💠گزارش تفصیلی نودمین کرسی از سلسله‌کرسی‌های پژوهشگاه فقه نظام با موضوع «الگوی فقهی- حقوقی نظام‌سازی اسلامی؛ آسیب‌ها و راه‌کارها: ✂️برش‌هایی از ارائه حجت الاسلام دکتر حسنلو: 📍بعد از انقلاب اسلامی به رغم اینکه نهاد فقه توانست نقش تأسیسی در ساخت و ایجاد کلان‎نظام سیاسی ایفا کند و نظام امام و امت را به عنوان بدیع‌ترین نظام سیاسی به نمایش بگذارد، در ایجاد خرده‌نظام‌های اجتماعی از جمله نظام حقوقی و قضایی موفق عمل نکرده است و با الگوبرداری از نظام‌های حقوق غربی تنها توانسته است دانش فقه را در عناصر خرد و میانه نظام حقوقی تلفیق بکند؛ که البته از کارآمدی مطلوب برخوردار نیست. 📍در وضعیت حقوقی قبل از مشروطه، فقه علی‎رغم فراز و فرودهای فراوان توانسنه بود با مفاهیم فقهی متنوعی مانند مجتهد، حاکم، قضا، شهادت، حدود، دیات، مکلف خراج، احکام خمسه ولایت، مکاسب و ده‌ها و صدها مفهوم دیگر به اداره و تمشیت امور مسلمین در سرتاسر جهان بپردازد. محاکم شرع را می‌توان به عنوان یکی از تجربه‌های موفق حکمرانی مجتهدان امامیه در دوره پیش از مشروطه مثال زد که تاریخ درباره عملکرد کارآمد محاکم شرع به درستی گواهی می‌دهد. 📍حقوق فقط قانون نیستند؛ حقوق در حقیقت متشکل از همان عناصر کلان مبانی، اهداف، نظام، مفاهیم نظام، تقسیمات، ساختار و تشکیلات و غیره هم است. 📍در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، مبنای الزام قواعد حقوقی با مبنای الزام قواعد در مکتب حقوق پوزیتیویستی همخوانی بیشتری دارد؛ چون ساز و کار اعتباربخشی به قواعد با صورت‌گرایی نهادینه شده در فرمالیست حقوقی تطابق بیشتری دارد؛ به این دلیل گاهی مشاهده می‌شود که در حقیقت عناصر ماهوی مثل شریعت و عدالت قربانی عناصر شکلی می‌شود. 📍قصاص یک مجازات اسلامی است که رجوع به منابع اسلامی نشان می‌دهد که این یک پدیده‌ی شخصی است؛ یعنی یک ماهیت شخصی دارد نه ماهیت عمومی. زمانی که در یک نظام حقوقی، تقسیم‌بندی حاکم بر نظام حقوقی غربی ملاک قرار می‌گیرد؛ یعنی تقسیم حقوق به حقوق عمومی و خصوصی و حقوق جزایی نیز ذیل حقوق عمومی قرار می‌گیرد، قرار دادن قصاص که ماهیت خصوصی دارد در حقوق جزایی که در ذیل حقوق عمومی تعریف شده است، ماهیت خصوصی آن را گرفته و به آن ماهیت عمومی می‌دهد و عملاً کارآمدی مطلوب اسلامی را از آن می‌گیرد. ✂️برش‌هایی از بیانات دکتر حکمت‌نیا: 📍در سراسر جهان حدود شش هفت نظام اصلی هست، با ترکیباتش تا پانزده «نظام ترکیبی» و حدود 330 «حوزه صلاحیّت‌ قضایی» وجود دارد. یک مسئله همین است که نظام حقوقی در کشور ما چقدر نظام است و چقدر آن ترکیب و چه‌قدر حوزه‌های صلاحیّت است؟ ولی مهمّ این است که این نظام بتواند در ساختار خودش حلّ مسئله کند که این حل مسئله با رفت و برگشت بین مبانی، منابع و فلسفه و ... اتفّاق می‌افتد و مسئله، در نظام است که حل می‌شود. 