پرتوى از سيره و سيماى امام جعفر صادق عليه السلام امام صادق(ع) در روز 17 ربيع الاول سال 83 هجرى قمرى در مدينه متولد گرديد. پدر گرامى آن حضرت امام محمد باقر(ع) و مادر ارجمندش ام فروه, دختر قاسـم بـن محمد بـن ابـى بكر مـى باشد. نام شريفش جعفر و لقب معروفـش صادق و كنيه اش ابـو عبدالله مى باشد. شهادت آن حضرت در 25 شوال سال 148 هجرى قمرى, در 65 سالگى, به دستور منصور دوانيقـى, خليفه ستمگر عباسـى, به وسيله سمى كه به آن بزرگـوار خـوراندند, در شهر مـدينه اتفـاق افتـاد, ومحل دفنـش در قبـرستـان بقيع است. برنامه امام صادق(ع) امام جعفر صادق (ع) تلاش و كوشش خـود را با مساعى علمى سخت كوشانه آغاز و حـوزه فكرى و ثمر بخـش خـويـش را كه بزرگان فقها ومتفكران از آن بيرون آمدند, در صفـوف امت, افتتاح كرد, و با تربيت شاگردانـى دانشمند, ذخيره علمى بزرگى براى امت برجاى گذاشت. بعضـى از شاگردان نامى آن بزرگـوار عبارتند از: هشـام بن حكم و مومن الطاق و محمد بن مسلم و زراره بـن اعين و غير آنان كه هر يك چهره هاى درخشانـى از تربيت شـدگان مكتب آن حضرت انـد. حركت علمـى او آن سان گسترش يافت كه سراسر مناطق اسلامـى را در بـرگرفت و مردم از علـم او چيزها مـى گفتنـد و شهرتـش در همه شهرهـا پيچيـده بـود. جاحظ در مورد امام صادق (ع) گويد: (امام صادق(ع) چشمه هاى دانش وحكمت را در روى زمين شكافت وبراى مردم درهايى از دانش گشود كه پيـش از او معهود نبـود وجهان از دانـش وى سرشار گرديد.))(1) هـدف امام صادق(ع) از گسترش برنامه فرهنگى, چاره جهل امت و تقويت عقيده به مكتب ونظام و نيز ايستادگـى در برابر امـواج كفرآميز و شبهه هاى گمراه كننده و حل مشكلات ناشـى از انحراف حكـومت بـود. تلاش آن حضرت از طرفى مقابله با امـواج ناشناخته و فاسد اوضاع سياسـى عهد امـويان وعباسيان بـود كه انحرافات عقيدتـى آن, بيشتر معلـول ترجمه كتابهاى يـونانى و فارسـى و هندى و پديد آمدن گروههاى خطـرناك از جمله غلات و زنـديقان و جـاعلان حـديث و اهـل راى و متصـوفه بـود كه زمينه هـاى مسـاعد رشـد انحـراف را به وجـود آورده بـودنـد. امام(ع) در برابر تمامى آنها ايستادگى كرد و در سطح علمى, با همه مشاجره و مباحثه كـرد و خط افكارشان را بـراى ملت اسلام افشا نمـود و از طـرف ديگـر, با تلاشهاى خستگـى ناپذير, مفاهيـم عقيدتـى و احكام شريعت را منتشر ساخت و آگاهـى علمى را پراكند و تـوده هاى عظيـم دانشمندان را به منظور آمـوزش مسلمانان مجهز ساخت. امام صادق (ع) مسجـد پيامبر را در مدينه مـحـل تـدريـس خـويش قرار داد و مردم دسته دسته از دور و نزديك به آنجا مـى شتافتند و سـوالات گوناگـون خـود را مطرح و جـواب لازم را دريافت مـى نمـودند. از جمله استفاده كننـدگان از محضر آن بزرگوار , مالك بن انس و ابوحنيفه و محمد بن حسـن شيبانى و سفيان ثورى و ابـن عيينه و يحيـى بن سعيـد و ايـوب سجستانـى و شعبه بـن حجاج و عبـدالملك جريح و ديگران بـودند. امام صادق(ع) به پيروان خود فرمان داد كه به حاكـم منحرف پناه نبـرند و از داد و ستـدو همكارى با او خوددارى كننـد وبه اصحاب و دوستان خـود سفارش