✅ نفقۀ حیوان 📝کسی که مالک حیوانی است، طبق نظر #امام_خمینی بنا بر فتوا و طبق نظر آیت‌الله #سیستانی بنا بر احتیاط واجب باید آنچه را که حیوان بدان نیاز دارد و خودِ حیوان قادر بر تهیۀ آن نیست، برایش فراهم کند (نفقۀ حیوان)؛ مانند آب و غذا و مکان. یا اگر مالک، نفقۀ حیوان را نمی‌دهد، آن را به کسی دیگر منتقل کند؛ مثلاً حیوان را بفروشد؛ و یا اینکه حیوان را ذبح شرعی کند به شرطی که این کار تضییع مال به حساب نیاید. (1) ⚠همچنین جایز نیست که انسان حیوانی را حبس کند یا بدون آب و غذا او را رها کند تا بمیرد. (2) ــــــــــــــــــــــــ 1- تحریر الوسیلة، القول فی نفقة الاقارب، م 15؛ منهاج الصالحین، ج 2، م 458 2- منهاج الصالحین، ج 2، م 460

✅ وجود موی گربه در لباس نمازگزار 📝 طبق نظر آیت‌الله #خامنه_ای اگر موی حیوان حرام گوشت، مانند گربه، بر بدن یا لباس نمازگزار باشد، هر مقدار که باشد، نماز باطل است؛ اما طبق نظر آیت‌الله #سیستانی اگر موی حیوان حرام گوشت بسیار کم و ناچیز باشد مثلاً یک یا دو یا سه موی کوچک حیوان بر لباس نمازگزار باشد، اشکال ندارد.

✅ نفقه‌ای که در موارد اضطرار باید پرداخت شود 📝 بر هر مسلمان واجب است مسلمان دیگری را که نزدیک است از گرسنگی یا تشنگی بمیرد، آب و غذا داده و او را از مرگ نجات دهد اگر جان خودش در خطر نباشد، و همچنین است اگر آن شخص، مسلمان نباشد ولی انسانی باشد که قتل او جایز نیست. (1) 📝 همچنین اگر حفظ دین و احکام آن و حفظ نوامیس مسلمانان و کشور و سرزمین‌هایشان بر انفاق شخص یا اشخاصی متوقف باشد، این انفاق واجب است و کسی که این انفاق را انجام داده نمی‌تواند بخاطر این انفاق از کسی یا کسانی طلبکار شود. (2) _______________ 1- تحریر الوسیلة، فصل فی التیمم، القول فی مسوّغاته، م 11؛ توضیح المسائل آیت‌الله سیستانی، م 2652؛ در م 2633 توضیح المسائل مُحَشی (متن اصلی فتوای امام است با حواشی سایر مراجع) این مسئله با اندکی تفاوت آمده‌است. 2- منهاج الصالحین، ج 2، م 472

✅ حق حضانت (قسمت اول) 📝 طبق نظر #امام_خمینی حق حضانت پسر تا دو سال و دختر تا هفت سال با مادر است؛ 📝 اما طبق نظر آیت‌الله #سیستانی تا دو سال حق حضانت مشترکاً و بالسویة متعلق به پدر و مادر است؛ البته تا وقتی که مادر ازدواج نکرده باشد (یعنی حتی اگر پدر و مادر از هم جدا شوند، حق حضانت مادر تا زمانی که شوهر دیگری اختیار نکند، از بین نمی‌رود). تا مدت شیر دادنِ پسر یا دختر تمام نشده (دو سال)، پدر نمی‌تواند بچه را از مادر جدا کند. البته طبق نظر آیت‌الله سیستانی بنا بر احتیاط مستحب بچه (دختر یا پسر) را تا هفت سالگی نباید از مادر جدا کرد؛ بلکه طبق نظر معظم‌له اگر جدا کردن بچه از مادر برای بچه مضر باشد، نباید تا هفت سالگی بچه را از مادر جدا کرد. ⚠ هیچ یک از پدر و مادر نمیتوانند دیگری را از دیدن فرزند و دفع ضرر از وی و نیز رساندن چیزی به وی منع کنند. 📝 اگر پدر بمیرد، حق حضانت تا سن بلوغ مربوط به مادر است؛ چه مادر ازدواج کرده باشد و چه ازدواج نکرده باشد و اگر پدر و مادر نباشند، با پدر بزرگ پدری است. ــــــــــــــــــ تحریر الوسیلة، کتاب النکاح، القول فی احکام الولادة و ما یلحق بها، م 16 و 17؛ منهاج الصالحین، ج 3، م 401 و 402 و 403 و 404 و 406

