🔰آیت الله محسن اراکی در نشستی با حضور حجت الاسلام و المسلمین مجید رجبی، مدیر مؤسسهٔ پژوهشی فقه نظام و حجت الاسلام و المسلمین ساجدی نمایندهٔ مدرسه عالی حکمرانی شهید بهشتی و شماری از پژوهشگران در عرصه فقه نظام سیاسی و حکمرانی، در موضوع «رابطه فقه نظام و حکمرانی اسلامی» بیاناتی را ارائه کردند.
✅ آسیب اصلی در مباحث مردمیسازی، پیادهسازی آن بر پایهٔ نظریات حکمرانی غربی است/ قوام شکلگیری جامعه، به اطاعت و نصرت امام بر پایه بصیرت و معرفت است.
🔹حجت الاسلام رجبی: یک مسأله جدی دیگری داریم و آن مسأله مردمیسازی دولت است و مشارکت مردمی که حضرت آقا مطرح میکنند و در این زمینه چالشی وجود دارد که این مردمیسازی که مسئولان اجرایی آن از نظریههای پشتیبانش آگاهی کامل ندارند و درگیر کف میدان هستند، بخواهد با نظریههای موجود حکمرانی انجام شود و آنوقت است که گرفتار یک سری فجایعی خواهیم شد که برگشتن در آن ریل، حرکت به وضع مطلوب را گرفتار چالش کند.
🔹حجت الاسلام ساجدی: در حکمرانی بر اساس تحلیلی که از تصمیم گرفتن آدمها بر اساس منفعت و همچنین انسانشناسی خاصی که دارند، مدلی برای تصمیمگیری جمعی در مسائلی که همه باید پای کار بیاند ارائه میشود و با یک عینک اقتصادی، چگونگی انتخاب ترجیحات مردم شناسایی میشود.
🔹آیت الله اراکی: ما باید اول خودمان فارغ از واژه حکمرانی، و گاورمنت و هر مفهوم وارداتی، جامعه و حاکمیت خودمان را تحلیل کنیم ...با چه چیز حاکمیت قدرتمند میشود و با چه چیزی ضعیف میشود؟
🌐گزارش تفصیلی
◻️پژوهشگاه فقه نظام
🆔@jiiss_ir
▪️در سوگ خادم جمهور
▪️مجاهد فی سبیل الله، آیت الله سید ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور اسلامی ایران، در سالروز بردَمیدن خورشیدِ مدینه از مشرق جانها، آسمانی شد.
▪️در تلاش بود، از آغاز خدمت، که شهد ناب عدالت را به کام جانها فروچکاند و رایحهٔ خوش رضوی را به کوی جانها بِوَزانَد و مردمان را به چشمهسار اهل بیت نبوی فرود آورد و آنان را از این نعمت بزرگ بهرهمند و سَرای دلشان را با برگیری قَبَسی از آن آتش همیشهگرمابخش، شعلهور سازد.
▪️این فراخیزی بزرگ خدمتگزاری، محرومنوازی، گرهگشایی، عزّتآفرینی و عدالتگستری، روز به روز، در وجود شریف این سلالهٔ نبوی اوج گرفت و دامن گستراند، تا اینکه با رأی مردم و تنفیذ مقام معظّم رهبری به جایگاه والای ریاست جمهوری فرارفت و سنگ بنای خدمت همهسویه به مردم را فداکارانه، جانفشانانه و خردمندانه گذارد و در سیاست خارجی،عالمانه و هوشمندانه، بنای حکمت و عزّت را استوار ساخت و در احیای جبهه بزرگ مقاومت و رویارویی شجاعانه با استکبار و صهیونیسم جهانی خوش درخشید، تا اینکه خداوند مقدّر فرمود آن مجاهد فی سبیلالله را در سنگر مقدّس خدمت و جهاد، به جوار خود بار دهد.
▪️این باریابی شکوهمندانهٔ عبد صالح، پرهیزگار و پرتلاش و یاران شهیدش، بویژه، وزیر امور خارجهٔ شجاع، هوشیار و عزّتآفرین، آقای دکتر حسین امیرعبداللهیان، و امام جمعهٔ خدمتگزار و آگاه تبریز را به ولیّ فقیه دوران، مقام معظّم رهبری و همهٔ ایرانیان، مستضعفان و ستمدیدگان جهان،تبریک و تسلیت میگوییم.
