📝 مباحث مطرح شده در جلسه سوم
♦️ ادامه نقش روایات در فهم آیات قرآن
۳. روایات موجب فهم آسان آیه می شوند.
۴. فهم معانی باطنی آیات به کمک روایات.
۵. روایات برای آیات، تعیین و توسعه مصداقی می نمایند.
۶. فهم جزییات احکام قرآنی به کمک روایات.
🔹 ادامه ویژگی های روش تدبری علامه
۸. کوشش نموده اند تا در پژوهش های قرآنی ، سازگاری میان قرآن و سنت را ثابت نمایند.
۹. تفسیر و تبیین احادیث (دارای ابهام) با آیات.
۱۰. دفاع عالمانه از روایات تفسیری.
#خلاصه
#جلسه_سوم_مقدماتی
@maktabealmizan
🎧 #صوت_جلسه
📆 ۲۴ خرداد
🎙️صوت جلسه #چهارم مقدماتی در سایت بارگذاری شده است :
http://tajaabadi.ir/110-0200/
@maktabealmizan
📝 مباحث مطرح شده در جلسه چهارم
🔸بخش دوم: دلایل روش تفسیری و تدبری قرآن با قرآن و ضرورت آن
۱. در قرآن پیچیدگی و ابهام نیست تا نیاز به مفسر بیرونی داشته باشد.
۲. قرآن کریم انسان ها را از ملت های مختلف دعوت به تدبر در قرآن کرده است، پس قرآن قابل فهم است.
۳. اگر قرآن را نیازمند به غیر بدانیم، آن غیر باید روایات اهل بیت باشد، در حالیکه روایات درست، بخش اندکی از قرآن را تفسیر می کنند.
۴. حضرات معصومین به انسان ها میفرمایند که هر جا گرفتار میشوید، از قرآن استعانت بجویید و اگر در فهم آیات مشکل پیدا کردید به ما مراجعه نمایید. (نه اینکه اول به ما مراجعه کنید! )
۵. حضرات معصومین در روایاتی، کسی را که فکر میکند کتاب خدا ابهام دارد و روشن نیست توبیخ می نمایند.
۶. حضرات معصومین در روایات متعددی به ما فرمان دادند که اگر روایتی به دستتان رسید، آن را با قرآن تطبیق دهید. اگر هماهنگ با قرآن بود آن را بپذیرید و اگر مفاد آن روایت با قرآن تناقض داشت روایت را کنار بگذارید. (یعنی همه روایات باید به قرآن عرضه شود.)
🔹بخش سوم: مبانی روش قرآن با قرآن
تعریف مبانی: اندیشه های کلان نظری که به شیوه و قواعد جهت می دهند.
مبانی دو دسته اند:
۱. مبانی وجودشناسی قرآن
_مرتبه لفظی قرآن (قرآن منزل)
_مرتبه عینی و فرا لفظی قرآن (کتاب مبین)
۲. مبانی زبان شناسی قرآن
✔️مباحثی که در بخش مبانی وجودشناسی طرح خواهند شد:
۱. دلائل علامه برای مراتب وجودی قرآن چیست؟
۲. حقیقت قرآن فرا لفظی چیست؟
۳. رابطه و نسبت بین این دو مرتبه وجودی چیست؟
۴ این مبنای وجودی چه تاثیری در فهم قرآن دارد؟
#خلاصه
#جلسه_چهارم_مقدماتی
@maktabealmizan
🎧 #صوت_جلسه
📆 ۲۵ خرداد
🎙️صوت جلسه #پنجم مقدماتی در سایت بارگذاری شده است :
http://tajaabadi.ir/110-0200/
@maktabealmizan
📝 مباحث مطرح شده در جلسه پنجم
🔸 اولین مبنای تفسیری علامه: مراتب وجودی قرآن
🔹مراتب وجودی قرآن:
۱. فرالفظی (قرآن مبین)
۲. لفظی (قرآن منزل)
🔸 بررسی مبنای اول در چهار حوزه:
1⃣ دلایل علامه در اثبات مراتبی بودن قرآن:
۱.۱ آیات قرآن (بروج ۲۰- ۲۱)، (هود ۱)، (اعراف ۵۲- ۵۳)، (یونس ۳۷- ۳۹)،
2⃣ ماهیت کتاب مبین با تمرکز بر آیات تأویل (یونس و اعراف)
♦️نکته ۱. مفاد آیات تأویل دارد نه خود الفاظ
معنای تاویل: منشأ و مبدأ چیز دیگر و باعث ظهور و تجلی آن (کتاب مبین تاویل کتاب منزل)
♦️نکته ۲ : ماهیت قرآن منزل است.