مـى كـرد كه در هر كار , مخفيانه عمل كنند و تقيه را رعايت نماينـد و در هر عملـى كه انجام مى دهند توجه كامل داشته باشند كه دشمنان مخالفانشان متـوجه آن نشونـد. آن حضرت مردم را بر آن مـى داشت تا در شـورشـى كه زيـد بن علـى بـن الحسيـن (ع)(2) بر ضد دولت امـويان كرده بـود, پشتيبان زيد باشند. هنگامـى كه خبر قتل زيد به او رسيد بسيار ناراحت شـد و انـدوهـى عميق به او دست داد و از مال خـود به خانـواده هـر يك از ياران زيـد كه بـا او در آن واقعه آسيب ديـده بـودند هزار دينار داد.(3) و نيز هنگامـى كه جنبـش بنـى الحسـن (ع) شكست خـورد , امام را حزن واندوه فراگرفت و سخت بگريست و مردم را مسئول كـوتاهـى در برابر آن جنبش دانست. با اين حال , آن حضرت از در دست گرفتـن حكومت خود دارى فرمود و ايـن كار را به وقتـى مـوكـول كرد كه نقـش دگرگـون سازى امت را ايفا كـند و در مـجـراى افكار امت تاثيـرگذارد و انحـرافهاى گوناگـونـى را كه واقعيت سياسـى و اجتماعى به وجـود آورده بـود تـصحيح نمايد, آن گاه در داخل امت عهده دار تجـديد بنا شود و امت را آماده سازد تا در سطحى درآيند كه بتوانند حكومت را كه خـود مى خواهند, تشكيل دهند. https://eitaa.com/jadiddddd

🔰نمونه خدمات امام صادق (ع) حضرت با تربيت شاگردان برجسته 👇به ارائه و آموزش معارف دينی پرداخت. https://eitaa.com/ahlebet1/15 ✳️عنوان : بيان معني اسراف عبد الملك گويد : امام صادق (ع) آيه شريفه : ( و الذين اذا انفقوا لم يسرفوا و لم يقنروا و كان بين ذلك قواما ) را تلاوت فرمود ، آنگاه از روي زمين كفي از ريگ برداشت و مشت خود را فرو بست ، فرمود : اين معني اقتار است كه خداوند در قرآن فرموده آنگاه كفي ديگر از ريگ ها برداشت و كف دست خود را طوري گشود ، كه همه ريگ ها روي زمين ريخت ، فرمود : اين معني اسراف است ، پس از آن كفي ديگر از زمين برگرفت مقداري را به روي زمين ريخت و مقداري در كف دست باقي گذارد و فرمود : اين معني قوام است . لئالي ص 611 https://eitaa.com/jadiddddd

🔰نمونه آموزش های امام صادق (ع) ✅به فکر آخرت باشيد ✳️عنوان : دوزخ امام صادق (ع) فرمود: سلمان- رضى اللَّه عنه- در كوفه از بازار آهنگران گذر نمود، چشمش به جوانى افتاد كه بحال غش افتاده و مردم دور او را گرفته‏اند، به سلمان گفتند: اى ابا عبد اللَّه اين جوان غش كرده، چه خوب است دعائى در گوش او بخوانى. سلمان به وى نزديك شد، تا چشم جوان به او افتاد بهوش آمد و گفت: ابا عبد اللَّه! آنچه اين مردم مى‏گويند در من نيست اما چون گذارم بر اين آهنگران افتاد و ديدم كه پتك مى‏كوبند، ياد سخن‏ خداى متعال افتادم كه فرموده: «براى آنان پتك هائى از آهن است» «1» پس از ترس عقاب خداى متعال هوش از سرم پريد. پس سلمان او را به برادرى پذيرفت و شيرينى محبّت وى در راه خداى متعال در دلش افتاد، و هميشه با او بود تا اينكه آن جوان بيمار گشت، سلمان به بالين او آمد و كنار سرش نشست و او در حال جان دادن بود، گفت: اى فرشته مرگ با برادرم به نرمى و مدارا رفتار كن. ملك الموت گفت: اى ابا عبد اللَّه من با هر مؤمنى بملايمت و نرمى رفتار مي كنم. الحج: 21. امالى شيخ مفيد-ترجمه استادولى، متن، ص: 150 https://eitaa.com/jadiddddd

