بسم الله الرحمن الرحیم این کانال به هدف نشر مطالبی پیرامون کتاب «استناد در روش شناخت رجال اسناد» راه اندازی شده است. @ketabe_Estenad

🔹توضیحات استاد معظم آقای حاج سید محمد جواد شبیری (دامت برکاته) دربارۀ ساختار کتاب «استناد»: برخی از اصطلاحاتی که در کتب «درایه» ما آمده، برگرفته از کتب درایه عامه است در حالی‌که درایه عامه بر اساس واقعیت‌های موجود در حدیث عامه تدوین شده است . ما در «اصول الرجال» محور اصلی را اسناد شیعی، آن هم از کتب اربعه، قرار دادیم و سعی کردیم که واقعیت‌های موجود در کتب حدیثی شیعه را پر رنگ و ضابطه‌مند کنیم و اصطلاحاتی را که مثال‌های بسیار اندکی در کتب حدیثی ما دارند، حذف کردیم. مباحث کتاب «استناد» نسخۀ مفصل و تکامل یافته مباحث «اصول‌الرجال» است. مباحث مختلف این مجموعۀ ارزشمند را بارها با محققین این کتاب بررسی و مباحثه کردیم تا مباحث آن از اتقان لازم برخوردار باشد. نکتۀ مهم دیگر درباره این اثر آن است که «استناد»، اوّلین کتابی است که شیوۀ استنباطِ رجالی آیت الله والد «دام ظله» در آن منعکس شده است. #استناد #رجال @mfeqhi

📘 #تازه_های_نشر کتاب «استناد در روش شناخت رجال اسناد» به چاپ دوم رسید 📹 اهداف و ویژگی های این کتاب را در کلیپ ببینید👆 ❖مراکز پخش:🔻 ✔️ انتشارات مرکز فقهی امام محمد باقر علیه‌السلام: 09206178209 09307444599 ✔️فروشگاه کتاب ما (قم. بلوار معلم. مجتمع ناشران. همکف. پلاک 11): 02537842443 09205382262 @mfeqhi

📹 🔹توضیحات استاد معظم آقای حاج سید محمد جواد شبیری (دامت برکاته) دربارۀ انگیزه تدوین کتاب «استناد»: کتابهایی که درباره «علم رجال» نگاشته شده، روشمند نیستند. یعنی به کاربر، روش آموزش رجال را نمی‌آموزد. کسی که وارد «رجال» می‌شود باید پشتوانه‌ای از آموزش عملی داشته باشد. علم رجال یک فن کاربردی است و باید قواعد و اصولی برای کمک به دانش پژوهانی که می‌خواهند در رجال کار کنند، تدوین می‌شد. رابطه این قواعد رجال با علم رجال، مانند رابطه اصول فقه با فقه است.کتاب «استناد» با این نگاه تألیف شده است. @mfeqhi

💠معرفی کتاب استناد @ketabe_Estenad

🔸 يشرع بإذن الله درس كتاب «الاستناد» يومَ السبت المقبل ٧ بهمن ١٤٠٢هـ ش الموافق ١٥ رجب ١٤٤٥هـ، وسيكون بحول الله بعد الظهرَين في مدرَس المحقق الأردبيلي من قاعات حوزة الأطهار (عليهم السلام). 🔺 وستكون لغة الدرس إن شاء الله هي العربية بطبيعة الحال. #درس #دروس #إعلان #إعلانات #علم_الرجال #الاستناد #السيد_محمدجواد_الشبيري #السيد_محمدجواد_الزنجاني

✳️ تعبیر «فاسد المذهب» این تعبیر از نظر لغوی، بر هر گونه انحراف در مذهب دلالت دارد؛ امّا از آنجا که انواع انحرافات مذهبی و نیز برخی از انواع غلوّ، عنوانی خاصّ داشته اند، تعبیر «فاسد المذهب» بیشتر برای راویانی به کار می رفته که دربارۀ مقامات امامان علیهم السلام، به ویژه ولایت تکوینی و علم غیب ایشان، غلوّ می کرده اند. 🔰بنابراین، مراد از این تعبیر در منابع رجالی، عامّی شمردن راوی یا بیان مذاهبی مانند واقفه یا فطحیّه برای وی نیست؛ بلکه تنها غالی بودن راوی از آن برداشت می شود. تعبیرهای‌ «فاسد الاعتقاد» و «فی مذهبه ضعف» و «ضعیف فی مذهبه» نیز، به همین معناست. 🔸 کتاب استناد، ص۴۸۶ @ketabe_Estenad

