رابطه با غیرمسلمانان در کشورهای غیراسلامی پرسش 860: مسلمانانی که در کشورهای غیراسلامی زندگی می‌کنند، به هر صورتی که باشد، به خاطر شرایط زندگی خاصی که دارند و در ارتباط با شهروندان آن کشورها هستند و همسایگی، همکار شغلی، همکلاس بودن و... از جمله موارد این ارتباط است؛ آیا موضع مسلمانان در این ارتباطات باید بر مبنای تقابل و دوری باشد یا تعامل؟ پاسخ: تعامل و نزدیکی با یکدیگر باشد؛ زیرا منطق اسلام بر پایه احترام به حقوق طبیعی همه انسان‌ها استوار است و بدین جهت، آیین هر ملتی را که راهی به‌سوی خدا دارد، به رسمیّت می‌شناسد. اصولاً حفظ کرامت انسان یکی از اساسی‌ترین آموزه‌های اسلام است و در این باره در سوره إسراء در آیه 70 خداوند فرمود: {وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا}؛ ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم، و آن‌ها را در خشکی و دریا، (بر مرکب‌های راهوار) حمل کردیم، و از انواع روزی‌های پاکیزه به آنان روزی دادیم، و آن‌ها را بر بسیاری از موجوداتی که خلق کرده‌ایم، برتری بخشیدیم. ازاین‌رو هر گونه توهین به غیرمسلمان حتی آن‌ها که در حریم اسلامی زندگی نمی‌کنند، با لزوم حفظ کرامت او منافات دارد و باید در برخورد با آن‌ها بر اسا س اخلاق و اصول انسانی باشد. در این باره حضرت امیرالمؤمنین علی× در نامه تاریخی 53 نهج‌البلاغه خطاب به مالک اشتر نخعی که به عنوان نماینده او در مصر بود، او را به مهر‌ورزی سفارش می‌کند و از او می‌خواهد تا در این امر بین اقشار مختلف جامعه فرق نگذارد و در این باره فرمودند: «اشعر قلبك الرحمة للرعیة والمحبة لهم و اللطف بهم و لا تكونَنَّ علیهم سبُعا ضاریا تغتنم اكلهم، فانهم صنفان امّا اخ لك فی الدین وامّا نظیر لك فی الخلق»؛ ای مالک! مهربانی، خوش‌رفتاری و نیکویی با مردم را در قلب خود بپروارن و در رفتارت با مردم مانند حیوان درنده نباش که فرصت را برای دریدن آن‌ها غنیمت می‌شمرد؛ چرا که مردم دو گروهند: یا برادران دینی تو در اصل دین هستند یا براداران شما در اصل خلقت و آفرینش هستند. پرسش 861: آیا محبت مسلمانان نسبت به همه انسان‌ها، چه مسلمان و چه غیرمسلمان باید یکسان باشد یا خیر؟ پاسخ: اساس آن با مسلمانان و غیرمسلمانان فرق می‌کند؛ زیرا محبت با مسلمانان و پیروان مذاهب اسلامی بر اساس برادری و یگانگی و اصول اسلامی می‌باشد و باید شرایط آن به گونه کامل رعایت شود، ولی با غیرمسلمانان مانند یهودیان و مسیحیان و زرتشتیان و صابئین و غیر آن‌ها بر اساس اخلاق و اصول انسانی باید باشد. پرسش 862: آیا درباره پیروان ادیان مانند یهود و نصاری و صابئین و غیر آن‌ها آیه داریم یا خیر؟ پاسخ: بله داریم: خداوند در سوره بقره آیه 62 می‌فرماید: {إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالنَّصَارَى وَالصَّابِئِينَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ}؛ هر یک از مسلمانان و یهود و نصارا و صابئین (پیروان حضرت یحیی) که از روی حقیقت به خدا و روز قیامت ایمان آورد و نیکوکاری پیشه کند، البته آن‌ها از خدا پاداش نیک یابند و هیچ‌گاه بیمناک و اندوهگین نخواهند بود. پرسش 863: شنيده‌ایم که رسول خدا| اهل کتاب و غیر آن‌ها را مورد احترام و مهربانی و شفقت قرار می‌داد. آیا دلیلی بر این موضوع دارید یا خیر؟ پاسخ: بلی، مطالب بسیاری در کتاب «همبستگی بین ادیان و مذاهب اسلامی» در این باره بیان کرده‌ایم. رسول خدا به آنان احترام می‌کرد و زندگی مسالمت‌آمیزی با آن‌ها داشت. از بیمارانشان عیادت می‌کرد و به مسلمانان سفارش می‌فرمود چنان‌که آن‌ها توطئه‌ای علیه اسلام و مسلمین نکنند، با آن‌ها رفتار نیک داشته باشند. جابر بن عبدالله انصاری می‌گوید: روزی رسول خدا’ به احترام جنازه مردی یهودی از جای خود برخاست. عرض کردم: یا رسوالله! این جنازه مردی یهودی است، اما شما به آن احترام گذاشتید؟ فرمود: بلی، مگر او انسان نیست؟! انسانیت احترام دارد؛ چه مسلمان باشد، چه غیرمسلمان. پرسش 864: می‌گویند حضرت امیرالمؤمنین× اهل کتاب و غیر آن‌ها را مورد احترام و مهربانی و شفقت قرار می‌داد. آیا دلیلی بر این موضوع دارید یا خیر؟ پاسخ: بلی ایشان نیز اخلاق اسلامی را درمورد آنان رعایت می‌کرد و در این باره فرمود: «من آذاء ذمیاً فکانّما آذانی»؛ هر کس شخصی را که در پناه اسلام قرار دارد، بیازارد، گویا مرا آزار داده است.

