﷽؛
کاربرد تعریض در قرآن (بلاغت)
و احسن مواقعها التعريض: از مواردى كه انّما بكار برده ميشود و داراى لطف و حسن است تعريض است. تعريض آن است كه انسان كلامى بگويد كه معنى آن منظور باشد ولى ضمنا اشاره بغير نمايد.
مانند:
صبح عيد است شرفياب شدم
كه سلامى دهم اى خواجه ترا
يعنى بمن كمك كن و انعام بده
و مانند «انّما يتذكر اولو الالباب»
اين كلام در وصف صاحبان عقول است ولى ضمنا اشاره بكفّار دارد باينكه آنان چيزى را درك نمىكنند.
🔖آیین بلاغت احمد امین شیرازی
•┈┈••✾•◈◈◈•✾••┈┈•
√امر به معروف بصورت تعریض
در زمانی که ممکن است مخاطب ناراحت شود
وجه حسن تعريض در آيه شريفه
[وَ مٰا لِیَ لاٰ أَعْبُدُ اَلَّذِی فَطَرَنِی]
(من چرا کسی را پرستش نکنم که مرا آفریده است؟!)
اين است كه:
«متكلّم به مخاطبين خود كه جملگى از دشمنانش بودند حق و حقيقت
را به نحوى شنواند و تبليغ كرد كه موجب برانگيختن غضب و عصبيّت ايشان نشود و آن به اينطور بود كه ايشان را نسبت به باطل نداد و صريحا اعلام ننمود كه چرا شرك مىورزيد و آن كس كه خالق شما است، پرستش نمىكنيد بلكه اين معنا را به خود نسبت داد
و اين نحو از تعبير بر قبول حق بسيار كمك نمود و اثرى بسزا گذارد.»
«توضيح المباني في شرح مختصر المعاني»
🔖.سید محمد جواد ذهنی تهرانی.
#تعریض
#امربمعروفونهیازمنکر
#ایران_ایمان_امنیت