توضیحات کوتاهی درباره راه اندازی #کارگاه_نوحه ویژه دوستان خوش‌استعداد شهرستانی #یک_نوحه_یک_نکته #حمید_رمی #آموزش_مداحی

. #یک_نوحه_یک_نکته 💠 اون‌که می‌گفت تو کربلا... 🔹اولین‌باری که این نوحه حاج یونس حبیبی را شنیدم، برایم حلاوت خاصی داشت که هیچ‌وقت آن را فراموش نمی‌کنم. این نوحه و این شیوه نوحه‌خوانی که سهم قابل توجهی را به این شکل به مخاطب اختصاص می‌داد، آن‌چنان جذاب بود که تا مدت‌ها ورد زبان‌ها بود. یا نوار آن را پخش می‌کردند یا مداحان جوان از روی آن می‌خواندند. 🔸از ویژگی‌های مهم قالب نوحه، توجه به سهم مخاطب در همراه شدن با نوحه‌خوان است. شاید در آن سال‌ها، به خاطر سادگی مجالس اهل‌بیت، به نوعی برای این‌که در بین نوحه‌خوانی نفسی تازه کند و اجرای او جذاب‌تر شود، مداح هم به این همراهی احتیاج داشته است. اما با پیشرفت دستگاه‌های صوت و اکو‌ها و تکرارها و بعدها با اضافه شدن ذکرگو و...، گویا دیگر مداحان هم نیازی به این همراهی ندارند و این سنت زیبا هم مثل بسیاری از دیگر سنت‌های پسندیده، در دست فراموشی است. 🔹حتی بعدها مداحان مختلفی به تأسی از این نوحه، اذکار و گوشواره‌هایی را برای نوحه‌های خود انتخاب می‌کردند و بعد از خواندن هر مصراع، مخاطب آن را تکرار می‌کرد. اما هیچ‌کدام از آن نوحه‌ها در ذهن ما نمانده است. این امر تا حدی طبیعی است، این‌که همیشه اولین اثری که فضای تازه‌ای ایجاد می‌کند، اقبال ماندگاری بیشتری دارد، قابل فهم است اما شاید با بررسی دقیق‌تر این آثار در کنار هم، دلایل دیگری هم برای ماندگاری اولین آثار وجود داشته باشد. 🔸اولین ویژگی این نوحه که در بین نوحه‌های آن سال‌ها به چشم می‌آید زبان محاوره و صمیمانه آن است. نمی‌دانم این اثر سروده کیست، اما ممکن است از تجربه‌های اول او بوده باشد. چون ضعف‌هایی هم در نوع به کار بردن زبان محاوره در این اثر می‌بینیم. با این حال چون از پیش‌گامان استفاده از زبان محاوره در نوحه بوده، به همین اندازه هم برای مخاطب تازگی و جذابیت داشته. اما استفاده از زبان محاوره، محدود به این نوحه نماند و بعدها آن‌چنان در به‌کار بردن این زبان در نوحه‌سرایی افراط شد که شاید قصه برعکس شده باشد و نوحه با زبان معیار برای مخاطب امروز تازگی بیشتری داشته باشد. 🔹نکته دیگری که در این نوحه هست و در نوحه‌های بعد از او کمتر دیده شده، فضای روایت‌گونه این نوحه است که مخاطب را با خود همراه می‌کند و او را با کاروان عاشورا منزل به منزل می‌برد. گویا این نوحه خود مجلس تعزیه‌ای است که دارد تمام وقایع و مصائب را در پیش چشم مخاطب به تصویر می‌کشد. همیشه بیان حکایت‌گونه رویدادها جذابیت خاص خودش را دارد و بخش عظیمی از ادبیات ما تحت عنوان ادبیات داستانی گواه همین مطلب است. به نظر می‌رسد در این سال‌ها در اشعار ولایی و نوحه‌ها به این ویژگی چندان توجه نشده است در حالی که چنین بیانی به ویژه برای کودکان و نوجوانان که در این سال‌ها محافلی مختص خود هم دارند، بسیار جذاب و تاثیرگذار است. 🔸اتفاقا سبک و سیاق این نوحه که برای هیآت رنگارنگ امروز شاید دیگر جذابیتی نداشته باشد، برای محافل ساده و صمیمی کودکان که هنوز آغشته به رنگ و ریا نشده، می‌تواند بسیار جذاب باشد و این‌که واقعه عاشورا را در قالب یک داستان بشنوند و در هر مصراع با گفتن یک ذکر همراهی کنند برای آنان حلاوت خاص خودش را دارد. البته همان مقدار که روایت و حکایت یک واقعه می‌تواند جذاب باشد، گزارش‌گری صِرف از واقعه از جذابیت آن به شدت می‌کاهد. اینجا دیگر هنر شاعر است که بتواند با نگاه شاعرانه و بیان هنرمندانه البته در عین حال صمیمانه و نه متکلفانه، روایت تاثیرگذار و ماندگار دیگری از واقعه عاشورا ارائه نماید. .

