🟢نقش بيدارگری قيام حسينی در اندیشه اقبال لاهوری
🖊احمدحسین شریفی
🔸بدون تردید، اقبال لاهوری (1256- 1317ش) یکی از بزرگترین و تاثیرگذارترین اندیشمندان سده اخیر عالم اسلام بود.
🔹شاید بتوان گفت وی نخستین کسی بود که به نقش بیدارگری عاشورا و قیام ابی عبدالله الحسین علیه السلام توجه داد و عاشورا را در اشک و مرثیه و گریه و حزن خلاصه نکرد. البته بعدها این نگاه واقع بینانه و نیروبخش، از سوی سایر روشنفکران و اندیشمندان اسلامی یعنی کسانی مثل مرحوم آیت الله کاشانی، امام خمینی، شهید مطهری، دکتر شریعتی و ... برجسته شد. که یکی از برکات چنین نگاهی به عاشورا، شکل گیری انقلاب اسلامی ایران بود.
♦️اقبال لاهوری در مجموعه «رموز بيخودي» در مثنوياي با عنوان «در معني حريت اسلاميه و سرّ حادثة کربلا» ميگويد:
آن امام عاشقان پور بتول
سرو آزادی ز بستان رسول
بر زمين کربلا باريد و رفت
لاله در ويرانهها کاريد و رفت
تا قيامت قطع استبداد کرد
موج خون او چمن ايجاد کرد
ما سوی الله را مسلمان بنده نيست
پيش فرعونی سرش افکنده نيست
خون او تفسير اين اسرار کرد
ملت خوابيده را بيدار کرد
اي صبا ای پيک دور افتادگان
اشک ما بر خاک پاک او رسان
#اقبال_لاهوری
#امام_حسین
🟢دین و تکالیف دینی، اسباب رحمت الهی
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔸به هنگام تشریح و تبیین تکالیف دینی از سوی بسیاری از مبلغان و عالمان دینی، بیشتر بر بُعد محدودیتآوری و کلفت و سختی آنها تأکید و تکیه شده است. البته روشن است که هر تکلیف و مسؤولیتی نوعی محدودیت و کلفت و سختی را در پی دارد، اما تکالیف دینی لایه دیگری هم دارند که در ادبیات تبلیغی ما کمتر مورد تأکید قرار گرفتهاند. جامعنگری دینی و معرفتی اقتضا میکند همه ابعاد و لایههای معارف دینی به مخاطبان عرضه شود.
🔹در آیات متعددی از قرآن کریم، پیروی از دستورات دینی و معارف قرآنی و اقامه نماز و اعطای زکات و پرهیز از گناه و ایجاد همدلی اجتماعی میان مؤمنان (اصلاح ذاتالبین) و به طور کلی انجام تکالیف دینی، به عنوان راه و وسیلهای برای دریافت «رحمت» و «عنایت» الهی معرفی شدهاند.
به عنوان نمونه:
وَ أَطيعُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (آلعمران، ۱۳۲)
وَ هذا كِتابٌ أَنْزَلْناهُ مُبارَكٌ فَاتَّبِعُوهُ وَ اتَّقُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (انعام، ۱۵۵)
أَ وَ عَجِبْتُمْ أَنْ جاءَكُمْ ذِكْرٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَلى رَجُلٍ مِنْكُمْ لِيُنْذِرَكُمْ وَ لِتَتَّقُوا وَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (اعراف، ۶۳)
وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (اعراف، ۲۰۴)
وَ أَقيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (نور، ۵۶)
قالَ يا قَوْمِ لِمَ تَسْتَعْجِلُونَ بِالسَّيِّئَةِ قَبْلَ الْحَسَنَةِ لَوْ لا تَسْتَغْفِرُونَ اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (نمل، ۴۶)
وَ إِذا قيلَ لَهُمُ اتَّقُوا ما بَيْنَ أَيْديكُمْ وَ ما خَلْفَكُمْ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (یس، ۴۵)
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُون (حجرات، ۱۰)
🔻به نظر میرسد یکی از راههای جذب حداکثری مردمان به دین، نشان دادن همین زیباییها و تبیین پیامدها و آثار عملی و اجتماعی دین و دینداری است.
#اقبال_لاهوری، متفکر و اندیشمند بزرگ اسلامی سده اخیر، در بیان آثار تربیتی و اجتماعی تکالیف شرعی میگوید:
لا اله باشد صدف، گوهر نماز
قلب مسلم را حج اصغر، نماز
در کف مسلم مثال خنجر است
قاتل فحشا و بغی و منکر است
روزه بر جوع و عطش شبخون زند
خیبر تن پروری را بشکند
مؤمنان را فطرت افروز است حج
هجرت آموز و وطن سوزست حج
طاعتی سرمایه ی جمعیتی
ربط اوراق کتاب ملتی
حب دولت را فنا سازد زکوة
هم مساوات آشنا سازد زکوة
(دیوان اشعار، اسرار خودی، ص۳۱)
#فقه
#دین