کاشیکاری زیبای مسجد نصیرالملک
یکی از شاخصههای مهم هنر کاشی کاری سنتی، کاشی کاری هفت رنگ شیراز است. تفاوت کاشی هفت رنگ شیراز با سایر کاشیهای هفت رنگ در کیفیت و ترکیبات خاص لعاب است. در کاشی هفت رنگ شیراز بیشتر از رنگهای روشن و شاد نظیر پسته ای، صورتی، زرد وسفید استفاده میشود که در این بین رنگ صورتی نقش چشم گیرتری را دارد.
#مسجد_نصیرالملک #کاشی_هفت_رنگ
جشنهای چهارگانه دیگان:
نیاکان ما در هر ماه، با برابر شدن نام روز و نام ماه در گاهشماری ایران زمین، جشنی را برگزار میکردهاند. بنابراین، در هر ماه یکی جشن ماهیانه داشتهایم. اما در ماه دی، چهار جشن دیگان داریم، زیرا نام چهار روز از ماه، با نام آفریدگار نامگذاری شده است.
واژه "دی" یا "دادار" در فارسی همان واژه «ددوش» در اوستا و «داتار» در پهلوی است که صفت اهورامزدا و به معنی «آفریدگار» است.
روزهای یکم و هشتم و پانزدهم و بیست و سوم هر ماه آراسته به نام «دی» و دادار هستند.
چهار جشن اصلی که در دی ماه برگزار میشود و جشنهای ستایش آفریدگار هستند، نام آنها به دنبال آمده است:
یک: جشن دیگان یکم: نخستین روز از هر ماه، به نام "اورمزد" یا اهورامزدا نامگذاری شده است. بنابراین، نخستین جشن دیگان در گاهشماری زرتشتی، یکم دیماه است که در گاهشماری امروز ایران (گاهشماری جلالی) برابر با روز 25 آذر است، زیرا در گاهشمار گذشته ماهها همه سی روزه بودهاند، اما در گاهشمار جدید شش ماه نخست سال سی و یک روزه هستند.
دو: جشن دیگان دوم: هشتمین روز از هر ماه، به نام "دی به آذر" نامگذاری شده است؛ یعنی آفریننده آتش. بنابراین، دومین جشن دیگان در گاهشماری زرتشتی، هشتم دیماه است که در گاهشماری امروز ایران برابر با روز دوم دیماه است.
سه: جشن دیگان سوم: پانزدهمین روز از هر ماه، به نام "دی به مهر" نامگذاری شده است؛ یعنی آفریننده مهر. بنابراین، سومین جشن دیگان در گاهشماری زرتشتی، پانزدهم دیماه است که در گاهشماری امروز ایران برابر با روز نهم دیماه است.
چهار: جشن دیگان چهارم: بیست و سومین روز از هر ماه، به نام "دی به دین" نامگذاری شده است. یعنی آفریننده وجدان. بنابراین، چهارمین جشن دیگان در گاهشماری زرتشتی، بیست و سوم دیماه است که در گاهشماری امروز ایران برابر با روز هفدهم دیماه است.
امروز دی به مهر به گاهشمار زرتشتی پانزدهم دیماه برابر با روز نهم دیماه به گاهشمار جلالی سومین جشن دیگان در ماه دی گرامی باد.
عکس از: فرناز دبیری
@farydabiri
پی نوشت: هنر کاشیکاری هفت رنگ در شهر و بافت تاریخی شیراز
#شیراز #دیگان #دی_به_مهر #شیر_و_خورشید #کاشیکاری_هفت_رنگ #کاشی_هفت_رنگ #خورشید #جشن_ملی #دی_ماه #اورمزد #دادار #ماه_دی #هویت_ملی #شیراز_گردی #شیرازی #مکتب_شیراز #میراث_فرهنگی #میراث_ناملموس #جهان_ایرانی #شیرازگردی #فارس #شیرازی #دی #نهم_دی #جشن_دیگان
خانه تاریخی دُخانچی / محله درشاهزاده / بافت تاریخی شیراز
عکس از:
@_mina.kian_
خانه دخانچی یکی از خانه های اعیانی شیراز در دوره قاجار بوده است. از ویژگی های بارز این خانه وجود #حوضخانه است. حوضخانه، فضایی تابستان نشین است و معمولاً شکل هشت گوش دارد و علاوه بر این نقش مهمی در طراحی کلی فضاها ایفا می کرده است.
بر دیوارهای حوضخانه، شیوه کاشیکاری اجرا شده، #کاشی_هفت_رنگ و #معقلی است. بر قاب های کاشی هفت رنگ نقوش انسانی و گل و مرغ و مناظر اروپایی دیده می شوند.
کاشی های معقلی در اطراف قاب های هفت رنگ به صورت حاشیه کار شده اند. بر دیوار جنوبی سه تصویر #کاشیکاری با موضوعات زندگی حضرت یوسف اجرا شده است. هر تصویر روایتگر دو قسمت از این داستان است. در اولین مجلس از سمت راست قسمت بالایی اثر، داستان به چاه انداختن حضرت یوسف (ع) توسط برادرانش و در زیر آن صحنه دریدن و خونین کردن پیراهن یوسف ترسیم شده است. دومین قاب که در وسط قرار گرفته است، در قسمت بالای آن مناجات حضرت یعقوب (ع) و در پایین اثر دستگاه سلطنت حضرت یوسف دیده می شود. قاب سمت چپ، صحنه بشارت دادن به حضرت یعقوب و در پایین اثر به بازار آوردن حضرت یوسف (ع) برای بردگی را نشان می دهد. در این سه تصویر تلفیق نقاشی غربی و ایرانی را می توان به وضوح دید. سایه پردازی پیکره ها و چهره افراد به شیوه اروپایی است. همچنین در پس زمینه آثار دورنمایی از مناظر و خانه های اروپایی دیده می شود؛ اما خصوصیات چهره افراد کاملا تابع سلیقه ایرانی و شرقی است.
سقف حوضخانه هشت ضلعی است و از چوب به شیوه #آلت_و_لقط به وجود آمده است و نورگیر گره چینی در مرکز آن وجود دارد. بر قابهای چوبی سقف نقاشی کار شده که قسمت های زیادی از آن تخریب شده است. نقاشی این سقف در قاب های مربع شکل، مناظر اروپایی و در قابهای اطراف آنها #گل_و_مرغ است. زمینه رنگی اثر به رنگ سبز روشن است و گلهای سرخ و زنبق و بلبلان بر شاخه ها نقاشی شده اند. این نقاشی ها با سایه روشن دقیق به شیوه اروپایی که از شیوه های رایج در دوره #قاجار بود اجرا شده است. در اطراف سقف حاشیه ای با قاب بندی هندسی است که با نقاشی به همان شیوه پوشیده شده است.
برای مطالعه بیشتر: صفایی، آذر، و میرزا ابوالقاسمی، محمدصادق. (1398). تزیینات معماری در حوضخانۀ خانۀ دُخانچی شیراز. نگارینه هنر
پی نوشت: عکس عبدالحسین دخانچی رئیس دارایی فیروزآباد و از تجار قدیم شیراز