🔰بایستگی نگاه جامع و همهسویه فقهی و فرهنگی، در بررسی مصوبه تعطیلی شنبهها
🔸مساله تعطیلات رسمی، که یک متغیر اساسی در سبک زندگی اجتماعی به حساب میآید، اساساً یک مساله فرهنگی است، با این وصف به نظر میرسد در تصویب این پیشنهاد، تنها جوانب اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است و پیوستهای فرهنگی آن نه مورد توجه قانونگذاران و نه مورد لحاظ آنان بوده است! ضمن تاکید بر ضرورت حل مشکلات اقتصادی، باید توجه داشت که غفلت از جنبههای فرهنگی آسیبهای دراز مدت و گسترده و گاه غیرقابل بازگشتی را به جامعه وارد خواهد ساخت که پس از آن پشیمانی را سودی نخواهد بود.
🔹🔹بخش نخست، بررسی فقهی مساله
برخی از نکاتی که به لحاظ فقهی میتواند در بررسی این مساله کارآمد باشد از این قرار است:
🔸یکم؛ مساله تشبه به دشمنان
پاسخ به یک اشکال
اشکالی در این موارد به ذهن می رسد این است که شکی نیست که در بسیاری از موارد زندگی بشری مومنان با دشمنان شباهت های فراوانی دارد و بیشک تمی توان به حرمت همهی این موارد، همچون انتخابات و تفکیک قوا و رجوع به دادگاهها برای تظلم خواهی و امثال آن ملتزم گردید.
در پاسخ این اشکال دو نکته را باید مد نظر قرار داد: اول، آنکه قطعا نهی از تشبه شامل مواردی که در شرع جایز شمرده یا توصیه شده باشند، نمی شود.
دوم، آنکه مواردی همچون تفکیک قوا و انتخابات و نظام قضایی و امثال آنها در جمهوری اسلامی تفاوتهای ماهوی با نظام های غربی دارند، مثلا طبق قانون اساسی استقلال قوا در ذیل رهبری تعریف میشود (قانون اساسی، اصل57) و چنین چیزی در نظریات تفکیک قوا در غرب تعریف شده نیست واز این رو شاید بتوان گفت تفاوتها در این موارد بیش از شباهتها است.
سوم، منظور از نهی از تشبه، مواردی نیست که انسان به اقتضای بشری و انسانی وامثال آن انجام می دهد، بلکه منظور مواردی است که به عنوان نمادهای کفار و دشمنان مطرح است. یا به دیگر سخن، رفتار کفار بماهم کفار مد نظر است نه رفتار کافر بما هو انسان.
🔸دوم: تعطیلی سنت
ممکن است در مورد بند پیشین چنین به نظر برخی بیاید که نهایتا تشبه به کفار مکروه است. در پاسخ باید گفت اولا که طبق بسیاری از فتاوا و به خصوص فتوای مقام معظم رهبری در موارد مختلف از جمله پوشیدن کروات حرمت استفاده میشود همچنین معظم له در مورد اصل مساله تشبه ملاک حرمت را تشبیه به کفار و ترویج فرهنگ آنها دانستهاند
در همین راستا باید اضافه کرد که تعطیلی عصر پنجشنبه ها نیز که بر اساس این مصوبه تحت تاثیر قرار خواهد گرفت، متضمن سنتهای ریشه یافتهی دینی است که دستکاری در این مهم نیز موجب تغییر جدی در سنت های دیرین جامعه اسلامی ایران از جمله سنت فراگیر زیارت اهل قبور خواهد شد.
🔸سوم، استقلال فرهنگی
بدون تردید تعطیلی شنبه همگام با کشورهای بزرگ دنیا که عمدتا از دشمنان جریان اصیل انقلابی به حساب می آیند نوعی هضم در فرهنگ جهانی یا به تعبیری جهانی شدن است، به خصوص آن که در این زمینه نقشه و مهندسی فرهنگی خاصی نیز که از چنین آسیبی بکاهد، به چشم نمیخورد. و تاکنون مجلس محترم نیز در این مورد توضیحی ارائه نداده است. به بیان دیگر، تعطیلات حتما باید پیوست فرهنگی داشته باشد، پیوست فرهنگی تعطیلی روزهای جمعه روشن است، پیوست فرهنگی مناسبت های مذهبی و حتی نوروز روشن و منطبق بر فرهنگ اسلامی است، اما تعطیلی شنبهها چه پیوست فرهنگی دارد؟ تجربه نشان داده است ورود در اموری ازاین دست بدون پیوست های مناسب فرهنگی، موجب هضم در سبک زندگی های بیگانه می گردد.
نظریه مقاومت دقیقا نقطه مقابل نظریه جهانیسازی است و تعطیلی شنبه ها نوعی وادادگی در برابر جریان جهانی سازی غربی است. این مساله وقتی پررنگ تر می شود که بدانیم سرسلسله این جریان، یعنی تعطیلی شنبهها در کشورهای اسلامی، کشور امارات، نماد سازش با اسرائیل و غربی شدن کشورهای اسلامی است!
🔸چهارم، عناوین ثانوی
به لحاظ فقهی ممکن است عناوین ثانوی حکم یک موضوع را دگرگون سازند، در عین حال به نظر می رسد بهانه های ذکر شده از این حیث یارای توان چنین ضرورتی راندارند، واز سوی دیگر عناوین ثانوی دیگری وجود دارد که می تواند حتی در فرض اباحه اصلی و اولی مساله، حکم آن را تبدیل به حرمت نماید، از جمله تصویری که در شرایط کنون و به خصوص با جایگاه بی سابقه ای که اسرائیل در نفرت جهانی دارد، شیعه و جمهوری اسلامی را که پرچمدار مبارزه با طاغوت اسرائیلی _ امریکایی است، متهم به وحدت فرهنگی یا لااقل وادادگی فرهنگی در برابر ایشان نماید.
🔹🔹بخش دوم: بررسی حقوقی
به نظر می رسد این مصوبه از نظر حقوق اساسی نیز قابل دفاع نباشد، از جمله موارد اشکالات حقوقی این مصوبه موارد زیر است:
🔸یکم، اصل هفدهم قانون اساسی
قانون اساسی در اصل هفدهم تصریح می کند که «تعطیل رسمی هفتگی روز جمعه است» مشخص است که بین دو جمله:
- «روز جمعه، تعطیلی رسمی است» و
- «تعطیلی رسمی، روز جمعه است» ،
تفاوت است، چرا که جمله اول دلالتی بر حصر ندارد اما جمله دوم دال بر حصر تعطیلی رسمی است. نیز با مراجعه به مشروح مذاکرات قانون اساسی معلوم می شود که در متن اولیه مواردی چون پایتخت بودن تهران نیز گنجانده شده بوده، اما در متن نهایی حذف شده است، این امر نشان دهنده آن است که به نظر قانون گذاران اساسی، اهمیت تعطیلی روز جمعه بیشتر از مرکزیت تهران بوده است! همچنین در متن مذاکرات این مطلب مورد تاکید است که این مطلب باید ذکر شود تا در آینده کسی به تبعیت از دیگر کشورها نخواهد روزی مثل روز یکشنبه را تعطیلی رسمی بنماید ( مشروح مذاکرات قانون اساسی، جلسه بیست و سوم) از این تعابیر به خوبی مشخص می شود که نگاه قانونگذاران قانون اساسی، در مساله به طور کامل مخالف مصوبه مجلس شورای اسلامی است.
🔸دوم، بند دهم از اصل سوم قانون اساسی
نائب رئیس محترم مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این مساله گفته اند که این مصوبه به معنای اضافه کردن تعطیلی رسمی نیست، به این معنا که تعطیلی مذکور برای بخش دولتی است و ربطی به بخش خصوصی ندارد. صرف نظر از صحت و سقم این ادعا و میزان انطباق آن با واقعیت ها باید گفت در صورتی که مصوبه مذکور چنین اقتضایی را داشته باشد که بخش خصوصی تعطیلاتی متفاوت با بخش دولتی داشته باشد باید گفت:
1. آیا هماهنگی با نظام اقتصادی سلطهمحورِ کشورهای بزرگ دنیا مهمتر است یا انسجام داخلی اقتصاد؟ آیا کشوری که خود در نظام اقتصادی دچار از هم گسیختگی گردد، می تواند از همراهی روزهای تعطیل با دیگران کامیاب گردد؟؟
2. این مصوبه در این فرض مخالف بند 10 اصل سوم قانون اساسی است که تاکید دارد تمام اهداف حکومت باید از طریق «ایجاد نظام اداری صحیح و حذف تشكیلات غیرضرور» پیگیری شود. روشن است که تقاوت تعطیلی بخش خصوصی و دولتی در تعارض تام با ایجاد نظام اداری صحیح است. به نظر می رسد رجوع به مواردی که شورای محترم نگهبان پیش از این با استناد به این بند از قانون اساسی رد کرده است، این مساله را بیشتر روشن خواهد کرد.
