شرکت در انتخابات کشور غیرمسلمان
پرسش 897: مشارکت فرد مسلمان در انتخابات کشوری‌های غیراسلامی چه به عنوان رأی دادن و چه به عنوان کاندیدا چه حکمی دارد؟
پاسخ: اگر فی‌نفسه ضرر برای او و سایر مسلمانان نداشته باشد، اشکالی ندارد.
پرسش 898: رأی دادن فرد مسلمان در کشوری غیراسلامی به کاندیدا یا جبهه سیاسی غیرمسلمان با وجود کاندیدای مسلمان چه حکمی دارد؟ در فرض پیش‌گفته اگر محرز باشد که فرد مسلمان صلاحیت و کارایی لازم را برای تصدی آن جایگاه سیاسی ندارد، حکم مسئله چیست؟
پاسخ: اگر فی‌نفسه رأی دادن به کاندیدای غیرمسلمان که دارای صلاحیت است، ضرری به مسلمانان نداشته باشد، مانعی ندارد.
پرسش 899: حکم حمایت از نامزدهای سیاسی کمونیست یا ملحد چیست؟
پاسخ: جایز نیست.
پرسش 900: از آن‌جا که در برخی از کشورها مرسوم است احزاب و گروه‌های سیاسی در جریان انتخابات و فعالیت‌های سیاسی با هم هم‌پیمان شده و یک جبهه سیاسی تشکیل می‌دهند، آیا رواست که یک حزب و شخص مسلمان با آن احزاب هم‌پیمان شود؟ در فرض پیش‌گفته اگر گروه‌های رقیب مسلمان باشند یا احزاب مسلمانی در آن گروه‌ها باشند، حکم مسئله چیست؟
پاسخ: در همه موارد باید مصلحت اسلام و مسلمین در نظر گرفته شود. در غیر این صورت محل اشکال است.
کمک به اقلیت‌های مسلمان در کشورهای غیرمسلمان
پرسش 901: مسلمانانی که در دارالاسلام زندگی می‌کنند، چه وظایفی در برابر اقلیت‌های مسلمانی که در کشورهای غیراسلامی زندگی می‌کنند دارند؟
پاسخ: کمک به مسلمانانی که در کشورهای غیراسلامی زندگی می‌کنند و در اقلیت قرار دارند، از هر نظر مورد پسند است و اشکالی ندارد.
پرسش 902: آیا یاری اقلیت‌های مسلمان و دفاع نظامی از آنان در زمان جنگ علیه آنان از طرف مسلمانان و دولت‌های کشورهای اسلامی با توجه به نظم بین‌المللی که امروزه حاکم است، ضروری است؟ به چه صورتی؟ آیا ورود با نیروی نظامی به جبهه‌های در‌گیری هم رواست؟
پاسخ: یاری کردن به آنان درصورتی‌که باعث مفسده و خلاف مصلحت نظام کشور کمک‌کننده نباشد، اشکالی ندارد.
پرسش‌هایی پیرامون مذاهب اسلامی
پرسش 903: لطفا معنای لغوی و اصطلاحی «مذهب» را بیان فرمایید.
پاسخ: معنای لغوی مذهب اگر از ریشه «ذَهَبَ» به معنای محل رفتن گرفته شده باشد، اسم مکان می‌باشد و به معنای محل رفتن می‌آید، و اگر از «ذَهَبَ» به معنای «گرایش یافتن به نظریه‌ای» باشد در این صورت مذهب مصدر میمی می‌باشد و به معنای عقیده، اعتقاد و آیین خواهد بود.
اما مذهب در اصطلاح به یکی از شعبه‌های دینی یا مذهبی گفته می‌شود. چه در مسائل اعتقادی باشد، چه در طریق سیر و سلوک و چه در روش عملی به احکام شرعی باشد؛ مانند: مذهب جعفری، مذهب حنفی، مالکی، شافعی، و حنبلی و اباضیه و غیر اینها از مذاهب دیگر که بعضی از عالمان لغت و اهل مذهب به آن اشاره کرده‌اند.
پرسش 904: حضرت‌عالی نسبت به چند مذهب از مذاهب اسلامی آگاهی دارید؟
پاسخ: 22 مذهب و آنها عبارتند از: امامیه، حنفیه، مالکیه، شافعیه، حنبلیه، زیدیه، اباضیه، ظاهریه، اوزاعیه، ثوریه، لیثیه، راهویه، نخعیه، تمیمیه، طبریه، جُبرّیه، ابوثور کلبی، شُبرمیه، ابن‌ابی‌لیلا، زُهریّه، ابن‌عُیینه، جُریحیه.
