#تفسیر آیه: هَيْهَاتَ هَيْهَاتَ لِمَا تُوعَدُونَ (۳۶) ترجمه: دور است دور، آنچه به شما وعده داده شده است. نکته‌ها: در قرآن، كلمه ى «هیهات» دو بار، آن هم در همین آیه به كار رفته است، كه سران كفر وقوع قیامت را بسیار دور مى پندارند. شعارهاى كفّار پیامبر یك انسان معمولى است. «بشراً» بر دیگران امتیازى ندارد. «مثلكم» پیروى از پیامبران خسارت است. «لخاسرون» قیامت و زندگى دوباره دور است. «هیهات هیهات» (چون انبیا مكرّر و همیشه وعده ى قیامت مى دادند، «توعدون» مخالفان هم كلمه «هیهات» را تكرار كردند) آنچه ذكر شد، برخى از شعارهاى لجوجانه یا فریبنده ى كافران و حقّ ستیزان است. آنان با تبلیغات گسترده، پیروى از پیامبران را خسارت مى دانند ولى هدفشان این است كه مردم را مطیع خود سازند و با شعار آزادى، ملّت ها را به بردگى كشانند. #تفسیرنور

#تفسیر آیه: وَلَا نُكَلِّفُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَهَا وَلَدَيْنَا كِتَابٌ يَنطِقُ بِالْحَقِّ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ (۶۲) ترجمه: و ما هیچ كس را جز به مقدار توانش تكلیف نمى كنیم، و نزد ما كتابى است كه به حقّ سخن مى گوید (و بر كار مردم گواه است) و به آنان هیچ ستمى نمى شود. نکته‌ها‌: در فقه قاعده اى به نام قاعده ى «نفى عُسر و حَرَج» وجود دارد، كه مبناى آن همین آیه است. یعنى هرگاه تكلیفى موجب سختىِ غیر قابل تحمّل گردید، آن تكلیف ساقط مى شود. پیام‌ها‌: - گرچه سبقت و سرعت در كارهاى خیر ارزش دارد، ولى افراط ممنوع است. «الاّ وُسعها» - تكلیف همه ى انسان ها یكسان نیست. هر كس به مقدار توانِ جسمى، فكرى و مالیش مكلّف است و خداوند تكلیف غنى را از فقیر نمى خواهد. «لا نكلّف نفساً الاّ وسعها» - در جهان بینى الهى، هیچ كس گرفتار عقده و احساس حقارت نمى شود، چون بیش از توانش تكلیفى ندارد. «الاّ وسعها» (آرى هر كس توانى دارد و وظیفه اى، پس باید آرامش داشته باشیم) - نظام آفرینش، حساب و كتاب دارد. «و لَدَینا كتاب» #تفسیرنور

#تفسیر آیات: أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ (۴۱) وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ (۴۲) ترجمه: آیا ندیدى كه هر كس در آسمان ها و زمین است و پرندگان بال گشوده (در پرواز) براى خدا تسبیح مى گویند، و هر یك نیایش و تسبیح خود را مى داند؟ و خداوند به آنچه مى كنند داناست. و فرمانروایى آسمان ها و زمین، مخصوص خداست. و بازگشت (همه) به سوى اوست. نکته‌ها: قرآن، بارها مسأله ى تسبیح موجودات و سجده و نماز آنها را با صراحت بیان كرده و فرموده است: شما تسبیح آنها را نمى فهمید.(۸۶) از این آیات به دست مى آید كه علم و شعور، مخصوص انسان ها نیست. گرچه بعضى مفسّران تسبیح موجودات هستى را تسبیح تكوینى و زبان حال آفرینش دانسته اند، ولى ظاهر آیات بر خلاف این مطلب است. خداوند، در این آیه چند مرتبه به صورت غیر مستقیم، به انسان هشدار داده است: الف: موجودات آسمان و زمین و پرندگان در حال تسبیح هستند. چرا انسان غافل است؟! ب: تسبیح موجودات، آگاهانه است. چرا انسان در نماز حضور قلب ندارد؟! ج: پرندگان، هنگام پرواز در هوا در حال تسبیح و نمازند، امّا برخى انسان ها هنگام پرواز در آسمان، در حال غفلت و مستى به سر مى برند! در روایات مى خوانیم: امام صادق علیه السلام هنگامى كه صداى گنجشكى را شنید فرمود: این پرنده مشغول دعا و تسبیح است.(۸۷) ۸۵) تفسیر نورالثقلین. ۸۶) اسراء، ۴۴. ۸۷) تفسیر كبیرفخررازى، روح البیان. #تفسیرنور

