در ادامه ایشان به بررسی هریک از این علوم به حسب منبع و کیفیت توجیه گذاره ها پرداخت. انسان شناسی تجربی، انسان شناسی فلسفی، انسان شناسی عرفانی و انسان شناسی نقلی-وحیانی اقسامی است که برای انسان شناسی برشمردند. تقسیمات علم اخلاق نیز چندان با تقسیمات انسان شناسی متفاوت نیست. اخلاق عقلی، اخلاق عرفانی، اخلاق نقلی و اخلاق ترکیبی اقسامی است که برای این علم می توان برشمرد. علم تربیت نیز بر حسب منبع دارای چهار قسم است. تربیت مبتنی بر دانش تجربی، تربیت مبتنی بر مبانی علمی-حکمی-فلسفی، تربیت مبتنی بر عرفان و شهود و تربیت مبتنی بر منابع دینی و ادلۀ نقلی چهار قسم این علم به حساب می آیند. این استاد حوزه در هریک از این موارد کتبی را نیز معرفی نمود. این استاد حوزه در بخش دوم سخن به تبیین فقه خاص و فقه عام پرداخت. فقه خاص یعنی علمی که درصدد استنباط احکام افعال مکلفین از ادلۀ تفصیلی و به روش اجتهادی-فقاهی است. موضوع آن فعل مکلف و محمول آن احکام خمسۀ تکلیفیه است. مراد از فقه عام معنایی است که در تعبیر قرآنی « لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ » اراده شده است. گزاره ها در این فقه صرفا گزاره های انشائی نیست بلکه گزاره های إخباری نیز در آن مطرح می شود و البته روش در این فقه نیز باید فقیهانه باشد. ترکیب این دو معنای از فقه با تربیت موجب تحقق دو دیدگاه نسبت به فقه تربیت شده است. در یک معنا فقه تربیت دانشی است که در آن احکام تکلیفیِ رفتارهای تربیتی مکلفین کشف می شود عن ادلتها التفصیلیه بروشها الفقاهیة. بر این اساس کتاب التربیة نیز یکی از کتاب های فقهی در عرض دیگر کتب مثل کتاب الصلاة و ... است. اما در معنای دیگر فقه تربیت یعنی دانشی که به روش فقاهتی به دنبال مستند سازی گزاره های تربیتی است. گزاره ها در این دانش هم می تواند توصیفی باشد و هم توصیه ای. بر اساس این معنا فقه تربیت در ذیل دانش تربیت تحلیل می شود. به نظر می رسد این معنای دوم بهتر است. چرا که اولا تمایز علوم به موضوع بهتر است تا تمایز به روش و ثانیا اگر فقیه تربیت مشغول به استنباط فقه به معنای خاص شود، معنای عام از فقه به صورت ناخودآگاه تضعیف می شود در حالی که در این عرصه نیز استنباط فقیهانه لازم است. 🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام 🆔 @jiiss_ir

🔰 دومین هفته از سلسله جلسات مدرسه زمستانی فقه نظام تربیت با موضوع بررسی پیشینه فقه تربیت در تراث شیعه برگزار شد. در این جلسه حجت الاسلام و المسلمین فرهودی فقه تربیت را «دانشی که به استنباط حکم رفتارهای اختیاری مربیان و متربیان در مقام تربیت می پردازد» تعریف کرده و افزود: برای تحقق تربیت در سه ساحت «شناختی»، «انگیزشی» و «رفتاری» باید تلاش کرد، از این رو در پیگیری مباحث تربیتی در تراث شیعه مباحث مربوط به تعلیم و تعلم نیز استخراج شده است. ایشان دو سر فصل کلی را برای مباحث خود بیان کرد؛ بررسی پیشینۀ مسائل تربیت و بررسی پیشینۀ دانش تربیت و در ادامه گفت: مسائل تربیتی را در چهار دسته از کتب شیعه می توان دنبال کرد؛ برخی مباحث در کتب فقهی مورد توجه قرار گرفته، برخی در کتب اخلاقی، قسمتی در کتب روایی و برخی هم در کتب تفسیری. البته تبیین و توضیح مباحث در کتب روایی و تفسیری به جلساتی که در تبیین آیات و روایات تربیتی می پردازد واگذار شد.