همچنین به مالک اشتر سفارش آن‌ها را کرد و فرمود: «اشعر قلبك الرحمة للرعیة والمحبة لهم و اللطف بهم و لا تكونَنَّ علیهم سبُعا ضاریا تغتنم كلهم، فانهم صنفان امّا اخ لك فی الدین وامّا نظیر لك فی الخلق»؛‌ای مالک! مهربانی، خوش‌رفتاری و نیکویی با مردم را در قلب خود بپروارن و در رفتارت با مردم مانند حیوان درنده نباش که فرصت را برای دریدن آن‌ها غنیمت می‌شمرد؛ چرا که مردم دو گروهند: یا برادران دینی تو هستند در اصل دین، یا براداران شما هستند در اصل خلقت و آفرینش. پرسش 865: وظیفه عالمان واندیشمندان ادیان الهی در مورد همبستگی پیروان ادیان چیست؟ پاسخ: بر آن‌ها لازم است آگاهی لازم در مورد فرهنگ همبستگی و زندگی مسالمت‌آمیز و فواید آن‌‌را در میان مردم افزایش دهند و مانع از توطئه‌های دشمنان و سوء استفاده آنان بشوند و زمینه‌های زندگی مسالمت‌آمیز را تقویت و فراهم کنند. #فتاوا ایتا | بله | تلگرام | وبسایت

پرسش 866: منظور از همبستگی بین پیروان ادیان چیست؟ پاسخ: مقصود این نیست که پیروان ادیان از عقاید و باورهای خود دست بر دارند؛ بلکه مقصود این است که اولاً به عقاید یکدیگر احترام بگذارند و ثانیاً در مسیر اهداف و اصول مشترک که همان حفظ اصل دین الهی و اصول اخلاقی و رعایت حقوق انسانی می‌باشد، در کنار هم تلاش کنند. پرسش 867: موانع و عواملی که باعث جلوگیری از گفت‌وگو و زندگی مسالمت‌آمیز میان پیروان ادیان می‌شود را بیان فرمایید؟ پاسخ: 1. نخستین مانع، مسائل سیاسی است؛ زیرا سیاستمداران گفت‌وگو را مغایر با اهداف سیاسی خود می‌دانند و بدین دلیل همیشه در جهت اختلاف بین پیروان ادیان تلاش می‌کنند. 2. قدرت‌طلبی و خودمحوری بعضی سران ادیان، از دیگر موانع همبستگی است و ما این را امروز آشکارا در کشور‌های استعمارگر مشاهده می‌کنیم. 3. نداشتن شناخت کامل از همدیگر و نبود انجام فعالیت‌های مشترک که موجب تفرقه و تشدّد می‌شود. 4. گرایش‌های ناسیونالیستی، مانند قوم‌گرایی و نژاد‌پرستی که با اصل دین الهی سازش ندارد و موجب تفرقه بین پیروان ادیان می‌شود. پرسش 868: در روابط فرد و دولت اسلامی با افراد و کشورهای غیرمسلمان، اصل بر تقابل است یا تعامل؟ به بیان دیگر: در فقه روابط بین الملل یا حقوق بین الملل اسلامی، اصل اوّلی بر جنگ است یا صلح؟ پاسخ: اصل اوّلی صلح و زندگی مسالمت آمیز و آرامش است؛ مگر این‌که کشوری دیگر در صدد تجاوز به کشور اسلامی باشد. در این صورت باید کشور اسلامی از خود دفاع کند و زیر سلطه آن‌ها قرار نگیرد. پرسش 869: مذاکره مردم مسلمان با مردم غیرمسلمان یا مذاکره دولت‌های اسلامی با غیردولت اسلامی چه حکمی دارد؟ پاسخ: برای مذاکره با آن‌ها بر اساس مصالح و منافع اسلامی مانعی وجود ندارد؛ درصورتی‌که مذاکره‌کنندگان شرایط لازم و آگاهی کامل را در مسائل سیاسی و غیر آن‌ها داشته باشند. پرسش 870: دوستی با غیرمسلمانان و رفت آمد با آنان در فرضی که اثرات منفی در اعتقاد و دینداری فرد مسلمان ایجاد نمی‌کند، چه حکمی دارد؟ پاسخ: مانعی ندارد. پرسش 871: آنچه در اخلاق اسلامی در زمینه حقوق همسایه مطرح است، آیا اختصاص به همسایه مسلمان دارد یا شامل همسایه غیرمسلمان نیز می‌شود؟ پاسخ: شامل همه می‌شود. پرسش 872: تبریک گفتن و شادباش عید به غیرمسلمانان و شرکت در جشن‌ها و در اعیادی مثل کریسمس در فرضی که میزبان رعایت احکام و آداب اسلامی را می‌کند و اثرات منفی در اعتقاد و دینداری فرد مسلمان ایجاد نمی‌کند، چه حکمی دارد؟ پاسخ: رعایت موازین آن‌ها بسیار بجاست؛ مگر این‌که منافی با موازین اسلامی باشد؛ چنان‌که در تاریخ هم آمده است اسلام هیچ‌گاه به‌دنبال از بین بردن مکاتب و ادیان غیراسلامی که منافات و درگیری با مسلمانان نداشتند، نبوده است وحتی رعایت حقوق پیروان آن‌ها را در جوامع اسلامی لازم شمرده است؛ چنان‌که محققان و دانشوران اسلامی و غیر‌اسلامی درباره این موضوع تحقیقات و تألیفات بسیاری انجام داده‌اند. پرسش 873: تسلیت گفتن به باز‌ماندگان غیرمسلمانان یا مسلمان از میت غیرمسلمان و شرکت در مراسم تشییع یا خاک‌سپاری آنها چه حکمی دارد؟ پاسخ: بسیار خوب است و از نظر شرع مانعی وجود ندارد. در این مورد جابر بن عبدالله انصاری می‌گوید: روزی رسول خدا’ به احترام جنازه مردی یهودی از جای خود برخاستند. عرض کردم یا رسوالله! این جنازه مردی یهودی است که شما به آن احترام گذاشتید! فرمود: بلی، مگر او انسان نیست؟! انسانیت احترام دارد؛ چه مسلمان باشد چه غیرمسلمان. پرسش 874: مسلمان به چه کسی اطلاق می‌شود؟ پاسخ: مسلمان به کسی گفته می‌شود که شهادتین را بر زبان جاری کند و معتقد به آن باشد. پرسش 875: مؤمن به چه کسی اطلاق می‌شود؟ پاسخ: مؤمن به کسی گفته می‌شود که شهادتین را گفته و بر طبق احکام الهی در قرآن و احادیث رسول و اوصیای او عمل می‌کند. پس مؤمن هم شهادتین را گفته و هم بر طبق آن عمل می‌کند؛ ولی مسلم به کسی اطلاق می‌شود که فقط شهادتین را گفته، ولی بر طبق کتاب خدا و وسنت رسول او عمل نمی‌کند. بنابراین بین مؤمن و مسلم از نسب اربعه، عموم وخصوص مطلق است؛ زیرا هر مؤمنی مسلم است، ولی هر مسلمی، مؤمن نیست. #مناسبت ایتا | بله | تلگرام | وبسایت