#تفسیر آیه: وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ خِلْفَةً لِّمَنْ أَرَادَ أَن يَذَّكَّرَ أَوْ أَرَادَ شُكُوراً (۶۲) ترجمه: و اوست كه شب و روز را براى هر كس كه بخواهد عبرت گیرد یا بخواهد سپاسگزارى نماید، جانشین یكدیگر قرار داد. نکته‌ها: كلمه ى «خلفة» به معناى جایگزینى دو چیز به جاى یكدیگر است. [مفردات راغب] امام صادق علیه السلام فرمود: هر چه از نمازهاى نافله ى شب از تو فوت شد، مى توانى در روز جبران كنى. سپس این آیه را تلاوت فرمود: «و هوالّذى جعل ...» [تفسیر كنزالدقائق] درس توحید گرفتن از نظام حاكم بر هستى، به اراده ما بستگى دارد. چه بسیارند كسانى كه عمر خود را به تحقیق درباره پدیده اى سپرى مى كنند، ولى چون اراده عبرت گرفتن ندارند، درسى از آن نمى گیرند. این گونه افراد به آئینه فروشى مى مانند كه همواره در آئینه نگاه مى كند، ولى لباس خود را مرتّب نمى كند، در حالى كه ممكن است عابرى تنها با یك نگاهِ با توجّه، كجى یقه اش را صاف كند. پس تنها نگاه كافى نیست، اراده ى اصلاح نیز لازم است. با این سخن، پاسخ این پرسش كه چرا بعضى دانشمندان علوم طبیعى با آنكه عمرى را در كنكاش در طبیعت گذرانده اند، خداشناس نیستند نیز مشخص شد، چون آنان به قصد شناخت خالق اقدامى نكرده اند. همچون نجّارى كه نردبان هاى زیادى ساخته، امّا خودش اراده ى بالا رفتن از آن را نداشته است. #تفسیرنور

#تفسیر آیه: قَالَ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُنكِحَكَ إِحْدَى ابْنَتَيَّ هَاتَيْنِ عَلَى أَن تَأْجُرَنِي ثَمَانِيَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْراً فَمِنْ عِندِكَ وَمَا أُرِيدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَيْكَ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّالِحِينَ (۲۷) 🔶ترجمه: (حضرت شعیب به موسى) گفت: من قصد دارم تا یكى از این دو دخترم را به همسرى تو درآورم بر این (شرط) كه هشت سال براى من كار كنى و اگر (این مدّت را) به ده سال تمام كردى، پس (بسته به خواست و محبّت) از ناحیه توست و من نمى خواهم كه بر تو سخت گیرم، بزودى به خواست خداوند، مرا از صالحان خواهى یافت. 🔷نکته‌ها: ما مى توانیم تمام كارهاى خود را رنگ الهى دهیم، چنانكه قرآن مى فرماید: «صبغةاللّه و مَن أحسن من اللّه صبغة»(42بقره،۱۳۸) مثلاً هرگاه صورت خود را مى شوییم، قصد وضو نماییم، هرگاه مى نشینیم مثل پیامبرصلى الله علیه وآله روبه قبله نشینیم، به جاى مدرك و مقام، براى رضاى خداوند درس بخوانیم، لباسى كه براى همسر مى خریم، به مناسبت اعیاد مذهبى همچون عید غدیر یا تولّد حضرت زهراعلیها السلام باشد، هدیه اى كه براى فرزند خود مى خریم به مناسبت كسب یك كمال معنوى باشد، همان گونه كه در این آیه به جاى هشت سال فرمود: به اندازه ى هشت حج. #تفسیرنور

#تفسیر آیه: يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَيُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَيُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَكَذَلِكَ تُخْرَجُونَ (۱۹) ترجمه: زنده را از مرده بیرون مى آورد، و مرده را (نیز) از زنده بیرون مى كشد، و زمین را بعد از مرگش زنده مى كند، و شما نیز (روز قیامت) این گونه بیرون آورده مى شوید. نکته‌ها: براى خارج شدن مرده از زنده و زنده از مرده، مصادیق و نمونه هاى زیادى در تفاسیر بیان شده است، از جمله: ایجاد انسان از نطفه و ایجاد نطفه از انسان. فرزند مؤمن از والدین كافر و بالعكس، كه همه ى اینها نشانه ى قدرت مطلقه ى خداوند در جهان و توانایى او در برپایى قیامت و حشر موجودات است. #تفسیرنور

