بسم الله الرحمن الرحیم

#درس #خارج، عالی‌ترین سطح دروس #حوزه علمیه است. این دوره به صورت سنتی، پس از طی دو دوره مقدمات و سطح آغاز می‌شود. #درس_خارج، کانون ارائه آخرین دستاوردهای علمی استادان و نیز فرصتی برای آموختن روش اجتهاد و ورزیده شدن در آن است. درس خارج را می‌توان این‌گونه تعریف کرد: «ارائه استدلالی درس، بدون تکیه بر متن خاص.» در این درس، استاد نظرات مختلف درباره موضوع مورد بحث را مطرح کرده و ادله آن را بازگو و نقد می‌نماید و در آخر نظر خود را ارائه می‌دهد.

درس #خارج در طی ۱۵۰ سال اخیر، دو #مکتب #نجف و #مکتب #سامرا را تجربه کرده‌است. خارج دروس حوزوی در حوزه نجف به سبک القایی-استماعی (القاء و بیان استاد؛ و استماع و شنیدن #طلاب، به ضمیمه وجود تقریر بحث و نیز پرسش‌های نادر در میان تدریس استاد و پرسش‌های بیشتر پس از اتمام درس) توسط بزرگانی مانند #آخوند خراسانی، ارائه می‌شد؛ ولی در مکتب #سامرا که میرزای شیرازی آن را تأسیس کرد به صورت اشتراکی (یعنی ارائه ابتدایی موضوع بحث از سوی استاد و مشارکت استاد و شاگردان از ابتدا تا انتهای درس) انجام می‌گرفت. هر کدام از این شیوه‌ها هم دارای محاسن و هم دارای معایب بود. در #حوزه علمیه قم هم‌اکنون، بیشتر سبک #نجف جریان دارد و به ندرت سبک سامرا وجود دارد. https://fa.wikifeqh.ir/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C

#خارج_سطح دروس #حوزوی، عالی‌ترین مرتبه دروس حوزوی است. #دروس_خارج که به دو بخش درس خارج فقه و درس خارج اصول تقسیم می‌شود، پس از پایان دروس سطح در حوزه علمیه تدریس می‌شود. در این دروس، کتاب معین و مشخصی تدریس نمی‌شود، بلکه استادان دروس خارج که معمولاً مراجع تقلید و مجتهدین‌اند، یکی از متون فقهی یا اصولی و کتاب‌های عالمان گذشته را به عنوان متن قرار می‌دهند و در هر مسئله از مسائل فقهی به صورت مستدل با توجه به ادلّه اَربَعه یا چهارگانه (قرآن، حدیث، عقل و اجماع) به بحث و بررسی اقوال می‌پردازند و پس از بررسی همه‌جانبه اطراف مسئله، در پایان، نظر خود را در آن موضوع اعلام می‌کنند. این شیوه از آموزش، نخست برای تبیین مسائل فقهی و سپس برای پرورش روحانیان جهت آشنایی به نحوه ورود و خروج در مسائل و چگونگی تتبع در مسائل فقهی است.هدف درس خارج کسب ملکه اجتهاد توسط طلاب است.

درس خارج بر پایه دو چیز می گردد، اوّل نقد و دوم تقریر است. حالا اگر پذیرفتیم که این دو عنصر وجود دارند، و برای برنامه‌ریزی چند راه می‌توان پیش گرفت. ۱. راه و روش مکتب سامرّاء. روش مکتب سامراء، به شکلی که امروزه درس خارج برگذار می شود، نبوده، بلکه استاد می‌آمده و درس را بیان می‌کرده و شاگردان اشکال‌های خود را طرح می کرده اند. استاد و شاگردان ممکن بوده بیش از یک ساعت، بنشینند با هم روی موضوع بحث کن‌اند. در این روش، هم استاد درگیر می‌شده و هم شاگردان. چون بر این باور بودند که شاگرد باید نقد کند، وگرنه درس خارج نیست؛ و یا باید تقریر کند. تلاش می کردند درس را این گونه جلو ببرند. این مکتب را راه انداخت‌اند، تا شاگرد به نقد و تقریر آشنا شود و این روش در ذهن و فکر او جای بگیرد. امروزه این روش را نمی‌توان عملی کرد. نه اساتید ما چنین حوصله و وقتی دارند که حاضر باشند به این صورت عمل کن‌اند، نه فرصت‌ها و گرفتاری‌های زندگی امروزی چنین اجازه‌ای می‌دهد و نه شاگردان این را برمی‌تابند. یک راه هم این است که درس‌های خارج کوچک تشکیل بشود. پنج نفر پنج نفر. با این راه نقد جان می گیرد. وارد شدن شاگرد به عرصه بحث ممکن می‌شود. شاگرد از حالت میرزابنویسی خارج می‌‎گردد. این که استاد مرتب بگوید و شاگرد هم بنویسد، وقت تلف کردن است. شاگرد اگر چهل سال هم بنویسد باز همان شاگرد قبلی است، و درس برای او فایده ای ندارد. درس خارج چیز دیگری است و محتوا و وضعیت دیگری دارد که باید آن را شناخت و پاس داشت https://mobahesat.ir/54/amp