پرسش 905: در اسلام چند مذهب در طول تاریخ به وجود آمده است؟
پاسخ: حدود 138 مذهب.
پرسش 906: این مذاهب اسلامی از چه زمانی پدید آمدند؟
پاسخ: پس از رحلت رسول خدا’ در زمان صحابه، تا حدود صد سال اسمی از مذاهب در میان نبوده است. در زمان تابعین که پس از زمان صحابه به وجود آمد و حدود نیم قرن ادامه داشت نیز اسمی از این مذاهب شنیده نمی‌شد و همین‌طور در زمان تابعینِ تابعین که حدود چهل سال ادامه داشت نیز نامی از مذاهب در میان نبود. در اواخر قرن دوم این مذاهب به تدریج به وجود آمد و حتی از مذهب ابوحنیفه که در نیمه قرن دوم درگذشت، نامی از مذاهب در بین نبوده است. البته آراء و نظرات مختلفی وجود داشت، ولی نه در دایره وسیع به‌عنوان مذهب و مکتب خاص.
بعدها شاگردان ابوحنیفه مانند: ابوالحسن محمد بن الحسن الشیبانی و ابویوسف یعقوب بن ابراهیم و غیر این دو، آراء و فتاوای او را بیان کردند و به عنوان مذهب او، رواج دادند. بدین ترتیب مذاهب دیگر نیز به و سیله طرفداران‌شان در اواخر قرن دوّم به تدریج به وجود آمد و مطرح شد.
#فتاوا
ایتا | بله | تلگرام | وبسایت
پرسش 907: از چه زمانی مذاهب اهل سنت به بعضی از آنها منحصر شد؟
پاسخ: در اوایل قرن سوّم هجری، برخی از مذاهب اهل سنت توسط بعضی از حاکمان در جامعه بیشتر معروف شدند که از جمله آنها مذهب حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی و ظاهری اصفهانی و بصری وثوری بودند.
این در میان اهل سنت ادامه داشت تا این‌که در قرن ششم هجری پادشاه مصر (ظاهرشاه و بعضی از حاکمان اسلامی) رسمی نبودن همه مذاهب غیر از چهار مذهب از مذاهب معروف، یعنی: حنفی و مالکی و شافعی و حنبلی را اعلام کرد و از آن تاریخ برادران اهل سنت به تقلید از این چهار مذهب روی آوردند. در این زمان، باب اجتهاد نیز در مقام استنباط احکام شرعی از راه منابع معتبر شرعی بسته شد؛ ولی بسیاری از محققین آنها بسته شدن باب اجتهاد را نپذیرفتند؛ بلکه معتقد بودند به این‌که باید باب اجتهاد باز باشد تا فقیه بتواند در برابر رویداد‌های جدید به‌وسیله اجتهاد از راه منابع معتبر شرعی که کتاب خدا و سنت رسول اوست، پاسخگو باشند.
این موضوع بحث مفصلی دارد که بیان آن از حوصله این پرسش و پاسخ خارج است و ما این مسئله را به تفصیل در کتاب «ادوار اجتهاد بر طبق موازین مذاهب اسلامی» و «منابع اجتهاد» بیان کرده‌ایم و هر کس علاقه‌مند است از آن آگاهی پیدا کند، می‌تواند به آنها مراجعه نماید.
پرسش 908: کدام یک از مذاهب چهارگانه‌ای که بیان شد، به مذهب شیعه نزدیک است؟
پاسخ: نزدیک‌ترین آنها به مذهب شیعه در مسائلی که مربوط به فقه اجتهادی است، مذهب حنفی است و نزدیک‌ترین آنها به مذهب شیعه در مسائل اعتقادی، شافعیه است. این مطلب را به تفصیل در کتاب «دروس فی الفقه المقارن» بیان کرده‌ایم.
پرسش 909: آیا حضرت‌عالی کاملاً از اصولی یا اخباری بودن آنها در مقام استنباط احکام شرعی آگاهی دارید؟
پاسخ: بلی، تا اندازه‌ای آگاهی هست. کسانی که به وسیله اجتهاد در مقام بیان احکام شرعی از منابع استنباط می‌کردند و احکام را بیان می‌نمودند مانند: ابراهیم بن یزید نخعی و ابوحنیفه و تمیمیه و در این اواخر اوزاعیه بودند و نیز کسانی که نخست اخباری بودند، ولی بعداً به تدریج استنباط احکام را به وسیله اجتهاد از منابع به کار گرفتند، مانند: محمد بن ادریس شافعی و بعضی دیگر. ولی برخی در مقام استنباط، فقط اخبار و احادیث را مورد توجه قرار می‌دادند: مانند مالک بن انس اصبحی و احمد بن حنبل شیبانی و بعضی دیگر از آنها.