به امید گذر عزّتمندانهٔ ملّت ایران از بحرانهای سخت
◼️پژوهشگاه فقه نظام
🆔@jiiss_ir
📢 «رئیسی عزیز خستگی نمیشناخت»
✍️ پیام تسلیت رهبر انقلاب اسلامی و اعلام عزای عمومی در پی درگذشت شهادتگونه رئیسجمهور و همراهان گرامی ایشان
📝 متن پیام تسلیت رهبر انقلاب اسلامی:
بسم الله الرّحمن الرّحیم
انا لله و انا الیه راجعون
▪️با اندوه و تاسف فراوان خبر تلخِ درگذشتِ شهادت گونهی عالم مجاهد، رئیس جمهور مردمی و با کفایت و پرتلاش، خادمالرضا علیه السلام جناب حجة الاسلام و المسلمین آقای حاج سید ابراهیم رئیسی و همراهان گرامی ایشان رضوان الله علیهم را دریافت کردم.
▪️این حادثهی ناگوار در اثنای یک تلاش خدمترسانی اتفاق افتاد؛ همهی مدت مسئولیت این انسان بزرگوار و فداکار چه در دوران کوتاه ریاست جمهوری و چه پیش از آن، یکسره به تلاش بیوقفه در خدمت به مردم و به کشور و به اسلام سپری شد.
▪️رئیسی عزیز خستگی نمیشناخت. در این حادثهی تلخ، ملت ایران، خدمتگزار صمیمی و مخلص و با ارزشی را از دست داد. برای او صلاح و رضایت مردم که حاکی از رضایت الهی است بر همه چیز ترجیح داشت، از این رو آزردگیهایش از ناسپاسی و طعن برخی بدخواهان، مانع تلاش شبانه روزیش برای پیشرفت و اصلاح امور نمیشد.
▪️در این حادثهی سنگین شخصیتهای برجستهئی مانند حجةالاسلام آل هاشم امام جمعهی محبوب و معتبر تبریز، جناب آقای امیر عبداللهیان وزیر خارجهی مجاهد و فعال، جناب آقای مالک رحمتی استاندار انقلابی و متدین آذربایجان شرقی و گروه پروازی و دیگر همراهان نیز به رحمت الهی پیوستند.
▪️اینجانب پنج روز عزای عمومی اعلام میکنم و به ملت عزیز ایران تسلیت میگویم. جناب آقای مخبر طبق اصل ۱۳۱ قانون اساسی در مقام مدیریت قوهی مجریه قرار میگیرد و موظف است به همراهی رؤسای قوای مقنّنه و قضائیه ترتیبی دهند که ظرف حداکثر پنجاه روز رئیس جمهور جدید انتخاب شود.
▪️در پایان تسلیت صمیمی خود را به مادر گرامی جناب آقای رئیسی و همسر فاضل و بزرگوار ایشان و دیگر بازماندگان رئیس جمهور و خانوادههای محترم همراهان بویژه والد ماجد جناب آقای آل هاشم معروض میدارم و صبر و تسلای آنان و رحمت الهی برای درگذشتگان را مسألت میکنم.
سیّدعلی خامنهای
۱۴۰۳/۲/۳۱
◼️پژوهشگاه فقه نظام
🆔@jiiss_ir
💠 مجلس خبرگان، مظهر مردم سالاری اسلامی
🔸 پیام رهبر انقلاب به مناسبت آغاز به کار ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری
🔅 بسم الله الرّحمن الرّحیم
و الحمد لله ربّ العالمین و الصّلاة و السّلام علی سیّدنا محمّد المصطفیٰ و آله الطّیّبین و صحبه المنتجبین و من تبعهم باحسان الیٰ یوم الدّین.