✳️ دلالت نداشتن تعدّد مدخل بر تعدّد عنوان تعدّد وجود مدخل‌های مشابه در کتاب‌های رجالی، دلیل محکمی بر تعدّد صاحبان مدخل‌ها نیست؛ بلکه تعدّد وجود مدخل‌های یکسان یا مشابه در یک کتاب رجالی - به ویژه فهرست و رجال شیخ طوسی - نیز، دلیل محکمی بر تعدّد صاحبان مدخل‌ها شمرده نمی‌شود؛ 🔰 زیرا چه بسا برای یک راوی، چند مدخل ذکر شده باشد که علّت آن، اجتهاد مؤلّفان کتاب‌های رجالی یا تردید آنان در تعدّد، یا غفلت آنان از وحدت صاحبان مدخل‌ها، یا تحفّظ بر عین مطالب مصدر اصلی است. البتّه، فراوانی اطّلاعات رجالی مؤلّف - که می‌تواند از گستردگی منابع رجالی وی باشد - و میزان دقّت او، در این مسئله، مؤثّر است. 🔸 کتاب استناد، ص۶۱ @ketabe_Estenad

💠 ترتیب مشیخه «کتاب من لا یحضره الفقیه» میان عناوین مختلف در مشیخه فقیه، هیچ ترتیب منطقی دیده نمی‌شود. با مقایسه دقیق بین متن فقیه و مشیخه، کشف می‌شود که ترتیب مشیخه، از ترتیب متن کتاب سرچشمه گرفته است؛ بدین ترتیب که شیخ صدوق، روایات کتاب را در نظر گرفته و نخستین باری که به نام خاصّی رسیده، طریق خویش به او را آورده است. 🔰 البتّه به علّتی نامعلوم، چند صفحه آغازین فقیه هنگام تنظیم مشیخه، مدّنظر مؤلّف نبوده و از روایت ۲۶، تنظیم مشیخه آغاز شده است. این ترتیب، در بسیاری از عناوین مشیخه رعایت شده، و تنها به ندرت، اندکی به هم خورده است، که در برابر توافق بسیار دقیق دیگر عناوین، قابل توجّه نیست و با اشتباه طبیعی هر مؤلّفی در چنین کاری، توجیه می‌شود. 🔸 کتاب استناد، ص۸۴ @ketabe_Estenad

📸 #گزارش_تصویری ✳️ روز سه شنبه ۱۷ بهمن ماه ۱۴۰۲ جلسه‌ای با حضور جمعی از اساتید و مدرسین رجال و حدیث سطوح عالی حوزه علمیه قم، در مدرسه فقهی امام محمّد باقر (علیه‌ السلام) برگزار شد. در این جلسه پس از معرّفی کتاب «استناد»، کارهای پیرامونی صورت‌گرفته دربارهٔ تدوین کتاب «استادیار استناد» تشریح شد. 📘 کتاب «استادیار استناد» شامل طرح درس، نمودار مطالب کتاب استناد، حلّ تمارین آن و معرّفی منابع مطالعاتی است. همچنین بیان شد که پاورپوینت مطالب کتاب - برای تسهیل تدریس – در حال آماده‌سازی است. ✅ یکی دیگر از اهداف مهمّ این جلسه، آشنایی و تعامل بیشتر با اساتید مربوطه و همچنین اهدای کتاب به آنان بود. همچنین قرار بر این شد که در جلسهٔ آینده، این کتاب توسّط اساتید محترم مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد. @ketabe_Estenad

💠 بررسی مشیخه هنگام اعتبارسنجی روایات درباره لزوم بررسی مشیخه هنگام اعتبارسنجی روایات، سه مبنا وجود دارد: ۱. مبنای اوّل: مشهور متأخّرین، بررسی و ارزیابی مشیخه را به عنوان بخشی از سند، حتّی در کتاب‌های مشهور، لازم می‌دانند. ۲. مبنای دوم: برخی میان کتاب‌های مشهور و غیر مشهور، فرق می‌گذارند و بررسی مشیخه را در کتاب‌های غیر مشهور، لازم می‌دانند. ۳. مبنای سوم: برخی بررسی مشیخه را مطلقاً لازم نمی‌دانند. 🔰بنا بر تحقیق، بررسی مشیخه تهذیبین مطلقاً لازم نیست؛ امّا بررسی مشیخه کتاب من لا یحضره الفقیه لازم است. 🔸 کتاب استناد، ص۱۴۴ @ketabe_Estenad