پرسش 910: حضرت‌عالی چند سال فقه مذاهب اسلامی را تدریس کردید؟
پاسخ: حدود 25 سال.
پرسش 911: آیا کسی در تدریس فقه مذاهب اسلامی به گونه استدلالی و کامل در شیعه، مانند شما کار و تحقیق انجام داده است؟
پاسخ: بنده ندیدم.
پرسش 912: فرق بحث‌های حضرت‌عالی درباره فقه مذاهب با مرحوم شیخ طوسی که ایشان هم اوّلین بار به این موضوع پرداختند در چیست؟
پاسخ: شیخ طوسی اگرچه فقه مذاهب را مورد بحث قرار داد و آنها را در کتاب «خلاف» آورده است، ولی ایشان فقط فتاوای آنها را در ارتباط با مسائل مختلف فقهی بیان کرد و به ادله آنها معترض نشد و تنها به بیان فتاوای ادله امامیه بسنده کرد. ولی ما ادله فتاوای فقهای امامیه و فقهای مذاهب دیگر را به گونه مفصل بر اساس ادله هر یک از آنها در کنار هم بیان کردیم و این تحقیق در ده جلد تدوین شد.
پرسش 913: بین فقهای مذاهب اسلامی، در کتاب خدا و سُنت رسول او، به‌عنوان منبع استنباطی احکام الهی، اختلافی وجود ندارد؛ پس چگونه شد که آنان در استنباط بعضی از احکام اختلاف دارند؟
پاسخ: این اختلاف بدین جهت است که فقهای مذاهب، طریقه صحابه را به‌عنوان منبع شناخت احکام، برگزیده‌اند، ولی امامیه از طریق اهل‌بیت رسول‌الله و این اختلاف در طریقه رسیدن به سُنت رسول خدا به سبب اختلاف در نقل بعضی از احکام شرع به‌وجود آمد، ولی هدف همه آنها رسیدن به سُنت رسول خدا بوده است. این اختلاف در مقام استنباط احکام شرعی، از نخستین منبع شناخت که کتاب خدا و دومین منبع که سنت رسول اوست، نباید موجب تفرقه و نزاع و در‌گیری شود؛ بلکه بجاست که در فضای سالم و آرام و صمیمی و بدون تعصب با هم بنشینند و مسائل را مطرح کنند. اگر اتفاقی بین آنها در حکم مسئله پدید آمد، که بسیار خوب است و اگر پدید نیامد، هر کس بر طبق نظر خودش عمل کند.
#فتاوا
ایتا | بله | تلگرام | وبسایت
پرسش 914: منابع و مبانی اجتهاد را از دیدگاه فقهای مذاهب اسلامی بیان فرمایید؟
پاسخ: قرآن، سُنت، اجماع، عقل، قیاس، استحسان، مصالح مرسله، استصلاح، مذهب صحابی، سد ذرایع، فتح ذرایع، شریعت سلف، عرف و عادت، سیره عملی اهل مدینه، استدلال، استصحاب، برائت اصلیه.
پرسش 915: آیا اختلافی بین فقهای مذاهب در منبع بودن آنها در مقام استنباط احکام شرعیه برای موضوعات وجود دارد یا خیر؟
پاسخ: بلی، اختلاف بین فقهای مذاهب در منبع بودن بعضی از آنها وجود دارد و ما این را در کتاب «منابع اجتهاد از منظر مذاهب اسلامی» در بیش از چهارصد صفحه و نیز در کتاب «مصادر اجتهاد از منظر فقیهان» در بیش از هفتصد صفحه بیان کرده‌ایم و برای آگاهی کامل به آن‌جا مراجعه نمایید.
