🔻حقیقت فعل اختیاری معصوم با وجود صفت عصمت ▪️در مورد اینکه علت عصمت و ریشه و اساس آن چیست چند دیدگاه بیان شده است: برخی مانند علامه طباطبایی علت آن را علم خاص می دانند و برخی مانند آیت الله مصباح، علت آن را اراده قوی معصوم می دانند و برخی گفته اند انسان معصوم هم دارای علم خاص و هم اراده برجسته و قوی است. علت عصمت هر کدام از این منشا ها که گفته شده باشد، صدور معصیت از معصوم محال است. 👇🏻 ادامه بحث ... ...

🔸سوال: آیا مرتکب نشدن معصیت از سوی معصوم امتناع بالذات دارد یا بالغیر؟ منظور از امتناع بالذات این است که شخصیت معصوم با سایر بشرها فرق کند و موجود خاصی شود که اختیار از او ربوده شود. اگر اینگونه باشد دیگر فعل و ترک او که جبری است فاقد ارزش است. امام علی (ع) در این باره فرمود: «لَوْ كَانَ كَذَلِكَ لَبَطَلَ الثَّوَابُ وَ الْعِقَابُ وَ سَقَطَ الْوَعْدُ وَ الْوَعِيدُ وَ الْأَمْرُ مِنَ اللَّهِ وَ النَّهْيُ وَ مَا كَانَتْ تَأْتِي مِنَ اللَّهِ لَائِمَةٌ لِمُذْنِبٍ وَ لَا مَحْمَدَةٌ لِمُحْسِنٍ وَ لَا كَانَ الْمُحْسِنُ أَوْلَى بِثَوَابِ الْإِحْسَانِ مِنَ الْمُذْنِبِ وَ لَا الْمُذْنِبُ أَوْلَى بِعُقُوبَةِ الذَّنْبِ مِنَ الْمُحْسِن‏». 🔹در پاسخ به این سوال ابتدا می گوییم یک وجوب بالغیر و یک امتناع بالغیر داریم. وجوب بالغیر آن جا است که علت تامه شی محقق شده باشد و امتناع بالغیر آن جا است که علت تامه محقق نشده باشد. ممکن الوجود اگر علت تامه نداشته باشد، ممتنع بالغیر است و اگر علت تامه آن باشد، واجب بالغیر خواهد بود. در مورد فعل اختیاری انسان، علت آن قدرت و علم و انگیزه و شوق و داعی است. عمده علت فعل انسان قدرت است. انسانی که قدرت دارد اگر علم پیدا کند، و انگیزه و داعی داشته باشد اراده کرده و فعل را انجام می دهد. بنابراین در فعل اختیاری، قدرت و داعی خیلی پررنگ است. حال اگر هم قدرت دارد و هم انگیزه دارد، قطعا اراده کرده و انجام می دهد. اما اگر در فعل اختیاری قدرت باشد، اما انگیزه نداشته باشد مثلا قدرت بر دروغ گویی دارد اما چون این کار را خیلی بد می داند، آن را هرگز انجام نمی دهد، هیچگاه میل و انگیزه به انجام آن برایش پیدا نمی شود. این مانند آن است که یک انسان معمولی هرگز میل به خوردن یک ظرف سم ندارد. 🔹فعلی هم که از معصوم سر می زند ممتنع است اما امتناع آن بالغیر است، یعنی فرد معصوم اختیار و قدرت دارد اما انگیزه و داعی ندارد. با محقق نشدن علت تامه فعل، تحقق آن فعل ممتنع بالغیر (محال بالغیر) خواهد بود. علامه طباطبایی در این باره می فرماید: معصوم نیز یک انسان است و بما هو انسان، اختیار جزء هویت ذات او است. اختیار به جعل بسیط با هویت انسان عجین شده است و این ویژگی قابل زوال نیست و تا وقتی انسان در مدار انسان است این ویژگی را دارد. وقتی از امام معصوم سوال شد که چگونه معصوم گناه نمی کند فرمودند: اگر ظرف نجاستی جلوی کسی باشد آیا میل به خوردن آن پیدا می کند؟ (وقتی میل و انگیزه به انجام فعل پیدا نشود، انجام آن فعل محال خواهد بود، زیرا علت تامه شکل نمی گیرد). ایشان فرمودند فرد معصوم نیز چنین است. بنابراین معصوم در عین اینکه مختار است، ارتکاب فعل حرام از او محال است چون هیچ گاه علت تامه آن محقق نمی شود، و عدم تحقق علت تامه نیز بدان خاطر است که هیچ گاه داعی برای انجام چنین اعمالی برای او حاصل نمی شود. منشا ایجاد نشدن این داعی نیز آن علم ویژه ای است که دارند (طبق نظر علامه) و یا اراده قوی است دارد (طبق نظر دیگران). 🔹علامه در جایی می فرماید علم از مبادی فعل اختیاری است، یعنی ابتدا برای فرد تصور و تصدیق صورت می گیرد و بعد شوق و انگیزه ایجاد شده و بعد اراده کرده آن فعل را انجام می دهد. بنابراین اگر نظام فعل اختیاری انسان مورد توجه قرار گیرد معلوم می شود که فعل اختیاری انسان از معبر علم عبور می کند. اکنون چگونه علم که از اسباب عمل اختیاری و اختیار ساز است، این علم اختیار سوز باشد؟ یعنی انسان معصوم به خاطر علمش معصوم است و علم از اسباب فعل اختیاری است البته این علم آن قدر قوی است که باعث می شود فرد به سمت گناه نرود. 🖌 حضرت استاد #ربانی_گلپایگانی ▪️درس خارج علم کلام 1403/10/29 @kharejkalam