🔔دوره تخصصی حدیث‌پژوهی با نظارت و بر اساس کتاب «استناد» 👤 بهره‌مندی از اساتید حوزه و دانشگاه 📜 همراه با گواهی معتبر ⏳ مهلت ثبت نام: شنبه ۱۴۰۲٫۱۲٫۱۲ 🏛مکان: مشهد مقدس، مدرسه آیت‌الله خوئی (ره) 📆 زمان: هر هفته دو جلسه ساعت ۱۲ 📎 جهت کسب اطلاعات بیشتر و ثبت نام: @rejal_admin 🧮 شرکت در این دوره حضوری، رایگان می‌باشد. 📚 معرفی دوره آموزشی تخصصی کتاب «استناد در روش شناخت رجال اسناد» ✔️جلد اول کتاب «استناد در روش شناخت رجال اسناد» توسط محققان مرکز فقهی امام محمدباقر (علیه السلام) با بهره‌گیری از تحقیقات بدیع آیت‌الله شبیری زنجانی و تحت اشراف استاد سیدمحمدجواد شبیری به رشته تحریر درآمده و از سوی مرکز تدوین متون و منابع درسی حوزه‌های علمیه به عنوان متن درسی معرفی شده است. 📖 اهداف دوره: دانش‌پژوهان در این دوره با منابع اولیه علم رجال، ساختار روایات و اسانید کتب اربعه و وسائل الشيعة، شيوه عادی سازی اسناد، به ویژه مهارت‌های تحریف زدایی و تمییز مشترکات و توحید مختلفات، حجیّت توصیفات رجالیان، توثیقات خاص و عام و فرقه‌ها و مذاهب مهم آشنا می‌شوند و توانایی لازم برای تبیین و ارزیابی اسناد روایات را به صورت کاربردی به دست می‌آورند. 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💠 تعصب روشنفکری ✳️ متاسفانه ما یک مشکلی داریم، مشکل تأثیرپذیری از مستشرقین. مستشرقین به احادیث ما با نگاه منفی و سوء ظن آمیز نگاه می‌کنند. از اوّل اصل را بر عدم اصالت احادیث گذاشتند. نه خصوص احادیث شیعه، احادیث اسلامی اصلا. علت اصلی قضیه هم تحت تأثیر حرف‌هایی است که در مباحث انجیل شناسی هست. ... 🔰ما متأسفانه حالا تعصب روشنفکری [داریم]، کسانی که دلشان می‌خواهد حرف‌های جدید بزنند، حرف‌های تازه بزنند. یکی از حرف‌های تازه زدن حرف‌هایی که غربی‌ها خوششان می‌آید، آن طرفی‌ها خوششان می‌آید. این یک سبک است. من نمی‌خواهم بگویم هر چه در میراث ما وجود دارد درست است، ولی این‌که از اوّل هم ما به عنوان یک اصل مفروض بگوییم هر چه هم وجود دارد خراب است، و دنبال دلیل برای تخریب اینها بگردیم آن هم باطل است. هر دو طرف قضیه افراط و تفریطی هست. 🔺درس خارج فقه استاد معظّم آقای حاج سیّد محمّد جواد شبیری زنجانی (کتاب الزکاة)، تاریخ: ۱۰ آبان ۱۴۰۰. @ketabe_Estenad

محاضرتان حول كتاب «الاستناد في منهج معرفة رجال الإسناد» للسيّد محمّد جواد الشّبيريّ الزّنجانيّ (حفظه الله)، وهو من الكتب الجديدة التي تضيء الطريق أمام طالب العلم للورود في الأبحاث المتعلّقة بالحديث والرّجال بشكل منهجيّ صحيح، وفي هاتين المحاضرتين قام السيّد محمّد بدر الدين (وفّقه الله) بالتعريف بالكتاب وتسليط الضوء على أهم الموضوعات المرتبطة به. 📚 قراءة في كتاب «الاستناد في منهج معرفة رجال الإسناد» 🎙 السيّد محمّد بدر الدّين المحاضرة الأولى: https://youtu.be/kwO749Up-9U المحاضرة الثّانية: https://youtu.be/nSezeCYPtXg?si=AEfhs_8laYKMVg6X