پرسش 916: لطفا موضوعاتی که بین آنها به عنوان منبع استنباطی مورد اختلاف است و موضوعاتی که بین آنها اختلاف نیست، بیان فرمایید؟
پاسخ: در قرآن کریم، نخستین منبع و پایه اجتهاد و نیز سُنت رسول خدا| دومین منبع و پایه اجتهاد، بین فقهای مذاهب اسلامی اختلافی وجود ندارد. البته در برداشت از آنها در بعضی موارد اختلاف وجود دارد؛ از جمله در ارتباط با مسّ در آیه وضو، امامیه برای پا مسّ قائلند، ولی اهل سنت برای آن غَسل قائلند. امامیه کلمه «»وارجلکم در آیه را عطف به کلمه «برؤوسکم» می‌دانند ولی اهل سُنت آن‌‌را معطوف به کلمه «فاغسلوا وجوهکم» می‌دانند. نیز کلمه «لمس» را در آیه شریفه «او لامستم النساء» دست زدن به زن را محمد بن شافعی به معنای ظاهری کلمه لمس گرفته و بدین دلیل حکم به باطل شدن وضو در لمس صورت زنانی که محرم نسبی نمی‌باشند، داده است؛ ولی امامیه و مذاهب دیگر، معنای لمس را معنای کنایی آن، که هم‌خوابی وعمل جنسی است، گرفته‌اند و بدین دلیل تماس دست مرد با زن را موجب بطلان وضو نمی‌دانند. از آن جمله کلمه «استطاعت» است که موضوع برای وجوب حج است. نظر مالکیه استطاعت عقلی است، ولی نظر امامیه و حنفیه و غیر آنها از مذاهب دیگر موضوع را استطاعت شرعی، نه عقلی قرار داده‌اند و بعضی مانند سید مرتضی که از امامیه می‌باشد، به معنای عرفی، آن را موضوع برای وجوب حج قرار داده‌اند.
در دیگر منابع و مبانی، در اعتبار یا شرایط آنها نیز اختلاف وجود دارد؛ مثلاً «قیاس، تشبیه، تمثیل» را امامیه و مالکیه و حنبلیه و بعضی دیگر در مقام استنباط حکم شرعی برای موضوع قبول ندارند؛ ولی مانند حنفیه و نخعییه و تمیمیه و بعضی دیگر قبول دارند. «استحسان» را نیز محمد بن ادریس شافعی و بعضی دیگر به‌عنوان منبع استنباطی قبول ندارند. مانند مالک بن انس اصبحی و بعضی دیگر «مصالح مرسله» را به‌عنوان منبع استنباطی قبول دارند، ولی بعضی دیگر آن‌‌را به این عنوان قبول نمی‌کنند. شرح کامل این پرسش نیاز به وقت دیگری دارد و در اینجا نمی‌گنجد و در کتاب‌های نام برده شده بیان شده است.
پرسش 917: آیا بین طرفداران اجتهاد بر اساس ادله شرعی که کتاب و سُنت است و طرفداران قیاس، تشبیه، و تمثیل و بین فقهای اخباری در طول تاریخ، جلسه‌ای به عنوان بحث و گفت‌وگو برگزار شد یا خیر؟
پاسخ: بلی، همان‌گونه‌که در تاریخ آمده است، بین امام جعفرصادق و ابوحنیفه و بین مالک بن انس اصبحی و بعضی دیگر جلسه‌ای برگزار شد وامام صادق به ابوحنیفه فرمود: حکم موضوع را بر اساس قیاس استنباط نکن؛ زیرا اگر این‌گونه عمل شود، به دین لطمه می‌خورد و با عبارات گوناگون آن را مورد منع قرار می‌دادند.
پرسش 918: گفته می‌شود که ابوحنیفه در نظام آن زمان مسئولیتی را در دولت نپذیرفته است؛ سبب آن چیست؟
پاسخ: به سبب عقیده‌اش بود. عقیده او این بود که حکومت اسلامی از آنِ علویان است و برای غیر آنها تصدی امور جامعه جایز نیست و حتی بعضی از فقهای آن زمان که دارای مذهب بودند، مانند شبرمیه و بعضی دیگر که همانند ابوحنیفه طرفدار قیاس در مقام استنباط بودند، با آنها نیز ارتباط نداشت و این بدین سبب بود که آنها مقام قضاوت را در دولت آن زمان متصدی بودند و عقیده او این بود که تصدی مقام قضاوت، برخلاف موازین شرع است؛ چون حکومت را از آنِ علویان می‌دانست.
پرسش 919: آیا اجتهاد در مقام استنباط احکام شرعی برای موضوعات، هدف است یا وسیله؟
پاسخ: وسیله است، نه هدف؛ زیرا در مقام استنباط با به کار‌گیری آن در منابع و مبانی شرعی، فروع به اصول پایه بازگشت داده شده و قوانین کلی بر مصادیق خارجی منطبق می‌گردد.