✔️ قرآن در نگاه کلی:
۱. گزارشهای قرآن
۲. انشائیات قرآن
🔹 توضیح تأویل قرآن یا کتاب مبین در ۳ بخش:
۱. صفات خداوند (صفات خداوند دارای تأویل و حقایق عینی است)
>>>
#خلاصه
#جلسه_پنجم_مقدماتی
@maktabealmizan
📚 المیزان ؛ دائرة المعارف قرآنی 📚
👤آیت الله جوادی آملی:
همانطوری که کتاب جواهر برای فقیه دائرة المعارف فقهی است ، کتاب المیزان هم برای یک مفسر ، دائرة المعارف قرآنی است .
🖇️#برشی_از_کتاب : سیری در سیره علمی و عملی علامه طباطبایی از نگاه فرزانگان نویسنده مرادعلی شمس
#المیزان_از_منظر_بزرگان
@maktabealmizan
🎧 #صوت_جلسه
📆 ۲۸ خرداد
🎙️صوت جلسه #ششم مقدماتی در سایت بارگذاری شده است :
http://tajaabadi.ir/110-0200/
@maktabealmizan
📝 مباحث مطرح شده در جلسه ششم
امام صادق علیه السلام: کسی می تواند نسبت به صفات خدا معرفت حقیقی بیابد که خدا را با خود خدا شناخته باشد ، از طریق مفاهیم ذهنی ، عقلی و برهان های فلسفی و کلامی نمی شود حقیقت صفات خدا را فهمید بلکه فقط به یک معرفت ناقص و تک بعدی از صفات خدا می رسید.
🔸 ۲. معاد؛
- بخشی از آیات معاد ناظر به حوادث روز قیامت است .
- بخش دیگر آیات معاد هم درباره چگونگی حضور انسان در رستاخیز است.
▪️تاویل آیات معاد یعنی حقایق عینی فرامادی پدیده های معاد .
▪️آمدن تاویل معاد یعنی شما یک علم حضوری و وجدانی و فرامادی و فراحسی نسبت به حقیقت معاد پیدا کنید .
برای توده مردم در رستاخیز این اتفاق میافتد برای معصومین در همین دنیا حاصل می شود .
🔹 ۳. سیره امت ها ؛
رمز و راز و فلسفه وجودی سیره امت ها.
آیات احکام هم همینطور هستند وقتی تاویل احکام را ببینید تصدیق می کنید و به حقانیت احکام دین یقین پیدا می کنید .
#خلاصه
#جلسه_ششم_مقدماتی
@maktabealmizan
🎧 #صوت_جلسه
📆 ۲۹ خرداد
🎙️صوت جلسه #هفتم مقدماتی در سایت بارگذاری شده است :
http://tajaabadi.ir/110-0200/
@maktabealmizan
📝 مباحث مطرح شده در جلسه هفتم
🔹رابطه بین قرآن منزّل و کتاب مبین
قرآن منزّل یک دورنمایی از حقایق قرآن مبین است و آنها را برای ما به تصویر می کشد .
نسبت قرآن منزّل و کتاب مبین مثل نسبت جسم و روح است .
🔸یکی از لوازم مبنای دو مرتبه بودن وجود قرآن :
پیامبر صلی الله یکبار کل کتاب مبین را در شب قدر دریافت کرد و به تدریج نیز آیات و الفاظ قرآن منزّل را دریافت کرد.