▫️ خداوند عزیز و حکیم را سپاس که توفیق تشکیل ششمین دورهی مجلس خبرگان رهبری را به ملّت بزرگ ایران ارزانی داشت. این مجلس یکی از پایههای اصلی نظام اسلامیِ مردمسالار است که در فاصلههای زمانی معیّن به دست توانای ملّت استحکام مییابد، و سلامت و استمرار نظام را تضمین میکند. اعضای محترم و منتخب این مجلس، با مشیّت الهی و با همّت مردم، این فرصت را یافتهاند که یکی از برترین نقشها را در استحکام زنجیرهی پولادینِ رهبری نظام بر عهده بگیرند، و سزاوار است به خاطر این نعمت، سپاسگزار خداوند و قدردان مردم باشند.
▫️ مجلس خبرگان، مظهر مردمسالاری اسلامی است. گزینش رهبر بر طبق معیارهای اسلامی بر عهدهی این مجلس است که خود، منتخب و برگزیدهی مردم است. معیارها، اسلامی است و گزینش، مردمی؛ این روشنترین نشانه و معرّف جمهوری اسلامی ایران است.
▫️ در نظام اسلامی، حکمرانی، بَشَری و هدفها الهی است. هدفها، عدالت و کرامت انسان و آبادی زمین و پُربار کردن زمان، و در نهایت، زندگی توحیدی و عروج آدمی به مرتبت قرب خداست؛ و شیوهها، بهرهگیری از خِرد و تجربهی جمعی، و به کار گرفتن فکرها و زبانها و بازوهای کارآمد و گامهای استوار آحاد مردم است.
این تدبیری است هوشمندانه که معرفت قرآنی و اسلامی به پیروان خود هدیه داده و در آن، شریعت و عقلانیّت، و غیب و شهود را در هم تنیده و همجهت ساخته است.
این، پدیدهی شگفتآور و جذّابی در عرصهی سیاستهای کلان است، و تأمّل در واقعیّتهای تلخِ نظامات دینستیز یا دینگریز، روزبهروز بر جذابیّتِ آن خواهد افزود.
▫️ دعوت عامّ ما از وجدانهای بیدار در سراسر جهان آن است که به تجربهی شکستخوردهی نظامهای مدّعیِ عدالت یا آزادی ولی بیگانه از معنویّتِ دینی بنگرند؛ ظلم و تبعیض و فساد فزاینده را، و نابودی امنیّت اخلاقی را، و سستی بنیان خانواده و فروکاستن از شرافت زن و از جایگاه همسری و مادری را، و غلبهی جهتگیریِ مغرضانه بر آگاهسازی صادقانه در رسانهها را، و بسیاری از گرههای کور دیگر در گسترهی نفوذ این نظامهای منافق و ریاکار و ستمگر را ببینند؛ و آنگاه در طرح جامع و استوار و گرهگشای حکمرانی اسلامی تأمّل کنند.
▫️ امروز فاجعهی غزّه و نسلکشی بیرحمانهی رژیم غاصب صهیونیست و کشتار هزاران کودک و زن و مرد بیدفاع و غیر مسلّح، و آنگاه پشتیبانی و حمایت حکومتهای به اصطلاح لیبرال غربی از این گرگ خونخوار، معنی آزادی و حقوق بشر غربی را برای وجدانهای بیدار آشکار میسازد.
امروز فرصت تازهای است که کارگزاران نظام جمهوری اسلامی و همهی دلبستگان آن، حقیقت این پدیدهی بزرگ را در گفتار و عمل، به مشتاقان حقیقت در سراسر جهان نشان دهند.
بار دیگر توفیقات این مجلس محترم را از خداوند متعال مسئلت میکنم.
لازم میدانم یاد رئیسجمهور فقید و عزیز و همچنین امامجمعهی معزّز تبریز را که عضو این مجلس بودند، گرامی بدارم و علوّ درجات آنان را از خداوند رحیم مسئلت کنم.