#فتاوا
ایتا | بله | تلگرام | وبسایت
پرسش 920: آیا با به‌کار‌گیری اجتهاد در منابع استنباطی، احکام اولیه موضوعات با تحول زمان متحول می‌شود یا خیر؟
پاسخ: احکام اولیه برای موضوعات با به‌کار‌گیری اجتهاد در منابع استنباطی متحول نمی‌شود؛ مگر زمانی که موضوعات احکام یا ویژگی‌های داخلی یا خارجی بر اساس تحول زمان یا مکان یا عرف متحول شود. پس مجتهد حکمی را که به وسیله اجتهاد از منابع و پایه‌های شرعی (کتاب و سُنت رسول خدا و اوصیای او) استظهار می‌کند، با تحول زمان هیچ‌گاه آن حکم متحول نمی‌شود و باید بر طبق آن عمل شود؛ مگر این‌که موضوع آن حکم در نتیجه تحول زمان و رویداد‌های نو به نوی آن، موجب تحول موضوع شود، یا ویژگی‌ها و خصوصیات داخلی و خارجی آن تغییر کند. در این صورت حکم دیگری را بر اساس مبانی و منابع به‌وسیله اجتهاد باید بر آن مترتب کرد. نیز مجتهدی که در مقام استنباط احکام شرعی است به مقتضای ظاهر امری که وجوب است حکمی را بیان کند وبعد برای او معلوم شود که مقصود ظاهر امر که گویای وجوب است نبوده بلکه مقصود استحباب آن بوده است و این‌گونه اوامر در مبانی ومنابع شناخت زیاد است. در این صورت نیز می‌تواند خلاف حکم اول، حکم دیگری را بیان کند، یا اگر حکمی را به مقتضای نهی که ظاهر در حرمت می‌باشد بیان کند، ولی بعد معلوم شود که مقصود ظاهر نهی نبوده است؛ بلکه مراد از نهی، کراهت بوده است. در این صورت می‌تواند خلاف ظاهر نهی که حرام است، حکم را به گونه کراهت بیان کند.
پس نهی از ازدواج با زنان بت‌پرست که در کتاب خدا و سُنت رسول او وجود دارد، با تحول زمان، این حکم متحول نمی‌شود؛ مگر زمانی که ویژگی‌ها و خصوصیات معنوی او به گونه‌ای مطلوب تغییر کند. در این صورت می‌توان قائل به جواز ازدواج با آن شد.
پرسش 921: حضرت‌عالی چون سال‌ها در حوزه نجف اشرف و در حوزه علمیه قم در فقه تطبیقی تدریس کرده‌اید، مستدعی است تعریف فقه تطبیقی و ویژگی‌ها و شرایط آن‌‌را بیان فرمایید؟
پاسخ: ما تعریف فقه تطبیقی و موضوع و قلمرو و پیشینه تاریخی آن و نخستین کسی که متصدی بیان آن شد و پیشگامان آن و کتاب‌هایی را که فقهای مذاهب در این باره نوشتند و تدریس نموده‌اند و تأثیر بحث‌های فقهی مذاهب در بین مسلمین را در جلد هشتم استفتائات از (ص 217 ـ 232) را به طور مفصل بحث کردیم ونوشتیم. در صورت نیاز می‌توانید به این کتاب مراجعه نمایید.
پرسش‌هایی پیرامون فرقه‌های مختلف
پرسش 922: معنای لغوی و اصطلاحی «فرقه» را بیان فرمایید.
پاسخ:«فرقه» در لغت به عده‌ای خاص از مردم اطلاق می‌شود، اما در اصطلاح به گروهی از مردم گفته می‌شود که اعتقاد واحدی غیر از اعتقاد دیگران دارند و آن را پیروی می‌کنند؛ مثلاً اگر عده‌ای از پیروان یک مذهب یا یک دین، اعتقاد خاصی غیر از اعتقاد عموم پیروان آن مذهب یا دین داشته باشند، به آن عده «فرقه» گفته می‌شود.
با توجه به معنای اصطلاحی فرقه ومذهب می‌توان گفت که فرقه به افرادی گفته می‌شود که در یک دین دارای عقیده خاص هستند، ولی مذهب به اعتقاد و روشی خاص در دین اطلاق می‌شود. پس بحث در فرقه، ناظر به افراد می‌باشد، ولی در مذهب، ناظر به روش خاص در دین است.
پرسش 923: تعداد فرقه‌های مذاهب اسلامی چه تعداد است؟
پاسخ: در مجامع حدیثی بیان شد: رسول خدا فرمود: امت من به 73 فرقه تقسیم می‌شود که یکی از آنها فرقه ناجیه است و امیرالمؤمنین فرمود از این 73 فرقه 13 فرقه از آنها محبت و ولایت مرا به خود نسبت می‌دهند؛ در حالی که تنها یکی از فرقه‌ها مورد تصدیق من است.