✅ارائه راهکارهای مبارزه با پيش آمدها ✳️ارائه معارف دينی 📗عنوان : بيان معني اسراف 👈 عبد الملك گويد : امام صادق (ع) آيه شريفه : ( و الذين اذا انفقوا لم يسرفوا و لم يقنروا و كان بين ذلك قواما ) را تلاوت فرمود ، آنگاه از روي زمين كفي از ريگ برداشت و مشت خود را فرو بست ، فرمود : اين معني اقتار است كه خداوند در قرآن فرموده آنگاه كفي ديگر از ريگ ها برداشت و كف دست خود را طوري گشود ، كه همه ريگ ها روي زمين ريخت ، فرمود : اين معني اسراف است ، پس از آن كفي ديگر از زمين برگرفت مقداري را به روي زمين ريخت و مقداري در كف دست باقي گذارد و فرمود : اين معني قوام است . لئالي ص 611 ✳️صله رحم 📗از قرآن و سیره اهل بیت درس بگیریم 🍃صله رحم تا اين حدّ! 👈صفوان جمال گويد : ميان امام صادق (ع) و عبداللّه بن حسن، سخنى در گرفت تا به جنجال كشيد به طورى كه مردم اجتماع كردند، امام با عبداللّه با اين وضع از هم جدا شدند. صبح بعد دنبال كارى بيرون رفتم، ناگاه امام صادق (ع) را در خانه عبداللّه بن حسن ديدم كه مى فرمايد : اى كنيز! به عبداللّه بگو بيايد، او بيرون آمد و گفت : يا اباعبد اللّه چرا بامداد زود به اينجا آمده اى ؟. امام صادق (ع) فرمود : من ديشب آيه اى از قرآن تلاوت كردم كه مرا پريشان كرد. عبداللّه گفت : كدام آيه ؟ امام صادق (ع) فرمود : اين آيه (21 سوره رعد) را كه مى فرمايد : والذين يصلون ما امراللّه به ان وصل و يخشون ربهم و يخافون سوء الحساب. : صاحبان انديشه، كسانى هستند كه پيوندهائى را كه خداوند به آن امر كرده است، برقرار مى دارند و از پروردگارشان مى ترسند و از بدى حساب روز قيامت، بيم دارند. عبداللّه گفت : راست گفتى، گويا من اين آيه را هرگز در كتاب خدا نخوانده بودم، سپس عبداللّه با امام صادق (ع) دست به گردن هم انداختند و گريه كردند. به اين ترتيب مى بينيم اين حديث حاكى است كه صله رحم و نبريدن از خويشاوند - اگر چه خويشان در حد گمراهى و فسق باشند - لازم است . تا آن جا كه طبق حديث ديگر، شخصى به امام صادق (ع) عرض كرد : پسر عموئى دارم كه هر چه به او مى پيوندم او را با من قطع رابطه مى كند، تا اين كه تصميم گرفتم، من هم از او ببرم، امام (ع) فرمود : اگر تو رعايت پيوند را بكنى خداوند بين شما پيوند ايجاد خواهد كرد، وگرنه خداوند از هر دو شما ببرد. https://eitaa.com/jadiddddd

✳️مرگ در بدترين حال شخصى در محضر امام صادق (ع) عرض كرد : پدر و مادرم فدايت باد! همسايگان من كنيزانى دارند كه مى خوانند و مى نوازند. گاهى به محل قضاى حاجت مى روم براى اين كه خوانندگى و نوازندگى آنان را بيشتر بشنوم نشستن خود را طولانى تر مى كنم. حضرت فرمود : اين كار را نكن ! نشستن خود را طول مده و از شنيدن خوانندگى و نوازندگى بپرهيز! آن مرد گفت : - به خدا سوگند! من به خاطر شنيدن آواز آنان به آن جا نمى روم، بلكه گاهى كه به آن محل مى روم صدايشان بى اختيار به گوشم مى رسد. امام صادق (ع) فرمود : مگر نشنيده اى كه خداوند مى فرمايد : ان السمع و البصر و الفوائد