والسلام علیکم و رحمةالله
سیّدعلی خامنهای
۱۴۰۳/۲/۳۱
◼️پژوهشگاه فقه نظام
🆔@jiiss_ir
🔰بایستگی نگاه جامع و همهسویه فقهی و فرهنگی، در بررسی مصوبه تعطیلی شنبهها
🔸مساله تعطیلات رسمی، که یک متغیر اساسی در سبک زندگی اجتماعی به حساب میآید، اساساً یک مساله فرهنگی است، با این وصف به نظر میرسد در تصویب این پیشنهاد، تنها جوانب اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است و پیوستهای فرهنگی آن نه مورد توجه قانونگذاران و نه مورد لحاظ آنان بوده است! ضمن تاکید بر ضرورت حل مشکلات اقتصادی، باید توجه داشت که غفلت از جنبههای فرهنگی آسیبهای دراز مدت و گسترده و گاه غیرقابل بازگشتی را به جامعه وارد خواهد ساخت که پس از آن پشیمانی را سودی نخواهد بود.
🔹🔹بخش نخست، بررسی فقهی مساله
برخی از نکاتی که به لحاظ فقهی میتواند در بررسی این مساله کارآمد باشد از این قرار است:
🔸یکم؛ مساله تشبه به دشمنان
پاسخ به یک اشکال
اشکالی در این موارد به ذهن می رسد این است که شکی نیست که در بسیاری از موارد زندگی بشری مومنان با دشمنان شباهت های فراوانی دارد و بیشک تمی توان به حرمت همهی این موارد، همچون انتخابات و تفکیک قوا و رجوع به دادگاهها برای تظلم خواهی و امثال آن ملتزم گردید.
در پاسخ این اشکال دو نکته را باید مد نظر قرار داد: اول، آنکه قطعا نهی از تشبه شامل مواردی که در شرع جایز شمرده یا توصیه شده باشند، نمی شود.
دوم، آنکه مواردی همچون تفکیک قوا و انتخابات و نظام قضایی و امثال آنها در جمهوری اسلامی تفاوتهای ماهوی با نظام های غربی دارند، مثلا طبق قانون اساسی استقلال قوا در ذیل رهبری تعریف میشود (قانون اساسی، اصل57) و چنین چیزی در نظریات تفکیک قوا در غرب تعریف شده نیست واز این رو شاید بتوان گفت تفاوتها در این موارد بیش از شباهتها است.
سوم، منظور از نهی از تشبه، مواردی نیست که انسان به اقتضای بشری و انسانی وامثال آن انجام می دهد، بلکه منظور مواردی است که به عنوان نمادهای کفار و دشمنان مطرح است. یا به دیگر سخن، رفتار کفار بماهم کفار مد نظر است نه رفتار کافر بما هو انسان.
🔸دوم: تعطیلی سنت
ممکن است در مورد بند پیشین چنین به نظر برخی بیاید که نهایتا تشبه به کفار مکروه است. در پاسخ باید گفت اولا که طبق بسیاری از فتاوا و به خصوص فتوای مقام معظم رهبری در موارد مختلف از جمله پوشیدن کروات حرمت استفاده میشود همچنین معظم له در مورد اصل مساله تشبه ملاک حرمت را تشبیه به کفار و ترویج فرهنگ آنها دانستهاند
در همین راستا باید اضافه کرد که تعطیلی عصر پنجشنبه ها نیز که بر اساس این مصوبه تحت تاثیر قرار خواهد گرفت، متضمن سنتهای ریشه یافتهی دینی است که دستکاری در این مهم نیز موجب تغییر جدی در سنت های دیرین جامعه اسلامی ایران از جمله سنت فراگیر زیارت اهل قبور خواهد شد.
🔸سوم، استقلال فرهنگی
بدون تردید تعطیلی شنبه همگام با کشورهای بزرگ دنیا که عمدتا از دشمنان جریان اصیل انقلابی به حساب می آیند نوعی هضم در فرهنگ جهانی یا به تعبیری جهانی شدن است، به خصوص آن که در این زمینه نقشه و مهندسی فرهنگی خاصی نیز که از چنین آسیبی بکاهد، به چشم نمیخورد. و تاکنون مجلس محترم نیز در این مورد توضیحی ارائه نداده است. به بیان دیگر، تعطیلات حتما باید پیوست فرهنگی داشته باشد، پیوست فرهنگی تعطیلی روزهای جمعه روشن است، پیوست فرهنگی مناسبت های مذهبی و حتی نوروز روشن و منطبق بر فرهنگ اسلامی است، اما تعطیلی شنبهها چه پیوست فرهنگی دارد؟ تجربه نشان داده است ورود در اموری ازاین دست بدون پیوست های مناسب فرهنگی، موجب هضم در سبک زندگی های بیگانه می گردد.
