🔺ثلاثی و رباعی مضاعف🔺
🔶رباعی مضاعف همان ثلاثی مضاعف است با این تفاوت که در رباعی تناوب و تکرار وجود دارد.
🔷مثال:
1) زلزل(تکان تکان خورد)>>>>> زل(تکان خورد)
2) شرشر(پاره پاره کرد)>>>>> شر (پاره کرد)
📚منبع: صرف کاربردی ص54
@kashkoolfn
🔻فرق آخر به فتح خاء با آخر به کسر خاء🔻
🔹هر دو مشتق از ( أ خ ر :پایان) هستند.
🔸اولی بر وزن اسم تفضیل(أفعل) است یعنی أءخر که طبق قاعده مهموز آخر میشود به معنی پایان تر و این پایان نسبی است و در نتیجه به معنای دیگر میشود.
🔸مونث آن اخری است.
🔸جمع ان أخر است.
🔸غیرمنصرف است.
❇️مثال:
🔹عدد 2 نسبت به1 آخر به فتح
🔸دومی بر وزن اسم فاعل(فاعل) است یعنی ءاخر که طبق قاعده مهموز میشود آخر به معنی پایان دهنده.
🔸مونث آن آخرة است.
🔸جمع آن آخرون و أواخر است.
🔸منصرف است.
❇️مثال:
🔹قیامت آخر به کسر است و برزخ آخر هست به فتح نسبت به دنیا.
🌺نتیجه : آخر به فتح : دیگر و آخر به کسر: پایان و نهایت
@kashkoolfn
🔺یکی از معانی باب افعال سلب است🔺
🔸سلب دو قسم است:
🔹۱)سلب مبدأ فعل از مفعول با واسطه یا بی واسطه
❇️مثال:
🔻 الف) بی واسطه: اعجمتُ الکتابَ (ابهام کتاب را بر طرف کردم)
🔻ب) با واسطه: أعذراللهُ الیکم بحججٍ ... (خداوند از شما عذر را نمیپذیرد به سبب حجتهایش که اشکار است.)
🔹۲) سلب مبدأ فعل از فاعل
❇️مثال:
أفلس زیدٌ( زید بی پول شد)
♦️مَن أحَبَّ علیًّا فقد کَفرَ ( هر کس سلب حب کند از حضرت علی علیه السلام به تحقیق کافر شده است.)
📚منبع:صرف ساده ص۱۵۹ به اضافه تصرفات
@kashkoolfn
🔴 نکته ی بسیار زیبا از مرحوم رضی (قدس سره) در کتاب شرح شافیه اش:
🔸در ثلاثی مزید یا غرض لفظی است یا معنوی و در غیر این صورت ثلاثی مجرد را بر وزن ثلاثی مزید بیاوریم عبث و بیهوده خواهد بود.
🔸غرض لفظی در الحاق است و غرض معنوی در غیر الحاق است.
❇️مثال: زمانیکه میگوییم أقال به معنی قال است تسامح در عبارت است.
🔹دقیقترش آن است که بگوییم تاکید و مبالغه در أقال است.
📚منبع: پاورقی ۲ صرف ساده ص ۱۶۰
@kashkoolfn
هدایت شده از المدرس الافضل
#تدریس؛.mp3
8.38M
🔺تحلیل اصطلاحات مفاعیل🔺
🔸۱) المفعول به:ما یُفعَلُ به فِعلٌ
چیزی که حدث یا مصدر به سبب او انجام میشود.
🔹مثال : ضَرَبَ زیدٌ بکرًا
بکری که زدن به سبب او انجام میشود.(تا بکری نباشد زدنی به وجود نمی آید).
🔸۲) المفعول فیه: ما یفعل فِعلٌ فیه
🔹مثال:ذهب زیدٌ الیومَ : الیومی که رفتن در او(زمان) انجام شده است.
🔸۳) المفعول معه: ما یفعل فعل معه
🔹مثال: ذهب زید و عمرًا: عمری که رفتن همراه او انجام شده است.