📍وقتی می‌خواهیم مطالعات حقوقی انجام دهیم ابتدا دو بحث را باید از هم جدا کنیم: یک دستگاه‌های فلسفی داریم که دستگاه های حلّ مسئله هستند، امّا وقتی می‌خواهیم این مسائل را در نظام اجتماعی و رفتاری قرار دهیم این قالب‌ها را از تمدّن می‌گیریم و نظام از آن آفریده می‌شود. مثلاً دستگاه فلسفی می‌گوید در ارتباط بین اشخاص، اراده مشترک افراد است که می‌تواند قواعد بین من و شما را مدیریّت کند (حاکمیّت اراده)، این را فلسفه می‌گوید. اگر حاکمیّت اراده را در ساختار اجتماعی قرار دهیم حاکمیّت اراده، در «قرارداد» خودش را نشان می دهد. حالا قرارداد چیست؟ فلسفه دیگر در این زمینه سخنی ندارد؛ بلکه ساختار تمدنی معین می‌کند که قرار داد چگونه است. با توجّه به آن حاکمیّت اراده و قرارداد، باید رفت و برگشت کرد و نظام را طراحی کرد. 📍اساساً بحث مشروطیّت راجع به محاکم شرعی نبود، مردم کار خودشان را می‌کردند و با محاکم شرعی مشکلی نداشتند. مشکل، حقوق جزا بود، حقوق عمومی بود، مشکل، اختیارات شاهان بود. 📍لذا مشروطیّت، حلّ مسئله حاکمان بود نه مسئله قضات. قضات که مشکلی نداشتند، مسئله حاکمان بود. در مقابل ظلم حاکمان عدالتخانه می‌خواستند، بست می‌نشستند برای این که سیستم نبود. 📍سیستم قضایی اسلامی مبتنی بر شخص (قاضی) است. امروزه ما قضاوت را تبدیل کردیم به فرایند و مسائل فرایند را حلّ نکردیم. آیا می توانیم به «هو» برگردیم؟ الان سیستم مبتنی بر چگونگی «how» هست؛ آیا می‌توانیم به «هو» برگردیم؟ 📍پیشنهاد ما این است که نظام قضایی امروز را باید بر اساسی فرایندی طراحی کنیم، امّا مسائل فرایند را بر اساس نظام حقوق و معرفت دینی باید بفهمیم. 🌐مشروح گزارش در سایت پژوهشگاه فقه نظام ◻️پژوهشگاه فقه نظام 🆔@jiiss_ir

🔰 گزارش تفصیلی کرسی ترویجی «اصل شفافیت اقتصادی در نظام اسلامی و دلالت آن بر الگوی مطلوب بانکداری اسلامی» ✂️برش‌هایی از گزارش: 📍یکی از چالش‌های ساختار بانک‌داری کنونی این است که اهداف متوقّع از نهاد بانک با واقعیت بانک همخوانی ندارد. بانک قرار بود پول را از ثروتمندان بگیرد و به فعّالان اقتصادی فاقد سرمایه اعطا نماید و از این مسیر زمینه رشد تولید را در بخش واقعی فراهم آورد؛ ولی در نهایت بانک تبدیل شد به نهادی که پول را از فقیران می‌گیرد و به دلّالان ثروتمند انتقال می‌دهد و با تملّک واحدهای تولید به یکی از بزرگ‌ترین موانع رشد تولید تبدیل شده است. 📍هر چند ممکن است اصل «شفافیت اطلاعاتی»، به عنوان یک اصل عملیاتی و اجرایی در فعالیت اقتصادی قلمداد شود، ولی اصل «شفافیت ساختاری» به دلیل اهمیت و خاستگاهی که دارد بایستی در رتبهٔ اصول کلان مکتبی قرار گیرد. این اصل،‌ به صورت جامع،‌ چنین تعریف می‌شود: «اولویت شرعی- اعم از الزامی و غیرالزامی- آن ساختار و الگویی در نظام اقتصادی اسلام که بتواند به بهترین شکل ممکن از مسیر تحقّق اصول کلان مکتبی و راهبردی، اهداف مطلوب نهاد اقتصادی را فراهم نماید.» 