نظریه مقاومت دقیقا نقطه مقابل نظریه جهانیسازی است و تعطیلی شنبه ها نوعی وادادگی در برابر جریان جهانی سازی غربی است. این مساله وقتی پررنگ تر می شود که بدانیم سرسلسله این جریان، یعنی تعطیلی شنبهها در کشورهای اسلامی، کشور امارات، نماد سازش با اسرائیل و غربی شدن کشورهای اسلامی است!
🔸چهارم، عناوین ثانوی
به لحاظ فقهی ممکن است عناوین ثانوی حکم یک موضوع را دگرگون سازند، در عین حال به نظر می رسد بهانه های ذکر شده از این حیث یارای توان چنین ضرورتی راندارند، واز سوی دیگر عناوین ثانوی دیگری وجود دارد که می تواند حتی در فرض اباحه اصلی و اولی مساله، حکم آن را تبدیل به حرمت نماید، از جمله تصویری که در شرایط کنون و به خصوص با جایگاه بی سابقه ای که اسرائیل در نفرت جهانی دارد، شیعه و جمهوری اسلامی را که پرچمدار مبارزه با طاغوت اسرائیلی _ امریکایی است، متهم به وحدت فرهنگی یا لااقل وادادگی فرهنگی در برابر ایشان نماید.
🔹🔹بخش دوم: بررسی حقوقی
به نظر می رسد این مصوبه از نظر حقوق اساسی نیز قابل دفاع نباشد، از جمله موارد اشکالات حقوقی این مصوبه موارد زیر است:
🔸یکم، اصل هفدهم قانون اساسی
قانون اساسی در اصل هفدهم تصریح می کند که «تعطیل رسمی هفتگی روز جمعه است» مشخص است که بین دو جمله:
- «روز جمعه، تعطیلی رسمی است» و
- «تعطیلی رسمی، روز جمعه است» ،
تفاوت است، چرا که جمله اول دلالتی بر حصر ندارد اما جمله دوم دال بر حصر تعطیلی رسمی است. نیز با مراجعه به مشروح مذاکرات قانون اساسی معلوم می شود که در متن اولیه مواردی چون پایتخت بودن تهران نیز گنجانده شده بوده، اما در متن نهایی حذف شده است، این امر نشان دهنده آن است که به نظر قانون گذاران اساسی، اهمیت تعطیلی روز جمعه بیشتر از مرکزیت تهران بوده است! همچنین در متن مذاکرات این مطلب مورد تاکید است که این مطلب باید ذکر شود تا در آینده کسی به تبعیت از دیگر کشورها نخواهد روزی مثل روز یکشنبه را تعطیلی رسمی بنماید ( مشروح مذاکرات قانون اساسی، جلسه بیست و سوم) از این تعابیر به خوبی مشخص می شود که نگاه قانونگذاران قانون اساسی، در مساله به طور کامل مخالف مصوبه مجلس شورای اسلامی است.
🔸دوم، بند دهم از اصل سوم قانون اساسی
نائب رئیس محترم مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این مساله گفته اند که این مصوبه به معنای اضافه کردن تعطیلی رسمی نیست، به این معنا که تعطیلی مذکور برای بخش دولتی است و ربطی به بخش خصوصی ندارد. صرف نظر از صحت و سقم این ادعا و میزان انطباق آن با واقعیت ها باید گفت در صورتی که مصوبه مذکور چنین اقتضایی را داشته باشد که بخش خصوصی تعطیلاتی متفاوت با بخش دولتی داشته باشد باید گفت:
1. آیا هماهنگی با نظام اقتصادی سلطهمحورِ کشورهای بزرگ دنیا مهمتر است یا انسجام داخلی اقتصاد؟ آیا کشوری که خود در نظام اقتصادی دچار از هم گسیختگی گردد، می تواند از همراهی روزهای تعطیل با دیگران کامیاب گردد؟؟
2. این مصوبه در این فرض مخالف بند 10 اصل سوم قانون اساسی است که تاکید دارد تمام اهداف حکومت باید از طریق «ایجاد نظام اداری صحیح و حذف تشكیلات غیرضرور» پیگیری شود. روشن است که تقاوت تعطیلی بخش خصوصی و دولتی در تعارض تام با ایجاد نظام اداری صحیح است. به نظر می رسد رجوع به مواردی که شورای محترم نگهبان پیش از این با استناد به این بند از قانون اساسی رد کرده است، این مساله را بیشتر روشن خواهد کرد.