كل اولئك كان عنه مسئولا، گوش و چشم و دل ها همه مسؤولند. آن مرد گفت : آرى ! به خدا سوگند! مثل اين است كه تا كنون اين آيه را نه از قرآن و نه از عرب و نه از عجم نشنيده بودم. از حالا اين كار را ترك مى كنم و از خداوند در خواست دارم كه مرا ببخشد و از من درگذرد. امام صادق (ع) به او فرمود : برخيز ! غسل توبه كن و تا مى توانى نماز بخوان ! چون به كار بسيار بدى معصيت بزرگى- عادت كرده اى كه اگر در اين حال بميرى در بدترين حالت از دنيا رفته اى و مسؤوليت بزرگى خواهى داشت. اينك به پيشگاه خداوند توبه كن و از درگاه او بخواه تا توبه ات را از كارهاى زشتى كه مرتكب شده اى بپذيرد. https://eitaa.com/jadiddddd

🔰معرفی امام صادق (ع) 👈يادی داشته باشيم از زندگانی ششمین اختر تابناک امامت و ولایت، صادق آل محمد (ع) پاسدار بزرگ اسلام و شیخ ‏الائمه، که در حدود شصت و پنج سال عمر با برکت خود را در شرایطی که امویان و عباسیان سرگرم زد و خورد با یکدیگر ‏بودند، صرف احیای دین و تربیت هزاران شاگرد در علوم و فنون مختلف نمود و بدین گونه، اسلام را از غربت و انزوا نجات ‏بخشید . ✅فضائل امام صادق (ع) 1️⃣ - بخش علمی امام صادق (ع) ✳️جامعيت در علوم از ویژگی های امام صادق، جامعیت در علوم مختلف بود حضرت با تأسیس دانشگاه چهار هزار نفری در رشته های مختلف، ‏متخصصین بسیاری در رشته های کلام، فقه، حدیث، طب، شیمی و . . . تربیت کرد .‏ و بدین گونه در تمام رشته ها و قشرها نفوذ داشت و بزرگان علم و دانش، خود را شاگرد او به حساب می آوردند .‏ حضرت پاسخ سؤال ها را طبق اقوال مختلف بیان کردند برای درک عظمت گوشه ای از دانشگاه بی همتای اسلامی، کافی است گفته شود که اصول چهارصدگانه حدیث و معارف ‏اسلامی اسلامی که تنها منبع اصلی و اصیل کتاب های معتبر چهارگانه «کافی شیخ کلینی، من لایحضره الفقیه صدوق و تهذیب و استبصار ‏شیخ طوسی » محصول مستقیم شاگردان با کفایت امام صادق (ع) بوده است کافی است. در مکتب تربیتی امام شاگردان برجسته ای ‏هم چون «ابان بن تغلب » ، «محمد بن مسلم » و «زرارة ابن اعین » پرورش یافته اند که هزاران روایت از امام صادق نقل ‏کرده اند . در دیگر رشته های علوم و فنون و معارف نیز شاگردانی چون «جابر ابن حیان ثقفی » و «هشام ابن حکم » تربیت ‏یافته اند که هر دو از پایه گذاران علم شیمی و علم کلام به شمار می روند، و نیز از شاگردان نامدار دیگر، «ابوحنیفه قاضی ‏سکونی» و «قاضی ابوالبختری» را می توان نام برد. 📚زندگانی امام جعفر صادق، بخشایشی، ص 19 .‏ 👈‏«ابوحنیفه » پیشوای اهل سنت می گوید: من فقیرتر از امام صادق (ع) کسی را ندیده ام . روزی طبق سفارش «منصور دوانیقی ‏‏» چهل مساله مهم فقهی را آماده کرده بودم تا در جلسه ای با حضور شخص خلیفه مطرح کنم . هنگامی که در محضر خلیفه با ‏امام روبرو شدم و سؤال ها را مطرح کردم حضرت آن چنان پاسخ ها را طبق اقوال مختلف بیان کردند و به هر چهل مساله آن ‏چنان پاسخ دادند که همگان اعتراف کردند که او دانشمندترین مردم و آگاه ترین آنان بر موارد اختلاف آراء مردم می باشد . - مناقب ابن حلیفه، ج 1، ص 173، تذکرة الحفاظ، ج 1، ص 157، دور نمایی از زندگانی امام جعفر صادق، عقیقی بخشایشی ‏‏.