#تفسیر آیه: إِنَّ اللَّهَ يُمْسِكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ أَن تَزُولَا وَلَئِن زَالَتَا إِنْ أَمْسَكَهُمَا مِنْ أَحَدٍ مِّن بَعْدِهِ إِنَّهُ كَانَ حَلِيماً غَفُوراً (۴۱) ترجمه: همانا خداوند آسمان ها و زمین را از زوال (و سقوط و خروج از مدار) نگاه مى دارد، و اگر زوال پذیرند (و از مدار خارج شوند) احدى جز او نمى تواند آنها را نگاه دارد؛ البتّه او بردبار و آمرزنده است. نکته‌ها: میان نگاهدارى و حفاظت خداوند از نظام هستى و حلم او رابطه است، همان گونه كه میان عقاید و اعمال ما و فروپاشى نظام هستى رابطه است. در این آیه به مورد اول اشاره دارد و آیه با جمله ى «حلیماً غفورا» پایان یافته است. امّا در سوره ى مریم، آیات ۸۸ تا ۹۰ مى خوانیم: «و قالوا اتخذ الرحمن ولداً لقد جئتم شیئاً ادّا تكاد السموات یتفطرن منه و تنشقّ الارض و تخرّ الجبال هدّا» مشركان گفتند: خداوند فرزندى اختیار كرده است، نزدیك است كه آسمان ها و زمین و كوه ها از این سخن زشت درهم ریزد و فروپاشد. خداوند هم آسمان ها و زمین با عظمت را نگاه مى دارد «یمسك السموات و الارض» و هم پرنده ى كوچك در هوا را «ما یمسكهن الاّ الرحمن»(ملک،۱۹) در روایات مى خوانیم: خداوند به واسطه ى اولیاى خود، آسمان و زمین را حفظ مى كند كه اگر نباشند، نظام هستى به هم مى ریزد.(تفسیر نورالثقلین) #تفسیرنور

#تفسیر آیات: وَالَّذِي نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بِقَدَرٍ فَأَنشَرْنَا بِهِ بَلْدَةً مَّيْتاً كَذَلِكَ تُخْرَجُونَ (۱۱) وَالَّذِي خَلَقَ الْأَزْوَاجَ كُلَّهَا وَجَعَلَ لَكُم مِّنَ الْفُلْكِ وَالْأَنْعَامِ مَا تَرْكَبُونَ (۱۲) در آیه‌ى قبل سخن از توحید بود، در این آیه اشاره اى به معاد شده است. كلمه «قدر» یا به معناى اندازه است، یا به معناى تقدیر و برنامه. یعنى باران را به اندازه معیّن فرستاد یا باران را طبق برنامه فرستاد.(تفسیر راهنما) ظاهراً مراد از «الازواج»، گیاهان است. زیرا این كلمه پس از نزول باران و حیات زمین مطرح شده است و بر اساس آیات دیگر قرآن، قانون زوجیّت در آنها برقرار است. «ازواجاً من نبات شتّى»(طه،۵۳) در آیات قبل، سخن از راه بود و در این آیات، سخن از وسیله ى سیر و سفر در خشكى و دریا. چهارپایانى چون اسب و استر و شتر یا كشتى هاى كوچك و بزرگ. #تفسیرنور

