اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم يا يَحْيى‏ خُذِ الْكِتابَ بِقُوَّةٍ وَ آتَيْناهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا وَ حَناناً مِنْ لَدُنَّا وَ زَكاةً وَ كانَ تَقِيًّا

در این کانال، به مطالعاتی می‌پردازیم که گزاره‌های موجود در آیات قرآن کریم و روایات اهل‌بیت پیامبر علیهم السلام را به شکل فرامتنی مورد مطالعه قرار داده‌اند. همچنین همه مطالب پیرامونی این‌گونه مطالعات. #ابتدا

خلاصه آن👆 این است که در یک کتاب تاریخی قرون وسطی در بریتانیا (کتاب وقایع عصر آنگلوساکسون) نوشته شده است که در سال 685 میلادی، باران خون بارید و این دقیقا سال شهادت امام حسین علیه السلام است... لینک مقاله اصلی که به انگلیسی است... لینک آنلاین صفحه مورد نظر در کتاب وقایع عصر آنگلوساکسون در ص 38 این کتاب، در خصوص مهمترین وقایع سال 685 میلادی این جمله گزارش شده است: "685. In this year in Britain it rained blood, and milk and butter were turned into blood." «685، در این سال در بریتانیا باران خون بارید، و شیر و لبنیات به خون تبدیل شد». پی نوشت: امام رضا علیه السلام و حضرت زینب سلام الله علیها به این واقعه اشاره کرده‌اند. عیون اخبارالرضا علیه السلام، ج1، ص300 امالی مفید، ج1، ص320 #یابن_شَبیب_لَمّا_قُتِلَ_جَدِّی_الحُسَینُ_أمطَرَتِ_السَّماءُ_دَما #أفَعجبتم_أن_قَطَرَتِ_السَّماءُ_دَما @mTatbiqy

💠 گزارشی از مطالعات تطبیقی پژوهشگران ایرانی درباره تبار تاریخی مادر امام دوازدهم و معرفی مقالات منتشر شده در ژورنال‌های بین‌المللی به بهانه انتشار‌ مقاله Hadi Taghavi & Ehsan Roohi (2022), Caesar Bardas and the Earthquake of Constantinople: The Rival Depictions of the Event in the Arabic and Byzantine Sources, Al-Masāq: Journal of the Medieval Mediterranean. در منابع شیعه، روایتی منقول از بشر بن سلیمان به جا مانده که مادر امام دوازدهم را دارای اصالتی رومی (بیزانسی) و نوه قیصر روم دانسته است. این روایت مشتمل بر شرح مجلس عروسی مادر امام دوازدهم در کاخ قیصر و بر هم خوردن عروسی به علت زلزله و متعاقبا راه یافتن او به سامرا و ازدواجش با امام یازدهم است. دو محقق ایرانی،‌ هادی تقوی و احسان روحی، در مجموعه‌ای از پژوهش‌ها، مؤلفه‌های تاریخی روایت اسلامی را با روایت موجود در تواریخ بیزانسی مقایسه کرده و تلاش کرده‌اند ربط و نسبت روایت اسلامی را با منابع برون‌اسلامی بکاوند. این پژوهش‌ها علاوه بر متون تاریخی، همچنین مبتنی بر یک پژوهش میدانی در ترکیه (محل کنونی امپراطوری بیزانس) است؛ به همین جهت، نویسندگان در این مقالات، علاوه بر تواریخ مکتوب بیزانس، از شواهد مادی (material evidence) به‌جامانده از قرن نهم میلادی بیزانس (مانند سکه‌ها، مهرهای سلطنتی، کتیبه‌ها، نقاشی‌ها، قبرنوشته‌ها، کلیساها و قصرها) نیز بهره گرفته‌اند. همچنین، علاوه بر مراجعه به کتابخانه تخصصی نسخ و کتب چاپ سنگی بیزانس در برلین، با شماری از بیزانس‌شناسان اروپایی نیز تبادل نظر کرده و نتایج این تحقیقات را در نشست‌های معتبر مطالعات بیزانس ارائه کرده‌اند. مقالات منتشر شده تا کنون عبارتند از (به ترتیب انتشار): 1️⃣ مقاله An Ignored Arabic