. به دست آوردن یک وجه جامع که تطور داشته باشد و به وسیله آن بتوانیم تفاوت این دو مکتب را به‏دست آوریم، مشکل است; اما با توجه به سیطره علمى افراد، مى‏توان دو تفاوت را به‏دست آورد: تفاوت اول این است که قمى‏ها در بررسى اسناد روایات، وثاقت راوى، آن‏هم وثاقت منصوص را مد نظر قرار نمى‏دهند، بلکه معیارهایشان شهرت و انجبار به شهرت و تراکم قرائنى است که ممکن است این خبر را به رغم اینکه رجالش توثیقى ندارند، به شأن حجت برسانند. این ملاک‏ها در همه بزرگان وجود دارد; امام، آقاى حائرى و بقیه اینطور هستند. این نکته در نجف هم رایج بوده و تقریباً این سبک آقاى خوئى است که بر خلاف مشى مى‏کند و وثاقت منصوص را قبول مى‏کند، ولى آقاى نائینى و آقا ضیاء و آقاى اصفهانى، و حتى معاصرین آقاى خوئى، مثل آقاى حکیم و آقاى شاهرودى اینطور نیستند; بنابراین نمى‏توان به طور قطع گفت این مسئله، تفاوت مکاتب نجف و قم است; ممکن است فردى از اینجا و فردى از آنجا باشد; اما اگر نجف را در این اواخر در سیطره آقاى خوئى حساب کنیم، مى‏توان قائل به این تفاوت شد. تفاوت دوم اینکه در دریافت عرفیات با هم اختلاف دارند; البته در منهج‏متفاوت‏اند و در کبریات اختلاف دارند و یکى این طرف را و یکى آن طرف را مى‏گوید، که این اختلاف مسالک نیست، بلکه اختلاف در منهج بحث است. http://jf.isca.ac.ir/article_3051.html

مقاله پیش رو دربردارنده مطالبی درباره شیوه های تدریس و تحصیل فقه و اصول در درس خارج حوزه های علمیه می باشد که توسط آموزش تکمیلی فقه و اصول مدرسه شهیدین (ره) از مقاله «شيوه های تحصيل در دوره مقدمات و سطح» (نوشته علي شيرخاني و عباس زارع - تحولات حوزه علميه قم، ص۱۳۳ – ۱۵۰) با کمی تصرف در اختیار مخاطبان گرامی قرار می گیرد: فهرست اجمالی مقاله: الف. شیوه های تدریس درس خارج از نظر شکل درس روش اول: سبک سامرایی روش دوم: سبک کلاسیک روش سوم: روش جلسه ی پرسش و پاسخ روش چهارم: روش مرحوم اصفهانی روش پنجم: استفاده از نوار درسی روش ششم: سبک تحقیقی جمعی بررسی شیوه‌ها ب. شیوه های تدریس درس خارج از نظر محتوا روش اول: روش قدما روش دوم: روش آیت‌الله بروجردی روش سوم: روش امام خمینی روش چهارم: روش سه بخشی روش پنجم: روش چهار بخشی  بررسی شیوه‌ها ج. شیوه های تدریس  مختص درس خارج فقه روش اول: سبک فقه الحدیث روش دوم: سبک فقه مبتنی بر اصول روش سوم: سبک فقه مقارن روش چهارم: سبک فقه پویا د. شیوه های تدریس  مختص درس خارج اصول روش اول: سبک فلسفی روش دوم: سبک عرفی ه. شیوه‌های تحصیل درس خارج روش اول: روش شاگرد محوری روش دوم: روش استاد محوری روش سوم: روش چهار مرحله‌ای روش چهارم: روش سه مرحله‌ای روش پنجم: روش دو مرحله‌ای روش ششم: روش یک مرحله‌ای روش هفتم: شیوه تحقیق جمعی بررسی شیوه‌ها   جهت دانلود فایل PDF مقاله فوق به پایین صفحه مراجعه کنید.

