#_کلاس_درس_را_چگونه_اداره_کنیم؟(2)
ویژگیهای عمومی معلمان نیز در زمینه مدیریت مؤثر کلاس تأثیر زیادی دارد. صیامی (۱۳۷۹) به نقل از بروفی و پوتنام (۹۴) میگوید: هر معلم اثر بخش باید فردی بشاش، خوش اخلاق، عاطفی، برخوردار از سلامت روانی و انطباق پذیر باشد. بهطور دقیقتر، معلمان مؤثر و کارا افرادی هستند که باید بتوانند در لحظههای بحرانی خونسردی خود را حفظ کنند و بدون اتخاذ موضعی تدافعی یا سلطه جویانه به حرفهای دانشآموزان گوش بدهند و از برخوردهایی که در آنان مسأله برد و باخت مطرح است. بپرهیزند و بهجای پس روی، سرزنش، آزار و اذیت و دیگر واکنشهای افراطی، موضع حل مسأله را برگزینند.
ب) روشهای تدریس
یک معلم باید با توجه به شرایط کلاسی – امکانات و تجهیزات – تواناییهایی خود و شاگردان و محتوای کتابهای درسی یک روش مناسب انتخاب نماید و در صورتی که روش تدریس معلم مناسب نباشد باعث سردرگمی شاگردان، شلوغی کلاس و اتلاف وقت خواهد شد. بنابراین لازم است که یک معلم نسبت به الگوها، روشها و راهبردهای فنون تدریس، آگاهیهای لازم را داشته باشد تا به موقع و در جای مناسب از هر کدام از روشها و فنون، با موقعیت بهرهمند گردد.
یکی از دلایل استفاده نکردن از روشهای فعال تدریس توسط معلمان محتوای کتابهای درسی است. تحلیل محتوای کتابهای درسی دوره دبیرستان نشان میدهد که تنها ۳۷ درصد معیارهای روشهای تدریس فعال و کتب درسی این دوره اعمال گردیده است. (پیریایی، ۱۳۸۳) بنابراین ضرورت دارد که یک معلم در طراحی آموزشی تدابیری بیاندیشد تا شاگردان را با مفاهیمی که ارائه شد آشنا کرده و امکان برهم زدن نظم کلاس را از دانشآموزان خاطی سلب نماید، همچنین ضروری است که محتوای کتابهای درسی با توجه به چگونگی آموزش و اعمال روشهای تدریس فعال بازنگری گردد.
ج) فنون تدریس
تدریس به مجموعه اعمالی که معلم برای جلب توجه شاگردان به تدریس اثر بخش و کارآمدتر اجرا مینماید، گفته می شود. آشنایی و آگاهی نسبت به فنون تدریس و اعمال آنها در کلاس درس توسط معلم، باعث میشود، وی بدون استفاده از خشونت و تنبیه بدنی، کلاس را مدیریت نموده و نظم را حاکم سازد. از جمله فنون تدریس میتوان موارد زیر را برشمرد:
۱
#_کلاس_درس_را_چگونه_اداره_کنیم؟(2)
ویژگیهای عمومی معلمان نیز در زمینه مدیریت مؤثر کلاس تأثیر زیادی دارد. صیامی (۱۳۷۹) به نقل از بروفی و پوتنام (۹۴) میگوید: هر معلم اثر بخش باید فردی بشاش، خوش اخلاق، عاطفی، برخوردار از سلامت روانی و انطباق پذیر باشد. بهطور دقیقتر، معلمان مؤثر و کارا افرادی هستند که باید بتوانند در لحظههای بحرانی خونسردی خود را حفظ کنند و بدون اتخاذ موضعی تدافعی یا سلطه جویانه به حرفهای دانشآموزان گوش بدهند و از برخوردهایی که در آنان مسأله برد و باخت مطرح است. بپرهیزند و بهجای پس روی، سرزنش، آزار و اذیت و دیگر واکنشهای افراطی، موضع حل مسأله را برگزینند.
ب) روشهای تدریس
یک معلم باید با توجه به شرایط کلاسی – امکانات و تجهیزات – تواناییهایی خود و شاگردان و محتوای کتابهای درسی یک روش مناسب انتخاب نماید و در صورتی که روش تدریس معلم مناسب نباشد باعث سردرگمی شاگردان، شلوغی کلاس و اتلاف وقت خواهد شد. بنابراین لازم است که یک معلم نسبت به الگوها، روشها و راهبردهای فنون تدریس، آگاهیهای لازم را داشته باشد تا به موقع و در جای مناسب از هر کدام از روشها و فنون، با موقعیت بهرهمند گردد.