📌 حضانت، یعنی نگهداری و تر و خشک کردن ✅ حق حضانت (قسمت دوم) کسی که موظف به حضانت است، اگر امتناع کند، بر آن کار مجبور می‌شود و قابل انتقال به غیر نیست؛ مگر پدر و مادر که می‌توانند به همدیگر واگذار کنند؛ اما پدر و مادر نمی‌توانند به دیگری (غیر از خودشان) واگذار کنند. مباشرت و اقدام مستقیم در امر حضانت واجب نیست و فرد می‌تواند برای این کار وکیل بگیرد و دیگری را مأمور به حضانت از فرزند نماید؛ به شرط آنکه اطمینان داشته باشد فرد مذکور این کار را بر وجه شرعی انجام می‌دهد. مادر می‌تواند برای حضانت فرزند اجرت دریافت کند؛ مگر آنکه فردی پیدا شود که حاضر باشد حضانت را مجانی عهده‌دار شود که در این صورت دیگر مادر استحقاق اجرت ندارد. (البته در این فرض هم اگر توافقی بین پدر و مادر انجام شود و با وجود کسی که مجاناً حاضر به حضانت است، پدر بخواهد فرزند را در اختیار مادر هم قرار دهد، باز هم مادر مستحق اجرت است.) ــــــــــــــــــ منهاج الصالحین، ج 3، م 409 و 410 و 411

✅ عقیقه (قسمت اول) 📝 یکی از مستحبات در مورد فرزندان، #عقیقه کردن است؛ به این معنی که انسان، گاو یا گوسفند یا میش یا بز یا شتر را به قصد عقیقه قربانی کند و گوشت آن را به صورت خام یا پخته بین مؤمنین تقسیم کند؛ یا اینکه گوشت آن را بپزد و جماعتی از مؤمنین ( #امام_خمینی می‌فرمایند تعدادشان حداقل ده نفر باشد، ولی آیت‌الله #سیستانی می‌فرمایند افضل آن است که تعدادشان ده نفر و بیشتر باشد) را دعوت کند تا از آن گوشت بخورند و سپس برای فرزند دعا کنند. 📝 خوب است عقیقه، روز هفتم از تولد بچه باشد و اگر به جهت عذری یا‏‎ ‎‏بدون عذر از آن تأخیر بیفتد، ساقط نمی‌شود؛ بلکه اگر برای او عقیقه نشود تا اینکه فرزند بالغ شود، خود‏‎ ‎‏او برای خودش عقیقه کند. بلکه اگر در زمان حیاتش عقیقه ننماید، مستحب است (آیت‌الله سیستانی قید استحباب را ندارند و می‌فرمایند: «اشکالی ندارد»)‏‎ ‎‏که بعد از فوتش از طرف او عقیقه نمایند.

✅ عقیقه (قسمت دوم) 📌 مستحب است که پا و ران قربانی به قابله داده شود و افضل آن است که یک چهارم‏‎ ‎‏عقیقه به او اختصاص پیدا کند. 📌طبق نظر #امام_خمینی مستحب است آنچه برای پسر قربانی می‌شود، نَر و برای دختر، ماده باشد. 📌طبق نظر آیت‌‌الله #سیستانی مکروه است والدینِ فرزند (مخصوصاً مادر) و نان‌خوران پدر از گوشتِ عقیقه استفاده کنند. _____ تحریر الوسیلة، کتاب النکاح، القول فی احکام الولادة و ما یلحق بها، م 9 و 10؛ منهاج الصالحین، ج 3، م 394 و 395

ضمن عرض تسلیت به مناسبت ایام سوگواری امام‌حسین علیه‌السلام، پوشه‌ای که پیوست شده، جزوه‌ای است در احکام وضو و غسل و تیمم جبیره‌ای بر اساس نظرات امام‌خمینی و آیت‌الله سیستانی (از آیت‌الله خامنه‌ای نظری در این زمینه نداریم). در این جزوه پس از ذکر احکام کلی، تمامی حالات در یک جدول آمده تا فهم این مسائل برای خواننده آسان باشد. مبلغین محترم هم می‌توانند از این جزوه در منابر خود استفاده کنند.

✅ عدالت امام جماعت (قسمت اول) 📝 یکی از شرایط امام جماعت، عدالت است. اگر برای کسی عدالت امام احراز نشود، نمی‌تواند به او اقتدا کند. بنابراین نمی‌شود بدون هیچ شناختی از یک پیش‌نماز، صرف اینکه عده‌ای پشت او نماز می‌خوانند، انسان اقتدا کند. 📝 معنای عدالت از نظر #امام_خمینی عبارت است از حالتی در انسان (ملکۀ نفسانی) است که با آن حالت از انجام گناهان کبیره و صغیره اجتناب می‌کند و کارهای خلاف مروتی را که نشان از بی‌مبالاتی به دین دارد، انجام نمی‌دهد؛ اما از نظر آیت‌الله #سیستانی، عدالت، استقامت در جادۀ شریعت است که معمولاً ناشی از خوف خداست که در دل انسان نفوذ کرده و بر اساس آن فرد عادل كارهایی را كه بر او واجب است، بجا می‌آورد و كارهایی را كه بر او حرام است، ترک می‌كند و در این امر، فرقی بین گناه صغیره و كبیره نیست. (البته چنین فردی اگر گناهی کرد و از آن توبه نمود، عدالتش برمی‌گردد) عدالت از چند راه برای انسان ثابت می‌شود ... ادامه در قسمت بعد