Account of a Byzantine Royal Woman «یک گزارش عربی مغفول از یک بانوی سلطنتی بیزانسی» که در ۲۰۱۹ در ژورنال Al-Masāq: Journal of the Medieval Mediterranean [تخصصی‌ترین نشریه‌ی آکادمیک برای مطالعات در حوزه اعراب-بیزانس] منتشر شد و در سال 2021 به عنوان برنده جایزه مقالات برتر انجمن مطالعات قرون وسطی مدیترانه‌ای (Society for the Medieval Mediterranean) معرفی شد. (منبع) این مقاله تلاش کرده قیصر معرفی شده در روایت اسلامی را با بارداس (درگذشته در 866 میلادی/۲۴۵ هجری) تطبیق دهد و زمینه تاریخی ماجرا را روشن کند. 🔻معرفی و دریافت مقاله 2️⃣ مقاله Caesar Bardas and the accusation of an illicit affair که در ۲۰۱۹ در ژورنال Byzantinoslavica منتشر شد به مطالعه جنبه‌هایی از مدیریت سیاسی اقتصادی و نظامی بارداس در دوران حکمرانی‌اش پرداخته و ضمن بررسی جریان‌های سیاسی مختلف در دربار بیزانس، واکنش‌های خصمانه رقبای بارداس در قبال دستاوردهای مهم او را مورد ارزیابی قرار داده است. 🔻دریافت مقاله 3️⃣ مقاله The Mahdi and the Last Roman Emperor «مهدی و آخرین امپراطور رومی: کاوش درباره اهمیت مجادلات بین‌ادیانی» که در ۲۰۱۹ در ژورنال Shi’a Islamic Studies منتشر شد. این مقاله به تطبیق نشانه‌های آخرالزمان در احادیث اسلامی و سنت روم شرقی می‌پردازد و با تفکیک روایات شیعه و اهل سنت، تبیین نویی از علت این شباهات ارائه کرده است. 🔻دریافت مقاله 4️⃣ مقاله Caesar Bardas and the Earthquake of Constantinople: «قیصر بارداس و زلزله کنستانتینوپل: نقل‌های مختلف واقعه در منابع عربی و بیزانسی» که چند روز پیش در ژورنال Masāq منتشر شد به بررسی تطبیقی جزئیات زلزله‌ای در کنستانتینوپل یا قسطنطنیه (استانبول فعلی)‌ می‌پردازد که بنا بر نقل اسلامی منجر به بر هم خوردن عروسی شد. مطالعه تطبیقیِ انجام شده حاکی از آن است که بیشتر جزئیاتی که در خصوص زلزله در روایت اسلامی آمده، نقلی موازی در منابع بیزانسی دارد. این مقاله رابطه رازآلود میان بارداس و زلزله کنستانتینوپل را روشن ساخته و جزئیات بیشتری از روایت بشر بن سلیمان را در تواریخ بیزانسی یافته است. جزئیاتی مثل: رویای مادر امام دوازدهم و مشاهده پیامبر اسلام و شمعون (St. Peter)، تعلیم زبان عربی توسط نوه قیصر و وقوع دو زلزله در یک شب در کاخ. 🔻معرفی کامل و دریافت مقاله @mTatbiqy

مقدمه‌ای بر مقاله «An Ignored Arabic Account of a Byzantine Royal Woman: یک گزارش عربی مغفول از یک بانوی سلطنتی بیزانسی» مسئله تبار مادری امام زمان علیه السلام از دیرباز محل بحث و تبادل آراء بوده است. مهم‌ترین روایتی که شرحی مبسوط از نیای مادری آن حضرت ارائه نموده، نقلی است که در کتب حدیثی متقدم شیعه هم‌چون کمال الدین شیخ صدوق و الغیبه شیخ طوسی از بشر بن سلیمان روایت شده است. این حدیث، مادر امام عصر (با نام: ملیکه، نرجس) را دارای اصالت رومی و نوه فرمانروای (قیصر) روم معرفی نموده است. 