💠 محدثین صحیح‌نگار و جامع‌نگار در اصحاب ائمه علیهم السلام 🔸 در زمان احمد بن محمّد بن عیسی و احمد بن محمّد بن خالد دو گرایش حدیثی داریم. یکی گرایش محدّثینی که «صحیح‌نگار» هستند و فقهای آن دوره می‌باشند که رأس آن‌ها احمد بن محمّد بن عیسی است که هم گرایش فقیهانه دارد و هم صحیح‌نگار است. ▪️ گروه دیگر «جامع‌نگار» هستند که احمد بن محمّد بن خالد برقی جزء این گروه است. این‌ها گرایش فقهی به آن معنا ندارند. مثلاً وقتی محاسن برقی را با کتاب‌های امثال سعد بن عبدالله و احمد بن ادریس مقایسه کنیم. کتاب‌های سعد بن عبدالله و احمد بن ادریس به ترتیب ابواب فقهی است و گرایش فقهی دارند و صحیح‌نگارند. امّا محاسن احمد بن محمّد بن خالد برقی ترتیبش به ترتیب کتب فقهی نیست و احادیث را به عنوان یک فقیه تبویب نکرده است. نظرش هم در جمع‌آوری احادیث «یروی عن الضعفاء و یعتمد المراسیل» است و مقیّد نیست حتماً روایات صحیحه را تنظیم نماید. محمّد بن احمد بن یحیی بن عمران اشعری هم در همین گرایش حدیثی قرار دارد. کتاب نوادر الحکمة وی هم، ترتیب فقهی ندارد. 🔺درس خارج فقه استاد معظّم آقای حاج سید محمّد جواد شبیری زنجانی، تاریخ: ۲۵ شهریور ۱۳۹۸ @ketabe_Estenad