🖌 حضرت استاد #ربانی_گلپایگانی 🟪 درس خارج کلام ▪️ موضوع اصلی: اخلاق و معنویت، ملاک‌ و معیار‌ فعل‌ اخلاقی ▫️حدیث فتح بن یزید درباره مقام غیر قابل شناخت اولیاء الله و مومنین ▫️سقراط و مکتب سعادت گرایی ▫️افلاطون و مکتب سعادت‌گرایی 🟣 جلسه سی و ششم ☀️1403/10/30 @kharejkalam

🟣 متن و تقریر درس @kharejkalam

🖌 حضرت استاد #ربانی_گلپایگانی 🟪 درس خارج کلام ▪️ موضوع اصلی: اخلاق و معنویت، ملاک‌ و معیار‌ فعل‌ اخلاقی ▫️منشا عصمت معصومین ▫️سوال: عصمت معصوم و آسان شدن طاعت برای او ▫️جواب 1. یگانه بودن شریعت برای معصوم و غیر معصوم 2. عصمت و آسان شدن طاعت ▫️خاطره ای از سفر زاهدان درباره رویت خداوند 🟣 جلسه سی و هفتم ☀️1403/11/01 @kharejkalam

🟣 متن و تقریر درس @kharejkalam

🟨 خاطره ای از سفر زاهدان درباره رویت خداوند ▪️در زاهدان بحثی بود بنام «رویت خداوند»؛ اهل سنت معتقد هستند که مؤمنین خداوند را در قیامت مانند شب چهارده می بینند. اما ما شیعیان چنین دیدگاهی نداریم و رویت الهی را محال و غیر ممکن می دانیم. یکی از اعاظم اهل سنت به نام مولوی سربازی که رئیس حوزه و فردی مسن و عارف مسلک بود و آرام صحبت می کرد، گفت: ما نباید مساله رویت خداوند در آخرت را با دنیا مقایسه کنیم. الان ما با چشم مان نمی توانیم خداوند را ببینیم، اما در آخرت مساله فرق می کند و چشم ما تغییر می کند و لذا نباید دنیا و آخرت را با هم قیاس کرد و گفت چون در دنیا رویت خداوند ممکن نیست، پس در آخرت هم محال است. ▪️گفتم: جناب مولوی، سخن درستی می گویند. اینکه آخرت با دنیا احکامش فرق می کند، صحیح است و این تفاوت خیلی زیاد است، اما من سوالی از شما دارم: آیا همان طور که آدم های آخرت با آدم های دنیا فرق می کند، خدای آخرت هم با خدای دنیا فرق می کند؟ مثلا خدای در دنیا جا و مکان ندارد، آیا خدای آخرت مکان دارد؟ و یا خدای در دنیا جسم نیست، آیا در آخرت دارای جسم است؟ اینها را که گفتم وی سکوت کرد و نتوانست سخنی بگوید، چرا که خدای دنیا و آخرت فرقی نمی کند. خداوند مکان ندارد تا قابل رویت باشد، در آخرت نیز مکانی ندارد که قابل رویت باشد. 🖌 حضرت استاد #ربانی_گلپایگانی ▪️درس خارج علم کلام 1403/11/01 @kharejkalam

▪️حضرت استاد #ربانی_گلپایگانی 🟧 درس #خارج_امامت، بر اساس کتاب المراجعات | مراجعه 62 ▫️اشکال نسبت غلو دادن به مرحوم شیخ صدوق ▫️نقد و بررسی ▫️اشکال بکار نبردن نام کامل کتاب اکمال الدین ▫️نقد و بررسی ▫️اشکال ابومریم اعظمی درباره شیخ الطائفه ▫️نقد و بررسی 🔶 جلسه بیستم و چهارم ☀️1403/11/02 🌹 اللّهُمَّ عَجل لِوَلیِّکَ الفَرَج 🌹 @kharejkalam

🟠 متن و تقریر درس @kharejkalam

▪️حضرت استاد #ربانی_گلپایگانی 🟧 درس #خارج_امامت، بر اساس کتاب المراجعات | مراجعه 63 و 64 ▫️مراجعه 63: چرا روایات شیعه را اهل سنت نقل نکرده اند؟ ▫️مراجعه 64 ▫️اشکال ابومریم اعظمی ▫️نقد و بررسی ▫️اشکال حدیث خیر القرون ▫️نقد و بررسی 🔶 جلسه بیستم و پنجم ☀️1403/11/03 🌹 اللّهُمَّ عَجل لِوَلیِّکَ الفَرَج 🌹 @kharejkalam

🟠 متن و تقریر درس @kharejkalam

#مقالات_مفید 🔘 مقاله بررسی دلالی روایت تحریف نما در کافی 🔹دکتر سید رضا مودب ، استاد دانشکده الهیات دانشگاه قم 🔹عبدالرضا حدادیان، کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث 👈🏻 دو فصلنامه علمی، پژوهشی حدیث پژوهی سال اول، شماره 2، پاییز و زمستان 1388 @kharejkalam