📜 بخشی از این گزارش به طور خلاصه از قرار زیر است: قیصر عزم نمود تا میان نوه‌ی خود، ملیکه و فرزند برادرش پیمان زناشویی برقرار نماید. بدین منظور در قصر مجلل خویش مجلسی عظیم تدارک دید و از مقامات کشوری برای حضور در آن مراسم دعوت به عمل آورد. به دستور قیصر تخت را مزین نموده و بر فراز حضار در مراسم برافراشتند. اما زمانی که داماد بر روی تخت استقرار یافت، صلیب‌ها در پیرامون او قرار گرفت و اسفار اناجیل گشوده شد، به ناگاه زلزله‌ای قصر را به لرزه درآورده و داماد را از تخت به‌زیر می‌افکَنَد. نظاره کردن این صحنه برای اسقف اعظم بسیار ناگوار آمده و او که این واقعه مهیب را نشانه زوال آیین مسیحیت می‌داند، از قیصر تقاضا می‌کند که او را از جاری نمودن عقد ازدواج معاف بدارد. لیکن قیصر در عزم خویش راسخ است و به همین دلیل دستور می‌دهد تا برادر داماد را به جای او بر تخت بنشانند و مراسم را بار دیگر تکرار کنند. اما با تکرار زلزله و لرزش مجدد کاخ قیصر مراسم عقد برای بار دیگر به اضطراب می‌انجامد و قیصر از عزم خویش منصرف گشته و مراسم پایان می‌یابد... 🔍 در این گزارش مهم تاریخی، جزئیات و سرنخ‌هایی از این بانو و پدربزرگش، قیصر و قصر به دست داده شده که همین سرنخ ها نقطه‌ی شروع تحقیقِ ما بود؛ ما در پی آن بودیم که نشانی‌ها و اطلاعاتی را که در این گزارش وجود دارد را در متونِ تاریخیِ روم بررسی کنیم که آیا می توان نام و نشانِ قیصر پدربزرگِ بانو نرجس، محل زندگیِ او و آثار و نشانه‌هایی که از خاندان قیصر باقی است، و همچنین محل جنگ و اسارت را در آثار باقی‌مانده در روم یافت یا خیر. پیش از این، تنها فردی که برای یافتن پدربزرگ حضرت نرجس، به منابع بیزانسی رجوع کرده، پژوهشگر معاصر، کمال السید است که او نیز برای مدعای خود شواهد خاصی ارائه نکرده و اقناع مخالفان را در پی نداشته است. ✏️ تحقیق حاضر مبتنی بر مطالعه تطبیقی منابع اسلامی با منابع بیزانسی است که در مسیر این پژوهش، علاوه بر مطالعه دقیق و همه‌جانبه تواریخ مکتوب بیزانس، یک پژوهش میدانی در ترکیه (محل کنونی امپراطوری بیزانس) انجام شده و مضاف بر این از شواهد تاریخی (material evidence) به‌جامانده از قرن نهم میلادی بیزانس (مانند سکه‌ها، مهرهای سلطنتی، کتیبه‌ها، نقاشی‌ها، قبرنوشته‌ها، کلیساها و قصرها) نیز بهره گرفته شد و علاوه بر مراجعه به کتابخانه تخصصی نسخ و کتب چاپ سنگی بیزانس در برلین، با بیزانس‌شناسان مطرح در اروپا نیز تبادل نظر به عمل آمد. لازم به ذکر است عمده این منابع به زبان یونانی و لاتین و در فضای کاملا مستقل و متمایز از نقل بشر بن سلیمان به رشته تحریر در آمده است، به نوعی که تطابق داده‌های موجود در این منابع با آن جزییات نقل اسلامی، شاهد مهمی بر اصالت ماجرا است. 📚 اولین خروجی این پروژه که قریب به 10 سال، از آغاز پژوهش تا انتشار تحقیق، به طول انجامید، مقاله‌ی زیر است که اخیرا در ژورنال Al-Masāq: Journal of the Medieval Mediterranean منتشر شد. این ژورنال، تخصصی‌ترین نشریه‌ی آکادمیک برای ارائه مطالعات در حوزه اعراب-بیزانس با داوری همتا (Peer review) بوده که توسط Society for the Medieval Mediterranean گردانده می‌شود و توسط انتشارات Routlegde، یکی از برجسته‌ترین انتشارات علوم انسانی در دنیا به چاپ می‌رسد. گفتنی است که تحقیقاتی که در این ژورنال منتشر می‌شوند می‌بایست بر اساس روش‌های نوین تحلیل تاریخی ارائه شده و لزوما باید استنتاجاتی صرفا تاریخی و بدون پیش‌فرض‌های مذهبی و ادله کلامی بیان نمایند. لذا در نگارش این مقاله از همین رویکرد تاریخی استفاده شده تا نتایج آن برای گستره وسیعی از محققین قابل استفاده و اتکا باشد. @mTatbiqy