#تفسیر آیات: إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحاً مُّبِيناً (۱) لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِن ذَنبِكَ وَمَا تَأَخَّرَ وَيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَيَهْدِيَكَ صِرَاطاً مُّسْتَقِيماً (۲) وَيَنصُرَكَ اللَّهُ نَصْراً عَزِيزاً (۳) 🔰 در این كه مراد از «فتح مبین» در آیه اول سوره فتح چیست، میان مفسران اختلاف است؛ گروهى مانند: آلوسى، ابوالفتوح، علامه طباطبایى و فیض كاشانى، آن را مربوط به صلح حدیبیّه مى دانند و گروه دیگرى مانند شیخ طوسى، زمخشرى و فخررازى، آن را مربوط به فتح مكّه دانسته اند و هر دو گروه به روایاتى استناد كرده اند. 🔷 پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله در ماه ذى القعده سال ششم هجرت، به قصد سفر حج به سوى مكّه حركت كرد و مسلمانان را به شركت در این سفر، تشویق نمود و سرانجام با جمعیّت یك هزار و چهارصد نفرى، با لباس احرام به سوى مكّه حركت كردند. خبر به مشركان مكّه رسید و در نزدیكى مكّه (روستاى حدیبیّه) راه را بر مسلمانان بستند و مانع ورود آنان به مكّه شدند. ❇️ در این ماجرا، نمایندگانى از دو طرف براى گفتگو رفت و آمد كردند، نماینده مشركان هنگامى كه دید مسلمانان چنان شیفته پیامبرند كه قطرات آب وضوى پیامبر را براى تبرك برمى دارند، به مشركان گفت: با این عشق و علاقه اى كه مردم به محمد دارند، نمى توانید آنها را از او جدا كنید. ◀️ عثمان به عنوان سفیر مسلمانان براى مذاكره به مكّه رفت، امّا شایع شد كه او را در مكّه به قتل رسانده اند. پیامبرصلى الله علیه وآله براى آماده باش مسلمانان، در زیر درختى با یارانش تجدید بیعت كرد كه این بیعت، بیعت رضوان نام گرفت. 🔶 پس از چند روز، عثمان به سلامت برگشت و با حضور نمایندگان دو طرف، صلح نامه اى در چند ماده تهیه و توسط حضرت على علیه السلام نوشته شد و به امضاى طرفین رسید. از جمله این كه دو گروه متعهد شدند: 1⃣ تا ده سال، جنگى میان آنان صورت نگیرد. 2⃣ مسلمانان از همانجا برگردند و سال آینده به مدت سه روز براى عمره به مكّه بیایند. 🐪 به دستور پیامبرصلى الله علیه وآله شترانى را كه براى حج آورده بودند، در همانجا قربانى كردند و سرهاى خود را تراشیده و از احرام خارج شدند و به مدینه بازگشتند. 🕋 گرچه مسلمانان به حج نرفتند، ولى این صلح نامه و مفاد آن كه تعطیل شدن جنگ به مدت ده سال و آزاد شدن مراسم عمره بود، براى مسلمانان پیروزى آشكارى به حساب مى آمد. زیرا پایانى بر خصومت ورزى آشكار مشركان و گشودن راهى براى تبلیغ دین و تجدید قواى مسلمانان بود و زمینه ساز فتح مكّه گشت. #تفسیرنور

#تفسیر آیات: ۶۰ و ۶۱ ⭐️ «احسان» دو معنا دارد: یكى كار نیك و دیگرى نیكى به دیگران. مراد از احسان اول در آیه، كار نیك و مراد از احسان دوم، نیكى به غیر است.(تفسیر راهنما) «هل جزاء الاحسان الاّ الاحسان» 📝 امام صادق علیه السلام فرمود: جمله «هل جزاء الاحسان...» در باره كافر و مؤمن جارى است و هر كس براى دیگرى كار نیكى انجام دهد، بر او لازم است جبران كند.(تفاسیر مجمع البیان و المیزان) ❇️ حضرت على علیه السلام از رسول خداصلى الله علیه وآله نقل مى كند كه خداوند فرمود: آیا پاداش كسى كه به او نعمت توحید داده ام غیر از بهشت است.(امالى طوسى، ج ۲، ص ۱۸۲) «هل جزاء مَن أنعمتُ علیه بالتّوحید الاّ الجنّة» #تفسیرنور

#تفسیر آیات: ۶۸ الی ۷۳ 🔷 در میان میوه‌هاى بهشتى، خرما و انار جایگاه ویژه‌اى دارند و لذا در كنار عنوانِ كلّى «فاكهة» كه شامل همه گونه میوه مى شود، این دو میوه جداگانه ذكر شده است. 🔶 كامیابى هاى دنیا معمولاً همراه با غفلت و گناه است، ولى در بهشت، هرگز چنین نواقصى راه ندارد و ویژگى همسران بهشتى زیبایى درون و برون در مكان هاى اختصاصى، «خیرات حسان» و پوشش مناسب «حور مقصورات فى الخیام» است. ❇️ پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله فرمود: زنان بهشتى داراى اخلاق نیك و صورت زیبا هستند. «خیرات الاخلاق حسان الوجوه»(تفسیر نورالثقلین) #تفسیرنور

#تفسیر آیات: ۵ 🔷 لینه» به معناى نرمى است و به درخت خرما نیز كه میوه اى نرم دارد، گفته مى شود.(مفردات راغب) 🔶 اسلام، رزمندگان را از مسموم كردن آب و قطع درختان سرزمین دشمن منع مى كند؛ ولى گاهى به دلیل مزاحمت درخت براى حركت رزمندگان و یا براى ضربه زدن به روحیه كافران پیمان شكن، فرمان قطع درخت صادر مى شود. شاید آیه پاسخى به تردید مسلمانان در صحت عمل خویش یا اشكال یهود نسبت به قطع درختان باشد كه قرآن مى فرماید: این فرمان، از طرف خدا بود. #تفسیرنور