📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی 📝 مساحت کلی شهر - بخش اول 🔸 قطر محدوده‌ی شهر، حداقلی دارد و حداکثری؛ که اگر از حداقل کمتر بود، شهر عرفی به شمار نمی‌آید که در آن اقامه‌ی نماز جمعه واجب باشد و اگر از حداکثر تجاوز کند، شهر دیگری باید برپا نمود و نماز جمعه‌ی دیگری باید بپا داشت. 🔸دبنابراین در اینجا دو مدعای اصلی وجود دارد: ➖ مدعای اول: حداقل قطر محدوده‌ی شهر سه مایل (هر مایل ۱۶۰۰ متر است) است. ➖ مدعای دوم: حداکثر قطر شهر نباید بیش از چهار فرسخ يعنی دوازده مایل باشد و فراتر از آن روستا یا محدوده‌ی شهر دیگر به شمار می‌آید. 🔸 دلیل بر مدعای اول سه مجموعه از روایات است: ➖ مجموعه‌ی اول: روایاتی است که بر اختصاص وجوب نماز جمعه به شهرها دلالت دارد، از جمله دو روایت صحیح ذیل: ۱. شیخ طوسی روایت می‌کند به سندش از امام صادق (ع) از پدرش از امیرالمؤمنین (ع) فرمود: «لَا جُمُعَةَ إِلا فيِ مِصْرٍ تُقَامُ فِيهِ الْحُدُودُ» (وسائل الشیعة، ج۷، ص۳۰۷). (نماز) جمعه تنها در شهری که حدود در آن اقامه شود برپا می‌شود. ۲. نیز شیخ طوسی روایت می‌کند به سندش از امام صادق (ع) از پدرش (ع) فرمود: «لَيسْ عَلَى أهْلِ الْقُرَى جُمُعَةٌ وَ لَا خُرُوجٌ فيِ الْعِيدَيْنِ» (وسائل الشیعة، ج۷، ص۳۰۷). بر ساکنان دهکده‌ها جمعه واجب نیست و همچنین برون آمدن برای نمازهای عید فطر و قربان. 🔸 مرحوم شیخ این دو روایت را بر يکی از دو وجه حمل کرده است: تقیّه، يا عدم حصول شرایط وجوب نماز جمعه و وجود فاصله‌ی بیش از دو فرسخ تا محل اقامه‌ی نماز جمعه. 📚 درس خارج فقه نظام عمران شهری | جلد ۱ | ص ۴۰-۴۱ #شهرسازی_اسلامی_ایرانی #معماری_اسلامی_ایرانی #فقه_شهرسازی #فقه_معماری ┄┅═✧○ـــــ🔸ـــــــــــــــــــــــ🌺ـــــــــــــــــــــــ🔸ـــــ○✧═┅┄ #خواستاران_ملک https://eitaa.com/khastarmelktanhamasir #صاحبان_ملک https://eitaa.com/sahebmelktanhamasir ┄┅═✧○ـــــ🔸ــــــــــــــــــــــــــ🌺ـــــــــــــــــــــــ🔸ـــــ○✧═┅┄

📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی 📝 مساحت کلی شهر - بخش دوم 🔸 دلیل بر مدعای اول (حداقل قطر محدوده‌ی شهر سه مایل) سه مجموعه از روایات است: ➖ مجموعه‌ی دوم: مجموعه‌ای از روایات که در آنها از اقامه‌ی دو نماز جمعه در فاصله‌ی کمتر از سه مایل منع شده است و وجود فاصله‌ی لااقل سه مایل بین دو نماز جمعه شرط صحت نماز جمعه دانسته شده است، نظیر دو صحیحه ذیل: ۱. امام باقر علیه‌السلام فرمود: بین دو نماز جمعه سه مایل است، يعنی در فاصله‌ی کمتر از سه مایل نماز جمعه برپا نمی‌شود و نماز جمعه بدون خطبه نمی‌شود، فرمود: پس هرگاه بین دو جماعت در نماز جمعه سه مایل بود مانعی ندارد که این دسته نماز جمعه بخوانند و آن دسته نیز نماز جمعه بخوانند (وسائل الشیعة، ج۷، ص۳۱۴). ۲. امام باقر علیه‌السلام فرمود: نماز جمعه بر کسی که در فاصله‌ی دو فرسخی نماز جمعه باشد واجب است _مقصود این است که در آنجا که امام عادلی وجود داشته باشد_ و فرمود: اگر بین دو جماعت سه مایل بود مانعی ندارد که این دسته نماز جمعه بخواند، آن دسته‌ی دیگر هم نماز جمعه بخواند (وسائل الشیعة، ج۷، ص۳۱۵). 🔸 با توجه به روایات هر دو مجموعه، نتیجه می‌گیریم قُطر متعارف شهر عرفی اسلامی نباید کمتر از سه مایل باشد. البته این بدان معنا نیست که محدوده‌ی شهرهای بنا شده‌ی متعارف را بر این مبنا تعریف کنیم و آثار شرعی شهر را بر آنها طبق قُطر سه مایل مترتب کنیم، بلکه محدوده‌ی شهرهای متعارف طبق موازین عرفی حدّ شهر موجود معیّن می‌شود. 🔸 مقصود ما این است که طراحان نظام عمران شهری چنانچه بخواهند برای شهر عرفی اسلامی طرحی دراندازند و شهری تأسیس کنند که موازین عمران اسلامی شهری بر آن منطبق باشد باید برای مساحت شهر، قُطری در نظر بگیرند که از سه مایل کمتر نباشد. 🔸 همچنین لازم است محل برگزاری نماز جمعه در مرکزشهر باشد تا امکان دسترسی برابر برای عامه‌ی مردم به محل نماز جمعه فراهم گردد. 📚 درس خارج فقه نظام عمران شهری | جلد ۱ | ص ۴۳-۴۴ #شهرسازی_اسلامی_ایرانی #معماری_اسلامی_ایرانی #فقه_شهرسازی #فقه_معماری ┄┅═✧○ـــــ🔸ـــــــــــــــــــــــ🌺ـــــــــــــــــــــــ🔸ـــــ○✧═┅┄ #خواستاران_ملک https://eitaa.com/khastarmelktanhamasir #صاحبان_ملک https://eitaa.com/sahebmelktanhamasir ┄┅═✧○ـــــ🔸ــــــــــــــــــــــــــ🌺ـــــــــــــــــــــــ🔸ـــــ○✧═┅┄

📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی 📝 مساحت کلی شهر - بخش سوم 🔸 دلیل بر مدعای اول (حداقل قطر محدوده‌ی شهر سه مایل) سه مجموعه از روایات است: ➖ مجموعه‌ی سوم: روایاتی است که از آنها استفاده می‌شود که مطلوب شارع این است که در هر شهر بیش از يک نماز جمعه برپا نشود و هر شهری تنها يک نماز جمعه داشته باشد که جامع اهل شهر باشد، نظیر؛ ۱. امام باقر علیه‌السلام فرمود: و جمعه بر هفت تن از مسلمانان که گرد آیند واجب می‌شود، امام و قاضی امام و مدّعی و مدّعا علیه و دو شاهد و آن کسی که نزد امام حدود را اجرا می‌کند (وسائل الشیعة، ج۷، ص۳۱۱). 🔸 ذکر اصناف سبعه دلالت می‌کند بر اینکه در شهر بیش از يک نماز جمعه برپا نمی‌شود، زیرا مقتضای ذکر امام این است که در هر شهر و دیار بیش از یک نماز جمعه برپا نمی‌شود. ۲. شیخ طوسی روایت می‌کند امام صادق علیه‌السلام از پدرش از امیرالمومنین علیه‌السلام فرمود: اگر خلیفه به شهری وارد شود نماز جمعه را با مردم او باید بخواند و کسی دیگر حق برپا کردن نماز جمعه ندارد (وسائل الشیعة، ج۷، ص۳۳۹). که دلالت روایت بر عدم اقامه‌ی بیش از يک نماز جمعه در مصر يا شهر روشن است. 📚 درس خارج فقه نظام عمران شهری | جلد ۱ | ص ۴۴-۴۵ #شهرسازی_اسلامی_ایرانی #معماری_اسلامی_ایرانی #فقه_شهرسازی #فقه_معماری ┄┅═✧○ـــــ🔸ـــــــــــــــــــــــ🌺ـــــــــــــــــــــــ🔸ـــــ○✧═┅┄ #خواستاران_ملک https://eitaa.com/khastarmelktanhamasir #صاحبان_ملک https://eitaa.com/sahebmelktanhamasir ┄┅═✧○ـــــ🔸ــــــــــــــــــــــــــ🌺ـــــــــــــــــــــــ🔸ـــــ○✧═┅┄

📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی 📝 اصل افقی گرایی - بخش اول 🔸 از مجموعه‌ی روایات و منابع اسلامی استفاده می‌شود نظام ساختمانی در شهر اسلامی جهت افقی دارد نه عمودی، بدین معنا که ساختمان‌ها به نحوی ساخته می‌شوند که افق آسمان از دیده‌ی ساکنان شهر پوشیده نگردد و ارتباط ساکنان شهر با آیات الهی آسمان و زمین قطع نشود. 🔸 روایاتی که در آنها نهی از ارتفاع زیاد ساختمان‌ها شده است؛ نظیر؛ ۱. کلینی روایت می‌کند از امام صادق علیه‌السلام: امام صادق علیه‌السلام فرمود: خداوند بر ساختمان فرشته‌ای را مأمور ساخته خطاب به کسی که ارتفاع خانه‌اش را از هشت ذرع* بالاتر می‌گیرد، می‌گوید: قصد کجا داری‌ای فاسق؟! (وسائل الشیعه، ج ۵، باب احکام المساکن، ص ۳۱۰). ۲. برقی در محاسن روایت می‌کند از امام صادق علیه‌السلام: فرمود: هرگاه کسی ساختمانش را به بالاتر از هشت ذرع بالا برد به او خطاب می‌رسد ای فاسق‌ترین فاسق‌ها قصد کجا داری؟ (المحاسن، ج۲، ص۶۰۸). ۳. کلینی به سندش از امام صادق علیه‌السلام روایت می‌کند: فرمود: ارتفاع خانه‌ی خود را هفت ذرع قرار بده، آنچه از آن بالاتر رود مسکن شیاطین خواهد شد، شیاطین نه در آسمانند و نه در زمین بلکه در هوا سکونت دارند (وسائل الشیعه، ج۵، باب احکام المساکن، ص۳۱۱). 🔸 از این دسته از روایات، برای منع شدید شرعی ایجاد ساختمان‌های بلند استفاده می‌شود. * هر ذرع معادل ۴۵ سانتیمتر می‌باشد. 📚 درس خارج فقه نظام عمران شهری | جلد ۱ | ص ۶۵-۶۶ #شهرسازی_اسلامی_ایرانی #معماری_اسلامی_ایرانی #فقه_شهرسازی #فقه_معماری @khastarmelktanhamasir

📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی 📝 اصل افقی گرایی - بخش دوم 🔸 مجموعه‌ی دوم: روایاتی که بر مبغوضیت شرعی ساختن مناره‌های بلند برای مساجد دلالت دارند؛ نظیر موثقه‌ی سکونی از امام صادق علیه‌السلام: 🔸 امام صادق علیه‌السلام از پدرش از پدرانش روایت می‌کند: همانا امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام از جایی می‌گذشت که مناره‌ی بلندی در آنجا بود دستور فرمود: مناره را خراب کنند، سپس فرمود: مناره بالاتر از بام مسجد نباید باشد و باید همسطح بام مسجد باشد (وسائل الشیعه، ج۵، ص۲۳۰). 🔸 این روایت به روشنی بر مرجوحیت شرعی مناره بلندتر از سقف مسجد دلالت دارد. 🔸مجموعه‌ی سوم: روایاتی است که بر ممنوعیت ساختمان بلندتر از کعبه در مکه دلالت دارد، نظیر صحیحه‌ی محمد بن مسلم عن ابی جعفر علیه‌السلام؛ امام باقر علیه‌السلام فرمود: سزاوار نیست کسی خانه‌ای با ارتفاع بالاتر از ساختمان کعبه بسازد. (وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۲۳۵). از این روایت نیز اجمالاً مرجوحیت ساختن ساختمان بلند استفاده می‌شود. 📚 درس خارج فقه نظام عمران شهری | جلد ۱ | ص ۶۶-۶۷ #شهرسازی_اسلامی_ایرانی #معماری_اسلامی_ایرانی #فقه_شهرسازی #فقه_معماری ┄┅═✧○ـــــ🔸ـــــــــــــــــــــــ🌺ـــــــــــــــــــــــ🔸ـــــ○✧═┅┄ #خواستاران_ملک https://eitaa.com/khastarmelktanhamasir #صاحبان_ملک https://eitaa.com/sahebmelktanhamasir ┄┅═✧○ـــــ🔸ــــــــــــــــــــــــــ🌺ـــــــــــــــــــــــ🔸ـــــ○✧═┅┄

📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی 📝 اصل افقی گرایی - بخش سوم 🔸 مجموعه‌ی چهارم: مرکب از دو دسته روایات است؛ ➖ دسته‌ی اول: روایاتی است که بر تعدادی از سنن و مستحباتی دلالت دارند که با ساختمان‌های بلند سازگاری ندارد بلکه ساختمان‌های بلند موجب تعطیلی کامل آنها می‌شود؛ نظیر: ۱. روایاتی که درباره‌ی استحباب نگاه کردن به آیات الهی آسمان قبل از نافله‌ی شب وارد شده و اینکه سیره‌ی پیامبر اکرم(ص) بر آن جاری بوده است؛ و يادی از نماز پیامبر (ص) نمود و فرمود: ...پس آنگاه که از خواب برمیخاست می‌نشست و به این سوی و آن سوی آسمان نظر می‌افکند ... (وسائل الشیعه، ج۴، ص۲۶۹). 🔸 در شهری که در بند ساختمان‌های بلند است به ویژه در آنجا که با فاصله‌های کم احداث می‌شوند فرصت و فضایی برای انجام کاری که در این روایت از سنت رسول خدا (ص) روایت شده است وجود ندارد و عملاً زمینه‌ی انجام این سنت نبوی از میان می‌رود. 📚 درس خارج فقه نظام عمران شهری | جلد ۱ | ص ۶۷-۶۸ #شهرسازی_اسلامی_ایرانی #معماری_اسلامی_ایرانی #فقه_شهرسازی #فقه_معماری ┄┅═✧○ـــــ🔸ـــــــــــــــــــــــ🌺ـــــــــــــــــــــــ🔸ـــــ○✧═┅┄ #خواستاران_ملک https://eitaa.com/khastarmelktanhamasir #صاحبان_ملک https://eitaa.com/sahebmelktanhamasir ┄┅═✧○ـــــ🔸ــــــــــــــــــــــــــ🌺ـــــــــــــــــــــــ🔸ـــــ○✧═┅┄