💠 عدم نیاز بررسی سندی طرق به کتب این بحث مهم در رجال وجود دارد که آیا طرق به کتب نیازمند بررسی سندی است یا خیر؟ به عنوان نمونه شیخ طوسی در مشیخه تهذیب یا فهرست، طریق به کتب و روایات احمد بن محمّد بن خالد را ذکر کرده است. آیا اعتبار روایتی که شیخ طوسی از او نقل می کند، وابسته به اعتبار طریق به او در فهرست و مشیخه است؟ 🔸 این بحث در رجال به عنوان «اعتبار نقد طرق و مشیخه»، مورد بحث قرار گرفته است. بحث نقد طرق و مشیخه چند محور دارد که «طرق به کتب»، بحث حاضر ماست. ▪️در بحث نیازمند بودن طرق به کتب به بررسی سندی، سه قول اصلی وجود دارد: ۱. نیازمند به بررسی سندی است مطلقاً. این قول را مرحوم آیت الله خویی قائل بوده و مطابق آن مشی کرده است. ۲. نیازمند به بررسی سندی نیست مطلقاً. (نظر مختار) ۳. تفصیل بین کتب مشهوره و غیر مشهوره. این قول از مرحوم آیت الله بروجردی نقل شده است، که صحّت انتساب این قول به ایشان، برای بنده روشن نیست. به طور نمونه، کتاب علی بن حسن بن فضّال، از کتب مشهوره و جزء معروف‌ترین کتب طائفه‌ امامیّه می‌باشد که جزء کتب درسی بوده است. بنا بر نظر منسوب به آیت الله بروجردی، برای طریق به این کتاب، بررسی سندی لازم نیست. 💠 قول مختار قول دوم است، و به نظر ما طرق به کتب، مطلقاً نیازمند بررسی سندی نیست، زیرا بسیاری از طرق به کتب که در مشیخه‌ی تهذیب و فهرست شیخ طوسی نقل شده، اجازاتی است که علما داده‌اند و این اجازه، صرفاً کبری کلّی است که استاد به شاگرد اجازه می‌دهد که «روایاتی که انتساب آن به من برای تو ثابت شده است را می‌توانی از من نقل کنی». صغری این اجازه، توسّط شاگرد احراز شده است و با فرض شهادت دادن شاگرد به إسناد روایت به استاد، اعتماد به شهادت شاگرد، در اعتبار روایت کافی است. مثلاً احمد بن محمّد بن عیسی با واسطه به شیخ طوسی اجازه داده است که روایاتی که برای شیخ طوسی احراز شده که روایت وی است را نقل کند. در این اجازه، احمد بن محمّد بن عیسی تضمین نمی‌کند که روایت منقول توسّط شیخ طوسی روایت احمد بن محمّد بن عیسی است، بلکه شیخ طوسی با آغاز کردن سند با احمد بن محمّد بن عیسی، إخبار می‌کند که این روایت، روایت او است. ✳️ مطابق تتبّع صورت گرفته، مراد از این که شیخ طوسی روایت را، روایت احمد بن محمّد می‌داند، این است که به طریقی که برای شیخ طوسی اختلافی نیست، روایت احمد بن محمّد بودن احراز شده است. پس طریق موجود در مشیخه یا فهرست، دخالتی در إسناد روایت به احمد بن محمّد بن عیسی نداشته و شهادت شیخ طوسی، إسناد روایت به احمد بن محمّد و اعتبار این إسناد را اثبات می‌کند. 🔰 در نتیجه، هرجا شهادت شیخ طوسی وجود داشته باشد، چه راوی مشهور بوده و چه راوی مشهور نباشد، اعتبار إسناد روایت به راوی اثبات می‌شود. ما در سابق همین سخن را در کتاب کافی نیز تطبیق می‌کردیم، امّا به علّت وجود اشکالاتی، این بیان در کافی تطبیق نمی‌شود. بحث حاضر، در طرق مشیخه و فهرست که طرق کلّی است و شیخ طوسی به اعتبار طریق به راوی، شهادت می‌دهد، تطبیق می‌شود. نکته‌ی بحث نیز این بود که با تتبّع گسترده‌ی صورت گرفته، به این نتیجه می‌رسیم که طرق حذف شده توسّط شیخ طوسی، مسلّم الاعتبار است.1️⃣ 💠 یکی از شواهد بر ارزش نداشتن طرق به کتب، همین رفتار شیخ طوسی است که ایشان بدون اشاره، طرق به کتب را حذف کرده یا تعویض سند می کند و حذف طریق به کتاب و تعویض سند، در میان قدما شایع و مرسوم بوده است. به عنوان نمونه مرحوم شیخ صدوق تمام روایات باب المزار «ثواب الأعمال» را از «کامل الزیارات» اخذ کرده ولی در هیچ یک، اشاره ای به اخذ از کامل الزیارات نکرده است. ——————————————————————————- 1️⃣ در جواب این اشکال که «شهادت شیخ طوسی، شهادت در موضوعات بوده و در موضوعات، شهادت عدل واحد اعتبار ندارد.» می‌گوییم: هر چند شهادت شیخ طوسی واحد است و شهادت عدل واحد در موضوعات معتبر نیست، امّا در این موارد به علّت انسداد صغیر، قائل به اعتبار شهادت می‌شویم. 🔺درس خارج اصول استاد معظّم آقای حاج سیّد محمّد جواد شبیری زنجانی، تاریخ: ۲۷ شهریور ۱۳۹۸ همچنین ر.ک: درس خارج فقه، تاریخ: ۳۰ شهریور ۱۳۹۸ @ketabe_Estenad