▪️یک ثمره این اتفاق این است که پیامبر در هنگام دریافت آیات کتاب منزّل دیگر دچار تردید نمی شود و معانی و تفسیر حقیقی آیات را می داند .
▪️ثمره دیگر این موضوع این است که تفسیر پیامبر از قرآن حجت می شود .
♦️نکات :
1- پیامبر ابتدا قرآن مبین را دریافت کرد و پس از آن به تدریج قرآن منزّل بر او فرستاده شد ؛ اما مومنین اول قرآن منزّل را دریافت می کنند و پس از فهم و عمل به آن به حقایقی از قرآن مبین می رسند .
2- تفسیر معصومانه حضرات معصومین از قرآن و مرجعِ دین بودن آنها نشان می دهد که آنها نیز حقایق قرآن مبین را مانند پیامبر دریافت کرده اند.
#خلاصه
#جلسه_هفتم_مقدماتی
@maktabealmizan
🎧 #صوت_جلسه
📆 ۳۰ خرداد
🎙️صوت جلسه #هشتم مقدماتی در سایت بارگذاری شده است :
http://tajaabadi.ir/110-0200/
@maktabealmizan
📝 مطالب مطرح شده در جلسه هشتم
🔹 ثمرات ذوابعاد بودن قرآن:
۱- رسالت قرآن مُنزل را بیان میکند و مومنان را برای ارتباط با حقایق قرآن آماده میکند.
۲- قرآن مُنزل تکثر معنایی پیدا میکند.( هم تکثر معنایی ظاهری و هم طولی و باطنی)
۳- مراتب وجودی راز وجود متشابهات را تبیین میکند.
🔸 قرآن کریم با چه راهبردی میخواهد ما را به کتاب مبین برساند؟
از طریق: تهذیب و معرفت نفس
برنامه تربیتی قرآن برای رساندن انسان به تهذیب و معرفت نفس:
۱. اصلاح باورها و اندیشه سازی
۲. ارائه قوانین عملی
🔹 برنامه های قرآن در جهت اندیشه سازی:
۱. القای حقایق مربوط به مبدأ هستی
۲. بیان حقایق معاد
۳. بیان حقایقی درباره انسان
۴. اصلاح جهان شناسی انسان
۵. ترغیب و تشویق انسان به فهم تحقیقی و استدلالی معارف مطرح شده
🔸 قوانین عملی قرآن:
۱. احکام اجتماعی
۲. احکام عبادی
#خلاصه
#جلسه_هشتم_مقدماتی
@maktabealmizan
🎧 #صوت_جلسه
📆 ۳۱ خرداد
🎙️صوت جلسه #نهم مقدماتی در سایت بارگذاری شده است :
http://tajaabadi.ir/110-0200/
@maktabealmizan
📝 مطالب مطرح شده در جلسه نهم
🔸 مراحل تحول قلب و عقل انسان:
۱. اذعان قلبیِ اجمالی به مضامین قرآن یا شهادتین
۲. اعتقاد تفصیلی به حقایق قرآن
۳. ایمان راسخ و ثابت قلبی و عقلی به اسماء و صفات خداوند
۴. شهود معارف قرآن
مراحل اول تا سوم اکتسابی و مرحله چهارم افاضه ای است.
🔹 مقدمات دیدگاه علامه طباطبایی در خصوص راز وجود متشابهات در قرآن:
۱) انسانها در فهم ذهنی و عقلیِ مفاهیم یکسان نیستند و ذهن مخاطبان در فهم آیات قرآن دخالت دارد.
۲) الفاظ قرآن به حقایق فراحسی اشاره میکنند که درک آن برای همه عقول، مشابه و یکسان نیست.
۲) دعوت قرآن فراگیر است و برای هدایت انسانها در تمامی سطوحِ عقلانیت نازل شده و به طایفه خاصی اختصاص ندارد.