💠 گزارشی از مقاله «قیصر بارداس و زلزله کنستانتینوپل: نقل‌های مختلف واقعه در منابع عربی و بیزانسی» ✏️ نویسندگان: هادی تقوی، احسان روحی Hadi Taghavi & Ehsan Roohi (2022), Caesar Bardas and the Earthquake of Constantinople: The Rival Depictions of the Event in the Arabic and Byzantine Sources, Al-Masāq: Journal of the Medieval Mediterranean, 🔻 فایل PDF مقاله [بخش ۱ از ۲] یکی از مهم ترین شواهد در خصوص تبار مادری امام زمان (ع) روایتی منقول از بشر بن سلیمان است که حضرت نرجس (س) را دارای اصالتی رومی (بیزانسی) و نوه قیصر روم دانسته است. این روایت مشتمل بر شرح مجلس عروسی حضرت نرجس (س) در کاخ قیصر، و بر هم خوردن عروسی به علت زلزله و متعاقبا راه یافتن حضرت نرجس به سامرا و ازدواج ایشان با امام حسن عسکری (ع) است. پیشتر ضمن تحقیقی که در شماره‌های پیشین همین نشریه Al-Masāq منتشر شد (اینجا) اصالت تاریخی این روایت با تکیه بر مطالعه تطبیقی روایت بشر بن سلیمان با تواریخ بیزانسی، و نیز آثار تاریخی به جا مانده از آن دوران خاصه سکه‌ها و مهرهای سربی بیزانس اثبات شده، و قیصر بارداس، که به تصریح یکی از بیزانس‌شناسان معاصر "برجسته‌ترین چهره تاریخ هزار ساله بیزانس" است، به عنوان جد حضرت نرجس (س) معرفی گردید. 🔸مقاله‌ای که این نوشتار به بیان خلاصه‌ای از آن اختصاص دارد، گام دوم در سلسله پژوهش‌های مرتبط با پیشینه حضرت نرجس بوده و غایت آن واکاوی تاریخی یکی از وقائعی است که در روایت بشر بن سلیمان بدان اشاره شده و آن زلزله‌ای است که بنا بر نقل، منجر به برهم‌خوردن عروسی حضرت نرجس شد. مطالعه تطبیقیِ انجام شده در مقاله حاضر حاکی از آن است که تقریباً تک تکِ جزئیات مهمی که در خصوص زلزله در روایت بشر ذکر شده، در منابع بیزانسی نیز مابازاء داشته و همین امر شاهدی بر صحت محتوای نقل بشر است. 📜 پیش از بیان نتایج این تحقیق، مروری اجمالی بر اپیزود زلزله در روایت بشر بن سلیمان خالی از لطف نیست: «قیصر عزم نمود تا میان نوه‌ی خود، ملیکه و فرزند برادرش پیمان زناشویی برقرار نماید. بدین منظور در قصر مجلل خویش مجلسی عظیم تدارک دید و از مقامات کشوری برای حضور در آن مراسم دعوت به عمل آورد. به دستور قیصر تخت را مزین نموده و بر فراز حضار در مراسم برافراشتند. اما زمانی که داماد بر روی تخت استقرار یافت، صلیب‌ها در پیرامون او قرار گرفت و اسفار اناجیل گشوده شد، به ناگاه زلزله‌ای قصر را به لرزه درآورده و داماد را از تخت به‌زیر می‌افکَنَد. نظاره کردن این صحنه برای اسقف اعظم بسیار ناگوار آمده و او که این واقعه مهیب را نشانه زوال آیین مسیحیت می‌داند، از قیصر تقاضا می‌کند که او را از جاری نمودن عقد ازدواج معاف بدارد. لیکن قیصر در عزم خویش راسخ است و به همین دلیل دستور می‌دهد تا برادر داماد را به جای او بر تخت بنشانند و مراسم را بار دیگر تکرار کنند. اما با تکرار زلزله و لرزش مجدد کاخ قیصر مراسم عقد برای بار دیگر به اضطراب می‌انجامد و قیصر از عزم خویش منصرف گشته و مراسم پایان می‌یابد...» ادامه گزارش در بخش ۲