#فتاوا
ایتا | بله | تلگرام | وبسایت
معاشرت با فرقه‌های گوناگون
پرسش 924: حکم رفت وآمد با خویشاوندان فرقه‌های گوناگون چیست؟
پاسخ: فی‌نفسه مانعی ندارد؛ مگر این‌که مفسده‌ای بر آن مترتب شود.
پرسش 925: وظیفه ما در مورد افرادی که با فرقه‌های گوناگون رفت وآمد دارند و رعایت حدود و جوانب شرعی را در این زمینه نمی‌کنند، چیست؟
پاسخ: درصورتی‌که ارتباط آن افراد با آنها مقرون به ارشاد و راهنمایی باشد، مانعی ندارد.
پرسش 926: حکم معالجه نزد پزشک فرقه‌های گوناگون چیست؟
پاسخ: اشکالی ندارد.
پرسش 927: حکم نگه داشتن کتاب‌های فرقه‌های گوناگون و مطالعه آنها چیست؟
پاسخ: برای آگاهی از نظرات و آراء آنها و پاسخ دادن به آنها اشکالی ندارد.
پرسش 928: آیا خرید و فروش کتب فرقه‌های گوناگون جایز است یا خیر؟
پاسخ: برای پاسخ دادن به اشکالات آنها مانعی ندارد.
پرسش 929: حضور فرقه‌های گوناگون در اماکن مقدس مسلمانان یا نشستن آنها در مساجد و اماکن مقدّس شیعیان مانند حرم ائمه معصومین^ چیست؟
پاسخ: فی‌نفسه مانعی ندارد؛ مگر این‌که موجب پیامد‌های ناپسند و ناگوار شود.
پرسش 930: تکلیف مؤمنین در برخورد با فرقه‌های گوناگون و آثار حضور پیروان آنها در جامعه اسلامی چیست؟
پاسخ: برخورد با آنها با رعایت مسائل اخلاقی اشکالی ندارد؛ زیرا در منابع روایی وارد شده که با اخلاق پسندیده و شایسته با همگان رفتار کنید. در نخستین منبع و پایه شناخت که کتاب خداست و دومین آن که سنت رسول خدا و اوصیای اوست نیز ما را از اختلاف و در‌گیری بر حذر داشته و رسول خدا’ فرمود «و لا تختلفوا فانّ من کان قبلکم اختلفوا فهلاکوا»؛ در بین خود اختلاف نکنید؛ زیرا کسانی که پیش از شما اختلاف کردند، هلاک شدند. البته اگرچه در بعضی مسائل نظری در بین آنها اختلاف وجود دارد، ولی باید در جوّی سالم و آرام و صمیمی در مورد آنها گفت‌وگو کرد. اگر بین آنها نقطه مشترکی حاصل شد، بسیار خوب و اگر حاصل نشد، هر کس با رعایت موازین اخلاقی احترام یکدیگر را حفظ کنند.
پرسش 931: نحوه تعامل حکومت اسلامی با فرقه‌های گوناگون چگونه باید باشد؟
پاسخ: باید طبق قانون و مقرّرات نظام اسلامی عمل شود.
پرسش 932: زندگی کردن فرقه‌های گوناگون با هم در کشور اسلامی چگونه باید باشد؟ آیا شرط خاصی دارد یا خیر؟
پاسخ: شرط خاصّی ندارد و باید همه آنها قوانین نظام اسلامی را رعایت کنند.
پرسش 933: آیا ارتباط با فرقه‌های گوناگون اشکال دارد یا خیر؟
پاسخ: خیر، اشکالی ندارد. اگر هدف، راهنمایی و ارشاد باشد یا در قالب بحث و روشنگری در فضایی سالم و آرام و صمیمی باشد، بسیار مطلوب و بجا و مناسب است.
پرسش 934: یکی از افراد فرقه‌های گوناگون از من کمک مالی خواسته است و امیدی به هدایت او ندارم؛ آیا بهتر است به او کمک کنم؟
پاسخ: کمک کردن به هر نوع انسانی از باب تألیف قلوب مطلوب است.
پرسش 935: فردی که پدرش عضو یکی از فرقه‌های گوناگون بوده، ولی خودش اظهار به مخالفت با آن می‌کند و کارهایش هم مثل مردم مسلمان واقعی می‌باشد، آیا این شخص حکم پدر را دارد یا خیر؟
پاسخ: خیر، حکم پدر را ندارد.