میلاد باسعادت مولای متقیان حضرت امام علی علیه‌السلام تبریک و تهنیت باد #مناسبت ایتا | بله | تلگرام | وبسایت

میلاد باسعادت مولای متقیان حضرت امام علی علیه‌السلام تبریک و تهنیت باد #مناسبت ایتا | بله | تلگرام | وبسایت

رعایت قوانین کشورهای غیرمسلمان پرسش 876: رجوع به نهادهای قضایی و قاضی غیرمسلمان برای مسلمانانی که در کشورهای غیراسلامی زندگی می‌کنند، چه حکمی دارد؟ شایان توجه است که مراجعه به این نهادها گاهی در مسائل اقتصادی است و گاهی در احوال شخصیه، مثل موارد ازدواج، طلاق، ارث و وصیت. اگر این مراجعه در زمینه داد‌خواهی در موارد جرم و جنحه باشد، چه حکمی دارد؟ پاسخ: در مسائل اقتصادی و رعایت قوانین و مقررات آن کشور مانعی ندارد؛ مگر آن‌که منافی با موازین اسلامی باشد؛ ولی در مسائل و احوال شخصیه مثل ازدواج و طلاق و ارث و وصیت و مانند اینها اگر می‌تواند، باید به موازین اسلامی عمل کند و اگر نمی‌تواند، امر در این صورت مشکل است؛ زیرا مسلمان از کافر ارث می‌برد، ولی کافر از مسلمان ارث نمی‌برد. مرد مسلمان جایز است با زن اهل کتاب مانند مسیحی و یهودی و زرتشتی ازدواج کند، ولی مرد کافر اگر‌چه از اهل کتاب باشد، جایز نیست با مسلمان ازدواج کند و ازدواج او با زن مسلمان باطل است. همچنین شخص غیرمسلمان شرعاً نمی‌تواند در وصیت وصیّ برای مسلمان شود. پرسش 877: مراجعه به نهادهای قضایی غیراسلامی در کشورهایی که در احوال شخصیه، ملاک را قواعد مذهبی و دینی افراد قرار داده و بر اساس آن حکم می‌کنند، چه حکمی دارد؟ پاسخ: مانعی ندارد. پرسش 878: مراجعه به نهادهای قضایی در کشورهای غیرمسلمان در مواردی که قاضی زن، قضاوت دادگاه را بر عهده دارد، به چه صورت است؟ در فرض قاضی تحکیم نبودن قاضی، حکم مسئله به چه صورت است؟ پاسخ قسمت اوّل پرسش: با توجه به قوانین آن کشور اشکال ندارد. پاسخ قسمت دوّم پرسش: باید در این مسئله تابع مقرّرات آن کشور بود؛ درصورتی‌که خلاف موازین اسلامی نباشد. پرسش 879: مشارکت فرد مسلمان در نهادهای مردم‌نهاد غیرمسلمان، مثل انجمن‌های علمی، تفریحی یا انجمن‌هایی با اهداف اجتماعی چه حکمی دارد؟ پاسخ: فی‌نفسه اشکال ندارد. پرسش 880: همکاری با انجمن‌های خیریه غیراسلامی چه حکمی دارد؟ پاسخ: اشکال ندارد. پرسش 881: مشارکت سیاسی زنان در کشورهای غیراسلامی چه حکمی دارد؟ گذشته از حکم مشارکت سیاسی در کشورهای غیراسلامی، به‌طور مشخص آیا جنسیت در جواز یا حرمت مشارکت سیاسی مؤثر است؟ پاسخ: پاسخ قسمت اوّل پرسش: فی‌نفسه اشکال ندارد. پاسخ قسمت دوّم پرسش: مانعی ندارد. مهاجرت و تابعیت پرسش 882: حکم مهاجرت به کشورهای غیراسلامی، با توجه به این‌که در این کشورها حفظ دین و پایبندی به آن، نسبت به کشورهای اسلامی مشکل‌تر است چیست؟ پاسخ: اگر اداره زندگی او در رفتن به کشورهای غیراسلامی تأثیر داشته باشد و بتواند دین خود را حفظ کند، مانعی ندارد. پرسش 883: کسی که در کشورهای غیراسلامی زندگی می‌کرده و مسلمان شده، آیا ضروری است که به یکی از کشورهای اسلامی مهاجرت کند؟ پاسخ: خیر. پرسش 884: با توجه به این‌که کشورهای غیراسلامی، از حیث حکومت و حاکمیت، شرایط اجتماعی و اهتمام به آزادی‌های دینی و عقیدتی متفاوت هستند و در مواردی حتی در مقایسه با برخی از کشورهای به ظاهر اسلامی، زندگی دیندارانه در آن کشورها آسان‌تر است، وجود چنین مؤلفه‌هایی یا نبود آنها چه ربط و نسبتی با مهاجرت به آن کشورها یا هجرت از آن کشورها دارد؟ پاسخ: درصورتی‌که بتواند دین و شرایط آن‌‌را حفظ کند، مانعی ندارد. پرسش 885: فرد مسلمانی که برای تحصیل در برخی رشته‌ها و علوم که دانش و امکانات آن در کشورش یا در یکی از کشورهای اسلامی نیست به کشورهای غیر مسلمان هجرت می‌کند و زندگی دیندارانه در این کشور برای او مشکل است و از طرفی تکمیل تحصیلاتش در این رشته باعث می‌شود که پس از بازگشت به دارالاسلام به جامعه اسلامی و مسلمانان خدمت کند، وظیفه این فرد در حال حاضر چیست؟ پاسخ: درصورتی‌که رفتن او به آن کشورها به دین و ایمانش لطمه وارد کند، اشکال دارد. درصورت نیاز به مطالعه درباره موضوع رفتن دانشجو به خارج از کشور غیرمسلمان به جلد 3 کتاب توضیح المسائل (ص 411) مراجعه کنید. پرسش 886: کسب تابعیت دولت‌های غیراسلامی با توجه به این‌که تابعیت باعث ایجاد حقوق و تکالیفی خاص می‌شود، چه حکمی دارد؟ پاسخ: در فرض سؤال، رعایت قوانینی که بر‌خلاف موازین دین اسلامی نباشد، اشکال ندارد. پرسش 887: با توجه به این‌که پناهندگی، نوعی از تابعیت است که به دلایل مختلف از جمله اجتماعی، سیاسی و اقتصادی صورت می‌گیرد، پناهنده شدن به کشورها یا حکومت‌های غیراسلامی چه حکمی دارد؟ پاسخ: درصورتی‌که به دین و مذهب او لطمه‌ای وارد نشود، اشکال ندارد. #فتاوا ایتا | بله | تلگرام | وبسایت

