🌴حکمتهای نهج البلاغه🌴 (ترجمه وشرح حکمت 15) ✅ متن: وَ قَالَ (علیه السلام): مَا كُلُّ مَفْتُونٍ يُعَاتَبُ. * ✅ترجمه: امام علی علیه السلام فرمود: هر فریفته و فريب خورده اى در خورِ عتاب و سرزنش نیست. * 🔰تذکر: مطالبی که در بخش کلمات، بین دو پرانتز نوشته می شود، جهت مطالعه علاقه مندان آشنا به ادبیات عرب است‌. ✅ کلمات: ♦️ما: حرف نفی است. (ما: تأتى على وجهين: اسمية، وحرفية، وكل منهما ثلاثة أقسام. فأما أوجه الاسمية........... وأما أوجه الحرفية، فأحدها: أن تكون نافية، فإن دخلت على الجملة الاسمية أعمَلهاالحجازيونَ والتهاميون والنجديون عملَ ليس بشروط معروفة نحو "ما هذا بشرا". "ما هُنَّ أمهاتهِم".وعن عاصم أنه رفَع أمهاتهم على التميمية. وندر تركيبها مع النكرة تشبيها لها بِلا، كقوله: وما بأسَ لوردت علينا تحية * قليل على من يعرف الحق عابها. وإن دخلت على الفعلية لم تعمل نحو (وما تنفقونَ إلا ابتغاءَ وجهِ اللهِ)......... مغنی اللبیب.) * ♦️كُلّ: همه ، تمام ، جميع ، هر . (كُلّ [ك ل ل]: اسمى است كه بر افراد متعدد وضع شده و يا براى همه اجزاء يك واحد است، اين كلمه همواره با اضافه لفظى و يا تقديرى بكار برده مى شود.) (كُلّ: اسم موضوع لِاستغراقِ أفرادِ المُنَكَّرِ، نحو :كلُّ نفس ذائقةُالموتِ" والمُعَرَّفِ المجموعِ نحو "وكلُّهم آتيهِ يومَ القيامةِ فردا" وأجزاءِ المفردِالمُعَرَّفِ نحو "كلُّ زيد حسن" ، ............ مغنی اللبیب) * ♦️مفتون: فریفته، فریب خورده، شیفته، دلباخته. (فَتَنَ: الْمَالُ النَّاسَ مِنْ بَابِ ضَرَبَ "فُتُوناً" اسْتَمَالَهُمْ و "فُتِنَ"فِی دِینِهِ و "افتُتِنَ" أَیْضاً بِالْبِنَاءِ لِلْمَفْعُولِ مَالَ عَنْهُ و "الْفِتْنَةُ"الْمِحْنَةُ وَ الابْتِلَاءُ وَ الْجَمْعُ "فِتَنٌ" و أَصْلُ "الفِتْنَةِ" مِنْ قَوْلِک: "فَتَنْتُ الذَّهَبَ و الْفِضَّةَ، إِذَا أَحْرَقْتَهُ بِالنَّارِ لیَبِینَ الجَیِّدُ مِنَ الرَّدِیءِ. المصباح المنیر.) * ♦️یُعاتَب:ملامت وسرزنش می شود، نکوهش می شود. ( یُعاتَب: فعل مضارع مجهول است از باب مفاعله، از ریشه ی [ع ت ب]. عاتَبَه عِتَابًا و مُعَاتَبَةً على كذا: او را بر چيزى مَلامت و سرزنش كرد - عاتَبَ هُ: او را نكوهش كرد.)[1] * * * ✅ بیان: مفتون ازماده فتنه است وفتنه در کلام عرب، در معانی مختلفی استعمال شده است. اما در این سخن امام علی علیه السلام، دو معنا به ذهن می رسد: اول اینک فتنه بمعنای گرفتاری و مشکلات باشد، دوم اینکه بمعنای فریب وفریفتن باشد، پس شخص مفتون کسی است که دچارمشکلات و گرفتاری شده است ویا کسی است که فریفته شده و فریب خورده است، ونظر به اینکه هر کدام از این دو، علل مختلفی دارد که در برخی از اقسام آن، شخصِ مفتون، مستحقِ عتاب وسرزنش نمی باشد، زیرا علم ما به حوادث محدود است واز تفسیر تمام پدیده ها عاجز هستیم، پس در عتاب وسرزنش، باید جانب انصاف واحتیاط را رعایت کنیم، زیرا که چه بسا، عتاب روا نباشد. استاد یوسف شیخ رحمت الله علیه --------------- ✅ [1]منابع: -صحاح اللغة، الجوهری. -المصباح المنیر، الفیُّومی. -مجمع البحرین، الطریحی -مغنی اللبیب، ابن هشام الانصاری. -شرح ابن عقیل، عبدالله بن عقیل. 🌏 مجتمع اهل البیت علیهم السلام