. #یک_نوحه_یک_نکته 👆 💠 بذار بگم با زبون ساده 🔹وقتی نوحه‌ای در صحن شبستان حرم امام رضا(علیه‌السلام) خوانده می‌شود و از همان اول، همه جمعیت با آن هم‌نوا می‌شوند و آن را می‌خوانند، یعنی این نوحه آن‌قدر صمیمی بوده که به دل همه نشسته و آن‌قدر ساده بوده که حتی پیرمردها هم آن را یاد گرفته‌اند و تکرار می‌کنند. همان‌طور که ابتدای این نوحه خودش جار می‌زند «بذار بگم با زبون ساده...» ظاهری ساده، صمیمی و دلنشین دارد و زلالی موسیقی و شعر سبب می‌شود به راحتی روی زبان‌ها جاری شود. 🔸حتماً درباره شعر سهل و ممتنع (شعری که سرودن آن در ظاهر آسان می‌نماید، ولی نظیرِ آن گفتن، مشکل باشد)، تا الان مطالبی شنیده‌اید؛ اما اگر بخواهیم در بین نوحه‌ها هم از آثار سهل و ممتنع نام ببریم، بی‌شک این نوحه، یکی از آن آثار است. سهل به گونه‌ای که عرض شد، به راحتی بر دل می‌نشیند و بر زبان جاری می‌شود. 🔹اما ممتنع! این نوحه، بر خلاف ظاهر ساده‌اش، از سوی دیگر دست‌نیافتنی می‌نماید و با نوحه‌های سطحی که متأسفانه این روزها بیشتر هم شنیده می‌شود، فاصله زیادی دارد. زبان سالم، خوش‌آهنگی کلمات و تطبیق کامل با نغمات، مضامین معرفتی و تاثیرگذار؛ عواملی هستند که یک اثر را اگر چه ساده، ولی دست نیافتنی می‌کنند. 🔸در کنار همه آنچه که یاد شد، نباید از اجرای بی‌نقص و تاثیرگذار حاج محمود کریمی نیز غفلت کرد. این نوحه را حاج محمود، چند سال پیش برای اولین بار خواند و پس از آن بارها در نوحه‌های دیگر مداحان به شکل تضمین به کار رفت و خودِ این امر، نشانه‌ای دیگر برای موفقیت یک اثر است. .

