خداوند برخلاف حكمتش، خواسته احدي را اجابت نمیكند! در نيايش هاي امام_سجاد علیه اسلام، اين سخن وجود دارد كه خدايا! با آن كه همه چيز در هستي، تابع اراده تو و بي‏نياز از فرمان لفظي توست، اما هرگز دعاها و نيايش‏هاي ما حكمت تو را تغيير نمي‏دهد. يعني اگر چه اموري مانند عبادت، توسّل، دعا، اقرار_به_گناه و...، وسيله انسان براي حركت به سوي خداست و فراهم آوردن وسيله نيز از فرمان هاي صريح خداي سبحان است كه: (يا أيّها الّذين آمنوا اتّقوا اللّه وابتغوا إليه الوسيلة)[1]، اما هيچ يك از اين وسايل، باعث نمي‏شود كه خدا برخلاف حكمتش، خواسته احدي را جابت كند: (ويا من لاتبدّل حكمته الوسائل)[2]. پس تمام كارهاي خداوند، زير مجموعه حكمت او و حكمت الهي نيز زير مجموعه #علم اوست. يعني خداوند چون عليم است، حكيمانه عمل مي‏كند. از اين رو خداي سبحان، جريان خلافت و جانشيني خويش را از راه #علم، آغاز كرد و تعليم اسماي الهي را سر لوحه اين كار حكيمانه خود قرارداد كه: (وعلّم آدم الأسماء كلّها)[3]. پس راه خلافت الهي، راه علم به اسماي حسناي خداوند است و اگر كسي علم به اسما داشت، خليفه خدا مي‏شود. اما صرف علم به الفاظ و مفاهيم و اصطلاحات، مستلزم خلافت خدا نيست وگرنه شيطان هم از چنين علمِ لفظي و مفهومي، برخوردار بود، امّا از خلافت الهي بهره‏اي نداشت؛ [1] ـ سوره مائده، 35. [2] ـ صحيفه سجّاديه، دعاي 13. [3] ـ سوره بقره، آيه 31 حضرت آیت الله جوادی آملی مدظله العالی صورت و سيرت انسان در قرآن - صفحه 265 https://eitaa.com/kosar_varamin/5