💠 یکی از راه‌های اعتبار بخشی به روایات ضعیف «عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ بُنْدَارَ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ، عَنْ زُرَارَةَ، عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: إِنَّ سَمُرَةَ بْنَ جُنْدَبٍ كَانَ لَهُ عَذْقٌ وَ كَانَ طَرِيقُهُ إِلَيْهِ فِي جَوْفِ مَنْزِلِ ...» (الکافی: ۸/۲۹۴/۵) در سند این روایت، «بعض اصحابنا» وجود دارد که باعث ارسال و تضعیف سند می‌شود. ✳️حاج آقای والد (آیت اللّه شبیری زنجانی) نظرشان بر این است که اگر دو روایت مشابه (یکی ضعیف السند و دیگری صحیح السند) با تفاوت اندک داشته باشیم که انگیزه‌ عقلایی در جعل و اضافه کردن این تفاوت‌ها وجود نداشته باشد، نقل ضعیف نیز مانند نقل صحیح اعتبار پیدا می‌کند، زیرا الغای احتمال خطا، به علّت اصل عقلایی ضابط بودن و عدم خطاست، و تفاوتی بین ثقه و غیر ثقه در آن وجود ندارد، و همان‌گونه که اصل عدم خطا در ثقه جریان دارد، در غیر ثقه نیز جاری است. 🔸 پس تنها کاری که ادلّه‌ حجّیّت خبر واحد انجام می‌دهد، الغای احتمال تعمّد کذب است. حال اگر در موردی، احتمال تعمّد بر کذب - ولو با توجّه به مقایسه‌ روایت با روایت صحیح - منتفی باشد، از نظر عقلایی اعتبار روایت ثابت می‌گردد. ▪️با معتبر شدن روایت ضعیف، بین این روایت و روایت صحیح، تعارض رخ می‌دهد، زیرا با تعارض دو روایت در جزئیات، علم به تحقّق خطا در یکی از نقل‌ها ایجاد می‌شود و دلیلی نداریم که خطا را به خصوص یکی از این دو روایت اختصاص دهیم. 🔺درس خارج اصول استاد معظّم آقای حاج سیّد محمّد جواد شبیری زنجانی، تاریخ: ۳۱ شهریور ۱۳۹۸ @ketabe_Estenad

💠 مناشیء سقط در سند روایات ۱- تعلیق یکی از نکاتی که در موارد متعدّدی منشأ سقط می‌شود، تعلیق سند به اعتماد سند قبل است. به فرض، طریق کلینی این گونه بوده است: «عدّة من أصحابنا، عن أحمد بن محّمد، عن الحسن بن محبوب» و در روایت بعدی بیان کرده است: «أحمد بن محمّد، عن الحسن بن محبوب»؛ این روایت دوم تعلیقی بوده و به اعتماد سند قبلی، «عدّة من أصحابنا» از صدر سند افتاده است. 🔹 در موارد متعّددی اتّفاق افتاده که شیخ طوسی با مراجعه به کتاب کافی، توجّه به تعلیق سند نکرده و «أحمد بن محمّد» را در صدر سند دیده، و «محمّد بن یعقوب» را در صدر سند آورده، و سند این گونه شده است: «محمّد بن یعقوب، عن أحمد بن محمّد، عن الحسن بن محبوب»، به خصوص در مورد «أحمد بن محمّد» خصوصیّتی دارد که موجب طبیعی‌تر شدن این اشتباه است. آن خصوصیّت این است که کلینی، هم در مشایخ مستقیمش «أحمد بن محمّد» وجود دارد، و هم در مشایخ با واسطه‌ او «أحمد بن محمّد» وجود دارد. همین نقل مستقیم «محمّد بن یعقوب»، منشأ اشتباه در برخی از موارد شده است. هر چند در غالب موارد، شیخ طوسی صحیح رفتار کرده و سندهای تعلیقی را دقّت کرده است. در مقدّمه‌ منتقی الجمان نیز اشاره شده است که منشأ وقوع سقط در بسیاری از مواقع، به جهت دقّت نکردن به تعلیقات در سند است.1️⃣ ۲- تفسیر ناصحیح از «بهذا الإسناد» بنده اضافه می‌کنم که گاه منشأ سقط، تفسیر ناصحیح از «بهذا الإسناد» است. فرض کنید: روایت اوّل با این سند وارد شده است: «عدّة من أصحابنا، عن أحمد بن محمّد، عن الحسن بن محبوب» و بعد از آن بیان شده: «و بهذا الإسناد، عن ابن ابی عمیر» مراد از «بهذا الإسناد»، «عدّة من أصحابنا، عن أحمد بن محمّد» است، حال اگر تصوّر شود مراد از «بهذا الإسناد»، خصوص «عدّة من أصحابنا» است، «أحمد بن محمّد» از سند سقط خواهد شد. ۳- تشخیص اشتباه مرجع ضمیر یکی از مناشیء سقط، تشخیص اشتباه مرجع ضمیر است. مثلاً در سند اوّل وارد شده: «عدّة من أصحابنا، عن أحمد بن محمّد، عن الحسن بن محبوب» و در سند بعد آمده است: «عنه، عن معاویّة بن عمار»، در این‌جا «عنه» به «الحسن بن محبوب» برمی‌گردد، حال اگر به اشتباه، ضمیر به «أحمد بن محمّد» بازگشت داده شود، «الحسن بن محبوب» از سند سقط خواهد شد. ————————————————————- 1️⃣ منتقی الجمان: ج۱، ص۲۴-۲۵: «فاعلم أنّه اتّفق لبعض الأصحاب توهّم الانقطاع في جملة من أسانيد الكافي، لغفلتهم عن ملاحظة بنائه لكثير منها على طرق سابقه، و هي طريقة معروفة بين القدماء، و العجب أنّ الشيخ رحمه الله ربما غفل عن مراعاتها، فأورد الإسناد من الكافي بصورته، و وصله بطريقه عن الكليني من غير ذكر للواسطة المتروكة، فيصير الإسناد في رواية الشيخ له منقطعاً، ولكن مراجعة الكافي تفيد وصله، و منشأ التوهّم الذي أشرنا إليه فقد الممارسة المطّلعة على التزام تلك الطريقة، فيتوقّف عن القطع بالبناء المذكور ليتحقّق به الاتّصال و ينتفي معه احتمال الانقطاع.» 🔺درس خارج اصول استاد معظّم آقای حاج سیّد محمّد جواد شبیری زنجانی، تاریخ: ۱۰ مهر ۱۳۹۸ @ketabe_Estenad