سوم، اصل دوم و بند پنجم از اصل سوم قانون اساسی
از سوی دیگر ذیل اصل دوم قانون اساسی که بر استقلال فرهنگی و نیز بند 5 اصل سوم که بر «طرد کامل استعمار» تاکید می نماید با این مصوبه که در عرصه فرهنگی و حتا در نظام اقتصادی نوعی تابعیت از نظام غرب را در بر دارد ناسازگار است.
علی صالحی منش
مدیر گروه فقه نظام سیاسی پژوهشگاه فقه نظام
🌐 متن کامل نوشتار، در وبگاه فقه نظام
▫️پژوهشگاه فقه نظام
🆔@jiiss_ir
💠نود و دومین کرسی از سلسلهکرسیهای از مؤسسه پژوهشی فقه نظام برگزار شد.
🧿کرسی ترویجی «بررسی فقهی شرایط والدین در تربیت فرزندان»
🌐گزارش تفصیلی
◻️پژوهشگاه فقه نظام
🆔@jiiss_ir
🔰امضای تفاهمنامه همکاری میان دانشگاه علامه طباطبایی (ره) و مؤسسهٔ پژوهشی فقه نظام
💠تفاهمنامهٔ همکاری علمی، آموزشی و پژوهشی میان دانشگاه علّامه طباطبایی (ره) و مؤسسهٔ پژوهشی فقه نظام، با حضور رئیس دانشگاه و رئیس مؤسسه پژوهشی فقه نظام، به امضای طرفین رسید.
👤دکتر عبدالله معتمدی، رئیس دانشگاه علّامهٔ طباطبایی: سند و برنامه راهبردی ما در دوره جدید، با محوریت «تحوّل در علوم انسانی» است، که مطالبهٔ مقام معظم رهبری، و نیاز جامعه و مردم است و از وجوه دشوار این برنامه تحوّل، بحث «اسلامیسازی» علوم انسانی است، ... این وجه «اسلامیسازی» طرح تحوّل، با اهمیتی که دارد میطلبید دست همکاری و نیاز ما به سوی مراکز پژوهشی که در این حوزه ویژهکارند دراز شود و از بنیهٔ آنها برای رفع خلأهای موجود معرفتی و مبنایی در دانشگاه بهره گیریم.
👤حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد حاجی ابوالقاسم دولابی، رئیس مؤسسهٔ پژوهشی فقه نظام: گرچه فقه، ستون فقرات حوزه است؛ ولی فقه رایج و سنّتی حوزه، بهطور عمده، تجویزی است، آن هم در حوزه زندگی فردی. اگر بخواهیم به حوزههای زندگی اجتماعی ورود کنیم و فقه را در عرصههای اجتماعی حاکم کنیم باید فقه را به سمت فقه توصیفی ببریم. ... پژوهشگران ما در پی کشف نظریات گوناگون در حوزههای متنوع معارف دین برای اداره جامعه و تغییر جهت از فقه فردی به اجتماعی هستند. دغدغهٔ اصلی ما در مؤسسهٔ پژوهشی فقه نظام که عنوان کامل آن «فقه نظام اجتماعی» است، این است که دیدگاه اسلام در حوزههای مختلف ناظر به مدیریت جامعه و حرکت کلان آن کشف شود.
🌐گزارش تفصیلی
◻️پژوهشگاه فقه نظام
🆔@jiiss_ir
🔰امام روح الله، روح انقلاب اسلامی است.
🔹حیات انقلاب، شادابیها، سرزندگیها، اوجگیریها و بالگشاییهای دَمادَم آن، بسته به اندیشهٔ زلال و همیشهجوشان و سلوک معنوی آن ولیّ خداست.
🔹اندیشهٔ او، از وَحی و حقیقت محمّدیّه سرچشمه میگیرد، از این روی گردش زمان، آنرا از گردونه، برکنار نمیدارد و غبار زمانه را بر قامت و چهرهٔ آن نمیافشاند.
انقلاب اسلامی، همهگاه و در همهٔ روزگاران، از دلِ آتشها، اُخدودها، قُقنوسوار، بیرون آید، بال به پرواز گشاید، اگر آنی از مسیر و خطّ سیر کهکشان و راه شیری که امام با اندیشهٔ ناب و سلوک معنوی خود رسم کرده، آفریده و جلوهگر ساخته است، گام به بیرون ننهد و کژراهه نرود.