پرسش 888: آیا کسانی که تابعیت اصلی دولت‌های غیراسلامی را دارند، لازم است برای تغییر تابعیت از آن دولت‌ها به یکی از دولت‌های اسلامی اقدام کنند؟ برای مثال آیا ضروری است که یک آمریکاییِ مسلمان، تابعیت خود را به یکی از دولت‌های مسلمان تغییر دهد؟ پاسخ: فی‌نفسه مانعی ندارد. پرسش 889: مسلمانی که تابعیت اصلی آمریکایی را دارد، یعنی آمریکایی بوده و هست، آیا باید خود را آمریکایی مسلمان بداند، یا مسلمان آمریکایی؟ به بیان دیگر: این فرد مسلمان باید چه نگاهی به ملیّت خود داشته باشد؟ آیا ملیّتش در درجه اوّل اهمیّت است یا دین و مسلکش؟ در هنگام تعارض و تزاحمِ تکالیفی که هر کدام از دین و ملیّت برای او ایجاد می‌کند، وظیفه‌اش چیست؟ پاسخ: دین و مسلک او اولویت دارد؛ مگر درصورتی‌که ضرر زیاد مادی یا معنوی بر او وارد شود. درصورت نیاز به مطالعه در خصوص موضوعات: رعایت قوانین در کشورهای غیراسلامی، پناهندگی در بلاد غیراسلامی، کار در فروشگاه‌های غیرمسلمان و وطن قرار دادن کشور غیراسلامی به جلد 8 کتاب توضیح المسائل (ص 206 _ ص208) مراجعه نمایید. همکاری با نهادها و ارتش کشورهای غیرمسلمان پرسش 890: مشارکت در ارتش دولت‌های غیراسلامی برای فرد مسلمان چه حکمی دارد؟ توضیح این‌که مشارکت در ارتش دولت‌های غیراسلامی گاهی اجباری است و گاه اختیاری؛ گاه استخدام دائم است و گاه موقت، حکم مسئله در صورت‌های پیش‌گفته چیست؟ پاسخ: درصورتی‌که بر‌خلاف مصلحت اسلام نباشد، اشکال ندارد. پرسش 891: اگر فرد مسلمانی از نظر شرایط شغلی و اقتصادی چاره‌ای جز خدمت و استخدام در ارتش دولت‌های غیراسلامی نداشته باشد، مشارکت این شخص در ارتش این دولت‌ها با شرایطش چه حکمی دارد؟ پاسخ: درصورتی‌که بر‌خلاف مصلحت مسلمان‌ها نباشد، اشکال ندارد. پرسش 892: فرد مسلمانی که به عنوان نیروی نظامی در ارتش کشور‌های غیراسلامی خدمت می‌کند، در شرایط جنگِ ارتش غیرمسلمان با کشور مسلمانِ دیگر چه وظیفه‌ای دارد؟ با توجه به این‌که این فرد نیروی نظامی است، اگر از حیث مقررات و ضوابط نتواند از شرکت در جنگ سرپیچی کند، چه وظیفه‌ای دارد؟ پاسخ: در فرض مذکور باید استعفا دهد و با آن‌ها علیه مسلمانان همکاری نکند. پرسش 893: فرد مسلمانی که به عنوان نیروی نظامی در ارتش کشور‌های غیراسلامی خدمت می‌کند درشرایط جنگ ارتش غیرمسلمان با کشور غیرمسلمان چه این جنگ مصلحتی برای مسلمانان داشته باشد و چه نداشته باشد یا به ضرر مسلمین باشد، حکم مسئله چیست؟ پاسخ: درصورتی که زندگی او منوط به استخدام درآن ارتش است و برای اسلام هم دارای مصلحت باشد، استخدام او مانعی ندارد؛ امّا اگر مصلحت نداشته باشد یا دارای ضرر برای مسلمانان باشد، محل اشکال است. پرسش 894: شرکت فرد مسلمانی که نیروی نظامی کشور غیراسلامی است، در جنگ علیه کشوری که مردمش مسلمان، ولی حاکم آن فردی دیکتاتور و بی‌اعتنا به اسلام و موجب رنج و زجر آن مردم را فراهم آورده، چه حکمی دارد؟ پاسخ: شرکت وی در آن نیروی نظامی دارای اشکال است. پرسش 895: فعالیت در ادارات سیاسی دولت‌های غیراسلامی چه حکمی دارد؟ درصورتی‌که فرد از نظر شرایط شغلی و اقتصادی چاره‌ای جز از این فعالیت نداشته باشد، حکم مسئله چیست؟ پاسخ: در صورتی که برای اسلام و مسلمان‌ها ضرری نداشته باشد، منعی نیست. پرسش 896: فرد مسلمانی که در کشوری غیراسلامی زندگی می‌کند و به دلیل تحصیل در رشته مدیریت و علوم سیاسی، پیشرفت و ارتقای موقعیتش بسته به تصدی مشاغل سیاسی و دولتی در آن کشور است، چه وظیفه‌ای دارد؟ آیا مشارکت و اشتغال در ادارات سیاسی آن دولت‌ها برایش جایز است؟ پاسخ: جایز است؛ درصورتی‌که رعایت مصالح اسلام و مسلمین در آن رعایت شده باشد. #فتاوا ایتا | بله | تلگرام | وبسایت

