَیْهِالسَّلَام نیز فرصت را غنیمت شمرده و حقانیت، تَشَیُّع و اسلام را به اثبات میرساند و اعتقادات دیگران را با استدلال رد مینمود که بعداً یکی از پیروان امام آن مجالس را گردآوری نمود. نَجَاشِی میگوید:
«حسین بن مُحَمَّد بن الفَضْل … ابو مُحَمَّد شَیخ من الهاشمیین، ثقة، … صنّف مجالس الرضا عَلَیْهِالسَّلَام مع اهل الادیان.»
https://eitaa.com/jadid2
❇️امالی الامام الرضا (ع)
این صحیفه را «ابوالحَسَن علی بن علی الْخُزَاعِی» برادر شاعر بزرگ شیعی یعنی دِعْبِل خُزاعِی نقل کرده است. شَیخ طوسی به همین سند از این کتاب روایت نقل نموده است.
محقق بزرگوار سید مُحَمَّد رضا جلالی حسینی احتمال داده است که این همان کتابی باشد که نَجَاشِی آن را ذکر کرده است. در مقدمه اَلْمُعْجَمُ المُفَهْرَس الالفاظ احادیث البحار 20 مورد از تألیفات امام رضا عَلَیْهِالسَّلَام را نام میبرد.
مقدمه اَلْمُعْجَمُ المُفَهْرَس، ص 44 و 45.
✅کتاب الاهلیلجة
علامه سید محسن امین فرمود:
«فیه حجج بالغة و مطالب جلیلة فی علم الکلام» کتب دیگری نیز برای امام شمردهاند که عبارت است از: کتابی که وریزة بن مُحَمَّد روایت کرده. کتابی به روایت علی بن مهدی، نسخه متبوعه بزرگی به روایت مُحَمَّد بن عَبْداللَّه و نسخههایِ دیگر و «مسائل» به روایت معاویه بن سعید و «مسائل» به روایت حَسَن بن علی الْوَشَّاء و مسائل و کتب دیگری که در مجموع به بیست نسخه میرسد.
البته برخی در صحت انتساب این کتب به امام تردید کردهاند از جمله: دکتر مجید معارف میگوید:
«برخی از محققان آثاری به امام نسبت دادهاند، از جمله: فقه رَضَوِی، رساله ذَهَبِیَّة در طب، رساله محض الاسلام، پاسخ به مسائل ابن سنان و کتاب علل ابن شاذان که انتساب آنها مورد تردید است.» و در این باره ارجاع داده است به تحلیلی از زندگانی امام رضا عَلَیْهِالسَّلَام از مُحَمَّد جواد فَضل الله، معرفة الحدیث مُحَمَّد باقر بهبودی، سیرة الائمّه هاشم معروف حسنی و مجموعه آثار نخستین کنگره امام رضا عَلَیْهِالسَّلَام وی میگوید:
آنچه به آنان منتسب گردیده نوعاً از مجعولات غُلات میباشد. زیرا شرایط امامان اجازه این امور را به آنان نمیداده است.
تاریخ عمومی حدیث … و مجموعه معارف، ص 313 - 314.
https://eitaa.com/jadid2