الفاظ قرآن جنبه لفظی و فرالفظی دارند و چون قرآن میخواهد حقایق فراحسی را از طریق الفاظ مادی به ما منتقل کند باید در مفاهیم تصرف کنیم و برای اینکه دچار افراط و تفریط نشویم، خودِ قرآن با آیات متعدد دربارۀ یک موضوع مقصود خودش را از آن موضوع به ما القاء میکند.
#خلاصه
#جلسه_نهم_مقدماتی
@maktabealmizan
🎧 #صوت_جلسه
📆 ۱ تیر
🎙️صوت جلسه #دهم مقدماتی در سایت بارگذاری شده است :
http://tajaabadi.ir/110-0200/
@maktabealmizan
📝 مطالب مطرح شده در جلسه دهم
مراد از آیات متشابه: آیاتی که همزمان چند معنا درباره آن متصور است و مفسر باید بکوشد از میان چند معنا مراد خداوند را کشف کند.
🔸 مقدمات دیدگاه علامه درباره آیات متشابه:
مقدمه اول: عینی و فرالفظی بودن قرآن در کنار مرتبه لفظی و مفهومی آن
✔️ کمال انسان از دیدگاه قرآن کریم، معرفت به کتاب مبین و رساندن انسان به این معرفت ویژه است.
مقدمه دوم: تهذیب نفس راهبرد قرآن برای رساندن انسان به معرفت نسبت به کتاب مبین
✔️ راه رسیدن به تهذیب نفس، زدودن مانعها و حجابهای ناشی از تعلقات دنیوی است.
مقدمه سوم: برنامه قرآن برای رساندن انسان به تهذیب نفس:
۱. برنامه علمی جهت اصلاح باورها
۲. برنامه عملی از طریق قانونگذاری به جهت اصلاح اعمال انسان
♦️ دو چالش در برنامه علمی (اصلاح باورها):
۱. بیان مفاهیم فرالفظی در قالب الفاظ لفظی
۲. ذهن مادی بشر
دودستگی افراد در مواجهه با این دو چالش:
۱. افرادی که مفاهیم فرالفظی را بر مصداق لفظی آن حمل میکنند که دچار تنگنظری و جمود شده و در معانی جسمانی آیات میمانند.
۲. مخاطبینی که بر مادی نبودن مصداق آیات واقف هستند اما درکی از مراد خداوند ندارند که دچار تأویلگرایی خواهند شد.
🔹راهحل قرآن برای رفع این دو چالش:
۱. استفاده از آیات متشابه (بیان یک مفهوم در آیات متعدد که در ظاهر باهم دچار تناقض و تنافی هستند ولی درواقع تکمیلکننده هم برای دریافت مراد خداوند هستند)، بنابراین یگانه راه تفسیر قرآن تفسیر آیه به آیه است لذا تفسیر آیه به آیه یک ضرورت است نه یک انتخاب.
نکته: حضرات معصومین به دلیل اتصال به باطن قرآن نیازمند تفسیر آیه به آیه نیستند.
مبنای دوم علامه (پیوند و انسجام معنایی قرآن):
انواع پیوند معنایی قرآن:
۱. در هدف و غرض (غرص و هدف اصلی قرآن از منظر علامه: رساندن انسانها به باطن قرآن و توحید محض)
۲. پیوند موضوعی: فهم یک آیه از طریق آیات دیگر مرتبط با موضوع آن آیه در آن سوره و سورههای دیگر
#خلاصه
#جلسه_دهم_مقدماتی
@maktabealmizan
⚜┈┅ ❁ـ﷽ـ❁ ┅┈⚜
📍 قابل توجه بزرگواران
✔️ باتوجه به ایام امتحانات دانشجویان و طلاب محترم و همچنین جهت سهولت کار برای شاغلین گرامی، صوتهای استاد تاج آبادی به همراه نکات اصلی هر جلسه، طبق برنامه ریزی قبلی و به تدریج در سایت بارگذاری می شود.
👌 توصیه می شود جهت جلوگیری از انباشتگی دروس، عزیزان طبق برنامه سایت، هر جلسه را دنبال نمایند.