‏ ‏«حسن بن علی وشاء» که از شخصیت های بزرگ شیعه به شمار می رود می گوید: من فقط در مسجد کوفه نهصد نفر از اساتید ‏بزرگ و تربیت یافتگان مکتب امام صادق (ع) را درک کردم که هر یک حوزه درسی تشکیل داده و آنچه را که از مکتب ‏حضرت فراگرفته بودند، برای شاگردان خود بازگو می کردند . - رجال نجاشی ، ص 40: «لقد ادرکت فی هذا المسجد تسعماة شیخ کل یقول حدثنی جعفر بن محمد» .‏ برای درک عظمت گوشه ای از دانشگاه بی همتای اسلامی، کافی است گفته شود که اصول چهارصدگانه حدیث و معارف ‏اسلامی که تنها منبع اصلی و اصیل کتاب های معتبر چهارگانه «کافی شیخ کلینی، من لایحضره الفقیه صدوق و تهذیب و استبصار ‏شیخ طوسی » محصول مستقیم شاگردان با کفایت امام صادق (ع) بوده است . آری، در مکتب تربیتی امام شاگردان برجسته ای ‏هم چون «ابان بن تغلب » ، «محمد بن مسلم » و «زرارة ابن اعین » پرورش یافته اند که هزاران روایت از امام صادق نقل ‏کرده اند . در دیگر رشته های علوم و فنون و معارف نیز شاگردانی چون «جابر ابن حیان ثقفی » و «هشام ابن حکم » تربیت ‏یافته اند که هر دو از پایه گذاران علم شیمی و علم کلام به شمار می روند، و نیز از شاگردان نامدار دیگر، «ابوحنیفه قاضی ‏سکونی » و «قاضی ابوالبختری» را می توان نام برد. ‏ زندگانی امام جعفر صادق، بخشایشی، ص 19 .‏ ✳️استفاده از موقعیت ها امام صادق (ع) در سال های آخر حکومت امویان و اوایل حکومت عباسیان، با استفاده از درگیری بنی امیه و بنی عباس و ‏مشغولیت آنان به مسایل خود که موجب تخفیف خفقان شده بود، نهضت علمی و مذهبی خود را گسترش داده و عملا مدینه را ‏حوزه درسی قرار دادند که در آن هزاران پژوهنده مشتاق، در رشته های گوناگون از محضر آن امام بهره می گرفتند .

✳️استفاده از موقعیت ها 👈امام صادق (ع) در سال های آخر حکومت امویان و اوایل حکومت عباسیان، با استفاده از درگیری بنی امیه و بنی عباس و ‏مشغولیت آنان به مسایل خود که موجب تخفیف خفقان شده بود، نهضت علمی و مذهبی خود را گسترش داده و عملا مدینه را ‏حوزه درسی قرار دادند که در آن هزاران پژوهنده مشتاق، در رشته های گوناگون از محضر آن امام بهره می گرفتند . شهرت ‏علمی امام در بلاد اسلامی آن چنان چشمگیر و زبانزد خاص و عام بود که از نقاط بسیار دور سرزمین های اسلامی برای کسب ‏فیض به مدینه و حوزه درس او می آمدند و از دریای بی کران علوم الهی او بهره می بردند . حتی بسیاری از متفکران غیر ‏مسلمان نیز برای مذاکره علمی با امام به خدمتش می رسیدند و حضرت به میزان سطح درک و علمشان پاسخ می گفتند; گاهی ‏سطح علمی سؤال کننده ایجاب می کرد که حضرت پاسخ علمی و فلسفی بدهد و گاهی پاسخ در حد ابطال دلیل خصم بودن و ‏گاهی ساده تر از آن .‏ بدین گونه، حضرت با نهضت علمی خود افق معارف اسلامی را چنان گسترش داد که دیگر توطئه های دشمنان نتوانست جلوی ‏فوران انوار معرفت را بگیرد . این زمینه سازی ها بود که یک نسل بعد هنگامی که هشتمین پیشوا و امام وقتی به نیشابور وارد ‏شد، هزاران هزار عاشق مشتاق با تمام وجود به استقبال آن حضرت شتافتند تا قطره ای از دریای معارف اهل بیت را فراگیرند . ‏ در حالی که در زمان امام زین العابدین (ع) و ائمه دیگر، چنین شرایطی فراهم نبود .