🔹سپاس خدای را، پس از رحلت امام و پیوستن آن جانِ عزیز به جانان، امّتِ فراخاسته، به راهبری رهبر فرزانه، راهشناس، با اندیشهٔ از وحی سرچشمهگرفته، همان راه را پویید و با حرکت در پرتو کهکشان زیبا و شعاعگستر اندیشه و سلوک معنوی امام، پیاپیوسته شب را شکافت و سپیده را گشود.
اکنون، هر آنچه از آن آغاز میگذرد، نو به نو، راههای نوی به روی رهروان کوی دوست و بنیانگذاران جامعهٔ تراز وحی گشوده میشود و رَخشانی و رَخشانندگی راه امام، جلوهگر میشود.
🔹هرچه تاریکآفرینان تلاش میورزند مردمان باورمند و قامتافراشته در برابر شرک، کفر و ستم را، از حرکت در پرتو کهکشان اندیشه و سلوک معنوی امام، بازدارند و آنان را گرفتار در باتلاق شب سازند، آگاهی، بصیرت، همهسونگری، باور عمیق این حقباوران، و راهبری رهبر حکیم، آشنای به خطرها و کمینگاههای دیوان و دَدان، هنگامه میآفریند و آنانرا سرافرازانه از ظلام شب، گذر میدهد و به سوی آستان بلند حق، رهمینماید.
🔹در هنگامی امّت، به سوگ آن سفرکرده، مینشیند و با امام خود، برای پیادهسازی آموزهها و دستورهای قرآن و نابِ وحی، بیعت تازه میکند، که سینهها لَبالب از غم غزّه است و همگان غمگسار کودکان، زنان و مردانیاند که آنبهآن، به آتش کشیده میشوند و نیز سوگوار عزیزانی که رایَت مقدّس و عزّتآفرین انقلاب اسلامی را، همهگاه، در سرّا و ضرّا، افراشته نگه میداشتند: رئیس جمهور خستگیناپذیر، وزیر خارجه شوکتآفرین، امام جمعهٔ مردمی و دیگر شهدای پرواز اردیبهشت.
گسترده و چشمنواز بادا
شوکت و شکوه راه امام
◼️پژوهشگاه فقه نظام
🆔@jiiss_ir
🔰۱۵ خرداد، رستاخیز «جان»ها بود.
🔸«جان»ها، پیام جانان را که از ژرفای «جان» ولیّ خدا برآمد، شوقانگیزانه به «جان» نیوشیدند، فراخاستند و بیمُحابا، پنجهدرپنجهٔ دیوان و دَدان افکندند و قهرمانانه بر برج و باروی جاهلیّت سیاه، شبیخون زدند و رواقرواق زندگی خود را به نام بلند احمد آراستند.
🔸«جان»های گرفتار در قفس «تن»، بالِ پرواز بسته و از اوجگیری بازمانده، «دنیا» را با همهٔ گستردگی، همان قفس میانگارند و به آن خوی میگیرند و هرگونه دگرگونی، گشایش، افقگشایی و سپیدهدَمی را برنمیتابند.
🔸با این «جان»های خوگر به قفس تنگِ «تن» نمیتوان از حالی به حالی شد، از پستی به بلندی برآمد، اوج گرفت و از آن اوج، برکههای زلال و شادابسازِ روح و روان را شناخت و بر کرانههای آنها فرود آمد و خیمه و خرگاه افراخت و زندگیِ سازوار با سرشت را بنیان گذارد و حالِ سزاوار انسانی پدید آورد.
🔸امام، که «جان»ی سرشار از نفحات ربّانی داشت، از اوجگیریهای شگفتانگیز «جان» آگاه بود، برای ساختن و افراشتن پایههای جامعهٔ تراز وَحیانی، بایستی «جان»ها را اوج میداد و بال آنها را به پرواز میگشود و برای فرودآیی این «جان»های شیفته و بال به پرواز گشوده، زمینههای فرودآیی به چشمهٔ حیات را مهیّا میکرد.
🔸۱۵ خرداد، اینسان بردَمید و «جان»های تاریک را روشن کرد و رَستاخیز «جان»ها شد.
سَرمدی بادا رستاخیزآفرینی ۱۵ خرداد
◼️پژوهشگاه فقه نظام
🆔@jiiss_ir
🔰 روزگار غریبی بود، بی هیچ روزنی به روشنایی. مردمان گرفتار شب بودند و راههای پرپیچ و خم و کرانههای ناپیدا.
🔹 دروغ و دورویی، به ظاهر از حق و برپاداری استوانههای آن سخنگفتن و در خفا، شریانهای حق را بریدن، سیاست راهبردی حکومت بود.