در پناه حضرت حق موفق باشید.
#اطلاعیه
@maktabealmizan
📚المیزان،شهرحکمت ومدینه فاضله📚
👤 علامه حسن زاده آملی:
تفسیر المیزان، شهر حکمت و مدینه فاضله ای است که در آن از بهترین و بلندترین مباحث انسانی و شعب دینی از عقلی و نقلی و عرفانی و فلسفی و حکمت متعالیه و اخلاقی و ... بحث شده است.
🖇️#برشی_از_کتاب : سیری در سیره علمی و عملی علامه طباطبایی از نگاه فرزانگان
نویسنده مرادعلی شمس
#المیزان_از_منظر_بزرگان
@maktabealmizan
🎧 #صوت_جلسه
📆 ۴ تیر
🎙️صوت جلسه #یازدهم مقدماتی در سایت بارگذاری شده است :
http://tajaabadi.ir/110-0200/
@maktabealmizan
📝 مطالب مطرح شده در جلسه یازدهم
مبنای دوم علامه (انواع انسجام معنایی قرآن):
۱. انسجام معنایی به لحاظ غرض کل قرآن کریم
۲. انسجام معنایی موضوعات قرآن کریم
۳. انسجام ساختاری و معنایی آیات یک سوره
🔸 دیدگاه علامه طباطبایی درباره انسجام ساختاری و معنایی آیات یک سوره:
علامه طباطبایی انسجام ساختاری و معنایی آیات یک سوره را به صورت مشروط میپذیرد و دیدگاهش با دیدگاه دیگر مفسران تفاوت هایی دارد ازجمله:
۱) گرچه اکثر سورهها موضوع و غرض واحد دارند اما لزوما همه سورهها اینطور نیستند.
۲) گرچه میتوان یک آیه را با توجه به آیات دیگر سوره به صورت ساختاری تفسیر کرد اما برای فهم مراد خداوند باید از آیات مرتبط با موضوع در سورههای دیگر هم کمک گرفت.
۳) هر آیه دو معنا دارد:
۱_ معنای ساختاری آیه ۲_ معنای استقلالی آیه
✔️ راه تشخیص صحتِ فهمِ معنای ساختاری آیه، سنجش فهم ساختاری براساس فهم استقلالی معنای آیه است.
۴) گرچه یک واژه میتواند در یک سوره با موضوع و غرض واحد چند بار به کار رفته باشد اما لزوما در همه جا یک معنای واحد ندارد.
مبنای سوم علامه (ضرورت تفکیک میان تفسیر و تطبیق و معنای باطنی آیات):
در مواجهه با هر آیه ای باید سه هدف داشته باشیم:
۱_ تفسیر آیه (به دست آوردن مراد مفهومی آیه)
۲_ تطبیق آیه (تعیین مصادیق خارجی)
۳_ کشف معانی باطنی آیه
در مرحله تطبیق که مبتنی بر تفسیر است، پس از کشف مراد مفهومی خداوند و شناخت مصادیق عصر نزول آیه، میتوانیم مصادیق دیگر این آیات در طول تاریخ را پیدا کنیم. یک آیه میتواند چند مصداق داشته باشد که این مصادیق یا همرتبه اند و یا در چند رتبه قرار دارند.
#خلاصه
#جلسه_یازدهم_مقدماتی
@maktabealmizan
🎧 #صوت_جلسه
📆 ۵ تیر
🎙️صوت جلسه #دوازدهم مقدماتی در سایت بارگذاری شده است :
http://tajaabadi.ir/110-0200/
@maktabealmizan
📝 مطالب مطرح شده در جلسه دوازدهم
🔹 معانی باطنی طبق نظر علامه
معنایی است که از تحلیل معنای ظاهری به آن می رسیم .
✔️اگر معنای باطنی با معنای ظاهری قابل جمع بود و تضاد نداشت و آیات دیگر هم این فهم را تایید کرد معنای باطنی که درک کردیم درست است.