‏ ✳️مناظره و بحث آزاد 👈یکی از شیوه های تبلیغی ائمه معصومین - علیهم السلام - مناظره با سران مذاهب و ادیان و ملحدان و شبهه افکنان بود این شیوه ‏در زندگی امام صادق (ع) رنگ و لعاب بیشتری داشت . حضرت با ارباب دانش های گوناگون، چون: پزشکان، فقیهان، ‏منجمان، متکلمان، صوفیان و . . . به بحث و مناظره می پرداخت که کیفیت اغلب آنها در منابع اسلامی ثبت و ضبط شده است . ‏مناظرات حضرت با چهره هایی همچون «ابن ابی العوجا» ، «ابن مقفع » ، «ابوشاکر ایمانی » «سفیان ثوری » ، «ابوحنیفه » ‏، «عمروبن عبید» و «واصل بن عطا» که هر دو از سران معتزله بودند، معروف و مشهور است . - صفحاتی از زندگانی امام جعفر صادق ، محمد حسین مظفر، نشر قلم، ص 281، بیست گفتار شهید مطهری، ص 157 .‏ ‏2️⃣ – بخش سيره عملی امام صادق (ع) ✅برخورد عملی انسان بیش از آنکه از گفتار متاثر گردد، از کردار تاثیر می پذیرد; بویژه کرداری که از ایمان برخیزد و سخنی که از قلب ‏سرچشمه گیرد .‏ سخن خیزد گر از اعماق جانی به فریاد آورد جان جهانی سخن کز دل برآید آتش است آن که می سوزد تو را تا پرده جان حضرت آن چه را که می خواست به دیگران بیاموزد عمل می آموخت . بر هیچ معروفی امر نمی کرد، جز آنکه خود بیشتر و ‏پیشتر از دیگران بدان عملی می کرد و از هیچ منکری نهی نمی کردند; جز آن که خود همیشه از آن اجتناب می نمودند .‏ ‏«مالک بن انس » می گوید: اغلب اوقاتی که بر امام صادق (ع) وارد می شدم، او را در یکی از سه حال می دیدم: نماز، روزه، ‏قرائت قرآن . - میزان الحکمه، ج 1، ص 255 .‏ و به یارانش نیز می فرمود: «کونوا دعاة للناس بغیر السنتکم » - بحارالانوار، ج 70، ص 303 .‏ مردم را به غیر زبانتان به نیکی فراخوانید .‏ یکی از بستگان امام صادق (ع) از آن حضرت بدگویی کرده بود .‏ وقتی به آن حضرت خبر رسید . بدون آن که عکس العمل شدیدی از خود نشان دهند، با آرامش برخاستند و وضو گرفتند و ‏مشغول نماز شدند . یکی از حاضران به نام «حماد لحام » می گوید: من گمان کردم حضرت می خواهد آن شخص را نفرین ‏کند، ولی برخلاف تصور خود دیدم آن بزرگوار بعد از نماز چنین دعا کرد: خدایا من حقم را به او بخشیدم . تو از من ‏بزرگوارتر و سخی تری او را به من ببخش و کیفر مکن! - انوارالبهیه، ص 194 .‏ مردی با یکی از بستگانش بر سر میراثی اختلاف داشت و کارشان به دعوا و جدال کشید . «مفضل » که یکی از یاران امام ‏صادق (ع) است و از آن جا می گذشت، متوجه درگیری آن دو شد، آنها را خانه خود برد و با چهارصد درهم میان آن دو ‏مصالحه برقرار کرد و درهم ها را هم خودش پرداخت و اختلاف حل شد .‏ آن گاه مفضل به آنان گفت: بدانید پولی که برای حل اختلاف پرداختم، از آن خودم نبود . و از اموال امام صادق (ع) بود، زیرا ‏حضرت به من فرمان داده اند که هر جا دو نفر از شیعیان ما اختلافی داشتند، از مال آن بزرگوار آنان را صلح دهم . - کافی، ج 2، ص 209، بحارالانوار، ج 47، ص 58 .‏