یکی از دلایل استفاده نکردن از روشهای فعال تدریس توسط معلمان محتوای کتابهای درسی است. تحلیل محتوای کتابهای درسی دوره دبیرستان نشان میدهد که تنها ۳۷ درصد معیارهای روشهای تدریس فعال و کتب درسی این دوره اعمال گردیده است. (پیریایی، ۱۳۸۳) بنابراین ضرورت دارد که یک معلم در طراحی آموزشی تدابیری بیاندیشد تا شاگردان را با مفاهیمی که ارائه شد آشنا کرده و امکان برهم زدن نظم کلاس را از دانشآموزان خاطی سلب نماید، همچنین ضروری است که محتوای کتابهای درسی با توجه به چگونگی آموزش و اعمال روشهای تدریس فعال بازنگری گردد.
ج) فنون تدریس
تدریس به مجموعه اعمالی که معلم برای جلب توجه شاگردان به تدریس اثر بخش و کارآمدتر اجرا مینماید، گفته می شود. آشنایی و آگاهی نسبت به فنون تدریس و اعمال آنها در کلاس درس توسط معلم، باعث میشود، وی بدون استفاده از خشونت و تنبیه بدنی، کلاس را مدیریت نموده و نظم را حاکم سازد. از جمله فنون تدریس میتوان موارد زیر را برشمرد:
۱- تدبیر منفی
تدبیر منفی یکی از تکنیکهای خانواده درمانی است و معلم به منظور ساکت کردن کلاس یا جلب توجه دانشآموزان از آن استفاده مینماید. بدین صورت که وقتی کلاس شلوغ میشود معلم طنین شادی صدای خود را کم کرده و بغض صدایش را افزایش میدهد و با این روش به کلاس نظم میبخشد.
۲- کم و زیاد کردن تن صدا
به منظور جلب توجه شاگردان و وادار کردن آنها به گوش دادن، معلم باید با صدای یکنواخت صحبت نکند. نوسانات صدای خود را کم و زیاد کند تا دانش آموزان شنونده فعالی شوند.
۳- حرکتهای معلم
بین حرکتهای معلم و توجه شاگردان رابطه مستقیم وجود دارد.(شعبانی،۳۸۲) هر چه حرکات هدفمند معلم و حرکت کردن به آخر کلاس و برگشتن و حرکات پایین کلاس معلم بیشتر باشد. معلم بر کلاس مسلطتر خواهد بود و شاگردان هم بیشتر به او توجه خواهند کرد و در نتیجه یادگیری بهتر صورت میگیرد.
۴- تاکید روی بعضی از مفاهیم و کلمات
«نگاه کنید، دقت کنید» این کلمات خیلی مهمند و تکرار بعضی افعال و کلمات از جمله نکاتی است که به خاطر تاکید معلم، توجه شاگردان را جلب کند.
۵- اشارات معلم
بعضی از ایماها و اشارات معلم، باعث دقت بیشتر شاگردان میشود: حرکات دست، چشم، ابرو، دهان، انگشتان و سر، مشتمل بر این حرکات است.
۶- مکثهای به موقع و هدفمند
برخی معلمان در حین توضیح دادن یا سخنرانی با مکثهای به موقع حواس شاگردان را به مفاهیم جلب مینمایند. و سرو صدای دانش آموزان را کاهش میدهند و کلاس را اداره کنند.
۷- تشویق و تمجید دانش آموزان
یکی از فنونی که به عنوان ابزاری موثر در اختیار معلمان، تشویق و تمجید است؛ البته تمجید عملکرد شاگردان، با ارزشتر از تشویق آنان است. زیرا تشویق شاگردان باعث به وجود آمدن آموزش و پرورش سود گرایانه میشود. همچنین معلم میتواند با توجه به سن دانش آموزان از تقویت پتهای نیز بهره ببرد. یا از کارتهای تلاش، امتیاز و کارت جایزه بدین منظور استفاده کند. استفاده فاصلهای و نسبی متناوب از این ابزار، اثر بخشی آن را ارتقا میبخشد.
۸- نگاههای معنیدار
گاهی نگاههای معنیدار معلم به دانش آموزی که به درس توجه ندارد یا سرو صدا میکند، باعث کاهش رفتار نا به جای او میشود. همچنین با عصبانیت نگاه کردن به دانشآموزانی که برای کلاس مزاحت ایجاد کردهاند؛ باعث میشود دانش?آموز وادار شود به درسهای معلم گوش دهد.
┄┅┄┅✶🍃🌸🍃✶┄┅┅┄