معانی باطنی نسبی اند یعنی اولین معنای باطنی که از معنای ظاهری فهمیدیم نسبت به معنای ظاهری معنای باطنی است اما همین معنای باطنی نسبت به معنای باطنی بالاتر از خودش معنای ظاهری است.
مبنای چهارم علامه (جامعیت قرآن و جامعیت معارف آن)
آیا همه علوم را می توان از قرآن فهمید؟
۱. دیدگاه حداقلی: فقط علوم در حوزه آخرت و توحید و ... را می توان از قرآن فهمید.
۲. دیدگاه حداکثری: هر علمی از قرآن فهمیده می شود .
دیدگاه علامه : اگر مراد از قرآن الفاظ باشد علوم بشری در قرآن نیست اما اگر دلالت های لفظی و اشاری و رمزی مراد باشد این در انحصار ائمه است .
مبنای پنجم علامه ( چینش آیات و سوره ها)
#خلاصه
#جلسه_دوازدهم_مقدماتی
@maktabealmizan
🎧 #صوت_جلسه
📆 ۶ تیر
🎙️صوت جلسه #سیزدهم مقدماتی در سایت بارگذاری شده است :
http://tajaabadi.ir/110-0200/
@maktabealmizan
📝 مباحث مطرح شده در جلسه سیزدهم
🔹از نظر علامه طباطبایی سوره هایی که آیاتش یکجا نازل شده ترتیب آیاتش به همان صورت مانده است اما در سوره های دیگر امکان جابجایی آیات وجود دارد .
🔸 دلایل جابجایی آیات سوره ها:
۱- علامه: به نظر می رسد بعضی از آیات در جایگاهشان نیستند ؛ برخی از آیات مدنی در سوره ای مکه ای قرار گرفتند و برخی از آیات مکی در سوره ای مدنی !
۲- قرآن تدوین شده ی امیرالمومنین علی علیه السلام هم ترتیب سوره ها و هم ترتیب آیات بر اساس نزول بوده است.
۳- چون جمع قرآن بعد از پیامبر توسط صحابه انجام شده ،تعدادی از آیات جابه جا شده اند و طبق سفارش پیامبر نیست.
🔹 نتایج این دیدگاه بر روش فهم و تفسیر قرآن:
۱- با توجه به چینش آیات در سوره ها، ضروری است که در تفسیر آیات به آیات مرتبط در دیگر سوره ها نیز دقت کنیم.
۲- نباید به دنبال پیوند معنایی بین تمام آیات یک سوره بود هم به لحاظ توجه به این دیدگاه و هم به دلیل اینکه در سوره هایی هم که آیاتش یکجا نازل شده ممکن است پیوند معنایی بین تمام آیاتش نباشد.
🔸 مبنای ششم علامه (طبقه بندی آیات)
از نظر علامه ، سه طبقه آیات وجود دارد :
طبقه اول : آیات متشابه ( که برای تفسیر و فهم مراد گوینده از آنها نیاز به آیات دیگر دارند )
طبقه دوم : آیات محکم ( روشنگر آیات متشابه )
تشابه یک امر نسبی است .
طبقه سوم : آیات غرر ( معیار ، تراز و شاخص بخش زیادی از آیات قرآن است.)
✔ مبانی وجود شناختی علامه طباطبایی بیان شد .
🔹 مبانی زبان شناختی علامه طباطبایی
مبنای اول : واژگان قرآن یا لااقل واژگان اساسی قرآن دارای دو معنا هستند :
۱- معنای لغوی و عرفی ( معنای ثابت)
۲- معنای در اصطلاح قرآن ( معنای نسبی )
مبنای دوم : واقع نمایی محض
که دو جزء دارد : ۱- هر خبر و توصیفی از قرآن دقیقا منطبق بر واقعیت است .
#خلاصه
#جلسه_سیزدهم_مقدماتی
@maktabealmizan
🎧 #صوت_جلسه
📆 ۷ تیر
🎙️صوت جلسه #چهاردهم مقدماتی در سایت بارگذاری شده است :
http://tajaabadi.ir/110-0200/
@maktabealmizan