شرکت در انتخابات کشور غیرمسلمان پرسش 897: مشارکت فرد مسلمان در انتخابات کشوری‌های غیراسلامی چه به عنوان رأی دادن و چه به عنوان کاندیدا چه حکمی دارد؟ پاسخ: اگر فی‌نفسه ضرر برای او و سایر مسلمانان نداشته باشد، اشکالی ندارد. پرسش 898: رأی دادن فرد مسلمان در کشوری غیراسلامی به کاندیدا یا جبهه سیاسی غیرمسلمان با وجود کاندیدای مسلمان چه حکمی دارد؟ در فرض پیش‌گفته اگر محرز باشد که فرد مسلمان صلاحیت و کارایی لازم را برای تصدی آن جایگاه سیاسی ندارد، حکم مسئله چیست؟ پاسخ: اگر فی‌نفسه رأی دادن به کاندیدای غیرمسلمان که دارای صلاحیت است، ضرری به مسلمانان نداشته باشد، مانعی ندارد. پرسش 899: حکم حمایت از نامزدهای سیاسی کمونیست یا ملحد چیست؟ پاسخ: جایز نیست. پرسش 900: از آن‌جا که در برخی از کشورها مرسوم است احزاب و گروه‌های سیاسی در جریان انتخابات و فعالیت‌های سیاسی با هم هم‌پیمان شده و یک جبهه سیاسی تشکیل می‌دهند، آیا رواست که یک حزب و شخص مسلمان با آن احزاب هم‌پیمان شود؟ در فرض پیش‌گفته اگر گروه‌های رقیب مسلمان باشند یا احزاب مسلمانی در آن گروه‌ها باشند، حکم مسئله چیست؟ پاسخ: در همه موارد باید مصلحت اسلام و مسلمین در نظر گرفته شود. در غیر این صورت محل اشکال است. کمک به اقلیت‌های مسلمان در کشورهای غیرمسلمان پرسش 901: مسلمانانی که در دارالاسلام زندگی می‌کنند، چه وظایفی در برابر اقلیت‌های مسلمانی که در کشورهای غیراسلامی زندگی می‌کنند دارند؟ پاسخ: کمک به مسلمانانی که در کشورهای غیراسلامی زندگی می‌کنند و در اقلیت قرار دارند، از هر نظر مورد پسند است و اشکالی ندارد. پرسش 902: آیا یاری اقلیت‌های مسلمان و دفاع نظامی از آنان در زمان جنگ علیه آنان از طرف مسلمانان و دولت‌های کشورهای اسلامی با توجه به نظم بین‌المللی که امروزه حاکم است، ضروری است؟ به چه صورتی؟ آیا ورود با نیروی نظامی به جبهه‌های در‌گیری هم رواست؟ پاسخ: یاری کردن به آنان درصورتی‌که باعث مفسده و خلاف مصلحت نظام کشور کمک‌کننده نباشد، اشکالی ندارد. پرسش‌هایی پیرامون مذاهب اسلامی پرسش 903: لطفا معنای لغوی و اصطلاحی «مذهب» را بیان فرمایید. پاسخ: معنای لغوی مذهب اگر از ریشه «ذَهَبَ» به معنای محل رفتن گرفته شده باشد، اسم مکان می‌باشد و به معنای محل رفتن می‌آید، و اگر از «ذَهَبَ» به معنای «گرایش یافتن به نظریه‌ای» باشد در این صورت مذهب مصدر میمی می‌باشد و به معنای عقیده، اعتقاد و آیین خواهد بود. اما مذهب در اصطلاح به یکی از شعبه‌های دینی یا مذهبی گفته می‌شود. چه در مسائل اعتقادی باشد، چه در طریق سیر و سلوک و چه در روش عملی به احکام شرعی باشد؛ مانند: مذهب جعفری، مذهب حنفی، مالکی، شافعی، و حنبلی و اباضیه و غیر اینها از مذاهب دیگر که بعضی از عالمان لغت و اهل مذهب به آن اشاره کرده‌اند. پرسش 904: حضرت‌عالی نسبت به چند مذهب از مذاهب اسلامی آگاهی دارید؟ پاسخ: 22 مذهب و آن‌ها عبارتند از: امامیه، حنفیه، مالکیه، شافعیه، حنبلیه، زیدیه، اباضیه، ظاهریه، اوزاعیه، ثوریه، لیثیه، راهویه، نخعیه، تمیمیه، طبریه، جُبرّیه، ابوثور کلبی، شُبرمیه، ابن‌ابی‌لیلا، زُهریّه، ابن‌عُیینه، جُریحیه. پرسش 905: در اسلام چند مذهب در طول تاریخ به وجود آمده است؟ پاسخ: حدود 138 مذهب. پرسش 906: این مذاهب اسلامی از چه زمانی پدید آمدند؟ پاسخ: پس از رحلت رسول خدا’ در زمان صحابه، تا حدود صد سال اسمی از مذاهب در میان نبوده است. در زمان تابعین که پس از زمان صحابه به وجود آمد و حدود نیم قرن ادامه داشت نیز اسمی از این مذاهب شنیده نمی‌شد و همین‌طور در زمان تابعینِ تابعین که حدود چهل سال ادامه داشت نیز نامی از مذاهب در میان نبود. در اواخر قرن دوم این مذاهب به تدریج به وجود آمد و حتی از مذهب ابوحنیفه که در نیمه قرن دوم درگذشت، نامی از مذاهب در بین نبوده است. البته آراء و نظرات مختلفی وجود داشت، ولی نه در دایره وسیع به‌عنوان مذهب و مکتب خاص. بعدها شاگردان ابوحنیفه مانند: ابوالحسن محمد بن الحسن الشیبانی و ابویوسف یعقوب بن ابراهیم و غیر این دو، آراء و فتاوا‌ی او را بیان کردند و به عنوان مذهب او، رواج دادند. بدین ترتیب مذاهب دیگر نیز به و سیله طرفداران‌شان در اواخر قرن دوّم به تدریج به وجود آمد و مطرح شد. #فتاوا ایتا | بله | تلگرام | وبسایت

پرسش 907: از چه زمانی مذاهب اهل سنت به بعضی از آن‌ها منحصر شد؟ پاسخ: در اوایل قرن سوّم هجری، برخی از مذاهب اهل سنت توسط بعضی از حاکمان در جامعه بیشتر معروف شدند که از جمله آن‌ها مذهب حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی و ظاهری اصفهانی و بصری وثوری بودند. این در میان اهل سنت ادامه داشت تا این‌که در قرن ششم هجری پادشاه مصر (ظاهرشاه و بعضی از حاکمان اسلامی) رسمی نبودن همه مذاهب غیر از چهار مذهب از مذاهب معروف، یعنی: حنفی و مالکی و شافعی و حنبلی را اعلام کرد و از آن تاریخ برادران اهل سنت به تقلید از این چهار مذهب روی آوردند. در این زمان، باب اجتهاد نیز در مقام استنباط احکام شرعی از راه منابع معتبر شرعی بسته شد؛ ولی بسیاری از محققین آن‌ها بسته شدن باب اجتهاد را نپذیرفتند؛ بلکه معتقد بودند به این‌که باید باب اجتهاد باز باشد تا فقیه بتواند در برابر رویداد‌های جدید به‌وسیله اجتهاد از راه منابع معتبر شرعی که کتاب خدا و سنت رسول اوست، پاسخگو باشند. این موضوع بحث مفصلی دارد که بیان آن از حوصله این پرسش و پاسخ خارج است و ما این مسئله را به تفصیل در کتاب «ادوار اجتهاد بر طبق موازین مذاهب اسلامی» و «منابع اجتهاد» بیان کرده‌ایم و هر کس علاقه‌مند است از آن آگاهی پیدا کند، می‌تواند به آن‌ها مراجعه نماید. پرسش 908: کدام یک از مذاهب چهارگانه‌ای که بیان شد، به مذهب شیعه نزدیک است؟ پاسخ: نزدیک‌ترین آن‌ها به مذهب شیعه در مسائلی که مربوط به فقه اجتهادی است، مذهب حنفی است و نزدیک‌ترین آن‌ها به مذهب شیعه در مسائل اعتقادی، شافعیه است. این مطلب را به تفصیل در کتاب «دروس فی الفقه المقارن» بیان کرده‌ایم. پرسش 909: آیا حضرت‌عالی کاملاً از اصولی یا اخباری بودن آن‌ها در مقام استنباط احکام شرعی آگاهی دارید؟ پاسخ: بلی، تا اندازه‌ای آگاهی هست. کسانی که به وسیله اجتهاد در مقام بیان احکام شرعی از منابع استنباط می‌کردند و احکام را بیان می‌نمودند مانند: ابراهیم بن یزید نخعی و ابوحنیفه و تمیمیه و در این اواخر اوزاعیه بودند و نیز کسانی که نخست اخباری بودند، ولی بعداً به تدریج استنباط احکام را به وسیله اجتهاد از منابع به کار گرفتند، مانند: محمد بن ادریس شافعی و بعضی دیگر. ولی برخی در مقام استنباط، فقط اخبار و احادیث را مورد توجه قرار می‌دادند: مانند مالک بن انس اصبحی و احمد بن حنبل شیبانی و بعضی دیگر از آن‌ها. پرسش 910: حضرت‌عالی چند سال فقه مذاهب اسلامی را تدریس کردید؟ پاسخ: حدود 25 سال. پرسش 911: آیا کسی در تدریس فقه مذاهب اسلامی به گونه استدلالی و کامل در شیعه، مانند شما کار و تحقیق انجام داده است؟ پاسخ: بنده ندیدم. پرسش 912: فرق بحث‌های حضرت‌عالی درباره فقه مذاهب با مرحوم شیخ طوسی که ایشان هم اوّلین بار به این موضوع پرداختند در چیست؟ پاسخ: شیخ طوسی اگرچه فقه مذاهب را مورد بحث قرار داد و آن‌ها را در کتاب «خلاف» آورده است، ولی ایشان فقط فتاوای آن‌ها را در ارتباط با مسائل مختلف فقهی بیان کرد و به ادله آن‌ها معترض نشد و تنها به بیان فتاوای ادله امامیه بسنده کرد. ولی ما ادله فتاوای فقهای امامیه و فقهای مذاهب دیگر را به گونه مفصل بر اساس ادله هر یک از آن‌ها در کنار هم بیان کردیم و این تحقیق در ده جلد تدوین شد. پرسش 913: بین فقهای مذاهب اسلامی، در کتاب خدا و سُنت رسول او، به‌عنوان منبع استنباطی احکام الهی، اختلافی وجود ندارد؛ پس چگونه شد که آنان در استنباط بعضی از احکام اختلاف دارند؟ پاسخ: این اختلاف بدین جهت است که فقهای مذاهب، طریقه صحابه را به‌عنوان منبع شناخت احکام، برگزیده‌اند، ولی امامیه از طریق اهل‌بیت رسول‌الله و این اختلاف در طریقه رسیدن به سُنت رسول خدا به سبب اختلاف در نقل بعضی از احکام شرع به‌وجود آمد، ولی هدف همه آن‌ها رسیدن به سُنت رسول خدا بوده است. این اختلاف در مقام استنباط احکام شرعی، از نخستین منبع شناخت که کتاب خدا و دومین منبع که سنت رسول اوست، نباید موجب تفرقه و نزاع و در‌گیری شود؛ بلکه بجاست که در فضای سالم و آرام و صمیمی و بدون تعصب با هم بنشینند و مسائل را مطرح کنند. اگر اتفاقی بین آن‌ها در حکم مسئله پدید آمد، که بسیار خوب است و اگر پدید نیامد، هر کس بر طبق نظر خودش عمل کند. #فتاوا ایتا | بله | تلگرام | وبسایت

پرسش 914: منابع و مبانی اجتهاد را از دیدگاه فقهای مذاهب اسلامی بیان فرمایید؟ پاسخ: قرآن، سُنت، اجماع، عقل، قیاس، استحسان، مصالح مرسله، استصلاح، مذهب صحابی، سد ذرایع، فتح ذرایع، شریعت سلف، عرف و عادت، سیره عملی اهل مدینه، استدلال، استصحاب، برائت اصلیه. پرسش 915: آیا اختلافی بین فقهای مذاهب در منبع بودن آن‌ها در مقام استنباط احکام شرعیه برای موضوعات وجود دارد یا خیر؟ پاسخ: بلی، اختلاف بین فقهای مذاهب در منبع بودن بعضی از آن‌ها وجود دارد و ما این را در کتاب «منابع اجتهاد از منظر مذاهب اسلامی» در بیش از چهارصد صفحه و نیز در کتاب «مصادر اجتهاد از منظر فقیهان» در بیش از هفتصد صفحه بیان کرده‌ایم و برای آگاهی کامل به آن‌جا مراجعه نمایید. پرسش 916: لطفا موضوعاتی که بین آن‌ها به عنوان منبع استنباطی مورد اختلاف است و موضوعاتی که بین آن‌ها اختلاف نیست، بیان فرمایید؟ پاسخ: در قرآن کریم، نخستین منبع و پایه اجتهاد و نیز سُنت رسول خدا| دومین منبع و پایه اجتهاد، بین فقهای مذاهب اسلامی اختلافی وجود ندارد. البته در برداشت از آن‌ها در بعضی موارد اختلاف وجود دارد؛ از جمله در ارتباط با مسّ در آیه وضو، امامیه برای پا مسّ قائلند، ولی اهل سنت برای آن غَسل قائلند. امامیه کلمه «»وارجلکم در آیه را عطف به کلمه «برؤوسکم» می‌دانند ولی اهل سُنت آن‌‌را معطوف به کلمه «فاغسلوا وجوهکم» می‌دانند. نیز کلمه «لمس» را در آیه شریفه «او لامستم النساء» دست زدن به زن را محمد بن شافعی به معنای ظاهری کلمه لمس گرفته و بدین دلیل حکم به باطل شدن وضو در لمس صورت زنانی که محرم نسبی نمی‌باشند، داده است؛ ولی امامیه و مذاهب دیگر، معنای لمس را معنای کنایی