. #یک_نوحه_یک_نکته 👆 💠 بذار بگم با زبون ساده 🔹وقتی نوحه‌ای در صحن شبستان حرم امام رضا(علیه‌السلام) خوانده می‌شود و از همان اول، همه جمعیت با آن هم‌نوا می‌شوند و آن را می‌خوانند، یعنی این نوحه آن‌قدر صمیمی بوده که به دل همه نشسته و آن‌قدر ساده بوده که حتی پیرمردها هم آن را یاد گرفته‌اند و تکرار می‌کنند. همان‌طور که ابتدای این نوحه خودش جار می‌زند «بذار بگم با زبون ساده...» ظاهری ساده، صمیمی و دلنشین دارد و زلالی موسیقی و شعر سبب می‌شود به راحتی روی زبان‌ها جاری شود. 🔸حتماً درباره شعر سهل و ممتنع (شعری که سرودن آن در ظاهر آسان می‌نماید، ولی نظیرِ آن گفتن، مشکل باشد)، تا الان مطالبی شنیده‌اید؛ اما اگر بخواهیم در بین نوحه‌ها هم از آثار سهل و ممتنع نام ببریم، بی‌شک این نوحه، یکی از آن آثار است. سهل به گونه‌ای که عرض شد، به راحتی بر دل می‌نشیند و بر زبان جاری می‌شود. 🔹اما ممتنع! این نوحه، بر خلاف ظاهر ساده‌اش، از سوی دیگر دست‌نیافتنی می‌نماید و با نوحه‌های سطحی که متأسفانه این روزها بیشتر هم شنیده می‌شود، فاصله زیادی دارد. زبان سالم، خوش‌آهنگی کلمات و تطبیق کامل با نغمات، مضامین معرفتی و تاثیرگذار؛ عواملی هستند که یک اثر را اگر چه ساده، ولی دست نیافتنی می‌کنند. 🔸در کنار همه آنچه که یاد شد، نباید از اجرای بی‌نقص و تاثیرگذار حاج محمود کریمی نیز غفلت کرد. این نوحه را حاج محمود، چند سال پیش برای اولین بار خواند و پس از آن بارها در نوحه‌های دیگر مداحان به شکل تضمین به کار رفت و خودِ این امر، نشانه‌ای دیگر برای موفقیت یک اثر است. .

. 💠 الگوسازی در نوحه 🔹در یادداشت قبل درباره اهمیت هویت‌بخشی به کودکان و نوجوانان در هیأت و همچنین شعر و نوحه‌ای که می‌خوانند به اختصار اشاره شد. یکی دیگر از نکاتی که در این زمینه قابل دقت است، اهمیت معرفی الگو و اسوه‌سازی برای این عزیزان است. همه انسان‌ها و به ویژه نوجوانان دوست دارند، اسوه‌ها و حتی اسطوره‌هایی قدرتمند و بی‌نظیر داشته باشند تا همیشه تصاویر آن‌ها را جلوی چشم خود قرار دهند و سعی کنند در زندگی و رفتار و حتی پوشش ظاهری خود را شبیه آن‌ها کنند. 🔸اما در این میدان، برنده کسی است که با استفاده از ابزارهای مختلف بهترین معرفی را از الگوهای مد نظر خود داشته باشد. کاری که غربی‌ها در این سال‌ها به خوبی انجام داده‌اند و در تهاجم فرهنگی خود به ذهن کودکان و نوجوانان ما هم رحم نکرده‌اند. 🔹آنچه که مایۀ تأسف است، این است که ما با وجود داشتن، الگوهای بی‌نظیر، در معرفی آن‌ها کم‌کاری کرده‌ایم. یکی از شخصیت‌هایی که می‌تواند بهترین نقش را به عنوان الگو نه تنها برای کودکان و نوجوانان ما، بلکه برای همه ملت ما داشته باشد، شهید والامقام حاج قاسم سلیمانی است. 🔸همان‌طور که دشمن در این جنگ فرهنگی از ابزارهای خود برای معرفی الگوهایش استفاده می‌کند، ما هم نباید از ابزارهای منحصر به فرد خود غافل باشیم. ابزارهایی که نه تنها بر فکر مخاطب بلکه بر روح و جان مخاطب هم تأثیر مستقیم دارد. یکی از این ابزارهای منحصر به فرد جامعۀ ما، رسانه هیأت و به طور خاص نوحه است. 🔹در این نوحه، به زیبایی و با توجه بر ضرورت‌های یاد شده، تلاش شده حاج قاسم سلیمانی به عنوان یک اسوۀ همیشه زنده معرفی شود. از نکات قابل توجه این اثر، پیوند زیبای شخصیت حاج قاسم با علمدار کربلاست. پیوندی که با دیدن دست از پیکر جدای حاج قاسم در لحظۀ شهادتش در ذهن‌ها ثبت شد. در این اثر با به کار بردن تعبیر «عمو قاسم» این پیوند، جنبۀ عاطفی هم پیدا می‌کند و همان‌طور که بچه‌ها تعبیر «عمو عباس» را برای سقای رشید کربلا بیشتر می‌پسندند، تعبیر «عمو قاسم» هم برای این سردار پرافتخار دلچسب‌تر است: «ابوفاضل، عموی حرم عشق و / تو هم عموی ایرانی، عمو قاسم». 🏷 #یک_نوحه_یک_نکته .