#استشراق #شيعه_شناخت 🌗 رشد مطالعات مستشرقان، و زنگ خطر برای حوزه شیعه 🎙دکتر زهیر دهقانی‌آرانی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در نشست «سیر تحول آراء مستشرقان در موضوع مهدویت»: 🔸قبل از جنگ جهانی دوم، همه منابع در دسترس مستشرقان از اهل سنت بود ولی بعد کم‌کم استفاده از منابع شیعه بیشتر شد تا اینکه بعد از انقلاب استفاده از منابع شیعه بسیار رشد کرد. 🔹اگر اسلام‌پژوهی قبل و بعد از انقلاب را مقایسه کنیم قابل قیاس نخواهند بود و انقلاب موجی برای معرفی اسلام ایجاد کرد. البته این تنها دلیل روی آوردن مستشرقان به شیعه نیست بلکه وقتی جهیمان که مدعی مهدویت بود در عربستان قیام کرد باعث جلب توجه بیشتر غربیان به مهدویت شد. 🔸در زمینه ملیت‌ها، هم تعداد مستشرقان شیعه‌پژوه بعد از انقلاب دو سه برابر شد و آمریکا در صدر مستشرقان شیعه‌پژوه قرار گرفت و بعد اسرائیل و انگلیس در رتبه بعد و آلمان و هلند و کشورهای دیگر هم در رده‌های بعدی قرار گرفتند. در این دوره مستشرقان جوان و مسن‌تر بیشتر وارد موضوعات مرتبط با اسلام شدند از جمله جان اسپوزیتو که فرد منصفی هم است وقتی به ایران آمد سعی کرد به توصیف اسلام بپردازد و کتب خوبی هم در این‌باره نوشته است. 🔹فرد دیگری که در این عرصه مطرح است خانم گارسیا آرنالت است که تمرکزش بر مهدویت در شمال آفریقاست زیرا در این منطقه افراد زیادی مدعی مهدویت شدند و کتاب او هم مرجع است و از جمله به ماجرای مهدی سودانی و جنبش موحدان پرداخته است. 🔸نیومن هم چندین بار به ایران آمد و آثار او از جمله کتاب «شکل‌گیری تشیع دوازده امامی» او منتشر شده است. این کتاب جلوه تمرکز کنونی غربی‌ها بر بحث مهدویت است زیرا عمدتا غربیان بر روی غیبت صغری و ابتدای غیبت کبری متمرکز است و یکی از این پروژه‌ها هم توسط خود نیومن نوشته شده است و او محاسن برقی، بصائرالدرجات صفار و کافی کلینی را با یکدیگر مقایسه کرده است. 🔹لیوین کفری اسرائیلی هم در پیوند مباحث آخرالزمانی اسلام و یهودیت کار زیادی کرده مثلا «اورشلیم در اسلام» که بیانگر نگاه آخرالزمانی اسلام از ابتدا به این منطقه است. 🔸فرنیش، بازجوی ارتش آمریکا یکی دیگر از افراد شاخص در این زمینه است. او رساله دکتری خود را درباره مهدویت نوشت که به کتاب تبدیل شد. او نوشته است: «من این کتاب را نوشتم که بگویم مهدویت عنصری فراشیعی است زیرا عده زیادی تصور می‌کنند که مهدویت عنصری شیعی است؛ اهل سنت هم به شدت معتقد به مهدویتند و جنبش‌های مدعی مهدویت در این فرقه بیشتر از تشیع است. » 🔹مطالعات مستشرقان به تدریج به سمت جزئیات موضوعات در حال پیشرفت است و بعید نیست که تا چند سال دیگر طلاب حوزه هم مجبور شوند برای شناخت مرحوم برقی از کتب نویسندگان اسرائیلی استفاده کنند! کما اینکه الان از کتاب اتان کلبرگ درباره ابن طاووس استفاده می‎شود و این زنگ خطری است که باید مورد توجه قرار دهیم. انجام کارهای جزئی، گفتمان مهدویت‌ستیزانه و استفاده از محققان و پژوهشگران جوان در این عرصه هشدارهایی است که باید به آن توجه کنیم. 🔸الان یهودیان و بهائیت در مباحث شیعه‌پژوهی خیلی پررنگ هستند و این نکته قابل تأمل باید مورد رصد و توجه بیشتر و دقیق‌تر قرار گیرد. در آمارها هم اسرائیل کشور دوم در زمینه تعداد محققان مهدویت‌پژوه است. 🌐 کانال نشریه معارف🔻 https://eitaa.com/maarefmags_ir