🔸۴) المفعول له: ما یفعل فعل له
🔹مثال:ضرب زید تأدیبا: تادیبی که زدن به خاطر او انجام شده است.
🔸۵) المفعول مطلق(رها شده از قیود به،فیه،معه،له) یا المفعول: ما یفعل فعلٌ
🔹مثال؛ ضرب زید ضربًا : ضربی که انجام شده( از اینجا سرّ این مطلب آشکار میشود که مفعول مطلق باید حدث یا مصدر باشد).
📚اقتباس از شرح رضی،جامی و...
@kashkoolfn
🔺لازم و متعدی🔺
🔸وقتی میگوییم فعل لازم و متعدی است، در اصل مصدر و حدث را میگوییم که لازم و متعدی است.
🔹پس لازم و متعدی بودن برای مصدر است و فعل زمان حدث را مشخص میکند.
@kashkoolfn
🔺صَناعت و صِناعت🔺
🔸صَناعت در محسوسات استعمال میشود.
🔸صِناعت در معانی استعمال میشود.
📚منبع: صرف ساده
@kashkoolfn
🔺التقاء ساکنین🔺
🔸دوقسم است:
🔸۱)علی حده: به همان صورت باقی میماند به سه شرط:
🔹أ) ساکن اول مد باشد.
🔹ب) ساکن دوم مدغم باشد.
🔹ج)در یک کلمه باشد.
❇️مثال: ضآلّین: هر سه شرط را دارد پس به همان صورت باقی میماند.
♦️تبصره: در کلمه یضربانِّ یکی از دو شرط نیست(دو کلمه است) اگر بخواهیم حذف کنیم صیغه یک میشود لذا به حال خود باقی میگذاریم.
🔸۲) علی غیر حده: یکی از سه شرط را نداشت.دو صورت میشود:
🔹أ) مایدل علیه دارد: حذف میشود.
❇️مثال: یضربُونَّ>>>>یضربُنَّ
🔹ب)مایدل علیه ندارد: حرکت میدهیم.
❇️مثال: قالت الأعراب>>>قالتِ الأعراب،مِن القوم>>> مِنَ القوم
❗️تنبیه: مایدل علیه یعنی چیزی که دلالت بر محذوف کند که فتحه در الف مدی و کسره در یاء مدی و ضمه در واو مدی است.
📚منبع: شرح نظام
@kashkoolfn
🔺کان + فعل مضارع🔺
🔸هنگامیکه کان هراه فعل مضارع بیاید معنی آن ماضی استمراری است.
🔸ماضی استمراری : وقوع مستمر کاری در گذشته را گویند.
🔹مثال: کان یقول علیّ یعنی علی همیشه میگفت.
❇️قال كان اميرالمؤمنين يقولُ لا يقلُّ عملٌ مع التقوي و كيف يَقِلُ ما يُتَقبَّلُ
♦️ترجمه: امير المؤمنين(عليه السّلام)پيوسته مي گفت: هيچ عملي با تقوا كم ارزش نيست و چگونه كم ارزش باشد عملي كه مورد قبول درگاه الهي قرار مي گيرد.
@kashkoolfn
🔺دلیل عقلی بر فضیلت علم🔺
🔸معقولات تقسیم میشوند بر موجود و معدوم،
وعقل شهادت میدهد به اینکه موجود باشرافت تر از معدوم است زیرا اصلا شرافتی برای معدوم نیست.
🔸وموجود هم تقسیم میشود به نامی (رشد کننده)و جامد
ونامی هم بالاتر از جامد است.
🔸ونامی هم تقسیم میشود به حساس و غیر حساس،وحساس هم بالاتر از غیرحساس است.
🔸وحساس هم تقسیم میشود به عاقل و غیر عاقل، و عاقل نیزبالاتر از غیر عاقل است.
🔸وعاقل هم تقسیم میشود به عالم وجاهل و هیچ شکی نیست که عالم اشرف از جاهل است.
📚منبع:منیه المرید ص ۱۲۶
@kashkoolfn