📍تلقی عموم از بانک تا سالیان سال این بوده که بانک تنها واسطه‌ی در وجوه است ... ؛ اما پس از بررسی فرایند اعطای تسهیلات در بانک‌ها روشن شد که بانک - برخلاف تصور عموم - به هیچ وجه واسطه‌ی میان پس‌اندازکنندگان و فعالین اقتصادی نیازمند سرمایه نیست؛ بلکه او بر اساس منافع خود با خلق پول و اعتبار از «هیچ»، تسهیلات می‌دهد. بر این اساس نهاد کنونی بانک چندین سال است که به همه در مقام عمل خلاف گفته و بدون نیاز حقیقی به سپرده‌های مردم، اعطای تسهیلات را به سپرده‌های مردم گره زده است. 📍بانک سه فعالیت را با هم انجام می‌دهد که این فعالیت‌ها در تضاد کامل با همدیگر هستند و بانک در یک فرایند کاملا پنهانی ادعا دارد که به خوبی تمام این وظایف را انجام می‌دهد: فعالیت نخست فعالیت گرفتن «قرض الحسنه» و اعطای آن به نیازمندان است. تسهیلات اعطایی این بخش باید همراه با تضمین اصل بدون سود باشد و سپرده نیز باید با وعده‌ی به بازپرداخت گرفته شود، در تامین هزینه‌های آن باید به کارمزد حداقلی و واقعی بسنده کرد، تجهیز منابع آن نیز تنها با نیت فعالیت خیر قرض الحسنه بوده و بانک حق سرمایه‌گذاری این منابع را ندارد. 📍فعالیت دیگر بخش سرمایه‌گذاری است که جامعه‌ی هدف آن فعالان اقتصادی است. در این بخش تسهیلات اعطایی، با انگیزه‌ی سود داده می‌شود و البته به دلیل فعالیت‌های واقعی اقتصاد، امکان از بین رفتن اصل سرمایه نیز وجود دارد‌، سپرده‌هایی که در این بخش قرار دارند زمان‌دار هستند، در تامین هزینه‌های آن می‌توان از سود ناشی از فروش یا مشارکت اقتصادی استفاده نمود، نیت سپرده‌گذاران، مشارکت در کار و سرمایه است و بانک حق ندارد از این منابع برای فعالیت‌های خیرخواهانه؛ چون رفع مایحتاج نیازمندان استفاده نماید. 📍بخش سوم خدمات پولی مانند اعطای کارت‌های بانکی، امکان برداشت از حساب در شعب مختلف بانک و ... است. این بخش به طور کلی تسهیلاتی نمی‌دهد. سپرده‌هایی که گذاشته می‌شود باید به‌گونه‌ای باشند که عند المطالبه قابل برداشت باشند. تامین هزینه‌ها تنها بر اساس اجرت عمل و کارمزد بازاری آن باید تنظیم شود. انگیزه‌ی سپرده‌گذاران حفظ و نگهداری پول و بهره‌مندی از خدمات پولی است. جامعه‌ی هدف آن نیز نه نیازمندانند و نه فعالان اقتصادی؛ بلکه عموم مردم هستند. 📍همان‌طور که مشاهده می‌شود این سه نوع فعالیت متضاد با تمامی تفاوت‌هایی که در تسهیلات، نوع سپرده، تامین هزینه، انگیزه‌ی سپرده‌گذاران و جامعه‌ی هدف دارند، همگی در ساختار پنهانی و پیچیده‌ی کنونی بانک در حال تحقق است. 📍در الگوی تفکیک پژوهشگاه فقه نظام، با تفکیک کامل بخش‌های سه‌گانه‌ی - خدمات پولی، سرمایه‌گذاری و خیرخواهانه - به سه بانک جدای از هم با منابع تامین کاملا مجزا و جامعه‌ی هدف متفاوت و سلب حق خلق پول از هیچ برای بانک‌های تجاری، زمینه‌ی کامل تحقق اصول کلان و راهبردی فراهم شده است. 🌐مشاهده گزارش تفصیلی در سایت پژوهشگاه فقه نظام ◻️پژوهشگاه فقه نظام 🆔@jiiss_ir

🔰 با تبریک حلول ماه مبارک رمضان درس تفسیر آیت الله محسن اراکی با موضوع (امامت در قرآن) ⬅️ شروع درس از شنبه ۲۶ اسفند هر روز بعد از نمازعصر(به جز روزهای تعطیل) همراه با اقامه نماز ظهر و عصر به امامت استاد آیت الله اراکی ⬅️ نشانی: خیابان ارم، کوچه۲۰، فرعی اول، پلاک۴ و ۶ مکان : حسینیه دفتر آیت الله اراکی برادران و خواهران ◻️پژوهشگاه فقه نظام 🆔@jiiss_ir

🔰بخشی از بیانات آیت الله محسن اراکی در حاشیه جلسه اول درس تفسیر در ماه مبارک رمضان در خصوص حمایت از ناهیان از منکر: 🔹قاعده مربوط به حریم‌های شخصی این است که حریم هر انسانی شامل آبرو، مال و جان او محترم است؛ ولی در بعضی موارد اگر شخصی خودش حریمش را شکست و برای آن حرمت قائل نشد، این حریم برای دیگران هم حریم نیست؛ وقتی حریم است که آدمی خود برای حریمش، حرمت قائل باشد. 🔹عکس گرفتن از شخص معین، در صورتی که راضی نباشد جایز نیست؛ ولی این حرمت برای کسی است که خود، حریم خودش را نشکسته باشد. کسی که در ملأ عام مرتکب جرمی شود، عکس گرفتن از همان جرم او و بیان این جرم او برای دیگران حرام نیست؛ بلکه اگر عکس گرفتن از او، باعث بازداشتن او از جرمش باشد، گاهی واجب هم می‌شود. 🔹حجاب و عفاف یک شعار دینی، فراتر از یک رفتار فردی است. گاهی چیزهایی شعار و علامت دین می‌شود؛ یعنی کسی که می‌خواهد به دین توهین کند، به آن شعار توهین می‌کند. حجاب شعار دین است. 🔹بی‌حجابی ظلم و تجاوز به حریم خود است ... چادر حافظ حیثیت زن است و حریم او را نگه‌ می‌دارد. 🔹بی‌حجابی ظلم به جامعه است. جامعه می‌خواهد در فضای سالم نفس بکشد. این جامعه حقوقی دارد؛ جامعه مسلمان است و حق دارد مسلمانی خود را در مجامع عمومی نگاه‌دارد؛ بی‌حجابی علنی توهین به هویت ملی، دین و حقوق اجتماعی است. این کار تعدی از حدود الهی است. 🔹باید از کسی که می‌خواهد در مقابل این ظلم ایستادگی کند حمایت کرد؛ زیرا این شخص از حقوق جامعه و حتی از حقوق آن انسانی که حرمت خود را رعایت نکرده نیز دفاع می‌کند. ◻️پژوهشگاه فقه نظام ‌🆔@jiiss_ir

🔰علی ابن ابی طالب (ع) عبد خدا بود. 🔸علی، در همهٔ عمر، در سرّا و ضرّا، در آوردگاه‌ها و میدان‌های گوناگون، چه در آن‌گاه که پیامبر اعظم (ص) دل تاریکی‌ها را می‌شکافت و جلوداری می‌کرد و چه آن‌گاه که خود، با شرک و کفرِ پنهان و با نابرابرخواهان و عدالت‌گریزان، در ستیزِ سخت بود، در جست‌وجوی آیه و نشانه‌ای بود که به او بنمایاند که به این مقام والا و بارگاه بندگی ربّ وَدود بار یافته است. 🔸تا این‌که در صبحی روشن، فرشتگان از بارگاه قدس الهی به سوی زمین و زمینیان بال گشودند و بر گرد محراب علی به پرواز درآمدند تا روح زلال او را در هودجی از نور به پیشگاه نورالسّموات و الارض، بار دهند. 🔸علی، آن‌گاه که فرق خود را شکافته دید و افق را به خون خود سرخ، ‌دریافت که به مقام جاودانهٔ بندگی پرودگار عالمیان باریافته و بارقهٔ امید را در کران تا به کران گیتی، به اذن خدا گسترانده و زمینه را برای خیزش‌های بزرگ عدالت‌خواهانه و ستم‌ستیزانه مهیّا ساخته است، از ژرفای جان ندا در داد: «فزت و ربّ الکعبه» ◼️پژوهشگاه فقه نظام ‌🆔@jiiss_ir

🔰اللهُ مولانا، لا مَولی لکم 🔸 مردان حق، با اتّکا به قدرت «الله» ، سرپرستی و سروری آن ذات بی‌همتا، ارکان رویارویی با شرک و کفر را می‌افرازند، آوردگاه‌ها را می‌آرایند و بهنگام می‌توفند و در گرماگرم نبرد با سپاهیان سیاه‌روی شیطان، از نای جان ندا در می‌دهند: الله سرور ماست. الله پشتیبان ماست. شما حرامیان که مولا و سرپرست ندارید. هان! بدانید که ما با تکیه بر قدرت خدا، رایَت توحید را برمی‌افرازیم، شما کافران و ستم‌پیشگان و بی‌بُته‌ها و بی‌هویّتان را به خاک می‌افکنیم. 🔸 زمام‌داران صهیونیزم و استکبار جهانی، با همهٔ کشتار، کفتارصفتی، درّنده‌خویی و تلاش گسترده برای نابودی حرث و نسل، در برابر نسل نوخاستهٔ توحیدی و جبههٔ مقاومت، زمین‌گیر شده‌اند و خود را بر لب پرتگاه مرگ و نیستی می‌بینند؛ از این روی، با تکیه بر قدرت شیطانی، دمادم آتش می‌افروزند و موحّدان را در آتش می‌افکنند که شاید از فروافتادن در درّهٔ مرگ و نیستی رهایی یابند. هرگز! راهی به رهایی نخواهند داشت، به‌زودی سپاه محمّد (ص) درهای جهنّم را به سوی این قوم تباه‌پیشه خواهد گشود. روز به روز، حرکت این جنایت‌پیشگان، به سوی باتلاق نیستی شتاب می‌گیرد، هرچه بیش‌تر تلاش می‌کنند فزون‌تر به عمق لجن فرو می‌روند. 🔸 در روز ۲۱ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری، ۱۳ فرودین ۱۴۰۳ شمسی در حرکتی نابخردانه و جنایت‌کارانه، با حملهٔ موشکی به کنسول‌گری جمهوری اسلامی ایران در دمشق، سردار عزیز اسلام، محمدرضا زاهدی و یاران باوفایش را شهید کردند تا شاید مرگ نکبت‌آلود خویش را به تأخیر بیندازند. زهی خیال باطل! 🔸 صبح نزدیک است ان‌شاء الله ◼️پژوهشگاه فقه نظام ‌🆔@jiiss_ir

🔰 صبح نزدیک است. رهایی قدس را از مأذنه‌ها، فریاد کنیم. شب به پایان رسیده، سپیده بردَمیده، فراخیزیم هویّت خود را بازیابیم. 🔸 قدس، هویّت ماست، گوهری که بی آن، تاریک، دل‌نَژَند، ره‌گم‌کرده و در شب بی‌پایان سرگردانیم. 🔸 امّت اسلامی، بی قدس، بی گوهر ناب و رَخشان هویت‌بخش، همه‌گاه، در چاه ویل حقارت، بردگی و سرسپردگی به استکبار به‌سر خواهد برد؛ اگر در پی دست‌یابی به سَریر عزّت و سرابوستان جاه‌مندی، سروَری و فرودآیی آن‌به‌آن به برکهٔ حقیقت محمّدیه است، ‌باید از شطّ خون بگذرد، خان‌های هراس‌انگیز را یکی پس از دیگری، شکوه‌مندانه درنوردد و دیوان و دَدان را به بند بکشد تا به گوهر ناب قدس شریف، دست یابد و پایه‌های تمدّن مقدس اسلامی را برافرازد. 🔸 امام خمینی که هوشیارانه و شریعه‌شناسانه، شریعه را به شطّ جاری و ساری به سوی قدس، گشود و راه رهایی معراج‌گاه رسول اعظم را، به امّت او نمایاند، از آغاز نهضت تا بردَمیدن خورشید انقلاب اسلامی از مشرق جان‌ها، تا آن‌گاه که جان به جانان تسلیم کرد، نگاه‌اش را از قدس برنداشت، روزان و شبان، امیدوارانه بانگ رَحیل می‌زد و اهل ایمان را به فراخیزی فرامی‌خواند و رهایی قدس شریف از چنگال ناپاکان ناپاک‌سرشت. 🔸 پس از رحلت آن شریعه‌شناس شریعه‌گشا، به رهبری هوشمندانه و راهبردی رهبر معظم انقلاب اسلامی، شریعه‌ها گشوده شد و طوفان‌ها به‌پا شد، تا به طوفان الاقصی انجامید و خاری و ذلّت صهیونیسم و استکبار جهانی. به امید پیروزی جبههٔ مقاومت ◼️پژوهشگاه فقه نظام ‌🆔@jiiss_ir