سلام . دسته بندی آدمها با ملاک های متفاوتی رخ میدهد. شبی در منزل جناب پزشک شاهد گفتگوی اقای خسرو باقری با حاج شیخ ره بودم. که این بحث مطرح شد. مثلا وقتی در روانشناسی درباره درونگرایی و برون گرایی سخن گفته میشود در واقع معیار رابطه ی انسان و اجتماع است. و یا وقتی گفته میشود فلانی سلطه طلب و یا سلطه پذیر است معیار رابطه انسان با قدرت است. اما در مورد دین موضع انسان در برابر هدایت مطرح است که در آثار مرحوم استاد مطالب دقیقی در این زمینه وجود دارد که میتواند دستمایه تدوین نظریه ی روانشناسی اسلامی باشد. اما نکته ی دیگری که وجود دارد این است که بخشی از اختلالات روانی منشاء فیزیولوژیک دارد مثلا کسی که بایپلار شده است با مصرف لیتیوم کنترل میشود. فرقی نمیکند که مسلمان باشد یا نباشد. البته در بیماریهای روانی هنوز دلایل فیزیولوژیک هم بطور قطعی مشخص نیست. نکته سوم درباره رویکرد بخشی از حوزه های علمیه به روانشناسی مدرن بخصوص در بخش ارزیابی وضعیت طلاب متاسفانه در خلاء نظریه ی اسلامی روانشناسی اتفاق افتاده است که موجبات مشکلات زیادی را فراهم میکند که البته بحث دراز دامنی است

درواقع سخن استاد ره این بود که با مقسم های مختلف طبقه بندی های متفاوتی بوجود می آید.

ممنون از پاسخگویی شما 🙏 فقط اینکه برخی معتقدند کلا مقوله هدایت از مقوله روان جداست ساحت روان ساحتی میانی بین جسم و روح است و مخاطب هدایت نه روان که قلب و روح آدمی است و این از مقوله فراروانشناسی است. مباحث ارزنده مرحوم #استاد_صفایی ناظر بر روانشناسی اسلامی نیست. ناظر بر مقوله تحول بنیادین و معنوی انسان است. و برای ارزیابی بعد معنوی ابزار نداریم! و به لحاظ روش روانشناسی تجربی اثبات پذیر نیست! برای همین خود شما به ابزار نور باطنی اشاره فرمودین که ابزار محوری تشخیص در این ساحت است. مقوله کر و کور و مرده در آیات نه فیزولوژیک است نه روانشناسی که از مقوله فراروانشناسی است. 🙏 کاش عزیزان دیگر هم گران فروشی نکنند و در انعقاد این بحث مهم و چالشی و امروزین کمک کنند شاید برخی خاطره ها کمک کند! 🙏🌷🙏🌷🙏🌷🙏 رحمة الله علیه و علی آبائه

سلام بحث مهمیه و اینجا ظرفیت و حوصله ش نیست، شاید یکی از دلایل سکوت همین باشه بحث های فلسفه یا حکمت اسلامی یا همون بینش دینی، و بحث علوم اسلامی یا همون تاثیر بینش دینی در انگیزه و شکل و روش و جهت علوم، بحث روش تحقیق و بحث های اینچین بنیادی باید مطرح بشه تا بعد برسیم خاصِ روانشناسی یک نوشته ای از مرحوم استاد هست، در گفتگو با شاگردان مرحوم آقای مصباح، که تحت عنوان «دیدگاه های اصیل اسلامی، در رابطه با علوم انسانی» که در ویژه نامه ذکری چاپ شده بود، می تونه کمکتون کنه در این مسائل و همین طور در بقیه ی آثار استاد

روانشناسی متولی توصیف و تبیین و توصیه در رابطه با اندیشه و احساس و رفتار است. بنابراین به شدت مورد نیاز مربی است. اما آنچه که اتفاق افتاده است وادادگی در برابر آن است چون اولا در بعضی موارد مفید است و ثانیا مبتنی بر یک نظریه ی منقح روانشناسی بر اساس اسلام نیست

نمونه ای از این مساله ها را میتوانید در فصلنامه های روانشناسی و دین موسسه امام خمینی ره ببینید

این حقیر ... با نقد کتاب هویت علم دینی نوشته استاد دکتر خسرو باقری امکان پذیر بودن تدوین روانشناسی اسلامی را مبتنی بر دیدگاه مرحوم حاج شیخ ره نوشته ام

مطالعه ی کتاب روانشناسی و دین ترجمه دکتر دهقان هم خوب است

این حقیر کماکان سرا پا تقصیر تجربه تدریس روانشناسی اسلامی در دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران را داشته ام و کتابهای استاد ره را منبع درسی قرار داده بودم. مثل بخش روحیه ها در کتاب مسئولیت و سازندگی

در آثار و زندگی حاج شیخ ره سر نخ هایی برای تدوین روانشناسی اسلامی وجود دارد. مثلا ایشان میفرمود وقتی امام صادق ع در پاسخ پرسشی به رسول الله ص ارجاع میدادند معلوم میشود که راوی یا پرسشگر خود حضرت را قبول ندارند. و یا تحلیلی که امام ع از مباحثه ی شاگردانشان با مرد شامی دارند در واقع به وجوه روانشناختی ایشان هم اشاره کرده اند. دنبال کردن این مسائل با مبنا قراردادن آثار استاد ره میتواند اجمال های ایشان را به تفصیل برساند و پاسخگوی پرسشها و نیازهای جدید عصر باشد

یکی از پرسشهایی که برای من در کتاب مسئولیت و سازندگی وجود دارد مستندات بخش روحیه هاست. فرصت جستجو نداشته ام. این یکی از مهمترین کارها برای تدوین روانشناسی اسلامی است. یعنی تعیین نشانگان اختلالات بر اساس آیات و روایات . کاری که انجمن روانشناسی آمریکا همه ساله بر اساس یافته های تجربی انجام میدهد تا تشخیص افتراقی بیماری ها دقیقتر شود. این نشانگان با علامت اختصاری DSM دائما در حال ویرایش جدید و اصلاحات است. یکی از شاخه های مهم انجمن روانشناسی آمریکا را کشیشان روانشناس اداره میکنند که به رابطه ی دین و روانشناسی و یا روانشناسی دین و یا روانشناسی دینی اختصاص دارد

بسم الله الرحمن الرحیم با سلام سخنی کلیدی از استاد به خاطر دارم که ناظر به تفاوت روش علم، هنر و روانشناسی است. نمی‌دانم آیا این سخن در آثار مکتوب استاد منعکس شده یا نه. آن چه بنده به خاطر دارم این است. "کار دانشمند تعلیل است کار روان‌شناس تحلیل و کار هنرمند تصویر." حدود سی سال پیش بنده در جمعی تحصیل‌کرده با توجه به همین نگاه شیخ به بررسی سوره زلزال پرداختم و این‌گونه گفتم که سوره زلزال از دو روش تصویر و تحلیل بهره گرفته است. بِسْمِ اَللّٰهِ اَلرَّحْمٰنِ اَلرَّحِیمِ إِذٰا زُلْزِلَتِ اَلْأَرْضُ زِلْزٰالَهٰا (۱) وَ أَخْرَجَتِ اَلْأَرْضُ أَثْقٰالَهٰا (۲) تا اینحا از شیوه تصویر استفاده شده در آیه سوم علاوه بر این که حیرت و سرگردانی انسان را با طرح یک پرسش تعجیبی به تصویر می‌کشد در عین حال به تحلیل روانی نیز روی آورده و دلیل واماندگی و حیرت انسان را در برابر پدیده زلزله به تصویر می‌کشد. وَ قٰالَ اَلْإِنْسٰانُ مٰا لَهٰا (۳) طرح پرسش می‌کند. یَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبٰارَهٰا (۴) بِأَنَّ رَبَّکَ أَوْحیٰ لَهٰا (۵) یَوْمَئِذٍ یَصْدُرُ اَلنّٰاسُ أَشْتٰاتاً لِیُرَوْا أَعْمٰالَهُمْ (۶) فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقٰالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ (۷) وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقٰالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ (۸)