این پژوهشگر فقه تربیت افزود: در کتب فقهی دو دسته از مباحث مطرح شده است؛ یک سری فرمایشات علما پیرامون مباحث آموزش (تعلیم و تعلم) و دیگری مباحثی که پیرامون پرورش (تربیت) ارائه شده است. در هر یک از این موضوعات سرفصل های متعددی بیان شد که بررسی حکم تربیت، بررسی مربیان و شرایط آنها، بررسی تمهیدات تربیتی، بررسی ساحت های تربیت، بررسی روش های تربیت و سرانجام توجه به قواعد فقهی مربوط به تربیت از جمله مباحثی است که در کتب فقهی پیرامون تربیت مطرح شده است. این استاد حوزه در معرفی کتب فقهی مربوط به دانش تربیت به «موسوعة احکام الاطفال و ادلتها» و کتب فقه تربیت آیةالله اعرافی اشاره کرد. 🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام 🆔 @jiiss_ir

گزارش تصویری ارائه حجت الاسلام فرهودی در دومین هفته مدرسه فصلی فقه نظام تربیت 🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام 🆔 @jiiss_ir

حجت الاسلام و المسلمین مقیمی در چهارمین جلسه از مدرسه فصلی آشنایی با فقه تربیت به تبیین «ضرورت فقه تربیت و جایگاه آن در تمدن‌سازی و برآورده کردن نیازهای حکومت اسلامی» پرداخت. بخش اول از سخنان ایشان در تبیین مفاهیم «فقه»، «فقه حکومتی و فقه نظام»، «تربیت» و «تمدن» گذشت. ایشان در بخش دوم سخن، جایگاه فقه را در تحقق تمدن اینگونه تبیین کرد: مجموعه تمدن در نظام زیستی مدیریت می‌شود و نظام زیستی نظامات مختلفی را در خود دارد که نظام‌های رفتاری و اجتماعی از جمله آنهاست و یکی از این نظامات رفتاری، رفتارهای تربیتی است. نظام رفتار اقتصادی، نظام رفتار سیاسی نیز از جمله آنهاست. در بخش سوم سخن، ایشان ضرورت فقه تربیت در مسائل خرد و کلان را مورد توجه قرار داده، به طرح و تبیین برخی از مسائل فقه تربیت پرداخت. حقوق والدین، حقوق فرزند، حقوق معلم و همچنین وظایف هر یک از این موارد از جمله مسائلی است که در فقه تربیت مورد بررسی قرار می گیرد.

در آخرین بخش ایشان به تبیین ارتباط فقه تربیت با مسائل کلان حکومتی و طراحی نظام تعلیم و تربیت پرداختند. محور کلام ایشان در این بخش توجه به بلوغ و اقتضائات آن در برنامه‌ریزی آموزشی بود. آیا در برنامه‌ریزی آموزشی به سن بلوغ و اقتضائات آن توجه شده است؟ آیا آموزش‌های قبل از بلوغ در این برنامه تحصیلی افراد را برای پذیرش مسئولیت در دوران بلوغ آماده می‌کند؟ با توجه به تفاوت سن بلوغ در دختر و پسر آیا نباید برنامه‌ریزی آموزشی آنها نیز متفاوت باشد؟ این ها از جمله مسائلی است که باید در طراحی نظام تعلیم و تربیت لحاظ شود و از فقه به دست می‌‌آید. 🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام 🆔 @jiiss_ir

گزارش تصویری ارائه حجت الاسلام مقیمی در دومین هفته مدرسه فصلی فقه نظام تربیت 🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام 🆔 @jiiss_ir