💠 سلسله مطالبی پیرامون احادیث مرسل قسمت اوّل: عوامل موجب استعمال تعبیر «بعض أصحابنا» 🔸 عامل اوّل: در مقام نقد بودن یکی از عوامل استعمال تعبیر «بعض أصحابنا» این است که متکلّم در مقام نقد مطلب منقول است، و برای احترام، نام ناقل را نمی‌برد.1️⃣ در این موارد، نام نبردن به علّت احترام است و مطلب حاجی نوری در این که مراد از «بعض أصحابنا»، بعض زعما و بزرگان است، مطلب صحیحی است.2️⃣ ———————————————————- 1️⃣ آقای بیگدلی می‌گفت: ما نزد حاج شیخ عبدالحسین وکیلی از شاگردان آیت الله بروجردی درس می‌خواندیم. ایشان پیش از درس آیت الله بروجردی به ما درس می‌داد و درس را تا شروع شدن درس آیت الله بروجردی ادامه می‌داد. همین باعث می‌شد که ما در بین جمعیّت شاگردان مرحوم بروجردی قرار بگیریم و به همین دلیل درس ایشان را گوش می‌دادیم. در یکی از روزها، آقای بروجردی مطلبی را بدون نام بردن عالمی نقل کرده و در مقام اشکال به آن بودند. یکی از شاگردان می‌گوید: مراد شما سیّد مرتضی است؟ آقای بروجردی گفت: آقا خودم می‌دانستم و چون در مقام نقد بودم، نخواستم اسمشان را ببرم. ایشان در ادامه شروع به نصیحت کردن درباره‌ی شأن علما کردند و همین باعث شد، درس تمام شود و ادامه‌ی درس به نصیحت بگذرد. 2️⃣ خاتمة مستدرک الوسائل، ج۳، ص۵۱۰: «... و أمّا ثانياً: فلأنّهم قديماً و حديثاً، إذا رأوا في كلام أحد من العلماء: عند الأصحاب، أو عند أصحابنا، أو قال بعض أصحابنا، و نظائر ذلك، لا يشكّون في أنّ المراد بهم الفقهاء العدول، و العلماء الثقات الذين يحتجّ بقولهم في مقام تحصيل الإجماع أو الشهرة أو غير ذلك، نعم لم يختصّوا ذلك بالإماميّة، بل يطلقون الأصحاب على سائر فرق الشيعة، الذين هم في الفروع كالإماميّة، كالواقفيّة و الفطحيّة و أضرابهما، لا الزيديّة الذين صاروا عيالاً لأبي حنيفة في الفروع.» 🔺درس خارج اصول استاد معظّم آقای حاج سیّد محمّد جواد شبیری زنجانی، تاریخ: ۷ مهر ۱۳۹۸ @ketabe_Estenad