پرسش 936: با توجه به پرسش فوق، کسی که اعمالش مثل مردم مسلمان است، ولی احتمال برود که دروغ می‌گوید، آیا این احتمال مانع این می‌شود که بگوییم حکم پدر را ندارد؟
پاسخ: این احتمال مانع نمی‌شود و او در این صورت هم حکم پدر را ندارد.
#فتاوا
ایتا | بله | تلگرام | وبسایت
سالروز وفات حضرت امام موسی کاظم (ع) تسلیت می‌گوییم
#مناسبت
ایتا | بله | تلگرام | وبسایت
مبعث حضرت رسول اکرم (ص) گرامی باد
#مناسبت
ایتا | بله | تلگرام | وبسایت
ارتباط با بودایی و هندو
پرسش 937: حکم رفت وآمد با بودایی‌ها و هندوها چه در داخل ایران و چه درخارج جایز است یا خیر؟
پاسخ: فی‌نفسه مانعی ندارد.
پرسش 938: وظیفه ما در مورد کسانی که با بودایی‌ها و هندوها رفت وآمد دارند و رعایت حدود اسلامی و جوانب شرعی را در این زمینه نمی‌کنند، چیست؟
پاسخ: درصورتی‌که مقرون به ارشاد و راهنمایی باشد، مانعی ندارد.
پرسش 939: آیا رفتن نزد پزشکان بودایی و هندو برای معالجه اشکال دارد یا خیر؟
پاسخ: درصورتی‌که پزشکی غیر از اینها برای معالجه بیمار نباشد، اشکال ندارد.
پرسش 940: آیا نگه داشتن و مطالعه کتب بودایی و هندو اشکال دارد یا خیر؟
پاسخ: فی‌نفسه مانعی ندارد.
معامله با بودایی‌ها و هندوها
پرسش 941: آیا خرید و فروش کتب بودایی و هندو جایز است یا خیر؟
پاسخ: برای آگاهی از اشکالات و شبهات آنان و پاسخ به آنها مانعی ندارد.
پرسش 942: آیا حضور بودایی‌ها و هندوها در اماکن مقدس مسلمانان مانند مساجد و اماکن مقدس شیعیان مثل حرم ائمه اطهار اشکال دارد یا خیر؟
پاسخ: اشکال دارد.
پرسش 943: تکلیف مؤمنین در رفتار با بودایی‌ها و هندوها و حضور پیروان آنها در جامعه اسلامی چگونه است؟
پاسخ: رفتار با آنها با رعایت موازین اخلاقی اشکال ندارد؛ زیرا در منابع روایی وارد شده که با اخلاق پسندیده و شایسته با همگان رفتار کنید.
پرسش 944: نحوه تعامل حکومت اسلامی با بودایی‌ها و هندوها و غیر آنها که از غیرمسلمانان می‌باشند، باید چگونه باشد؟
پاسخ: باید بر طبق قانون و مقررّات نظام اسلامی با آنها رفتار شود.
پرسش 945: شرط جواز زندگی کردن بودایی‌ها و هندوها در کشور اسلامی و میان مسلمانان چیست؟
پاسخ: با رعایت و احترام به موازین و قوانین اسلامی مانعی ندارد.
پرسش 946: آیا ارتباط با بودایی‌ها و هندوها حرام است؟
پاسخ: اگر برای راهنمایی و ارشاد یا به‌عنوان بحث و روشنگری، در فضایّ سالم و آرام و صمیمی باشد، بلامانع است.
پرسش 947: یک بودایی از من کمک مالی خواسته است. امیدی به هدایت او ندارم آیا بهتر است به او کمک مالی کنم؟
پاسخ: کمک کردن به هر نوع انسانی مطلوب است؛ مشروط بر این که منجر به امری بر ضد اسلام نشود.
چگونگی رفتار مؤمنین با غیرمسلمانان
پرسش 948: رفتار مؤمنین با غیرمسلمانان مانند (یهودی، مسیحی، زرتشتی و بودایی و هندو و غیر اینها) چیست؟
پاسخ: رفتار با آنها باید مانند رفتار با فرقه‌های اسلامی، همراه با رعایت مسائل اخلاقی باشد. از حضرت امیرالمؤمنین× در نامه تاریخی‌اش به مالک اشتر نخعی که نماینده او در مصربود، فرمود: «واشعر قلبك الرحمة للرعیة و المحبة و اللطف بهم و لا تكوننّ علیهم سَعُباً ضاریاً تغتنم اكلهم، فأنهم صنفان اما اخ لك فی الدین و اما نظیر لك فی الخلق»؛ قلبت را برای رحم و لطف و محبت به مردم مهیا کن و مانند حیوانات وحشی و درنده‌ای که به دنبال از بین بردن و خوردن آنها هستند، مباش؛ زیرا انسان‌ها دو گونه‌اند: یا برادر دینی شما در اصل دین هستند و یا برادران شما در اصل خلقت.