🔹 در این میان، میانداریکردن و مردمان را به برکههای زلال، رهنمودن و از گندابها پرهیزدادن، کاری بسدشوار بود و توانفرسا.
🔹 امامِ جوان، با این دسیسهٔ بزرگ، رویارو بود.
نشاندادن «راه» از بیراهه، بیراههای که با تمام بوق و کَرنا و علمای درباری، «راه» نموده میشد، به هوشیاری و تدبیرگری نیاز بود، که امام جوان، از این هوشیاری و توان تدبیرگری، برخوردار بود و رایَت جهاد تبیین را در آن عصر تاریک، که از همهسوی، تاریکی میبارید، برافراشت و روشنگرانه، در دلِ شب، «راه» را از بیراه، شناساند و دست تزویرگران را رو کرد و با برهان و استدلال، نمایاند که مأمون و دستگاه حکمرانی او، و علمایی که دین را سرِ دست گرفتهاند و به نام دین، مردم را به درّههای مرگ و نیستی درمیافکنند، شیّادانی بیش نیستند و با سیرهٔ رسول خدا هیچ سازواری و سازگاری ندارند.
🔹 امام زیرکانه و هوشیارانه، عرصهٔ تبیین را به دربار خلیفه کشاند و در برابر کَبّادهکشان دین، قهرمانانه ایستاد و زلال دین، همان حقیقت محمّدیه را، که از قرآن سرچشمه میگرفت به جویبار ذهنها جاری ساخت و انقلاب و حرکتی شکوهمند آفرید، تا آنجاکه وجود مقدّساش را برنتابیدند و در جوانی طومار زندگیاش را پیچیدند، امّا نتوانستند طومار «راه» روشنی که آن بزرگوار، خردمندانه و در پرتو منطق دین، آموزههای وَحیانی و سیرهٔ ناب اجدادش، رسم کرده بود، در هم پیچند و مردم را از حرکت در آن راه روشن بازدارند؛ در حقیقت، حکومت غاصب، طومار خود را در هم پیچید و نقاب از چهرهٔ کریه و نفاقآلود خود برداشت.
🔹درود بر امام جواد
آن روشنگر حقیقت محمّدیه
◼️پژوهشگاه فقه نظام
🆔@jiiss_i
🔰جلسه هماندیشی حجه الاسلام و المسلمین مجید رجبی مدیر مؤسسه پژوهشی فقه نظام با مسئولان مرکز تحقیقات مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام در مشهد
✅در این جلسه در زمینه دیدگاههای دو طرف در زمینه تحوّل در فقه و علوم اسلام، بحث و تبادل نظر شد و مقرّر شد همکاری این دو مجموعه، در قالب نشستهای مشترک و تفاهمنامه همکاری در موضوعات مشترک استمرار یابد.
◻️پژوهشگاه فقه نظام
🆔@jiiss_ir
🔰اصالت خوانش سیاسی- حکومتی از اسلام
✍️مجید رجبی مدیر مؤسسهٔ پژوهشی فقه نظام، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم
💠برخی از محققان، از دوگانه اسلام حکومتی و اسلام مدنی سخن میگویند، و معتقدند دین، تنها در صورت داشتن استقلال و دوری از نهادهای قدرت و سیاست میتواند به ارتقای فکری، اخلاقی و اجتماعی جامعه کمک کند. به عبارت دیگر خوانش حکومتی از اسلام، ظرفیتهای سازنده و بالنده اسلام را تهی میسازد و در صحنه عمل، دین، کارکردهای اجتماعی و انسانی خود را از دست خواهد داد. آیا دوگانه اسلام حکومتی/مدنی، دوگانه اصیلی است؟ آیا به راستی خوانش حکومتی از اسلام، نافی ظرفیتهای اجتماعی و انسانی اسلام است؟
🌐متن کامل یادداشت
◻️پژوهشگاه فقه نظام
🆔@jiiss_ir
Neshast Elmi Sath01_4030316_Qanbarzadei.MP3
18.85M
🎙صوت نشست علمی با موضوع:
تطبیقات فقه نظام در نظریات شیخ انصاری
🎤 ارائه توسط حجت الاسلام و المسلمین استاد قنبرزاده در جمع دانشآموختگان سطح مدرسه عالی فقهی امام محمد باقر علیه السلام
📆 زمان: چهارشنبه ۱۶ خرداد 1403
🆔 @neshast_mfemb
◻️پژوهشگاه فقه نظام
🆔@jiiss_ir