هدایت شده از محتوا هفتم
#نگاهی_گذرا_به
#آرایه_های_ادبی"
📕مراعات نظیر:
آوردن واژه هایی از یک مجموعه که با هم تناسب دارند.
این رابطه وتناسب می تواند از نظر جنس، نوع، مکان و ...باشد. مثال:
👈 ابر و باد و مه وخورشید و فلک در کارند تا تونانی به کف آری و به غفلت نخوری
📕 تلمیح:
اشاره ای به بخشی از دانسته های تاریخی و روایات وداستان هایی که در منابع مختلف ذکر شده شده است.
مثال:
👈 زحسرت لب شیرین هنوز می بینم
که لاله می دمد از خون دیده ی فرهاد
📕تضمین:
آوردن بخشی از آیه، حدیث، مصراع یا بیتی از شاعری دیگر در بین کلام خود است.
مثال:
👈 چشم حافظ زیر بام قصر آن حوری سرشت
شیوه ی جنات تجری تحتها الانهار داشت
📕 تضاد:
آوردن دوکلمه با معنی متضاد است برای روشنگری یا زیبایی
مثال:
👈شادی ندارد آن که ندارد به دل غمی
آن را که نیست عالم غم نیست عالمی
📕تناقض یا پارادوکس:
آوردن دو واژه یا دو معنی متناقض است یعنی وجود یکی نقض وجود دیگری است.
مثال:
👈 هرگز وجود حاضر غایب شنیده ای
من در میان جمع و دلم جای دیگرست
(حاضر غایب)
👈حرف هایم مثل یک تکه چمن روشن بود
📕 حس آمیزی:
آمیختن دو یا چند حس است یعنی مثلا بو کردن که مربوط به حس بویایی است را با شنیدن که مربوط به شنوایی است ترکیب کنیم و بگوییم: بوی تو ز لاله می شنوم(بو شنیدن)
مثال:
👈 از صدای سخن عشق ندیدم خوشتر
یادگاری که در اینگنبد دوار بماند
📕حسن تعلیل:
آوردن علتی ادبی برای امری درشعر یا نثر که مبتنی بر تشبیه است و در واقع علمی وعقلی نیست.
مثال:
👈باران همه بر جای عرق می چکد از ابر
پیداست که از روی لطیف تو حیا کرد
یعنی: اگر باران از ابر می بارد به این علت است که از روی لطیف تو شرمسار است.
مثال:
👈تویی بهانه ی آب ابرها که می گریند
بیا که صاف شود این هوای بارانی
📕اغراق:
ادعای وجود صفت یا حالتی است به اندازه ای که وجود آن محال و غیر ممکن باشد.
مثال:
👈هرگز کسی ندید بدین سان نشان برف
گویی که لقمه ای است زمین در دهان برف
📕ایهام:
آوردن واژه ای با حداقل دومعنی که یکی نزدیک به ذهن و دیگری دور از ذهن باشد.و مخاطب را به شک بیندازد که منظور و مراد شاعر کدام معنا بوده است.
مثال:
👈خانه زندان است و تنهایی ضلال
هرکه چون سعدی گلستانیش نیست
(گلستان ایهام دارد، با دو معنا: گلزار و کتاب سعدی)
📕 تکرار:
تکراریک یا چند کلمه در شعر
مثال:
👈 آدمی در عالم خاکی نمی آید به دست
عالمی دیگر بباید ساخت وز نو آدمی
📕جناس:
آوردن واژه هایی است که در تلفظ مشترک ودر معنی متفاوتند.
مثال:
👈 ای مِهرتودردل ها، وی مُهرتو بر لب ها
وی شور تودرسّرها، وی سِرتودرجان ها
مُهر و مِهر/سّر وسِر
👈آتش است این بانگ نای و "نیست" "باد"
هرکه این آتش ندارد "نیست" "باد"
جناس انواع مختلفی دارد: تام، ناقص حرکتی، ناقص اختلافی، ناقص افزایشی
📕 واج آرایی:
تکرار یک یا چند واج(صامت و مصوت) در یک مصراع یا بیت یا یک جمله و سطر.
مثال:
👈لبخند تو خلاصه ی خوبیهاست
لختی بخند خنده ی گل زیباست
👈ریاست به دست کسانی خطاست
که از دستشان دست ها بر خداست
📕 تشبیه:
ادعای شبیه بودن دویا چند چیزاست.
ارکان آن:مشبه، مشبه به، ادات تشبیه و وجه شبه
مشبه ومشبه به راطرفین تشبیه می نامند.
ادات تشبیه عبارتنداز مثل، مانند، چو، چون، همچو وهمچون، به سان، به کردار و...
👈گرت زدست براید چونخل باش کریم
ورت زدست نیایدچوسروباش آزاد
ارکان تشبیه در مصراع اول:
تو:مشبه
چو:ادات
نخل:مشبه به
کریم وبخشنده بودن:وجه شبه
👈دانا جو طبله ی عطار است خاموش و هنر نمای و نادان چو طبل غازی بلند آواز و میان تهی.
📕سجع:
شبیه بودن دو واژه در واجها یا حروف پایانی، وزن یا هردوی آن ها.
مثال:
👈الهی اگر بهشت چون چشم و چراغ است، بی دیدار تو درد و داغ است
🔹بین داغ و چراغ جناس وجود دارد.
👈نه هر به قامت مهتر به قیمت بهتر.
👈هرآنچه نپاید دلبسنگی را نشاید.
📕 استعاره:
مانند تشبیه است ولی فقط از ارکان تشبیه مشبه به یا مشبه ذکر شده است
مثال:
👈بتی دارم که گرد گل زسنبل سایه بان دارد
بهار عارضش خطی به خون ارغوان دارد
(در مصراع اول بت، گل و سنبل استعاره اند.
با کمی دقت میفهمیم که مثلا بت در آغاز اینگونه بوده: یار مثل بت است.)
📕 تشخیص:
آن گاه است که خصوصیات انسانی را به پدیده های دیگر نسبت بدهیم.
مثال:
👈 گل بخندید که از راست نرنجیم ولی
هیچ عاشق سخن سخت به معشوق نگفت.
👈ای صباگر بگذری بر ساحل رود ارس
بوسه زن بر خاک آن وادی و مشکین کن نفس
#کلاس_دوازدهم
معرفی کانال سرگرمی های کودکانه🧒👇
🎇@dabestanee🎇