✳️ علم صرف 🔹 بخش فعل 🔸 «ضمائر فعل مضارع معلوم» در این بخش به ذکر ضمائر صیغه های فعل مضارع معلوم می پردازیم اما‌قبل از آن نکات ضمایر فعل مضارع را بیان می کنیم: 🔸۱.در شش صیغه غایب مضارع معلوم فاعل می تواند به صورت «اسم ظاهر»یا«ضمیر» بیاید اما در شش صیغه مخاطب و دوصیغه متکلم فاعل حتما باید به شکل ضمیر باشد. 🔹۲.از میان ضمائر شش صیغه غایب مضارع معلوم٬ ضمیر صیغه اول(هُوَ) وچهارم(هِيَ)«ضمیر مستتر» و ضمائر دیگر صیغه ها «ضمیر بارز»هستند. 🔸۳.از میان ضمائر شش صیغه مخاطب مضارع معلوم٬ضمیر صیغه هفتم(أَنتَ) «ضمیر مُستتر» است و ضمائر دیگر صیغه ها «ضمیر بارز» هستند. 🔹۴.ضمائر صیغه سیزدهم(أَنَا) و صیغه چهاردهم(نَحنُ) نیز «ضمیر مستتر» هستند و ظاهر نمی شوند. 🔸۵. در میان ضمائر مستتر٬ استتار برخی «وجوبی» است و‌استتار برخی دیگر «جوازی» است. استتار وجوبی بدین معناست که صیغه فعل هیچ گاه قابلیت اسناد به اسم ظاهر را ندارد. ضمائر صیغه های هفتم(تَذهَبُ) و سیزدهم(أَذهَبُ) وچهاردهم(نَذهَبُ) مستتر به استتار وجوبی هستند یعنی مثلا گفتن عبارت «تَذهَبُ زید»ٌ یا «أَذهَبُ عَليٌّ» غلط است. 🔹۶.استتار جوازی بدین معناست که ضمیر جایزاست در مواردی مستتر باشد همچنانکه جایز است در مواردی درقالب اسم ظاهر آشکار شود. ضمائرصیغه اول (یَذهَبُ) و صیغه چهارم(تَذهَبُ) مستتر به استتار جوازی هستند یعنی همچنانکه می توانیم بگوئیم:«زیدٌ یَذهَبُ» که «هُو» به عنوان ضمیر و‌فاعل در «یَذهَبُ» مستتر باشد همچنین می توانیم بگوئیم:«یَذهَبُ زیدٌ» که در اینصورت فاعلِ فعل٬ اسم ظاهر است و ضمیری به عنوان فاعل در فعل مستتر نیست. صیغه چهارم نیز می تواندبه شکل «فاطِمةُ تَذهَبُ» با استتار ضمیر «هِيَ» و شکل«تَذهَبُ فاطمةُ» بدون استتارِ ضمیر استعمال شود. 🔸۷.درصیغه های دوم(یَذهَبانِ) و سوم(یَذهَبُونَ) وپنجم(تَذهَبانِ) و هشتم(تَذهَبانِ) ونهم (تَذهَبُونَ) و یازدهم(تَذهَبانِ) «ن» آخرِ فعل ضمیر نیست بلکه «عوض رفع» است.یعنی «ن» عوض ضمّه آخر فعل در مثل صیغه های «یَذهَبُ»و«تَذهَبُ» است و به جای ضمه علامت معرب و مرفوع بودن فعل است. 🔹۸. به طور کلی در شش صیغه غایبِ فعل در صورتی که فاعل اسم ظاهر باشد فعل باید خالی از ضمیر باشد و‌جمع بین فاعلِ ضمیر و فاعلِ اسم ظاهر ممکن نیست.از اینرو یا می گوئیم:«یَذهَبُ الرِّجالُ» ویا می گوئیم:«الرِّجالُ یَذهَبُونَ» و گفتن جمله «یَذهَبُونَ الرِّجالُ» غلط است. با این مقدمات به ذکر ضمائر فعل مضارع معلوم در ۱۴ صیغه آن می پردازیم: ۱.یَذهَبُ ضمیر:«هُوَ»(مستتر) ۲.یَذهَبانِ ضمیر:«ا» ۳.یَذهَبُونَ ضمیر:«و» ۴.تَذهَبُ ضمیر:«هِيَ»(مستتر) ۵.تَذهَبانِ ضمیر:«ا» ۶.یَذهَبنَ ضمیر:«نَ» ۷.تَذهَبُ ضمیر:«أنتَ»(مستتر) ۸.تَذهَبانِ ضمیر:«ا» ۹.تَذهَبُونَ ضمیر:«و» ۱۰.تَذهَبِینَ ضمیر:«ی» ۱۱.تَذهَبانِ ضمیر:«ا» ۱۲.تَذهَبنَ ضمیر:«نَ» ۱۳.أَذهَبُ ضمیر:«أنا»(مستتر) ۱۴.نَذهَبُ ضمیر:«نَحنُ»(مستتر) #صرف #صرف_بخش_فعل #ضمائر_مضارع_معلوم «المُکالَمَةُ العَرَبِیَّةُوالأَدَبُ التَّطبِیقِيُّ»