سوم، اصل دوم و بند پنجم از اصل سوم قانون اساسی
از سوی دیگر ذیل اصل دوم قانون اساسی که بر استقلال فرهنگی و نیز بند 5 اصل سوم که بر «طرد کامل استعمار» تاکید می نماید با این مصوبه که در عرصه فرهنگی و حتا در نظام اقتصادی نوعی تابعیت از نظام غرب را در بر دارد ناسازگار است.
علی صالحی منش
مدیر گروه فقه نظام سیاسی پژوهشگاه فقه نظام
🌐 متن کامل نوشتار، در وبگاه فقه نظام
▫️پژوهشگاه فقه نظام
🆔@jiiss_ir
💠نود و دومین کرسی از سلسلهکرسیهای از مؤسسه پژوهشی فقه نظام برگزار شد.
🧿کرسی ترویجی «بررسی فقهی شرایط والدین در تربیت فرزندان»
🌐گزارش تفصیلی
◻️پژوهشگاه فقه نظام
🆔@jiiss_ir
🔰امضای تفاهمنامه همکاری میان دانشگاه علامه طباطبایی (ره) و مؤسسهٔ پژوهشی فقه نظام
💠تفاهمنامهٔ همکاری علمی، آموزشی و پژوهشی میان دانشگاه علّامه طباطبایی (ره) و مؤسسهٔ پژوهشی فقه نظام، با حضور رئیس دانشگاه و رئیس مؤسسه پژوهشی فقه نظام، به امضای طرفین رسید.
👤دکتر عبدالله معتمدی، رئیس دانشگاه علّامهٔ طباطبایی: سند و برنامه راهبردی ما در دوره جدید، با محوریت «تحوّل در علوم انسانی» است، که مطالبهٔ مقام معظم رهبری، و نیاز جامعه و مردم است و از وجوه دشوار این برنامه تحوّل، بحث «اسلامیسازی» علوم انسانی است، ... این وجه «اسلامیسازی» طرح تحوّل، با اهمیتی که دارد میطلبید دست همکاری و نیاز ما به سوی مراکز پژوهشی که در این حوزه ویژهکارند دراز شود و از بنیهٔ آنها برای رفع خلأهای موجود معرفتی و مبنایی در دانشگاه بهره گیریم.
👤حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد حاجی ابوالقاسم دولابی، رئیس مؤسسهٔ پژوهشی فقه نظام: گرچه فقه، ستون فقرات حوزه است؛ ولی فقه رایج و سنّتی حوزه، بهطور عمده، تجویزی است، آن هم در حوزه زندگی فردی. اگر بخواهیم به حوزههای زندگی اجتماعی ورود کنیم و فقه را در عرصههای اجتماعی حاکم کنیم باید فقه را به سمت فقه توصیفی ببریم. ... پژوهشگران ما در پی کشف نظریات گوناگون در حوزههای متنوع معارف دین برای اداره جامعه و تغییر جهت از فقه فردی به اجتماعی هستند. دغدغهٔ اصلی ما در مؤسسهٔ پژوهشی فقه نظام که عنوان کامل آن «فقه نظام اجتماعی» است، این است که دیدگاه اسلام در حوزههای مختلف ناظر به مدیریت جامعه و حرکت کلان آن کشف شود.
🌐گزارش تفصیلی
◻️پژوهشگاه فقه نظام
🆔@jiiss_ir