ابن سینا معتقد بود زالو انداختن از فصد ، مفیدتر است، زیرا #فصد، خون سطحی بدن را خارج می کند(خون سیاهرگی). ولی زالو خون را از عمق بدن خارج می نماید.ابن سینا جهت درمان #بواسیر( #هموروئید)، زالو انداختن را توصیه می کند. یک نکتۀ جالب در نظریات ابن سینا در مورد زالو درمانی، این است که او معتقد بود که در موقع زالو انداختن باید وسایل جلوگیری از خون ریزی بر بالین بیمار آمده باشد، زیرا بعضی از افراد به دلیل آنکه ماده انعقادی کمتری دارند، دچار خونریزی شدیدتر می شوند، و این امر می رساند که ابن سینای بزرگ در مورد خون شناسی دارای مطالعاتی بوده است. او به تجربه دریافته بود که افراد از لحاظ سرعت انعقاد خون متفاوت می باشند و ماده ای در خون وجود دارد که به #انعقاد_خون کمک می نماید.
بنابراین دانش خون شناسی ابن سینا چند قرن جلوتر از زمان خودش قرار داشت. ابن سینا در مورد فصد و حجامت نیز دارای نظریاتی بوده است که در کتاب«قانون» خود به تفصیل به این مباحث پرداخته است. او معتقد بود که حجامت بعد از غذا خوردن صحیح نیست و روز اول و آخر هر ماه نیز از لحاظ زمانی، مناسب این کار نمی باشد. ابن سینا چهاردهم هر ماه را مناسب حجامت می دانست و با این نظریه نشان داد که از تاثیر قوۀ جاذبۀ اجرام سماوی و کرۀ ماه بر زمین آگاهی دارد. چون نیروی جاذبه کرۀ ماه در شب چهاردهم ماه،(به دلیل بدر کامل) قوی تر از سایر مواقع می باشد و باعث بالا آمدن آب دریاها (مد) می گردد و بر مایعات بدن آدمی و خون نیز همین تاثیر دارد.
در نتیجه، مشاهدات و مطالعات و تحقیقات، ابن سینا، دانشمند عالیقدر ایرانی، مرجعی جهت استفادۀ دانشمندان ایرانی و غربی در مورد زالو شناسی و زالو درمانی می باشد.
زالو از نظر رازی و ابن سینا
پزشکان نام آور اسلامی چون ابن سینا و رازی اشاره های فراوانی داشته اند که با علم به زیان این جانور موارد استفاده بجا و مناسب آن را در بیماری می دانستند. در یکی از شرح حال های کتاب الحاوی آمده است که جوانی در اثر قی خون آلود به حالت احتضار افتاده بود پزشکان از وی قطع امید کرده بودند. وقتی #رازی را بر بالین بیمار آوردند پس از گرفتن تاریخچه دقیق از بیمار بر وی معلوم شد که اخیراً این جوان سفری داشته و در طول راه از آب چشمه نوشیده است. دستور داد سطلی از مواد محرک و قی آور را به جوان خوراندند پس از آن او را به تخلیه نیرومند معده واداشت. در میان مواد مستفرغه زالویی که از فرط مکیدن خون جثه ای عظیم پیدا کرده بود مشاهده شد و جوان محتضر از مرگ حتمی نجات یافت.
ابن سینا در #کتاب_قانون به #مسافران سفارش می کند که به هنگام آشامیدن آب از چاه ها و چشمه ها به ویژه در تاریکی شب دقت فراوانی کنند چون که ممکن است آلوده به زالو باشد. #ابن_سینا با شناخت نبوغ آمیز خود بر تمام علوم و فنون و قدمت انواع و اقسام زالوها رابه رنگ و شکل و اندازه تشخیص می داده و زالو های مفید را از مضر جدا می کرده است. او زالوهایی را که به رنگ ماش و متمایل به سبز با خطوط زرنیخی در طول پشت یا زالوی سرخ مایل به زرد با حاشیه منور یا زالوهای جگری رنگ و زالوهایی که دارای سر کوچک بوده باشند یا آنهایی که شبیه دم موش یا ملخ ریز باشند از زالوهای مطلوب و مفید معرفی می کند و معتقد است که زالوهای شکم قرمز بهتر از زالوهای پشت سبز هستند به ویژه آنکه از آب جاری گرفته شده باشند و به زعم ابن سینا زالو خون را بهتر از حجامت از عمق بدن بیرون می کشد.
موارد کاربرد زالودرمانی :
خصوصیات : #مروفترین_زالوها، زالوی پزشکی است که جزء گروه خونخواران است. طول این زالو ۱۲ ـ ۵ سانتیمتر است و گاهی تا ۲۵ سانتیمتر هم میرسد عرض آن حدود یک سانتیمتر است. رنگ زالوی پزشکی متنوع است و غالباً زیتونی سیاه یا قهوهای و یا حنایی مایل به سیاه است.
خواص زالو :
زالو بیشتر از #حجامت خون و مواد را از عمق بدن بیرون میکشد . زالو برای اینکه بتواند خونخواری کند باید مانع لخته شدن خون بشود برای این کار بزاق خود را همزمان با مکیدن به داخل محل تزریق میکند بنابراین بدن بیمار از خواص بزاق زالو نیز بهرهمند میگردد.
پروفسور ایوالید از دانشگاه شهر مون پلیه فرانسه میگوید: هنوز تمامی اسرار و خواص فیزیکی و درمانی زالو کشف نشده است پیش بینی میشود حدود یکصد ماده موثره با اثرات درمانی مختلف در بزاق زالو موجود باشد. بسیاری از این مواد تا به حال کشف و شناسایی شده وحتی فرمول شیمیایی و خواص آن بیان شده است.
برخی آنزیمهای مهم شناخته شده در زالو عبارتند از:
۱ـ هیرودین
هیرودین شناخته شدهترین #آنزیم_زالو و قویترین مادهای ضد انعقادی موجود میباشد و از #هپارین قوی تر است. عمل هیرودین به وسیله عوامل دیگر موجود در زالو تقویت میشود که فعالیتی مشابه روی گردش خون دارند این عوامل عبارتند از :
#همنتین ، #آنتی_استاتین .
۲ـ کالین