آن، که هم‌خوابی وعمل جنسی است، گرفته‌اند و بدین دلیل تماس دست مرد با زن را موجب بطلان وضو نمی‌دانند. از آن جمله کلمه «استطاعت» است که موضوع برای وجوب حج است. نظر مالکیه استطاعت عقلی است، ولی نظر امامیه و حنفیه و غیر آن‌ها از مذاهب دیگر موضوع را استطاعت شرعی، نه عقلی قرار داده‌اند و بعضی مانند سید مرتضی که از امامیه می‌باشد، به معنای عرفی، آن را موضوع برای وجوب حج قرار داده‌اند. در دیگر منابع و مبانی، در اعتبار یا شرایط آن‌ها نیز اختلاف وجود دارد؛ مثلاً «قیاس، تشبیه، تمثیل» را امامیه و مالکیه و حنبلیه و بعضی دیگر در مقام استنباط حکم شرعی برای موضوع قبول ندارند؛ ولی مانند حنفیه و نخعییه و تمیمیه و بعضی دیگر قبول دارند. «استحسان» را نیز محمد بن ادریس شافعی و بعضی دیگر به‌عنوان منبع استنباطی قبول ندارند. مانند مالک بن انس اصبحی و بعضی دیگر «مصالح مرسله» را به‌عنوان منبع استنباطی قبول دارند، ولی بعضی دیگر آن‌‌را به این عنوان قبول نمی‌کنند. شرح کامل این پرسش نیاز به وقت دیگری دارد و در این‌جا نمی‌گنجد و در کتاب‌های نام برده شده بیان شده است. پرسش 917: آیا بین طرفداران اجتهاد بر اساس ادله شرعی که کتاب و سُنت است و طرفداران قیاس، تشبیه، و تمثیل و بین فقهای اخباری در طول تاریخ، جلسه‌ای به عنوان بحث و گفت‌وگو برگزار شد یا خیر؟ پاسخ: بلی، همان‌گونه‌که در تاریخ آمده است، بین امام جعفرصادق و ابوحنیفه و بین مالک بن انس اصبحی و بعضی دیگر جلسه‌ای برگزار شد وامام صادق به ابوحنیفه فرمود: حکم موضوع را بر اساس قیاس استنباط نکن؛ زیرا اگر این‌گونه عمل شود، به دین لطمه می‌خورد و با عبارات گوناگون آن را مورد منع قرار می‌دادند. پرسش 918: گفته می‌شود که ابوحنیفه در نظام آن زمان مسئولیتی را در دولت نپذیرفته است؛ سبب آن چیست؟ پاسخ: به سبب عقیده‌اش بود. عقیده او این بود که حکومت اسلامی از آنِ علویان است و برای غیر آن‌ها تصدی امور جامعه جایز نیست و حتی بعضی از فقهای آن زمان که دارای مذهب بودند، مانند شبرمیه و بعضی دیگر که همانند ابوحنیفه طرفدار قیاس در مقام استنباط بودند، با آنها نیز ارتباط نداشت و این بدین سبب بود که آن‌ها مقام قضاوت را در دولت آن زمان متصدی بودند و عقیده او این بود که تصدی مقام قضاوت، برخلاف موازین شرع است؛ چون حکومت را از آنِ علویان می‌دانست. پرسش 919: آیا اجتهاد در مقام استنباط احکام شرعی برای موضوعات، هدف است یا وسیله؟ پاسخ: وسیله است، نه هدف؛ زیرا در مقام استنباط با به کار‌گیری آن در منابع و مبانی شرعی، فروع به اصول پایه بازگشت داده شده و قوانین کلی بر مصادیق خارجی منطبق می‌گردد. #فتاوا ایتا | بله | تلگرام | وبسایت

پرسش 920: آیا با به‌کار‌گیری اجتهاد در منابع استنباطی، احکام اولیه موضوعات با تحول زمان متحول می‌شود یا خیر؟ پاسخ: احکام اولیه برای موضوعات با به‌کار‌گیری اجتهاد در منابع استنباطی متحول نمی‌شود؛ مگر زمانی که موضوعات احکام یا ویژگی‌های داخلی یا خارجی بر اساس تحول زمان یا مکان یا عرف متحول شود. پس مجتهد حکمی را که به وسیله اجتهاد از منابع و پایه‌های شرعی (کتاب و سُنت رسول خدا و اوصیای او) استظهار می‌کند، با تحول زمان هیچ‌گاه آن حکم متحول نمی‌شود و باید بر طبق آن عمل شود؛ مگر این‌که موضوع آن حکم در نتیجه تحول زمان و رویداد‌های نو به نوی آن، موجب تحول موضوع شود، یا ویژگی‌ها و خصوصیات داخلی و خارجی آن تغییر کند. در این صورت حکم دیگری را بر اساس مبانی و منابع به‌وسیله اجتهاد باید بر آن مترتب کرد. نیز مجتهدی که در مقام استنباط احکام شرعی است به مقتضای ظاهر امری که وجوب است حکمی را بیان کند وبعد برای او معلوم شود که مقصود ظاهر امر که گویای وجوب است نبوده بلکه مقصود استحباب آن بوده است و این‌گونه اوامر در مبانی ومنابع شناخت زیاد است. در این صورت نیز می‌تواند خلاف حکم اول، حکم دیگری را بیان کند، یا اگر حکمی را به مقتضای نهی که ظاهر در حرمت می‌باشد بیان کند، ولی بعد معلوم شود که مقصود ظاهر نهی نبوده است؛ بلکه مراد از نهی، کراهت بوده است. در این صورت می‌تواند خلاف ظاهر نهی که حرام است، حکم را به گونه کراهت بیان کند. پس نهی از ازدواج با زنان بت‌پرست که در کتاب خدا و سُنت رسول او وجود دارد، با تحول زمان، این حکم متحول نمی‌شود؛ مگر زمانی که ویژگی‌ها و خصوصیات معنوی او به گونه‌ای مطلوب تغییر کند. در این صورت می‌توان قائل به جواز ازدواج با آن شد. پرسش 921: حضرت‌عالی چون سال‌ها در حوزه نجف اشرف و در حوزه علمیه قم در فقه تطبیقی تدریس کرده‌اید، مستدعی است تعریف فقه تطبیقی و ویژگی‌ها و شرایط آن‌‌را بیان فرمایید؟ پاسخ: ما تعریف فقه تطبیقی و موضوع و قلمرو و پیشینه تاریخی آن و نخستین کسی که متصدی بیان آن شد و پیشگامان آن و کتاب‌هایی را که فقهای مذاهب در این باره نوشتند و تدریس نموده‌اند و تأثیر بحث‌های فقهی مذاهب در بین مسلمین را در جلد هشتم استفتائات از (ص 217 ـ 232) را به طور مفصل بحث کردیم ونوشتیم. در صورت نیاز می‌توانید به این کتاب مراجعه نمایید. پرسش‌هایی پیرامون فرقه‌های مختلف پرسش 922: معنای لغوی و اصطلاحی «فرقه» را بیان فرمایید. پاسخ:«فرقه» در لغت به عده‌ای خاص از مردم اطلاق می‌شود، اما در اصطلاح به گروهی از مردم گفته می‌شود که اعتقاد واحدی غیر از اعتقاد دیگران دارند و آن را پیروی می‌کنند؛ مثلاً اگر عده‌ای از پیروان یک مذهب یا یک دین، اعتقاد خاصی غیر از اعتقاد عموم پیروان آن مذهب یا دین داشته باشند، به آن عده «فرقه» گفته می‌شود. با توجه به معنای اصطلاحی فرقه ومذهب می‌توان گفت که فرقه به افرادی گفته می‌شود که در یک دین دارای عقیده خاص هستند، ولی مذهب به اعتقاد و روشی خاص در دین اطلاق می‌شود. پس بحث در فرقه، ناظر به افراد می‌باشد، ولی در مذهب، ناظر به روش خاص در دین است. پرسش 923: تعداد فرقه‌های مذاهب اسلامی چه تعداد است؟ پاسخ: در مجامع حدیثی بیان شد: رسول خدا فرمود: امت من به 73 فرقه تقسیم می‌شود که یکی از آن‌ها فرقه ناجیه است و امیرالمؤمنین فرمود از این 73 فرقه 13 فرقه از آن‌ها محبت و ولایت مرا به خود نسبت می‌دهند؛ در حالی که تنها یکی از فرقه‌ها مورد تصدیق من است. #فتاوا ایتا | بله | تلگرام | وبسایت

معاشرت با فرقه‌های گوناگون پرسش 924: حکم رفت وآمد با خویشاوندان فرقه‌های گوناگون چیست؟ پاسخ: فی‌نفسه مانعی ندارد؛ مگر این‌که مفسده‌ای بر آن مترتب شود. پرسش 925: وظیفه ما در مورد افرادی که با فرقه‌های گوناگون رفت وآمد دارند و رعایت حدود و جوانب شرعی را در این زمینه نمی‌کنند، چیست؟ پاسخ: درصورتی‌که ارتباط آن افراد با آن‌ها مقرون به ارشاد و راهنمایی باشد، مانعی ندارد. پرسش 926: حکم معالجه نزد پزشک فرقه‌های گوناگون چیست؟ پاسخ: اشکالی ندارد. پرسش 927: حکم نگه داشتن کتاب‌های فرقه‌های گوناگون و مطالعه آن‌ها چیست؟ پاسخ: برای آگاهی از نظرات و آراء آن‌ها و پاسخ دادن به آن‌ها اشکالی ندارد. پرسش 928: آیا خرید و فروش کتب فرقه‌های گوناگون جایز است یا خیر؟ پاسخ: برای پاسخ دادن به اشکالات آن‌ها مانعی ندارد. پرسش 929: حضور فرقه‌های گوناگون در اماکن مقدس مسلمانان یا نشستن آنها در مساجد و اماکن مقدّس شیعیان مانند حرم ائمه معصومین^ چیست؟ پاسخ: فی‌نفسه مانعی ندارد؛ مگر این‌که موجب پیامد‌های ناپسند و ناگوار شود. پرسش 930: تکلیف مؤمنین در برخورد با فرقه‌های گوناگون و آثار حضور پیروان آن‌ها در جامعه اسلامی چیست؟ پاسخ: برخورد با آن‌ها با رعایت مسائل اخلاقی اشکالی ندارد؛ زیرا در منابع روایی وارد شده که با اخلاق پسندیده و شایسته با همگان رفتار کنید. در نخستین منبع و پایه شناخت که کتاب خداست و دومین آن که سنت رسول خدا و اوصیای اوست نیز ما را از اختلاف و در‌گیری بر حذر داشته و رسول خدا’ فرمود «و لا تختلفوا فانّ من کان قبلکم اختلفوا فهلاکوا»؛ در بین خود اختلاف نکنید؛ زیرا کسانی که پیش از شما اختلاف کردند، هلاک شدند. البته اگرچه در بعضی مسائل نظری در بین آن‌ها اختلاف وجود دارد، ولی باید در جوّی سالم و آرام و صمیمی در مورد آنها گفت‌وگو کرد. اگر بین آن‌ها نقطه مشترکی حاصل شد، بسیار خوب و اگر حاصل نشد، هر کس با رعایت موازین اخلاقی احترام یکدیگر را حفظ کنند. پرسش 931: نحوه تعامل حکومت اسلامی با فرقه‌های گوناگون چگونه باید باشد؟ پاسخ: باید طبق قانون و مقرّرات نظام اسلامی عمل شود. پرسش 932: زندگی کردن فرقه‌های گوناگون با هم در کشور اسلامی چگونه باید باشد؟ آیا شرط خاصی دارد یا خیر؟ پاسخ: شرط خاصّی ندارد و باید همه آن‌ها قوانین نظام اسلامی را رعایت کنند. پرسش 933: آیا ارتباط با فرقه‌های گوناگون اشکال دارد یا خیر؟ پاسخ: خیر، اشکالی ندارد. اگر هدف، راهنمایی و ارشاد باشد یا در قالب بحث و روشنگری در فضایی سالم و آرام و صمیمی باشد، بسیار مطلوب و بجا و مناسب است. پرسش 934: یکی از افراد فرقه‌های گوناگون از من کمک مالی خواسته است و امیدی به هدایت او ندارم؛ آیا بهتر است به او کمک کنم؟ پاسخ: کمک کردن به هر نوع انسانی از باب تألیف قلوب مطلوب است. پرسش 935: فردی که پدرش عضو یکی از فرقه‌های گوناگون بوده، ولی خودش اظهار به مخالفت با آن می‌کند و کارهایش هم مثل مردم مسلمان واقعی می‌باشد، آیا این شخص حکم پدر را دارد یا خیر؟ پاسخ: خیر، حکم پدر را ندارد. پرسش 936: با توجه به پرسش فوق، کسی که اعمالش مثل مردم مسلمان است، ولی احتمال برود که دروغ می‌گوید، آیا این احتمال مانع این می‌شود که بگوییم حکم پدر را ندارد؟ پاسخ: این احتمال مانع نمی‌شود و او در این صورت هم حکم پدر را ندارد. #فتاوا ایتا | بله | تلگرام | وبسایت