✅ عدالت امام جماعت (قسمت دوم) عدالت از چند راه برای انسان ثابت می‌شود: 1⃣ از هر راه که برای شخص علم یا اطمینان حاصل شود؛ 2⃣ شهادت عدلین: دو مرد عادل شهادت بدهند که او عادل است. 3⃣ حسن ظاهر: به معنای حسن معاشرت و سلوک دینی است؛ 📌 حسن ظاهر و شهادت دو عادل از دلایل شرعی‌اند. ممکن است یک نفر واقعا آدم ظاهرساز و فریبکاری باشد، اما اگر دو عادل شهادت بدهند یا به حسن ظاهر او پی ببرد می‌تواند پشت سر او نماز بخواند. حتی هر سه مرجع لازم نمی‌دانند که حسن ظاهر باعث شود تا به عدالت او اطمینان پیدا شود و حتی لازم نمی‌دانند که حسن ظاهر باعث شود تا به عدالت او گمان پیدا کرد! و صرف اینکه یک شخص حسن ظاهر داشته باشد کافی است. 📌 حسن ظاهر هم به دو طریق ثابت می‌شود: یا از طریق وجدانی (علم یا اطمینان شخصی)؛ یا از طریق شهادت دو مرد عادل. 📌 اگر انسان امام جماعتی را که عادل می‌دانسته، شک کند که به عدالت خود باقی است یا نه، می‌تواند به او اقتدا کند.

✅ نکاتی در مورد حرمت ایذاء پدر و مادر 📝طبق نظر آیت‌الله #سیستانی اطاعت از پدر و مادر به خودی خود واجب نیست (همچنین ر.ک. به پاورقی 1 در مورد نظر آیت‌الله #خامنه_ای)؛ ولی طبق نظر #امام_خمینی اطاعت از پدر و مادر، حتی اگر عدم اطاعت باعث اذیت آنها هم نشود، بنا بر احتیاط واجب است. 📝همچنین اذیت کردن پدر و مادر حرام است؛ اما گاهی انسان قصد اذیت پدر و مادر را ندارد، اما کار مباح یا مستحبی انجام می‌دهد که پدر و مادر از این کار اذیت می‌شوند یا اینکه پدر و مادر او را به کاری امر می‌کنند و اگر فرد اطاعت اوامر والدین را نکند، آن ها اذیت می‌شوند. در این صورت اگر پدر و مادر از روی شفقت و مهربانی به فرزند اذیت شوند، فرزند مرتکب حرام شده؛ اما اگر اذیت شدن پدر و مادر بخاطر لجبازی آن دو است یا از روی دلسوزی و شفقت به حال فرزندشان نباشد، بلکه در امر و نهی نسبت به فرزند تنها مصلحت خود یا نفع شخصی‌شان را در نظر داشته باشند، دیگر فرزند مرتکب حرام نشده‌است (همچنین ر.ک. به پاورقی 2 در مورد نظر آیت‌الله خامنه‌ای) . 📌همچنین با توجه به اینکه طبق نظر آیت‌الله سیستانی اطاعت فرزند از پدر و مادر به خودی خود واجب نیست، فرزند اگر بدون اینکه پدر یا مادر متوجه شوند، کاری را انجام دهد که این کار به خودی خود ایراد ندارد، ولی پدر یا مادر، فرزند را از آن کار نهی کردند، مرتکب گناهی نشده‌است. زیرا پدر یا مادر چون از انجام آن کار خبر ندارند، دیگر اذیت نمی‌شوند. ــــــــــــــــــــــــــ 1- در استفتائی از آیت‌الله خامنه‌ای آمده‌است: س: آيا مخالفت با سليقه پدر و مادر در کارها حرام است؟ ج) اگر منظور مخالفت با سليقه پدر و مادر در كار مربوط به خودشان است، شما حق دخالت نداريد ولى اگر مخالفت با سليقه آنان در رابطه با كارهاى خود شماست، صرف مخالفت حرام نيست لكن ايذاى والدين حرام است. 2- در استفتائی از آیت‌الله خامنه‌ای آمده‌است: س: آيا از نظر شرعى پدر و مادر زوج يا زوجه مى‌توانند در امور زندگى دختر يا پسرشان بعد از ازدواج (عروسى) دخالت داشته باشند؟ ج) والدين زوج يا زوجه به عنوان ولّىِ شرعى حق دخالت در زندگى شخصى و خصوصى آنها را ندارند.

ان‌شاءالله قرار است حجت‌الاسلام‌والمسلمین کریمی طی ۱۲ جلسه مطالب این کتاب را تدریس کنند. علاقمندان می‌توانند در این کارگاه آموزشی شرکت نمایند. اطلاعات بیشتر را در فرستۀ زیر مشاهده بفرمایید: