#تاریخ_صدر_اسلام
🔴مقدمه:
ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم را از ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﻲﺗﻮان آﻏﺎز ﻛﺮد، اﻣﺎ ﺷﺎﻳﺪ اوﻟﻴﻦ ﺑﺤﺜﻲ ﻛﻪ در ﻣﻮاﺟﻬﺔ ﺑﺎ #ﺗﺎرﻳﺦ_اﺳﻼم ﺧﻮب اﺳﺖ ﺑﻪ آن دﻗﺖ ﻛﻨﻴﻢ، زﻣﻴﻨﺔ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻌﺜﺖ #ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ(ص) اﺳﺖ. در شمارهی ﻗﺒﻞ در اهمیت تاریخ نوشتیم.
برای شناخت تحولات ایجاد شده بعد از ظهور اسلام ابتدا بایستی با جامعه قبل از بعثت به طور همه جانبه آشنا شویم.
از جمله سؤالاتی که به ذهن انسان خطور میکند عبارتند از:
💠آداب و رسوم و سنت های زشت و پسندیده اعراب جاهلی کداماند؟
💠سنت های پسندیده در میان اعراب جاهلی چه جایگاهی داشت و چه تأثیری بر آن ها گذاشت؟
🔷️جهان در آستانه بعثت
آشنایی اجمالی با شبه جزیره عربستان
مردم عربستان به دو دسته تقسیم میشدند:
1️⃣بیابانگردان:
صفت بارز آنان بدوی بودن، داشتن آزادی فردی و مهماننوازی است. اشخاص ضعیف میتوانند به اشخاص قویتر پناه ببرند و حرفه عمومی بدوی گلهداری است.
2️⃣شهرنشینان و روستانشینان:
حرفه اصلی شهرنشینان تجارت است، ولی عدهای هم از طریق غارت، مال به دست میآوردند. خانههای روستاییان شهرنشین، برای محافظت از شر بدویها، از قلعههای محکم بوده است.
بیابانگردان را «اهل وبر» و شهرنشینان و روستانشینان یعنی یکجانشینان را «اهل مدر» میگفتند.
جامعه اعراب در آن زمان از گروههای کوچکی به نام «#قبیله» تشکیل میشد. میان اعضای قبیله همبستگی شدیدی وجود داشت. در نظام قبیلهای اعراب، همیشه حق با قبیله خودی بود، حتی اگر متجاوز باشند. از این رو، در صورت بروز هرگونه تعدی به اعضای قبیله، همگی خود را نسبت به آن مسئول میدانستند و به حمایت از قبیله خود برمیخواستند.
اعراب کل شبه جزیره به دو گروه بزرگ «#قحطانی» و «#عدنانی» تقسیم میشدندکه:
🔸️نسب قحطانیها به «قحطان» و
🔸️عدنانیها به «#اسماعیل (ع)» میرسد.
-قحطانیها را «عاربه» یعنی اصلی و عدنانیها را «مستعربه» یعنی عرب شده میگویند،
البته دستهای دیگر از اعراب نیز وجود داشتهاند که به اعراب «بائده» یعنی منقرض شده شهرت دارند؛ زیرا آنان ساکنان اولیه شبه جزیره بوده که همگی در اثر عذابهای الهی از بین رفته و دیگر اثری از آنها باقی نمانده است.
💠از نظر جغرافیایی
از لحاظ جغرافیایی به سه قسمت تقسیم می شود:
۱) شمال و غرب (حجاز)
۲) مرکز و شرق (صحرای عرب)
۳) جنوب ( يمن)
🔴وضعیت سیاسی:
ساکنان جزیره عرب سه دسته اند:
1) عرب بائده ( از بین رفته)
۲)عرب عاربه (شهر نشین)
۳) عرب مستعریه (عرب شده)
🔸️ویژگی اعراب فوق:
- عدم استقرار حاکمیت قانون و نظم سیاسی
- استقرار نظام قبیله ای با سه رکن نسب، حسب و عصب یعنی شناسنامه قبیله ای و عرق قبیله ای
- وجود تعصبات ناسیونالیستی
- وجود روح جنگجویی
🔴فرهنگ و آداب و رسوم:
هرچند خصلتهای پسندیدهای چون روحیه سلحشوری ، وفای به عهد، بخشندگی و مهماننوازی صراحت لهجه، حافظه قوی و اهتمام به شعر و شاعری گواه خوبی بر وجود برخی ارزشها در میان مردم جزیرةالعرب است؛ اما اندکی تامل در دستاوردهای هر یک از این خوی ها ،پرده از استضعاف فکری و فرهنگی این سرزمین بر می دارد. زیرا جهتدار نبودن روحیه حماسی، در بسیاری اوقات به افروختن بی دلیل آتش کینه و درگیری میان قبایل می انجامید.
آلودگی به گناهان مختلف تا آنجا پیشرفته بود که از هنجار های اجتماعی شمرده می شد؛ به گونه ای که بسیاری ،از ارتکاب آن احساس شرم نمیکردند ؛ و قتل و غارت ، دزدی ، ميگساری و انواع قمار و فحشا ، بخشی از زندگی روزانه مردم بود.
کمیت گرایی ،فخر فروشی ،حاکمیت خرافات بازمانده از تحریف ادیان،افسانه های باستانی ،اساطیری و موهومات تخدیری ،هر یک نشان دیگری از انحطاط اندیشه و خالی بودن سازمان فکری آنان از تفکر بود.
#تاریخ_صدر_اسلام
#بخش-سوم
💠ﺗﺤﻮل ﺑﻨﯿﺎدی در ﭘﺮﺗﻮ ظهور اﺳﻼم:
#عصر_جاهلیت_عصر_حسادتها
🔸️اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺰاع ﺣﻖ و ﺑﺎﻃﻞ؛ از اﺑﻠﻴﺲ ﺗﺎ ﻗﺎﺑﻴﻞ و از ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ اﻧﺒﻴﺎء اﻟﻬﻲ ﺗﺎ ﻣﻌﺎوﻳﻪ را در ﻧﺎﻣﻪای ﺑﻪ ﻣﻌﺎوﻳﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻛﺮدﻧﺪ:
«اي ﻣﻌﺎوﻳﻪ، ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺗﻮ ﺑﺎ ﻣﻦ، ازﺟﻨﺲ مخالفتی اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑﺎ #ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ(ص) ﺷﺪ، و از ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ #ﻧﻮح و #ﻫﻮد و همه اﻧﺒﻴﺎء اﻟﻬﻲ اﺳﺖ و از ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ و دﺷﻤﻨﻲ اﺑﻠﻴﺲ ﺑﺎ آدم و دﺷﻤﻨﻲ ﻗﺎﺑﻴﻞ ﺑﺎ ﻫﺎﺑﻴﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺟﻨﺲ ﺣﺴﺎدت ﺑﻮد؛ اي ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﺗﻮ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺣﺴﻮدي ﻣﻲﻛﻨﻲ.»
💠زﻣﻴﻨﺔ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ #ﺑﻌﺜﺖ_ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ(ص)
🔴ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم را از ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﻲﺗﻮان آﻏﺎز ﻛﺮد، اﻣﺎ ﺷﺎﻳﺪ اوﻟﻴﻦ ﺑﺤﺜﻲ ﻛﻪ در ﻣﻮاجهه ﺑﺎ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم ﺧﻮب اﺳﺖ ﺑﻪ آن دﻗﺖ ﻛﻨﻴﻢ، زمینه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻌﺜﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ(ص) اﺳﺖ. ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت درﺑﺎرة #دوران_ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ میﺷﻮد و از آن دوران ﻳﻚ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﺎﻣﻼً ﺳﻴﺎه اراﺋﻪ میﻛﻨﻨﺪ، درﺣﺎلیکه اﻳﻦﻃﻮر ﻧﺒﻮده اﺳﺖ.
در دوران ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم ﺑﺮخی از ﺧﻮبیهای ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﻮبیها زمینه ﭘﻴﺪاﻳﺶ و ﭘﺬﻳﺮش دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ اﺳﻼم ﺷﺪ، وقتی ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم(ص) میﺧﻮاﻫﺪ ﻳﻚ دﻳﻦ ﺑﺎ ﻋﻈﻤﺘﻲ را ﺑﻴﺎورد، ﻣﻌﻘﻮل ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ دﻳﻦ را در ﻣﻴﺎن ﻳﻚ ﻗﻮم ﺟﺎﻫﻞ ﻣﻄﻠﻖ و ﻋﻘﺐ اﻓﺘﺎدهﺗﺮ از دﻳﮕﺮان ﺑﻴﺎورد ﻛﻪ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﺎﺷﺪ از اﺑﺘﺪا ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را از ﺻﻔﺮ ﺷﺮوع ﻛﻨﺪ، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ دﻳﻦ ﺑﺎﻋﻈﻤﺖ را در ﺟﺎیی ﻋﺮﺿﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ زﻣﻴﻨﺔ ﭘﺬﻳﺮش آن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ انتخابهای دﻳﮕﺮ، ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ زمینه ﭘﺬﻳﺮش و رﺷﺪ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. وﻟﻲ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﻌﻀﻲﻫﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮي از آن ﺑﺴﺘﺮ و زمینه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺟﺎهلی اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ در آن ﻣﻄﻠﻘﺎً اﻣﺘﻴﺎزی وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
✅ﻋﺮب ﺟﺎﻫﻠﻲ در ﻛﻨﺎر ﻫﻤه ﺑﺪیها، ﺧﻮبیهایی ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﻏﻤﺎضی ﻫﻢ داﺷﺖ، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل:
1️⃣ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎیی ﻛﻪ آن ﻗﻮم ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم داﺷﺘﻨﺪ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ #اﻫﻞ_ﻋﺒﺎدت ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺮای خانه ﻛﻌﺒﻪ ﺣﺮﻣﺖ ﻗﺎﻳﻞ ﺑﻮدﻧﺪ.
✅از #اﻣﺎم_ﺻﺎدق(ع) ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻣﺠﻮسﻫﺎ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺧﺪا ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﻳﺎ ﻋﺮبﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا(ص) در ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﻣﺒﻌﻮث ﺷﺪﻧﺪ؟
ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ: «ﻋﺮب ﺟﺎهلی ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺑﻌﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎیی از اﺣﻜﺎم دینی را ﺑﻴﺎن میﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ از اﻧﺒﻴﺎء ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﺎقی ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد و رﻋﺎﻳﺖ میﻛﺮدﻧﺪ، در ﺣﺎلیکه ﻣﺠﻮس ﺧﻼف آن را اﻧﺠﺎم میدادﻧﺪ؛ (اﺣﺘﺠﺎج ﻃﺒﺮﺳﻲ/ج2/ص346)
2️⃣ اﻫﻞ ﻋﻬﺪ و ﭘﻴﻤﺎن ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺮاي ﭘﻴﻤﺎن ﺧﻮدﺷﺎن ارزش ﻗﺎﻳﻞ ﺑﻮدﻧﺪ:
(«اﻋﺮاب زﻣﺎن ﺟﺎﻫﻠﻰ و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻓﺮزﻧﺪان ﻋﺪﻧﺎن، ﻃﺒﻌﺎ ﺳﺨﻰ و ﻣﻬﻤﺎنﻧﻮاز ﺑﻮدﻧﺪ، ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻪ اﻣﺎﻧﺖ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻣﻰﻛﺮدﻧﺪ، ﭘﻴﻤﺎنﺷﻜﻨﻰ را ﮔﻨﺎه ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺨﺸﺸﻰ ﻣﻰداﻧﺴﺘﻨﺪ» (ﻓﺮوغ اﺑﺪﻳﺖ،ص32) و اﺣﻜﺎﻣﻲ را در زﻧﺪﮔﻲ ﻓﺮدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲﺷﺎن رﻋﺎﻳﺖ میﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از اﺳﻼم ﻫﻢ، ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﺑﺮﺧﻲ از آن اﺣﻜﺎم را ﺟﺎری داﻧﺴﺖ. اﻟﺒﺘﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺧﻼفی ﻫﻢ داﺷﺘﻪاﻧﺪ. ولی آن ﻗﻮم ﺧﻮبیﻫﺎیی داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﻏﻤﺎض اﺳﺖ و اﻳﻦ ﺧﻮﺑﻲﻫﺎ #ﺷﻬﺮ_ﻣﻜﻪ_را_ﺑﻪ_ﻣﺬهبیﺗﺮﻳﻦ_ﺷﻬﺮ_ﺟﻬﺎن_در_آن_دوران_ﺗﺒﺪﻳﻞ_ﻛﺮده_ﺑﻮد.
3️⃣ ﻣﺜﻼً ﺑﺮخی از ﮔﺮوهﻫﺎ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ زﻧﺪه ﺑﻪ ﮔﻮر دﺧﺘﺮان در ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ رﺳﻢ ﺷﺪه ﺑﻮد، ولی در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻣﺮدانگی و ﺟﻮاﻧﻤﺮدی در ﻣﻴﺎن اﻋﺮاب ﺑﻮد ﻛﻪ #اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻴﻦ(ع) میﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: «اﮔﺮ در ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﻳﻚ ﻣﺮد، زنی را ﺑﺎ ﺳﻨﮓ ﻳﺎ ﭼﻮﺑﺪستی میزد او و ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ را -ﻧﺴﻞ اﻧﺪر ﻧﺴﻞ -ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺳﺮزﻧﺶ میﻛﺮدﻧﺪ؛ (ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ/ﻧﺎﻣﺔ14 )
4️⃣ از ﺑﺮﺧﻲ ﺳﻨﺖﻫﺎی ﻏﻠﻄﺸﺎن ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﺻﻞ ﻣﻌﺎد را ﻗﺒﻮل داﺷﺘﻨﺪ. (اﮔﺮ ﻣﺮد ﺑﺰرﮔﻰ ﻓﻮت ﻣﻰﻛﺮد، ﺷﺘﺮى را در ﻛﻨﺎر ﻗﺒﺮش در ﻣﻴﺎن ﮔﻮداﻟﻰ ﺣﺒﺲ ﻣﻰﻛﺮدﻧﺪ و آب و ﻋﻠﻒ ﺑﻪ آن ﻧﻤﻰدادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻤﻴﺮد ﺗﺎ ﻣﺘﻮﻓّﻰ روز رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﺑﺮ آن ﺳﻮار ﺷﻮد و ﭘﻴﺎده ﻣﺤﺸﻮر ﻧﮕﺮدد؛ ﻓﺮوغ اﺑﺪﻳﺖ، ص55)
‼توجه:
#ﻣﻘﺼﻮد_اﻳﻦ_ﻧﻴﺴﺖ_ﻛﻪ_ﺑﺎ_ذﻛﺮ_اﻳﻦ_خوبیها_از_اﻋﺮاب_ﺟﺎﻫﻠﻲ_ﺗﻘﺪﻳﺮ_ﻛﻨﻴﻢ، وﻟﻲ میﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ(ص) در ﻣﻴﺎن ﻗﻮم ﺑﺪی ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺧﻮبی و فضیلتی ﻧﺪاﺷﺘﻪ، ﻣﺒﻌﻮث ﻧﺸﺪﻧﺪ، ﺑﻠﻜﻪ در ﺟﺎیی ﻛﻪ ﻣﺤﻞ ادﻳﺎن اﻟﻬﻲ ﺑﻮده و ﺑﺴﻴﺎري از ﺳﻨﺖﻫﺎي اﻧﺒﻴﺎء اﻟﻬﻲ در ﻣﻴﺎن آن ﻗﻮم ﺑﺎقی ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد، ﻣﺒﻌﻮث ﺷﺪﻧﺪ.
🔴پس منظور از عصر جاهلیت چیست؟
ادامه دارد...
(باتشکر از گروه تبلیغی آیت الله خوئی. دوستان اگه نقدی یا سخنی نسبت به مطالب دارند خوشحال میشوم بشنوم:
(@Nasergham