#معرفی #منابع درس #خارج_اصول #کِفایةالاصول کتابی است نوشته #آخوند خراسانی (درگذشته ۱۳۲۹ق)، حاوی یک دوره اصول فقه، به زبان عربی. آخوند خراسانی از شاگردان ملاهادی سبزواری، شیخ انصاری و میرزای شیرازی و از مراجع تقلید بوده است. اشنایی بیشتر با اخوند خراسانی https://fa.wikishia.net/view/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C کفایه از زمان تألیف تاکنون، متن درسی در سطح عالی و نیز محور بحث درس‌های خارج اصول فقه حوزه‌های علمیه بوده است. ازاین‌رو حدود ۲۰۰ شرح، حاشیه و تعلیقه بر آن نوشته‌ شده است. مطالب کتاب را بسیار دقیق و منظم توصیف کرده‌اند. کاربرد عبارت‌های کوتاه برای بیان مفاهیم را هم از ویژگی‌های ادبی کفایه دانسته‌اند. متن کفایه الاصول مرحوم اخوند تصحیح مؤسسه آل البیت ناشرموسسه آل البیت محل نشرقم تاریخ نشر۱۴۰۹ق چاپ اول متن کتاب ، جلد ۱ صفحه ۴۳۷⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️ http://lib.eshia.ir/27004/1/437

#آشنایی_بامنابع #درس خارج اصول 📚📚📚📚📚📚📚📚📚📚📚 نام کتاب :  #فوائد_الأصول  نویسنده :  #الكاظمي الخراساني، الشيخ محمدعلی «محمدعلی بن شيخ حسن بن شيخ محمد جمالى قابچى كاظمى (1309-1365ق)، https://fa.wikinoor.ir/wiki/%da%a9%d8%a7%d8%b8%d9%85%db%8c_%d8%ae%d8%b1%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d9%86%db%8c%d8%8c_%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af%d8%b9%d9%84%db%8c این کتاب در اصول فقه شیعه امامیه و در واقع #تقریرات درس مرحوم میرزا محمد حسین غروی #نائینی است که به وسیله شاگرد وی شیخ محمدعلی #کاظمی خراسانی نوشته و تدوین شده است. این کتاب مهم و معتبر، مورد توجه علمای متأخر در حوزه های علمیه شیعه بوده است. https://fa.wikinoor.ir/wiki/%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84_(%D9%86%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%86%DB%8C) #موضوعات کلی مورد بحث در این کتاب عبارت اند از: تعریف علم اصول و مسائل مربوط به آن، ماهیت وضع، صحیح و اعم، مشتق، اوامر، نواهی، مفاهیم عام و خاص، مطلق و مقید، قطع، ظن، شک و... . این کتاب، به همت انتشارات مؤسسه نشر اسلامی، در قم در ۴ جلد چاپ و منتشر شده است. ناشر: جامعه مدرسين حوزه علميه قم‌ مكان چاپ: قم‌ نوبت چاپ: اول‌: 1376 ش‌ مبحث مرجحات تزاحم   جلد : 1  صفحه : ۳۲۱⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️ https://lib.eshia.ir/13102/1/321 .مبحث تزاحم⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️ http://lib.eshia.ir/11538/1/317

#آشنایی با منابع (۱۲) #درس_خارج_فقه 📚📚📚📚📚📚📚📚📚 #مسالک_الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام. زین الدین بن علی بن مشرف عاملی، معروف به #شهید_ثانی (۹۶۵- ۹۱۱ ق)، کتاب مسالک الافهام، یکی از بزرگترین آثار فقهی شهید ثانی (قده)، و از مشهورترین شروح کتاب #شرائع الاسلام فی مسائل الحل و الحرام، تالیف جعفر بن حسن #حلی معروف به #محقق حلی (م ۶۷۶ ق) می‌باشد. کتاب شرایع الاسلام که مهم‌ترین تالیف محقق #حلی (قده) می‌باشد دارای شروح و حواشی متعددی است که در الذریعة و اعیان الشیعة بیش از یکصد شرح و حاشیه آن نام برده شده است. کتاب #مسالک الافهام در میان این شروح از جایگاه خاصی برخوردار است. این کتاب از بزرگ‌ترین و مشهورترین آثار فقهی قرن دهم هجری قمری می‌باشد و چشمه‌های #فقه و فقاهت در آن جوشان است. جهت #آشنایی بیشتر ⤵️⤵️⤵️ https://fa.wikifeqh.ir/%D9%85%D8%B3%D8%A7%D9%84%DA%A9_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%AA%D9%86%D9%82%DB%8C%D8%AD_%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%B9_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%E2%80%8C ⚜⚜⚜⚜⚜⚜⚜⚜ متن کتاب #مسالك الأفهام إلى تنقيح #شرائع الإسلام  نویسنده : #الشهيد الثاني  ، #زين الدين العاملی الناشر : مؤسسة المعارف الاسلامية قم المقدّسة رمضان المبارك 1413 ه. ق     جلد : 4  صفحه : ۳۴۳ مبحث #مضاربه ⬇️⬇️⬇️⬇️ https://lib.eshia.ir/10151/4/343 .