پس باید همه انسان‌ها را مورد اکرام و محبت قرار داد. ولی اگر رفت و آمد با آنها موجب دسیسه سیاسی یا غیرسیاسی که خلاف مصلحت است شود، باید از آن پرهیز کرد.
#فتاوا
ایتا | بله | تلگرام | وبسایت
نجس بودن بودایی‌ها و هندوها
پرسش 949: آیا بودایی‌ها و هندوها شرعاً نجس می‌باشند؟
پاسخ: از نظر جسمی نجس نمی‌باشند؛ بلکه از نظر عقاید نجس هستند، و عقاید مربوط به روح است، نه به جسم. پس مطلق انسان دارای هر عقیده‌ای که باشد، از نظر جسمی ذاتاً نجس نمی‌باشد. ما این مسئله را در کتاب‌های علمی و فتوایی بحث و منتشر کرده‌ایم که بیان آنها در اینجا از حوصله پرسش و پاسخ خارج است.
پرسش 950: فردی که پدرش بودایی بوده، ولی خودش اظهار به بودایی نبودن می‌کند و کارهایش هم مثل عرف مردم می‌باشد، آیا این شخص حکم پدر را دارد یا خیر؟
پاسخ: خیر، حکم پدر را ندارد.
پرسش 951: اگر احتمال برود که این فرد دروغ می‌گوید، آیا این احتمال مانع می‌شود که بگوییم این حکم پدر را ندارد؟
پاسخ: این احتمال مانع نمی‌شود و او در این صورت هم حکم پدر را ندارد.
پرسش 952: آیا کمک به غیرمسلمان اشکال دارد یا خیر؟
پاسخ: اشکال ندارد.
پرسش 953: بنده دانشجوی معارف هستم. می‌خواستم دلیل حضرت‌عالی را مبنی بر پاک بودن بدن غیرمسلمانان بدانم؛ چون فتوای شما خلاف مشهور واجماع علماست؛ در صورتی که قرآن در سوره توبه آیه 28 می‌فرمايد: {إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ}.
پاسخ: مراد از نجس در این آیه، نجاست اصطلاحی و ظاهری مانند ادرار و خون نیست؛ بلکه مراد از آن، نجاست روحی و معنوی است؛ زیرا نجس بودن آنها بر اساس عقايد است و عقايد مربوط به روح است، نه بدن و جسم، و بدین جهت مشرکین از نظر بدن، هیچ فرقی با مسلمين ندارند؛لذا از نظر بدنی پاک هستند؛ لذا در ارتباط با آنها اگر ندیده باشیم که دستشان به نجاست خورده باشد، حکم به پاک بودن آن می‌شود. این مطلب را به گونه علمی و مفصل در کتاب «فقه و زمان» (ص 281 ـ 391) مطرح کرده‌ایم که برای آگاهی بیشتر می‌توانید به اين کتاب مراجعه کنید.
در اینجا مناسب است مطلبی را بیان کنیم:
انسان‌ها در این جهان هستی بر اساس فطرت، خداشناس متولد می‌شوند؛ ولی نادانان، آنها را از راه حق منحرف می‌کنند. در این باره حدیثی از پیامبر اکرم’ نقل شده که فرمودند: «كُلُّ مَوْلُودٍ يُولَدُ عَلَى اَلْفِطْرَةِ وَ إِنَّمَا أَبَوَاهُ يُهَوِّدَانِهِ وَ يُنَصِّرَانِهِ وَ يُنجِّسَانِهِ»؛ هر نوزادی بر اساس فطرت توحیدی متولد می‌شود؛ ولی پدر و مادر اویند که وی را یهودی یا مسیحی یا مجوسی می‌کنند.
منشأ این حدیث آیه 30 سوره روم است که می‌فرمايد: {فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ}؛ پس روی خود را با گرایش تمام به حق، به سوی این دین کن؛ با همان سرشتی که خدا مردم را بر آن سرشته است. آفرینش خدا تغییرپذیر نیست. این است همان دین پایدار، ولی بیشتر مردم نمی‌دانند.
#فتاوا
ایتا | بله | تلگرام | وبسایت